Burgemeester Wijnenstraat 77

Rond 1893 wordt op bouwland F1327 een boterfabriek gebouwd in opdracht van Peter van Dijk, die in de loop der tijd steeds is uitgebreid. Hieronder staan de kadasterplaatjes van 1900, 1904 en 1910 met respectievelijk kadasternummer F1915, F1949 en F1978:

Peter van Dijk is geboren te Asten op 06-01-1851 als zoon van Wilhelmus van Dijk en Maria Goorts (zie Beekstraat 17). Hij is als landbouwer op 07-05-1892 te Asten getrouwd met Mechelina Swinters, geboren te Erp op 06-09-1858 als dochter van Hendricus Swinters en Petronella van Rijbroek. Zij wonen aan de overzijde van de Molenstraat (zie Voormalig huis F1352) en in de archieven worden Peter van Dijk en consorten als oprichters genoemd. Rond 1904 is de boterfabriek van Peter van Dijk verkocht aan de coöperatieve vereniging tot verbetering van de zuivelbereiding Roomboterfabriek de Oude Molen.

Voor het ontstaan van boterfabrieken is de uitvinding van de handcentrifuge essentieel geweest zoals we kunnen lezen in de encyclopedie van Eindhoven1:

De ontwikkeling van de goedkopere handcentrifuge in 1888 bracht een ommekeer in de eeuwenoude productiemethode. Zelfs voor kleine ondernemingen was de aanschaf al snel rendabel en vanaf 1893 zien we dan ook overal in onze streek kleine handkracht-boterfabriekjes verrijzen, die door menselijke spierkracht, maar dikwijls ook door een boter- of karnhond werden aangedreven. Soms waren die bedrijfjes eigendom van een particulier, soms ook waren het coöperatieve ondernemingen. Toen in 1896 in de Stratumse buitentuin van het Eindhovens Mannenkoor door de afdeling Eindhoven van de Noordbrabantsche Maatschappij van Landbouw een grote landbouwtentoonsteling werd georganiseerd, waren daar enkele van die cremeboterfabrieken present. De Coöperatieve Boterfabriek de Oude Molen uit Asten hun aanwezigheid beloond zagen met een diploma.

In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1890-1900 wordt als huizingnummer voor de boterfabriek nummer 59 genoemd:

De roomboterfabriek de Oude Molen dateert mede op basis van archiefmateriaal uit 1893 en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 09-02-1895 wordt de eindafrekening over het eerste jaar gemaakt:

In de Peel- en Kempenbode van 16-09-1896 krijgt de fabriek de Oude Molen het diploma voor het produceren van crême boter:

Ook is de roomboterfabriek de Oude Molen in datzelfde jaar vertegenwoordigd op de tentoonstelling voor zuivelproducten in Londen, aldus het Nieuws van de dag van 26-10-1896:

Eind 1898 beschikt de boterfabriek over stoomaandrijving, zoals gemeld in de Limburger koerier van 24-12-1898:

Vanaf het begin is betrokken geweest als directeur Antonius Driessen, geboren te Asten op 26-12-1859 als zoon van Antonie Driessen en Johanna Maria Jacobs (zie Beekstraat 19). Hij is op 21-10-1901 te Helmond getrouwd met Petronella van Moorsel, geboren te Bakel op 01-12-1869 als dochter van Hendrik van Moorsel en Petronella Peels. Hij woonde op de Beek (zie Beekstraat 19) en was ook wethouder van de gemeente Asten.

In de Nieuwe Tilburgsche courant van 24-12-1902 wordt de jaaromzet van de coöperatieve Astense roomboterfabrieken gepubliceerd:

In het Venloosch nieuwsblad van 29-10-1904 staat de mededeling dat de Oude Molen is uitgetreden uit de Zuid-Nederlandsche Zuivelbond en boter levert aan de Noordbrabantsche Zuivelbond te Eindhoven:

De aanleg van de schietbaan achter de roomboterfabriek de Oude Molen wordt gemeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-04-1907:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 04-01-1908 de aankondiging van de uitbreiding van de fabriek:

Bij de jaarvergadering wordt besloten tot uitbreiding van de fabriek en ook wordt boeren de gelegenheid gegeven om over te stappen op de margarinefabriek van Gerard Sengers, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 29-01-1908:

In de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 09-04-1908 de aanbesteding van de nieuwe roomboterfabriek van de Oude Molen:

Volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 25-04-1908 zijn de werkzaamheden begonnen en is de stoomketel reeds geleverd en in diezelfde krant van 01-08-1908 de voltooiing van het werk:

Rond 1908 besluiten de deelnemers van de coöperatieve boterfabriek Sint Elisabeth op Voordeldonk (zie Voormalige fabriek C2333) zich aan te sluiten bij de Oude Molen. In de krant de Zuid-Willemsvaart van 31-03-1909 wordt de Noordbrabantsche Zuivelbond ontbonden en biedt de Oude Molen een manier aan om het reservegeld te kunnen innen:

