Dijkstraat

De Dijkstraat ligt in het verlengde van de huidige Burgemeester Wijnenstraat en loopt via het buurtschap Dijk richting Sluis X naar Lierop en maakt deel uit van een oude verbindingsweg. Het gedeelte tot en met de Schietbaanse bossen wordt in dit hoofdstuk besproken, het andere deel vormt een onderdeel van het buurtschap Dijk (zie Dijk). Aanvankelijk was het de bedoeling dat komende vanaf de Markt van Asten het deel tot de Langstraat, Molenstraat te noemen en het verdere deel Dijkstraat, zoals voorgesteld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 05-07-1929:

De krant de Zuid-Willemsvaart van 11-09-1929 meldt dat door protesten van commies Pullens en molenaar van Stekelenburg, voor het bovengenoemde scenario is gekozen:

Het was tot het einde van de 19^e eeuw nog een zandweg en er werd geregeld een verzoek ingediend om er een provinciale weg van te maken. In de Noord-Brabanter van 11-07-1854 beveelt de gemeente Geldrop de aanleg van de provinciale weg aan:

Ruim 15 jaar later was er een nieuw verzoek van de gemeentebesturen van Asten, Lierop en Mierlo voor de aanleg van een provinciale weg en dat werd opnieuw afgewezen, aldus de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 13-07-1871:

Drie jaar later werd het gemeentebestuur van Asten het niet eens over de subsidie. Volgens de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 16-07-1874 heeft het gemeentebestuur van Asten een subsidie van 33% voor de aanleg van een verharde weg van het dorp naar Sluis X, ofwel deels de Dijkstraat, afgewezen:

De weg is uiteindelijk rond 1880 verhard en is nog geregeld vernieuwd en volgens onderstaande reactie in de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-10-1935 moet het toen een goede weg geweest zijn:

Van die verbetering van de Dijkstraat bestaat nog een foto met de stoomwals 'De gebroeders'van de firma Hogenbirk uit Laren:

Het deel van de Dijkstraat tussen de Burgemeester Wijnenstraat en de Schietbaanse bossen is tot 1920 vrijwel niet bewoond geweest. Er is rond 1880 mogelijk sprake van één of twee woningen in de buurt van de molen, maar die zijn opmerkelijk genoeg niet bij het kadaster terug te vinden. Linksonder de kadasterkaart van 1832 waarin alleen een huis ten zuiden van de molen, behorende bij de Molenweg, is te zien. In het midden onder de topografische kaart van 1880, waarbij op bouwland F1315 sprake is van twee woningen ten westen van de molen. Rechtsonder de topografische kaart van 1930 met ten noordwesten van de molen een nieuw huis, dat oorspronkelijk bij de Hindert werd ingedeeld en het oudste huis van de Dijkstraat was:

Op het terrein met kadasternummer F1315, waar die twee woningen hebben gestaan, wordt in 1922 een woonwagenkamp gesticht. Het is zelfs mogelijk dat de twee bovengenoemde woningen al noodwoningen of woonwagens waren.

Vanaf 1917 zijn er, gedurende kortere of langere tijd, bewoners van woonwagens geregistreerd in Asten. Hieronder een overzicht van de bewoners van 1917 tot 1939:

*   hun zoon Henri Hölzken, geboren te Asten op 02-12-1923, is tijdens de Tweede Wereldoorlog op 18-11-1944 te Neuengamme (D) omgekomen 
** woont in een huis

Op basis van bovenstaande gegevens kunnen we uitrekenen dat er gemiddeld 9 woonwagens op het terrein stonden met in de periode 1924 tot en met 1927 een piek met ongeveer 15 woonwagens. Dit wordt geïllustreerd met onderstaande grafiek:

De meest voorkomende namen van bewoners zijn Hölzken (42%), Netten (15%) en Xhofleer (9%). Leden van de families Hölzken en Xhofleer woonden ook tijdelijk in een huis aan de Molenweg in eigendom van Josephus Johannes Xhofleer en zijn daar verder besproken (zie Voormalig huis G1086)

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-07-1922 staat een verslag van de raadsvergadering waar voor de eerste maal de locatie wordt genoemd en in diezelfde krant van 28-03-1923 wordt het staangeld verminderd:

Een verdere verlaging van het staangeld wordt beschreven in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 17-02-1927:

Toch waren er ook Astenaren die moeite hadden met de locatie van het woonwagenkamp, zoals gemeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 29-06-1928:

Elly Heijligers vertelt onderstaand verhaal 'Boompje Dijkstraat' in het blad van Heemkundekring de Vonder:

