Heikamp

De Heikamp is van oudsher gelegen aan de oostkant van de doorgaande weg van Heusden richting Nederweert, ofwel de huidige Antoniusstraat. De bewoning lag ook aan deze straat en wordt tegenwoordig tot de Achterste Heusden gerekend. Hieronder vergelijken we de kadasterkaart van 1811-1832 met de topografische kaart rond 1910 en de googlemaps kaart van 2015:

Het stratenpatroon is nauwelijks veranderd en we zien in de loop van de tijd een toename in bebouwing met in de laatste jaren voornamelijk de bouw van nieuwe schuren. In de Heikamp bevonden zich twee hoeven daterend uit de 15^e eeuw, de hoeve Terheide en de Vennehoeve. Van de Vennehoeve is na 1600 vrijwel niets meer terug te vinden, maar de hoeve Terheide is later als hoeve 'Achterste Heusden' in het bezit gekomen als pachtboerderij van de Heren van Asten. In de buurt van de huidige Antoniusstraat 45 en Antoniusstraat 47 moeten nog restanten te vinden zijn van de oude hoeven en de Vennehoeve moet hebben gelegen in de buurt van de huidige Antoniusstraat 53. Wie er rond 1738 op de Heikamp woonden, is weergegeven bij de lijst van vergoedingen voor misoogsten:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 170; 29-12-1739:
Specifique lijste ofte memorie geformeert door schepenen en secretaris van Asten volgens het opgeven van de ingesetenen van Asten van soodanige als de ingesetenen van Asten geleeden hebben vant verhagelen van koorn op de 13^e july en afwayen van de boekweyt op den 15^e augustus 1737 wanneer het koorn en boekweyt rijp was. Alsmede van de menigvuldige swaare regen die gevallen is in de voorschrevene jaare 1737, 1738 en 1739 waardoor de weylanden geheel onder water gestaan hebben en het gras en hoy daardoor veel bedorven en verdronken is geworden door hetwelke veel runtvee en schapen bedorven en gestorven sijn, alsoo deselve op leege en natte weyen haar voedsel hebben moeten haalen, welk verdronken gras en hoy dat bedorven was in de wintertijden hebben moeten eeten. Mitsgaaders vant bevriezen van de boekweyt in desen jaaren 1739, tusschen de 15^e en 16^e juny allent welke schaade de navolgende ingeseetenen hebben opgegeven en getaxeert onder presentie vant selve ten allen tijde, des gerequireert werdende, met solemneele eede sullen bevestigen soo en gelijk bij of agter ider sijn naam is uytgetrocken en hierna is volgende te Heikamp:

Aldus dese lijste gemaakt en geformeert in voege als vooren volgens het opgeven der ingesetenen onder presentie van eede dat deselve de ongelucken en schaaden gehadt hebben, soo en gelijk agter ider sijnen naam staat aangeteekent en tot een som is getaxeert na ider sijn beste kennis. Wijders verklaaren wij ondergeteekende schepenen van Asten, op den eed ten aanvank van onser bediening gedaan dat de ingesetenen alhier wegens het verhagelen van koorn, afwayen en bevriesen van de boekweyt, sterven van een menigte beesten en schapen, verdrinken van hoy, gras, koorn en andere vrugten als int hooft deeser lijst, seer veelen groote schaade geleeden hebben en vooral in dese jaare, alsoo den ingesetenen alhier den grooten reegen die er is gevallen als anders op sijn best maar eene halve oogst gehadt hebben waardoor deselve buyten staat geraakt sijn om haar verschulde 's lants- en dorpslasten te konnen opbrengen en betaalen waardoor de ingesetenen dagelijks veele schaade en executiecosten moeten ondergaan. In teeken der waarheyt hebben wij deese ten prothocolle onderteekent binnen Asten, desen 28 december 1739.

Wilbert Huyberts komen we alleen tegen bij een staat en inventaris, waarin hij een klein huisje bewoont. Zijn zoon Huijbert Wilberts Berckers, die in 1736 een hoeve heeft aangekocht en kort daarna is overleden en het is mogelijk dat Wilbert Huyberts grond bezat in Heusden. Huijbert Wilbert Berckers was een oudere broer van Marten Wilbert Berckers, die wel veel bezittingen in Heusden had.

Wouter Antonis de Groot is middels zijn huwelijk met Leendertie Jacobs Verberne sinds 1720 eigenaar van een hoeve. Zijn dochter Goverdina erft het huis, huwt met Peter Bouwmans en woont tot rond 1800 in het huis. Het huis is daarna via via verkocht aan Jelis Marten Berkers en in 1840 neemt zijn zoon Hendrikus intrek in de boerderij. Via diens dochter Francisca komt het huis in handen van de familie Hurkmans die er tot het midden van de 20^e eeuw hebben gewoond.

