logo

De Vonder Homepagina


Selecteer een deel waar je informatie over wil weten


Oliemolen

De naam van deze weg is afkomstig van een (lijn)oliemolen die hier gestaan heeft. Deze molen was een door paarden of ander vee voortgetrokken molen (rosmolen), die lijnzaad vermaalde tot lijnolie. De agrarische bebouwing hier vormde het buurtschap Oliemolen. De olie werd gebruikt bij de bereiding van voedsel en voor verlichting. Onderstaande tabel geeft aan welke olieslagers werkzaam geweest op de oliemolen te Laarbroek:

Naam olieslager Geboorte Tijdsperiode Overlijden
Hendrik Willem Berkers Asten 24-01-1696 1757-1770 Asten 04-09-1770
Johannes Hendrik Berkers Asten 20-01-1721 1770-1783 Asten 11-01-1783
Martinus Berkers Asten 07-01-1767 1783-1811 Asten 11-08-1813
Johannes Antonie Loomans Asten 14-10-1769 1811-1850 Asten 29-10-1850
Michiel Sak Someren 12-08-1812 1850-1884 Asten 24-08-1884
Cornelis Huismans Aarle Rixtel 06-12-1827 1884-1890 Asten 25-10-1890

De oliemolen is aan het eind van de 19e eeuw niet meer in gebruik en afgebroken. De naam Oliemolen is dus een toponiem gebruikt voor het deel van Laarbroek waar sinds midden 18e eeuw tot het einde van de 19e eeuw een oliemolen in bedrijf was. De bebouwing van dit deel van het Laarbroek dateert echter van tenminste het begin van de 17e eeuw en de naam is dus pas later in gebruik geraakt.

01 02

Wie er precies woonden op dit deel van het Laarbroek is te herleiden uit een lijst van ingezetenen die in de periode 1737-1739 betrokken waren bij misoogsten:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 170; 29-12-1739:
Specifique lijste ofte memorie geformeert door schepenen en secretaris van Asten volgens het opgeven van de ingesetenen van Asten van soodanige als de ingesetenen van Asten geleeden hebben vant verhagelen van koorn op de 13e july en afwayen van de boekweyt op den 15e augustus 1737 wanneer het koorn en boekweyt rijp was. Alsmede van de menigvuldige swaare regen die gevallen is in de voorschrevene jaare 1737, 1738 en 1739 waardoor de weylanden geheel onder water gestaan hebben en het gras en hoy daardoor veel bedorven en verdronken is geworden door hetwelke veel runtvee en schapen bedorven en gestorven sijn, alsoo deselve op leege en natte weyen haar voedsel hebben moeten haalen, welk verdronken gras en hoy dat bedorven was in de wintertijden hebben moeten eeten. Mitsgaaders vant bevriezen van de boekweyt in desen jaaren 1739, tusschen de 15e en 16e juny allent welke schaade de navolgende ingeseetenen hebben opgegeven en getaxeert onder presentie vant selve ten allen tijde, des gerequireert werdende, met solemneele eede sullen bevestigen soo en gelijk bij of agter ider sijn naam is uytgetrocken en hierna is volgende te Laarbroek:

Naam Huis Omschrijving Vergoeding
Joost Hendriks 1 ƒ 46,-
Cornelis Peters 2 ƒ 21,-
Wilbert van Lijszel 3 ƒ 39,-
Hendrik Berkers 4 ƒ 61,-
Francis Canters 5 ƒ 18,-
Dirk Philipsen 6 ƒ 30,-

Aldus dese lijste gemaakt en geformeert in voege als vooren volgens het opgeven der ingesetenen onder presentie van eede dat deselve de ongelucken en schaaden gehadt hebben, soo en gelijk agter ider sijnen naam staat aangeteekent en tot een som is getaxeert na ider sijn beste kennis. Wijders verklaaren wij ondergeteekende schepenen van Asten, op den eed ten aanvank van onser bediening gedaan dat de ingesetenen alhier wegens het verhagelen van koorn, afwayen en bevriesen van de boekweyt, sterven van een menigte beesten en schapen, verdrinken van hoy, gras, koorn en andere vrugten als int hooft deeser lijst, seer veelen groote schaade geleeden hebben en vooral in dese jaare, alsoo den ingesetenen alhier den grooten reegen die er is gevallen als anders op sijn best maar eene halve oogst gehadt hebben waardoor deselve buyten staat geraakt sijn om haar verschulde 's lants- en dorpslasten te konnen opbrengen en betaalen waardoor de ingesetenen dagelijks veele schaade en executiecosten moeten ondergaan. In teeken der waarheyt hebben wij deese ten prothocolle onderteekent binnen Asten, desen 28 december 1739.

Alle ingezetenen die onder het buurtschap Oliemolen zijn terug gevonden in de rechterlijke archieven, verpondingslijsten en huizenquohiers zijn in deze lijst beschreven:

Jan Joosten was eigenaar van een huisje daterend uit het eind van de 17e eeuw en Joost Hendriks vinden we terug in de archieven als bewoner van het huis. Hij was arm en het huis is in 1745 afgebroken.