Het verhaal speelt zich af rond 1928. Onze vadder (Petrus Aloysius, Louis Heijligers) is dan een jaar of 8 en de tweeling, zijn broertjes Toon en Kneel (Antonius en Cornelis Heijligers), zijn ongeveer 10 jaar. Elke morgen lopen zij samen naar school, de Rooms Katholieke Jongensschool aan de Markt in Asten. Zij moeten dan langs het woonwagenkamp en dat levert meestal geen problemen op. Deze morgen zien ze echter, te laat, dat er een paar onbekende wagens staan van bezoekende zigeuners. Ze proberen snel een andere weg te nemen, maar het is te laat en een groep kampjeugd haalt hen in en gaat dreigend met grote messen voor hen staan. Ze laten zich echter niet uitdagen en met knikkende knieën durven ze hen na een tijdje voorzichtig te passeren. Maar nu moeten ze rennen om nog op tijd op school te zijn. Onderweg zien ze dat bij de Dijkstraat nieuwe boompjes zijn geplant. Toon roept dat ze na school daar naar toe gaan, want hij weet iets leuks! Als de school uit is gaan ze met z'n drieën en nog een paar vriendjes naar de Dijkstraat en daar begint Toon tegen een van de boompjes te duwen en hij geeft keer op keer op het juiste moment een tik zodat het boompje steeds harder gaat bewegen, totdat het boompje het niet meer aankan en knak zegt het nog dunne stammetje. "Hé, dè is schôn", zeggen de anderen en iedereen pakt een boompje. Grote vreugde alom, maar niet voor lang, want al snel worden ze in de kraag gevat door een politieagent. "Meekomen", bromt hij en voor de tweede keer die dag gaan ze met knikkende knieën op weg. Deze keer naar het gemeentehuis. Ze worden naar een kamer gebracht en gesommeerd te wachten. Na enkele minuten gaat de deur open en daar staat de burgemeester, nog voor hij iets kan zeggen liggen ze op hun knieën en smeken om vergiffenis. Na een preek mogen ze gaan. Via een lange omweg, ze hadden geen zin in nog een confrontatie met allochtone kampers, liepen ze naar huis. Thuis vonden ze het van die boompjes niet zo erg. Wat ik niet begrijp; waarom moesten zij wel bij de burgemeester komen en messendragende jongens uit het kamp niet?

Uiteindelijk wordt in de raadsvergadering van 07-08-1928 besloten om het woonwagenkamp volgens het voorstel van burgemeester en wethouders verder van de weg te verplaatsen, zoals bericht in de krant de Zuid-Willemsvaart van 11-08-1928:

Het kamp verhuist naar achteren, de ingang komt aan de molenzijde, er worden betonnen paaltjes geplaatst, er komt een afrastering en er worden bomen en struiken geplant. Later doet de heer van Golstein Brouwers nog het voorstel om er ook een toilet aan te leggen, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 12-11-1929:

De Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 16-03-1936 meldt dat het woonwagenkamp uiteindelijk wordt verplaatst naar de Meijelscheweg en het terrein de bestemming speelveld krijgt:

Over dit woonwagenkamp in de Astense Peel lezen we het volgende bij Peelvenen, Inrichtingscommissie Groote Peel1:

Aan de weg naar Meijel tegen de Limburgse grens leggen werklozen in werkverschaffingsverband in 1935 een omgracht woonwagenkampje aan. Het aantal bewoners varieert jaarlijks en soms staan er enkele tientallen woonwagens. Als midden jaren zestig van de vorige eeuw een regionaal kamp tussen Helmond en Deurne wordt aangelegd, komt er een einde aan het kampje in de Astense Peel.

Hieronder een foto van de laatste woonwagen op het terrein in de Astense Peel:

Volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 12-05-1936 wordt het terrein aan de Dijkstraat daarna beschikbaar gesteld aan het Jongenspatronaat:

Hieronder een foto van de patronaatsjongens uit 1924.
Voorste rij: Antoon Loomans, Wim Verdijsseldonk, Felix Wijnen, Jo van Haandel, Frans Hoebens, Wim Janssen, August Hoefnagels, Frans van de Velden, Pierre Eijsbouts, Mathieu Hoes, Gerard Wernards, Jac Bekx, Jan Bosch, Jac Nijssen, Jan Knaapen en Harrie van Heugten.
2^e rij: Sjef Linden, Antoon van Goch, Willem Hoefnagels, Wilhelmus Verberne, Piet Hoefnagels, Nard Hoefnagels, kapelaan Jacobus Loosbroek, Dorus Driessen. bovenmeester Joseph Hoes, Pirke Nijssen, Harrie van Goch, Piet Bakker, Piet van Deursen en Martien Verrijt.
3^e rij: Harrie Lammers, Frans Driessen, Harrie Gielissen, Louis Mennen, Frans Linden, Sjef Peeters, Sjaak Welten, Harrie Jansen, Leonard Welten, Jan Loomans, Gerrit van der Loo, Harrie van Helmond, Jan Lorant, Theo van Heugten, Frans Hoefnagels en Karel Leenen.
4^e rij: Martien van Haandel, Martien Hendriks, Jan Bekx, Antoon Eijsbouts, Marcel van Baar, Nico Klomp, Piet van der Loo, Willem Ceelen, Adriaan Hoes, Antoon van Stekelenburg, Jan Reijnen, Jantje van den Heuvel, Mathieu Frencken, Harrie Fransen en Louis van Stekelenburg,
5^e rij: Frans Jansen, Gert van Haandel, Piet Feijen, Antoon Hoefnagels, Jan Hoes, Frans Berkers, Emiel Mikkers, Sjaak Knaapen en Wim Sauvé.
Achterste rij: Harry Verdijsseldonk, Ferd van Stekelenburg, Marinus van Hagen, Jac Bekx en Frans Eijsbouts.

Een jaar later moeten de patronaatsjongens op zoek naar een ander terrein, want het wordt in 1937 door burgemeester en wethouders van Asten toegewezen als sportterrein, zoals vermeld in Zuid-Willemsvaart van 22-10-1937:

Aan de Dijkstraat lag al een ouder voetbalveld van de op 19-05-1928 heropgerichte voetbalvereniging NWC (NOAD-Wilhelmina Combinatie), ontstaan uit een fusie van de verenigingen NOAD (Nooit Ophouden Altijd Doorgaan) en Wilhelmina. Op basis van het jubileumboek uitgegeven in 19781 en informatie van Hennie Hoeben, is het onderstaande verhaal over de clubhistorie met betrekking tot de Dijkstraat samengesteld:

NOAD is rond 1912 de opvolger van de in 1908 opgerichte AVV (Astensche Voetbal Vereniging) en Wilhelmina is in augustus 1919 opgericht. Hieronder het eerste krantenbericht van NOAD in de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-06-1912 en daaronder dat van AVV (Astensche Voetbal Vereniging) Wilhelmina in diezelfde krant van 09-10-1919:

In 1923 zijn beide voetbalclubs gefuseerd en in de Nieuwe Tilburgsche courant van 28-11-1925, wordt de naam NOAD-Wilhelmina Combinatie al genoemd:

Hieronder een foto van het kampioensteam uit 1930 met kapelaan van Loosbroek. Staand van links naar rechts keeper Jos Thijssen, Harry van Deursen, Jan Franssen, Jan van Lierop, Jan Hoes, Otto Odermatt, Piet Hoefnagels, Thieu van Lieshout, Antoon Gielissen, kapelaan Jacobus Nicolaas van Loosbroek en Marinus Peeters. Vooraan van links naar rechts Ferd van Stekelenburg, Harry Verdijsseldonck en Piet Vissers:

Door een beenbreuk van Jan Slaats werd de animo voor voetbal minder en NWC ging in 1926 ter ziele, tot de heroprichting in 1928 van het nieuwe NWC en men speelde op een voetbalveld aan de westzijde van de Dijkstraat gelegen ter hoogte van de huidige Kleine Bergdijk, de bosplak genoemd. Na een paar maanden verliet men dit onbespeelbare veld om te gaan voetballen op het voetbalveld van AVV Wilhelmina op de holle berg op Voordeldonk. De krant de Zuid-Willemsvaart van 06-10-1928 bericht over een voetbalwedstrijd op dit terrein:

Hieronder een foto van het elftal van NWC met van links naar rechts voorzitter Jan Slaats, Antonius Franciscus Wilhelmus (Antoon) Smits, Jan Wouters, Ferdinandus Alphonsus (Ferd) van Stekelenburg, Henrcius Wilhelmus (Harry) Verdijsseldonck, Johannes Adrianus (Jan) van Lierop, Hendrikus (Hendrik) Werts, Hendricus Hubertus (Harry) van Deursen, Thieu van Lieshout, Petrus (Piet) Hoefnagels, Antonius Hubertus (Antoon) Gielissen, Marinus Antonius (Marinus) Peeters en Laurentius Petrus (Louw) van de Heuvel:

De wedstrijd tegen Sparta 1 Beek en Donk werd gewonnen met 5-1 en daarna speelde men van 1929 tot 1939 op een voetbalveld in de Stegen (zie Mercuriusstraat 5).