Er vindt een ongeluk plaats in de fabriek van de Oude Molen, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 05-06-1909:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 04-01-1911 kunnen nieuwe leden goedkoop inleggen in de coöperatieve stoomzuivelfabriek de Oude Molen:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 31-01-1912 en de Provinciale Noordbrabantsche courant van 01-02-1912 wordt melding gemaakt van een inbraak in de stoomzuivelfabriek:

In de periode 1910-1920 heeft roomboterfabriek 'de Oude Molen' huizingnummer A69:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 03-02-1912 een uitgebreid jaarverslag van de coöperatieve stoomzuivelfabriek:

In Asten waren er destijds drie zuivelfabrieken, waarvan de Oude Molen de grootste was2:

Hieronder een foto van de roomboterfabriek de Oude Molen daterend uit omstreeks 1915:

De Maasbode van 09-03-1915 deelt mede welke akten van coöperatieve verenigingen in de Nederlandsche staatcourant zijn opgenomen en 13-03-1915 vermeldt dat deze akte bij Notaris Hockers is vastgelegd:

Hieronder de akte nummer 3854 van Akten betreffende coöperatieve vereenigingen:

In 1916 sluit de zuivelfabriek 'de Goede Hoop' van Ommel (zie Voormalige boterfabriek B1244) zich aan bij de coöperatie de Oude Molen.

De krant de Zuid-Willemsvaart van 03-01-1917 meldt dat bij de fabriek van de Oude Molen een vat met 50 kilo boter is gestolen en die wordt ook in de jaarrekening over het boekjaar 1916 gemeld, zoals opgetekend in de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-04-1917:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 19-01-1918 wordt gemeld dat de melkproductie minder is, waardoor de fabriek ook minder draait:

De coöperatieve roomboterfabriek de Oude Molen in Asten en de Hoop in Heusden gaan in november hun 25-jarige bestaan vieren, zoals genoemd in de krant de Zuid-Willemsvaart van 26-10-1918 en 19-11-1918 met daaronder het verslag van de feestelijkheden in diezelfde krant van 23-11-1918:

De hierboven genoemde directeur Antonius (Antoon) Driessen is op 25-01-1919 te Asten overleden, waarvan de krant de Zuid-Willemsvaart van 28-01-1919 verslag doet:

Als nieuwe directeur van stoomzuivelfabriek de Oude Molen wordt benoemd Petrus (Piet) Aarts, geboren te Asten op 04-11-1883 als zoon van Johannes Aarts en Helena Maria van Heugten (zie Zand 23). Hij is op 02-05-1917 te Asten getrouwd met Antonia van Helmond, geboren te Asten op 17-06-1883 als dochter van Johannes van Helmond en Maria Loomans (zie Oliemolen 1). Zij woonden op het Laarbroek (zie Oliemolen 1). De aanstelling van Piet Aarts wordt vermeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 13-02-1919:

Met de overleden directeur is bij zijn overlijden weinig eerbetoon geweest, schrijft een opmerker in de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-01-1920:

De reactie van het bestuur van de coöperatieve stoomzuivelfabriek de Oude Molen laat niet lang op zich wachten, zoals te lezen is in de krant de Zuid-Willemsvaart van 31-01-1920:

Als gevolg van een staking bij Asten Creameries kan daar geen melk worden geleverd en sluiten alle boeren zich aan bij de Oude Molen, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 31-01-1920:

Directeur Petrus (Piet) Aarts, wonend op de Oliemolen, neemt na ruim een jaar ontslag, zoals gerapporteerd in de krant de Zuid-Willemsvaart van 26-06-1920 en enkele dagen later wordt Theodorus van Brussel als nieuwe directeur aangesteld in diezelfde krant van 30-06-1920:

Theodorus van Brussel is geboren te Asten op 16-10-1863 als zoon van Andries van Brussel en Joanna Maria Slaats (zie Voormalig huis E131). Hij is als landbouwer op 19-04-1895 te Asten getrouwd met Petronella Manders, geboren te Asten op 04-02-1865 als dochter van Jelis Manders en Joanna Maria Peters (zie Voormalig huis C557). Hij was daarvoor directeur van stoomzuivelfabriek de Hoop in Heusden en woonde op den Brand (zie Voormalig huis C557).

Een uitbraak van mond- en klauwzeer heeft gevolgen voor de melkproductie en voor de boeren, aldus de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 03-01-1921 en 04-01-1921:

In de vergadering over het boekjaar 1922 is het onderstaande medegedeeld en besloten, zoals vermeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-03-1923:

Na het overlijden te Asten op 23-07-1924 van melkweger Louis Loomans, wonende in de Molenstraat (zie Voormalig huis G466A), wordt Laurens Berkers als melkweger aangesteld, zoals bericht in de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-08-1924:

Laurens Berkers is geboren te Asten op 30-09-1892 als zoon van Hendrikus Berkers en Isabella Loomans (zie Voorste Heusden 8). Hij is ongehuwd als dienstknecht inwonend op de Oliemolen 3 (zie Oliemolen 3). Na zijn huwelijk in 1925 woont hij in de Molenstraat (zie Voormalig huis G1377).

