logo

De Vonder Homepagina


Voormalige fabriek C2409

Bouwland C1306 en bouwland C1307, in bezit van Martinus Cornelissen (zie Voormalig huis G1442), wordt rond 1911 verkocht aan de firma J. A. Carp te Helmond. Die bouwt er een haspelarij onder kadasternummer C2409, zoals te zien is op de nevenstaande kadasterkaart. De firma J. A. Carp breidt de fabriek een paar jaar later uit onder hetzelfde kadasternummer met de naam haspelfabriek, zoals weergegeven op de kadasterkaart geheel rechts. Hieronder een beschrijving van de firma Carp1

De firma J. A. Carp is vernoemd naar textielfabrikant Jacob Arnoud Carp, geboren te Amsterdam op 14-01-1809 als zoon van Cornelis Carp en Jacoba Amelia Elisabeth Wilhelmina de Roock. Door zijn huwelijk op 19-09-1838 te Helmond met Anna Wilhelmina Margaretha Wesselman, geboren te Helmond op 25-06-1818 als dochter van kasteelheer Carel Frederik Wesselman en Maria Elisabeth Spoor, vestigde hij zich in Helmond. In 1860 startte hij onder eigen naam een turksroodververij in Helmond, importeerde ruwe garens, voornamelijk uit Engeland, verfde deze en exporteerde ze vervolgens weer naar het Verre Oosten, vooral naar Nederlands-Indië. Hier werd het garen vooral gebruikt voor het weven van sarongs. Het was een ambachtelijk proces en het bedrijf was redelijk kleinschalig. Samen met zijn zoon Carel Fredrik Carp was hij ook actief in de Geldropse textielnijverheid. Carel Fredrik Carp overleed te Helmond op 14-03-1886 nog voor zijn vader Jacob Arnoud Carp, die op 25-02-1895 te Helmond is overleden.

Zijn kleinzoon met dezelfde naam, geboren te Geldop op 26-06-1871 als zoon van Carel Fredrik Carp en Marianna Anna Maria Henny, gaf het bedrijf in 1905 een enorme impuls. In de omgeving werden diverse haspelarijen opgericht zoals deze in de Hemel in Asten, in Someren-Eind, in Beek en Donk en die aan de Zeilbergse weg in Deurne. Met behulp van goedkope meisjes- en vrouwenarbeid werden de te verven garens omgehaspeld, die in het centrale bedrijf te Helmond dan werden geverfd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog startte men met de productie van naaigarens. Eind 1917 werd hiertoe de onderneming in een N. V. omgezet, met een maatschappelijk kapitaal van 2½ miljoen gulden, dat in 1919 was verdubbeld. De bedrijfsactiviteiten werden steeds meer geconcentreerd in Helmond, waar bijvoorbeeld ook een klossendraaierij, cartonnagefabriek en drukkerij voor de eigen producten aanwezig was. In 1938 ging Carp op in het Schotse bedrijf van de firma J. & P. Coats te Glasgow en al ruim voor die tijd sloten de vestigingen buiten Helmond. Jacob Arnoud Carp is op 23-06-1942 te Helmond overleden.

In juni 1911 werd de haspelfabriek opgestart met het maken van haspels voor de garenfabriek. Het werk kon door kinderen worden verricht en het schoolverzuim nam toe. Misschien was dit de reden dat rechts in de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-09-1911 werd gewaarschuwd voor het werken bij de firma Carp.

In 1915 moest het bedrijf vanwege een tekort aan grondstoffen een tijd worden stilgelegd en ook in februari 1921 moest het werk voorlopig worden stilgelegd, zoals hieronder gemeld in het Peelbelang van 26-02-1921.

Uiteindelijk bleek dit de nekslag te zijn voor de vestiging van de firma J. A. Carp aan de Hemel in Asten. Mogelijk dat de verkoop van de voermanskar in de advertentie rechts in de krant de Zuid-Willemsvaart van 29-01-1921 al een eerste aanwijzing.

Later in dat jaar is er een staking in de fabriek in Helmond en lukt het de firma Carp om arbeiders uit Asten en Someren te strikken. Geheel rechts doet men in de krant Het Volk van 21-09-1921 een oproep aan burgemeesters en de geestelijkheid om hier in te grijpen.

De fabriek van Carp lag jaren ongebruikt tot volgens dagblad De Tijd en de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 25-06-1930 de Duitse firma Wittenstein & Troost de haspelfabriek weer in bedrijf stelt.

Gustav Wittenstein, geboren te Wuppertal (D) op 12-05-1805 als zoon van Casper Wilhelm Wittenstein en Friederika Franziska Justine Wülfing, was de stichter van een ververij in Wuppertal (D). Hij trouwde met Maria Troost en zo kwam het bedrijf dat hij stichtte aan de naam Wittenstein & Troost. De crisisjaren gooiden echter roet in het eten en ook nu moest de haspelfabriek weer spoedig sluiten.