Vanaf 1939 is aan de oostzijde van de Dijkstraat richting de molen op het voormalige woonwagenkamp, dat na het rechttrekken van de Dijkstraat kadasternummer F1796 krijgt, een voetbalveld met kleedlokaal ingericht, zoals ook te zien is bij de kadastrale legger:

Volgens de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 10-03-1939 worden de voorbereidingen voor het maken van een voetbalveld getroffen:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 19-08-1939 wordt de bouw van een clubhuis en afrastering aanbesteed:

Op 10-12-1939 wordt de openingswedstrijd op het nieuwe terrein van RKVV (Rooms Katholieke Voetbal Vereniging) NWC tegen het militairen elftal gespeeld:

Hieronder een elftalfoto van dit team met daarbij burgemeester Wilhelmus Wijnen, wethouder Wilhelmus van Golstein Brouwers, voorzitter Antonius van Asten, scheidsrechter Marinus Peeters, geestelijk adviseur kapelaan Hendricus Sanders en een officier van de mobilisatieploeg:

Het elftal van NWC won met 4-0 van de in Asten gemobiliseerde soldaten, zoals ook beschreven in een verslag van de plichtplegingen in de krant de Zuid-Willemsvaart van 12-12-1939:

De week daarop moeten al de eerste competitiewedstrijden worden gespeeld op het nieuwe voetbalveld aan de Dijkstraat, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-12-1939:

Bij de bevrijding van Asten werden er tanks op het voetbalveld gestationeerd en die vernietigden de grasmat en de afrastering. Er bleef munitie achter op het terrein en het Peelbelang van 12-05-1945 meldt nog dat er drie jongens zijn gedood bij de ontploffing van munitie op het NWC-terrein:

Het betreft Henricus Carolus Vlemmix, geboren te Asten op 13-11-1920 als zoon van Johannes Vlemmix en Josephina van de Ven, wonende in de Wolfsberg (zie Wolfsberg 3) en overleden te Asten op 05-05-1945. Christiaan Peeters, geboren te Asten op 28-12-1930 als zoon van Johannes Hendricus Peeters en Petronella Maria Sauvé, wonende op het Sint Jozefplein (zie Sint Jozefplein 19) en overleden te Asten op 05-05-1945. Bernardus Johannes Breed, geboren te Haarlem op 04-04-1924 als zoon van Bernardus Breed en Johanna Schulte en overleden te Asten op 05-05-1945:

Hieronder het bidprentje bij het overlijden van Henricus Carolus Vlemmix en de overlijdensakten van Christiaan Peeters en Bernardus Johannes Breed, waarbij laatstgenoemde, wonende als onderduiker ergens in Asten, is aangegeven door mijn vader Harrie Lammers:

Zij worden herdacht bij het oorlogsmonument 'De Gevallen Mens' in het Moussaultpark te Asten.

Ondanks de slechte staat van het veld is er nog een benefietwedstrijd voor de nationale Hulp Actie Rode Kruis (HARK) tegen de gerepatrieerden gespeeld, getuige een mededeling in het Peelbelang van 19-05-1945:

Het voetbalterrein werd in 1948 afgekeurd en een noodterrein aan de overzijde werd al na twee wedstrijden onbespeelbaar. Noodgedwongen moest NWC zijn thuiswedstrijden in 1948 en 1949 in Deurne spelen.

Hieronder twee foto's van elftallen van NWC die op het sportterrein aan de Dijkstraat hebben gevoetbald. Hieronder het elftal van NWC 1 in 1941 met staande van links naar rechts Antoon van Asten, Jan Franssen, Antoon Cortenbach, Martien Driessen, Martien Franssen, Marinus van Oosterhout, Bernard Vissers, Frans Crooijmans, Sjef van Bussel en secretaris Jan van Lierop. Onder van links naar rechts Piet Bosch, Wim van Oosterhout, Bart Gielissen en Driek Crooijmans:

Hieronder een elftal van NWC rond 1950 met staande van links naar rechts Jan Stevens, Jan Loomans, bestuurslid Christ van der Zand, Lambert van Helmond, Piet van Bommel, bestuurslid Toon van Oosterhout, Jan Loomans, voorzitter Ben Martens, Martien van Bommel, Marinus van Bommel, Ger Smits, bestuurslid Jan Smits, penningmeester Bertus van Oosterhout, secretaris Antoon Cortenbach en grensrechter Thom Nijssen. Onder van links naar rechts Harry Bakens, Theo van Lieshout, Marinus van Oosterhout, Harrie van Lieshout en Frans van de Moosdijk. Liggend keeper Harrie van Oosterhout:

Eind 1957 is het voetbalveld van NWC verhuisd naar sportpark 't Root.