Dirk Jansen van Someren bewoont de hoeve die eertijds de naam Terheide droeg. In archieven vanaf 1486 wordt deze hoeve genoemd als zijnde in het bezit van de familie van Gerwen en dat heeft tot ongeveer 1670 geduurd. Vanaf dat moment werd het onderdeel van het bezit van de heren en vrouwen van Asten en Dirk Jansen van Someren was in 1705 pachter van de boerderij. In 1755 heeft hij de boerderij door koop verworven en na zijn overlijden rond 1765 is zijn zoon Dirk Dirks van Someren eigenaar geworden. De bewoner was zijn schoonzoon Francis Smits getrouwd met dochter Johanna Maria Dirks van Someren. In 1785 verkoopt Francis Smits het huis aan Jan van den Eijnden en diens zoon Peter en daarna de kleinkinderen, zijn de volgende bewoners en hebben vermoedelijk de woning herbouwd. Kleindochter Petronella van den Eijnden was getrouwd met Eimert Aarts en haar zoon Johannes Franciscus Aarts betrok in 1891 de boerderij. Nog altijd wonen nazaten van de familie Aarts in het huis.

Hieronder een zwart-wit streetview van Antoniusstraat 45 en 47 de plaats waar de hoeve Achterste Heusden, voordien hoeve Terheide, heeft gestaan.

In Heusden, toen nog een uithoek van Asten genoemd, vindt in 1743 een epidemie van de grauwe buikloop, vermoedelijk cholera; het geeft ook een beeld van de leefomstandigheden in die tijd:

Asten Rechterlijk Archief 119 folio 32; 12-10-1743:
Compareerde voor schepenen van Asten in de quartiere van Peeland, Meyerije van 's Hertogenbosch, de Heer Ignatius van Dijk, medecijne doctor, te Gemert, de Heer Tomas Cocke, Roomsch Cappellaan, alhier vermits het overlijden van de pastoor, Johannes Souve, chirurgijn. Dewelke ter requisitie van de regenten, alhier, verklaaren voor de opregte waarheyt waar en waaragtig te wesen, te weten den eersten comparant dat hij op den 9^e van dese maand October is geweest op sekere uythoek van Asten, genaamt Heusden en aldaar gevisiteert verscheyde huysen en bevonden dat veele persoonen en kinderen besmet sijn met den grouwen buykloop die door de armoede seer ellendig krank lagen en dat in de huysen soo veel stank was door de vuyligheyt des afgangs veroorsaakt dat het bijna niet is om aldaar in te gaan off te blijven, zijnde de voorschreven ziekte tusschen den 9 en 10 deser overleeden vijff persoonen waarvan een persoon woonachtig was in een andere uythoek, genaamt den Wolfsberg en een persoon midden in het Dorp alwaar deselve ziekte ontstooken was. Wijders verklaaren den 1^e en 3^e comparant dat zij te zaame op den 11^e deser meest alle wooninge op den uythoek Heusden hebben gevisiteert en daar ingeweest en bevonden dat er 17 huyshoudens met de voorschrevene quaale besmet zijn, en in zommige huysen 2 en 3 persoonen ziek van de voorschrevene droevige quaale bevonden en na onse beste kennis 25 doodelijk besmet van de voorschrevene ziekte en dat van de voorschrevene quaale binnen den tijt van 14 dagen 11 persoonen overleeden zijn. Soodat aan de siekte meest haaren besmetten voortgank moet toegeschreven worden aan den ellendigen staat en onvermogentheyt der persoonen aldaar en daarontrent wonende, waarin met goet onderhoud en goede medecijne behoorde voorsien te worden, om sooveel doenelijk is, den voortgank van de voorschreven droevige quaale te beletten. Den 2^e comparant verklaart dat hij als Roomsch Cappellaan alhier binnen den tijt van ontrent 14 daagen in haare ziekte heeft bedient 16 persoonen waaronder niet begrepen sijn eenige kinderen onder de seven jaaren, zijnde alle besmet volgens declaratie van den doctor en chirurgijn met den grauwen buykloop. Zijnde zedert den tijt van 14 dagen daarvan gestorven 11 persoonen, zijnde sommige persoonen die nog eenigsints vermogende zijn door voorsorgen van den doctor aan het beteren, en nog leggende kranken, meestendeel behoeftige persoonen, waarin behoorde voorsien te worden met onderhoud en medecijne te besorgen. Eyndigende sij comparanten hiermede dese haare opregte verklaringe en hebben na voorgaande prelectuure daarbij gepersisteert en reden van welwetentheyt gealegeert als voorschreven staat. Asten 12 october 1743.
Michiel van de Cruys president, Peter van de Vorst schepen, Ignatius van Dijck medecijne doctor, Thomas Kocke cappellaen tot Asten Johannes Sauve chirurgijn.

Omdat juist vanaf medio 1743 tot medio 1744 het doodboek onvolledig is bijgehouden, door het overlijden van pastoors, ontbreken gegevens over het aantal mensen dat toen aan de ziekte is overleden.

Laatst bijgewerkt op 3 februari 2018, 19:45:55