De fabriek werd rond 1934 opgekocht door de firma Te Strake & Verkouteren (zie Voormalige fabriek G2329) en werd verpacht aan derden. Na de grote brand in de strohulzenfabriek van Johannes van Goch (zie Strohulzenfabriek) zocht hij een nieuw onderkomen en vond dat in deze nu leegstaande haspelfabriek. In de krant de Zuid-Willemsvaart van 26-07-1934 de aankondiging en in diezelfde krant van 27-09-1939 schrijft hij als nieuwe adres 'Hemel 14' voor zijn strohulzenfabriek:

Johannes van Goch woonde toen in de Wilhelminastraat (zie Wilhelminastraat 40). In de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-07-1937 verhoogt Johannes van Goch de lonen met 25% en in diezelfde krant van 09-04-1938 verzoekt de firma Asten Strawworks om uitbreiding van het waterleiding:

Hieronder drie foto's van de strohulzenfabriek:

Linskonder staat in de Limburger koerier van 14-09-1937 dat de firma van Goch een stroperserij in Meijel begint en rechtsonder meldt dagblad De Tijd van 09-03-1940 dat het personeel 10% loonsverhoging krijgt.

Na de Tweede Wereldoorlog vond er nog een tribunaal plaats, zoals beschreven in de Helmondsche courant van 19-07-1946. Johannes van Goch heeft niets laakbaars gedaan met betrekking tot collaboratie, maar het meest aangevoerde bewijs gaat over ziekteverzuim. Toch wordt hem een flinke straf opgelegd:

De Helmonsche courant van 25-02-1947 meldt een inbraak bij de strohulzenfabriek en diezelfde krant van 26-07-1949 een brandje in de fabriek:

Eind 1951 vindt er nog een brand plaats in de strohulzenfabriek van Johannes van Goch. De brand blijkt te zijn aangestoken uit wrok. De provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant en de Volkskrant van 12-12-1951 maken melding van deze brandstichting, maar verschillen wel wat in de details.

 

Deze brand had juist plaats in de tijd dat de oude fabriek werd ontmanteld en Johannes van Goch een nieuwe fabriek in gebruik ging nemen een kleine honderd meter zuidwaarts. Deze nieuwe fabriek krijgt kadasternummer C2656 en ligt meer aan de Hoogstraat. Op de nevenstaande kadasterkaart zijn zowel de oude fabriek en de nieuwe fabriek te zien. De strohulzenfabriek heeft nog tot rond 1975 dienst gedaan onder meer door de opkomst van plastic 

Geheel rechts een foto van Johannes van Goch.

Op de kadasterkaart zien we voor de oude fabriek het kadasternummer G2654 en dat kreeg de fabriek na een splitsing. Een deel werd bergplaats (mogelijk het eerder genoemde pakhuis) en een ander deel stond te boek als gieterij. Die ijzergieterij werd gerund door Frans van der Velden en omdat zich dit afspeelt na de Tweede Wereldoorlog en de bevolkingsregisters van die tijd nog niet beschikbaar zijn, wordt hij hieronder nader omschreven.

Franciscus Henricus (Frans) van der Velden is geboren te Helmond op 27-03-1912 als zoon van Johannes Hubertus van der Velden en Adriana Maria Meulders (zie Voormalig huis G503). Hij is als gietersbaas op 09-08-1940 te Asten getrouwd met Huberta Petronella Theodora (Bertha) Verdonschot, geboren te Asten op 22-01-1917 als dochter van Leonardus Verdonschot en Theodora Huberta van Hoppe (zie Julianastraat 9). Hij woonde destijds in Tegelen waar hij gietersbaas was bij ijzergieterij 'De Globe', waar vooral putdeksels werden geproduceerd.

Vanuit de 'Dorpsfilm over het leven in Asten' uit 19522 zijn de onderstaande foto's gehaald. Linksonder een foto van de ijzergieterij met daarnaast een foto van Frans van der Velden met zijn twee zoons, vervolgens een foto van enkele werknemers en tenslotte een foto van een door de firma F. van der Velden in Asten geproduceerde putdeksel.

Rechts nog een foto van de werkplaats van de ijzergieterij van Frans van der Velden.

De ijzergieterij in de Hemel kende een kort leven want rond 1958 volgde de afbraak en resteerde een perceel met kadasternummer C2723, zoals te zien is op de kadasterkaart geheel rechts.

Er werden er op die plek twee blokken van twee huizen gebouwd. Frans van der Velden verhuisde met zijn fabriek naar de Industrielaan, waar hij als eerste een fabriek opende. 

Franciscus Henricus (Frans) van der Velden is op 20-04-1961 te Geldrop overleden en Huberta Petronella Theodora (Bertha) Verdonschot is op 26-07-1984 te Asten overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Overzicht bewoners

Kadasternummer C2409
# Periode Naam eigenaar Geboorte Opmerking Verandering
C2409 1911-1934 firma J. A. Carp tot 1921 in gebruik als haspelfabriek
C2409 1934-1951 firma Te Strake & Verkouteren van 1934 tot 1951 in gebruik als strohulzenfabriek
C2654 1951-1958 firma Te Strake & Verkouteren in gebruik als ijzergieterij

Referenties


De meest gebruikte referenties staan in de introductie vermeld
Gecontroleerd door Peer Welten

Laatst bijgewerkt op 29 mei 2024, 14:50:50

Heemhuis, Molenstraat 10, 5711 EW, Someren
Open voor bezoekers op dinsdagochtend van 9 tot 12 uur en op donderdagavond van 19 tot 21 uur (0493) 472 423 hkkdevonder@xs4all.nl


Archeologiehuis, Molenstraat 14, 5711 EW Someren
Open na afspraak, bel hiervoor Jacques van Ooijen op 06-36 14 12 02 of mail gewoonjacques@gmail.com


Deze website maakt geen gebruik van cookies

ADM

XSSMMDLGXL

Printen