In een algemene vergadering is de stand van de fabriek bezien met een lezing van Edzo Tonkes Struif, waarvan verslag gedaan wordt in de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-10-1924:

Ondermeer wordt besloten om een gediplomeerde directeur aan te stellen en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 15-11-1924 is al sprake 40 sollicitanten:

Toch is het bestuur van gedachten veranderd en wordt besloten wordt om de oude fabriek van Asten Creameries, dan in eigendom van de mandenfabriek van Hoebens en van Goch te kopen, aldus de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 04-12-1924:

In het Nederlandsch weekblad voor zuivelbereiding en handel; orgaan voor zuivelbereiders en handelaren in zuivelproducten van 13-10-1925 worden goederen te koop aangeboden:

De boterfabriek de Oude Molen heeft ruim 30 jaar op deze plaats aan de Molenstraat gefunctioneerd en wordt in 1925 verplaatst naar de voormalige fabrieken van Bluijssen in de Fabriekstraat (zie de Oude Molen).

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-01-1926 het jaarverslag over 1925 waarbij de melkventers Harry van Goch en Johannes Kortenbach worden genoemd, alsmede directeur Rijpma en de verkoop van de oude fabriek en woonhuis aan de voormalige Molenstraat:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 23-01-1926 de verkoop van het fabrieksgebouw met kadasternummer F1978:

De koper van het huis is Mathis Hubertus (Thieu) Reijnen, geboren te Heijthuijsen op 07-06-1886 als zoon van Hendricus Hubertus Reijnen en Mathea Janssen. Hij is als koperslager op 10-10-1920 te Horn getrouwd met Maria Elisabeth (Betje) Engelen, geboren te Buggenum op 26-03-1887 als dochter van Johannes Wilhelmus Engelen en Anna Gertrudis Joosten. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 komen zij in maart 1926 vanuit Vessem in het huis met huizingnummer A69, ook bekend staand als Molenstraat 37-39, wonen:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-03-1926 de toestemming die Mathis Hubertus Reijnen aan het gemeentebestuur vraagt om een motor in de oude boterfabriek te plaatsen:

Ook over de periode 1930-1938 woont Mathis Hubertus Reijnen met zijn gezin in het huis aan de Molenstraat 37-39:

Hieronder een foto van Thieu Reijnen en Betje Engelen34. Zij hadden op die plaats een winkel in huishoudelijke artikelen en een loodgietersbedrijf:

In het Eindhovensch dagblad van 06-04-1934 de inschrijving van de smederij en winkel van Mathis Hubertus Reijnen bij de Kamer van Koophandel:

Aan het einde van de periode wordt het huis gesplitst en krijgt kadasternummer F2180 met adressen Molenstraat 37 en Molenstraat 39, zoals te zien is op de eerder genoemde kadasterkaart met het voetpad laat zien. Op Molenstraat 37 komt wonen dochter Henriette Gertruda Maria Elisabeth Reijnen, geboren te Horn op 02-09-1912. Zij is op 04-02-1939 te Asten getrouwd met Frederik Henricus Bronsgeest, geboren te 's Gravenhage op 09-02-1906 als zoon van Henricus Petrus Wilhelmus Bronsgeest en Pieternella Hendrika Staffelen. In de krant de Zuid-Willemsvaart van 02-02-1940 de geboorte van zoon Henricus:

Mathis Hubertus Reijnen en Maria Elisabeth Engelen blijven in het huis met adres Molenstraat 39 wonen. Hun zoon Louis Andries Jozef Reijnen, geboren te Beegden op 10-01-1921 verwondt nog een buurmeisje (zie Voormalig huis F1499), zoals beschreven in de krant de Zuid-Willemsvaart van 08-05-1940:

Hij wordt uiteindelijk vrijgesproken, zoals bericht in de Limburger koerier van 22-05-1940:

Mathis Hubertus (Thieu) Reijnen is op 25-06-1965 te Asten overleden en Maria Elisabeth (Betje) Engelen is te Eindhoven op 01-05-1980 overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Frederik Henricus Bronsgeest is op 23-06-1975 te Venlo overleden en Henriette Gertruda Maria Elisabeth Reijnen is op 12-03-1996 te Venlo overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Hieronder een foto van het huis gemaakt rond 1920 toen het nog in gebruik was als roomboterfabriek:

En hieronder een streetview van het uit 1893 daterende huis aan de Burgemeester Wijnenstraat 77:

Overzicht bewoners

Kadasternummer F1915

Molenstraat 37-39

---

De meest gebruikte referenties staan in de introductie vermeld

---

Laatst bijgewerkt op 31 december 2023, 17:32:06