Hoogenbergen

De naam Hoogenbergen in Asten komen we niet tegen in de Rechterlijke Archieven van Asten en is van vrij recente datum. Ten zuiden van de Behelp onder het Lierops Ven ligt het gehucht Hoogenbergen, zoals te zien is op de topografische kaart van 1895:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 30-10-1886 en van 20-07-1895 wordt gesproken over de handel in hout en mutsaard op Hoogenbergen, hetgeen betekent dat het toen ook al een bebost gebied was:

In 1850 wordt aan de noordzijde van Hoogenbergen de eerste boerderij gesticht en rond 1920 volgen de andere drie boerderijen meer naar het zuiden van Hoogenbergen. Dagblad De Tijd van 25-05-1929 bericht over een brand die in Hoogenbergen heeft gewoed en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 19-03-1935 wordt door de Gemeente grond verpacht aan landbouwers:

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog stond op Hoogenbergen een wehrmachtshuisje en niet ver daar vandaan was er later een schuilplaats voor een aantal mannen uit 's-Gravenhage. Hieronder uit de verhalen van Con van Nieuwenhoven1 en Gerard Geboers2 een compilatie:

Bij de Gezandebaan op het huidige golfterrein staat het restant van een wehrmachtshuisje uit de Tweede Wereldoorlog. Gedurende de Tweede Wereldoorlog legde het Duitse leger de zogenaamde Kammhuberlinie aan om de Duitse steden tegen de geallieerde bombardementen vanuit Engeland te verdedigen. De Duitse generaal Joseph Kammhuber had al in juli 1940 opdracht gekregen een luchtverdedigingslinie op te bouwen.
De Duitsers hadden als afweergeschut de Flak ter verdediging van het luchtruim, maar dat was niet voldoende. Generaal Kammhuber begon met het oprichten van nachtjagereenheden. Tegen het einde van het jaar breidde de Luftwaffe het aantal nachtjagers uit tot 165 toestellen. De nachtjagers werden geholpen door de stralenbundel van de zoeklichten uit de wehrmachtshuisjes.
Deze methode kon alleen 's nachts bij helder weer worden toegepast en werd de Helle Nachtjagd genoemd. De Kammhuberlinie bevond zich op een strook land die vanaf de Noordzeekust meer dan 200 kilometer diep het binnenland in reikte. Op vaste afstanden van elkaar bevonden zich hier waarnemingsposten de zogenaamde wehrmachtshuisjes, radarinstallaties, luchtafweerbatterijen en vliegvelden met dag- en nachtjagers.
Destijds was er ook in de buurt van Venlo een vliegveld Fliegerhorst en vandaar stegen de vliegtuigen op en met behulp van de zoeklichten de Engelse bommenwerpers te onderscheppen. Op verschillende locaties rond de Peel waren zoeklichten geplaatst, onder andere drie in Someren aan de Slievenstraat, de Steeg-Broekstraat en een langs de Kerkendijk. In Heusden een aan de Gezandebaan en een aan het begin van de Ospelseweg, verder nog een in Ommel ten noorden van de kippenslachterij Goossens. In de gemeente Deurne werden 9 zoeklichten geplaatst, een in de Peel bij de Nachtegaal en eentje in Leensel en nog een in Sloot te Liessel en verder nog een op de Ospeldijk. Hieronder een foto van de restanten van het wehrmachtshuisje op de Gezandebaan.

In maart 1941 begon de luchtstrijd boven zuid Nederland. Er werd door de Duitsers een zoeklichtzone 'Scheinwerferbatterie' ingericht om het Ruhrgebied in Duitsland te beschermen tegen aanvallende geallieerde vliegtuigen. De zoeklichten stonden telefonisch in verbinding met elkaar en tevens met vliegveld Gilze Rijen en Eindhoven.
Nadat de landbouwgrond was teruggegeven aan de eigenaren werd het wehrmachtshuisje aan de Gezandebaan, door de woningnood in die tijd, bewoond door Tinuske Berkers met zijn groter wordende gezin. Van die wehrmachtshuisjes zijn er veel verdwenen. Maar aan de Gezandebaan bleef het vervallen gebouwtje staan omdat er historie aan zit.

Ook aan de Gezandebaan was het onderduikerskamp Hoogenbergen. In 1942 moeten alle werkloze Nederlandse mannen in de leeftijd van 18 tot 35 jaar zich melden voor de Arbeitseinsatz. Dit omdat de productie van oorlogsmaterieel achter bleef, omdat veel Duitse militairen aan het front waren. Voor velen is dat reden om onder te duiken op afgelegen boerderijen of in de bossen, bijvoorbeeld in de Peel. In de grote steden waar regelmatig razzia's zijn, is onderduiken veel moeilijker. Om die reden zoeken veel mannen uit het westen van het land hun heil op het platteland.
Zo richten de onderduikers Koos Stolk uit den Haag en Wim Gebhard uit Gouda op Hoogenbergen aan de Gezandebaan op een open plek in een relatief dicht, jong naaldbos (huidige locatie op het eilandje in de visvijver) in het diepste geheim een onderduikerskamp op. Hieronder een foto van de Stroobouw:

Deze locatie was hun aangewezen door fietsenmaker Harrie Peeters uit Asten. Vanaf 2 augustus 1943 verblijven ze hier, nauwelijks 1 kilometer westelijk van het wehrmachtshuisje aan de Gezandebaan.
Geregeld komen er nieuwe onderduikers bij tot er uiteindelijk 12 mannen zijn. Een boerenfamilie in de buurt, de familie van Willem en Mina van Meel is voor hen een vertrouwd adres voor gezelligheid, maar ook om daar melk, groenten en eieren te halen. Ook het brood, dat bakker Johan Peeters voor hen bakt, ligt hier klaar.
Ook bij Graard en Dina Geboers op de Pannenhoef kunnen ze groenten en eieren krijgen. Buiten enkele vertrouwelingen is aanvankelijk niemand op de hoogte van het bestaan van het kamp. Na enkele maanden krijgen er meer mensen door dat er iets gaande is in het bos. De onderduikers voelen zich niet langer meer veilig en eind december 1943 is het niet langer verantwoord om te blijven. Jachtopziener Bussers weet een veilige locatie. In het gehucht Moorsel in Lierop bouwen ze een nieuw kamp.
Er komen hier uiteindelijk 30 onderduikers voor een veilig onderkomen. Direct na de bevrijding op 21 september 1944 wordt dit kamp opgeheven.

Tegenwoordig liggen er nog drie boerderijen die allen stammen uit het begin van de 20^e eeuw.

Laatst bijgewerkt op 8 mei 2021, 17:36:40