De verder noordwestelijk aan de Dijkstraat gelegen Schietbaanse bossen danken hun naam aan de schietbaan die er gedurende een aantal jaren heeft gestaan. De schietbaan werd in eerste instantie gebruikt door de in 1900 opgerichte schietvereniging 'Astens Weerbaarheid' waarvan de statuten zijn vastgelegd in de Nederlandsche Staatscourant van 04-10-1900:

Uit een verhaal van de geschiedenis van de schietvereniging 'Astens Weerbaarheid' in de Peel- en Kempenbode van 26-02-1908 kunnen we opmaken dat de schietbaan in 1907 is gebouwd:

De hierboven aangehaalde oude schietbaan moet hebben gelegen in de buurt van de molen, zoals we kunnen opmaken uit het onderstaande artikel in de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-03-1912. Jan Mathijs Wijnen, geboren te Someren op 11-08-1849 woonde destijds in het molenhuis:

Mogelijk is die oude schietbaan na 1907 gebruikt als eerste voetbalveld voor de eerder genoemde Astensche Voetbal Vereniging, want er is sprake van een veld in de buurt van de molen1. De Limburger Koerier van 15-09-1901, 14-06-1902 en 13-01-1905 meldt wedstrijden waaraan de schietvereniging 'Astens Weerbaarheid' heeft deelgenomen:

De schietvereniging 'Astens Weerbaarheid' lost nog enkele saluutschoten bij het 60-jarige jubileum van burgemeester Frencken, hetgeen te lezen is in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 17-02-1905:

Volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 09-05-1908 en van 22-05-1909 worden er nog oefeningen en wedstrijden georganiseerd en dan nu op de nieuwe schietbaan:

Al vrij kort na de oprichting van de nieuwe schietbaan zijn er problemen, hetgeen kan worden opgemaakt door onderstaand artikel in de krant de Zuid-Willemsvaart van 03-06-1908:

Daarna lezen we vrijwel niets meer over de schietvereniging 'Astens Weerbaarheid' tot in 1915 wordt besloten tot afbraak van de schietbaan, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 15-05-1915:

Schietvereniging 'Astens Weerbaarheid' is waarschijnlijk opgeheven en na de Eerste Wereldoorlog worden de plaatselijke Burgerwacht en de Vrijwillige Landstorm opgericht, bestaande uit vrijwilligers met als taak het beschermen van de maatschappelijke en openbare orde in geval van bedreigingen of calamiteiten. Hieronder een foto van de Burgerwacht rond 1937 poserend voor de winkel van de familie de Bruijn op het Koningsplein:

In het Eindhovensch dagblad van 29-11-1919, behalve het feit dat vrouwen een jaar na de mannen kiesrecht krijgen, de vraag om de schietbaan in ere te herstellen. In diezelfde krant van 05-12-1919 verleent het gemeentebestuur een krediet voor het herstel van de schietbaan:

De krant de Zuid-Willemsvaart van 21-05-1921 en het Eindhovensch dagblad van 24-08-1925 vermelden nog schietwedstrijden in Asten: 

Een oud gebruik onder jongeren, de schavuitenvangst, wordt in de krant de Zuid-Willemsvaart van 03-11-1924 uit de doeken gedaan aan de hand van een echte vangst in de Schietbaanse bossen in Asten, die eindigt bij de boerderij van Peter Johannes Nijssen (zie Keizersdijk 2):

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 18-06-1931 nog een in de kranten gevonden wedstrijd op de schietbaan in Asten met de kring Helmo:

Volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-09-1931 wordt het terrein nu ook gebruikt voor wedstrijden met honden:

Hieronder een foto van de voormalige schietbaan gelegen in de bossen aan de Dijkstraat, toen het in 1946 tot openluchttheater werd omgebouwd:

In de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 31-07-1935 een verslag van een van de laatste schietwedstrijden op de Astense schietbaan:

Er resteren nog 4 vooroorlogse huizen, die nu te vinden zijn aan het gedeelte van de Dijkstraat vanaf de Burgemeester Wijnenstraat tot aan de Schietbaanse bossen, die allen dateren uit de periode tussen 1930 en 1940.

---

De meest gebruikte referenties staan in de introductie vermeld

---

Laatst bijgewerkt op 9 november 2023, 22:32:16