Cornelis Peters heeft tot zijn dood in 1783 in het uit het eind van de 17e eeuw daterende huis gewoond en daarna is het huis in handen gekomen van zijn schoonzoon Antonie Claassen van der Heijden. In 1801 trouwt hun dochter Maria met Antonie Peter Verberne. Maria van der Heijden overlijdt in 1814 en Antonie Peter Verberne hertrouwt met Antonetta van de Ven. Na zijn overlijden in 1853 heeft hun zoon Hendrik Verberne heeft er tot 1869 gewoond. Daarna is het huis nog in verschillende hanen geweest en is uiteindelijk in 1895 afgebroken.

Jacobus Jansen de Zeeger was bewoner van een huis uit het midden van de 17e eeuw, dat door vererving overging naar diens zoon Aerts Jacobs en daarna kleinzoon Jacob Aerts. In 1736 wordt het huis verkocht aan Wilbert Peters van Liessel, die het in 1748 doorverkoopt aan zijn schoonzoon Peter Vermeulen. Diens zoon en kleinzoon Willem hebben er tot 1862 in gewoond. Dochter Lamberdina Vermeulen van laatstgenoemde Willem is getrouwd met Antonie van Heugten en in 1908 nemen hun zoon Johannes en dochter Wilhelmina van Heugten het huis over. Rond 1950 is het huis afgebroken.

Franciscus Wilhelmus Berkers heeft deze uit midden 17e eeuw stammende hoeve gepacht evenals diens zoon Willem Berkers. Zijn kleinzoon Hendrik Berkers heeft in 1738 de boerderij in eigendom verkregen en is ook de oliemolen gestart. Via vererving is zijn bezit overgegaan naar zijn zoon Johannes Berkers en in 1811 naar kleindochter Hendrica Berkers, getrouwd met Jan Antonie Loomans. Hun ongehuwde zoon Johannes woonde nog tot zijn overlijden in 1886 in het huis en daarna is zijn nicht Maria Loomans, getrouwd met Johannes van Helmond, bewoner van het huis. Hun dochter Antonia trouwde met Peter Aarts en zijn de laatste bewoners van het rond 1950 afgebroken huis.

Jan Hansen van Osch is de bewoner van een huis uit het midden van de 17e eeuw en in 1675 heeft zijn zoon Johannes het geërfd. Na diens overlijden in 1717 is Francis Tys Canters, die getrouwd was met zijn dochter Margaretha Jansen van Osch, bewoner van het huis. Margaretha heft tot de afbraak rond 1755 in het huis gewoond.

Jan Aerts de Zeeger is eigenaar van het huis dat uit het begin van de 17e eeuw stamt. Na zijn overlijden rond 1680 komt het huis in handen van zijn zoon Aert en diens dochter Anna, getrouwd met Theodorus Philip Timmermans (Dirck Philipsen) neemt het in 1721 over. In 1759 wordt zoon Hendrik Timmermans de eigenaar en woont er tot zijn dood in 1805. Zijn erfgenamen verkopen het huis aan Philip Peter Paulus en na diens overlijden in 1830 bewoont dochter Petronella Peters, getrouwd met Theodorus Verheijen, het huis. Na hun overlijden in 1846 woont eerst dochter Catharina Verheijen, getrouwd met Embertus Berkers in het huis en vanaf 1863 dochter Antonia Verheijen, getrouwd met Henricus Verrijt. Hun dochter Elisabeth, getrouwd met Johannes Kuijpers zijn vanaf 1912 tot circa 1950 de laatste bewoners van het huis.

Hieronder de vergelijking van de kadasterkaart van 1832 met de topografische kaarten van 1900 en 1950 en de googlemapskaart van 2016:

03 04
05 06

Tot 1950 zijn de veranderingen qua bebouwing marginaal, tussen 1900 en 1950 zijn er wel twee huizen geheel rechts op de kaart verdwenen. Tussen 1832 en 1900 is er een weg in het noordelijke deel aangelegd om het buurtschap Oliemolen te ontsluiten. Na 1950 en met name na 1975 zijn er grote veranderingen, van de oorspronkelijke bebouwing is vrijwel niets meer over, het wegenpatroon is niet goed meer herkenbaar en de oorspronkelijk landbouwgronden zijn volgebouwd met loodsen.

Op dit moment staan er nog vier huizen met het bouwjaar 1950, Oliemolen 1, 3, 10 en 12. Het adres Oliemolen 1 ligt ongeveer op de plek van de oprichter van de Oliemolen, waar Peter Aarts voor het laatst gewoond heeft. Het is nu een huis met als bewoner J. A Aarts, mogelijk een nazaat, en een vakantieboerderij in handen van Tonnie Heijligers met de toepasselijke naam ''t Meulehuis' (zie onderstaande foto1 links). Dit is mogelijk nog een overblijfsel van het vroegere huis.

07 08

Het adres Oliemolen 10 ligt vrijwel op de plaats van de voormalige Oliemolen en is tegenwoordig een Bed and Breakfast met alweer een toepasselijke naam namelijk 'Oliemolen' (zie bovenstaande foto rechts.

Referenties
  1. ^Vakantieboerderij en Bed and Breakfast op de Oliemolen (meulenhuis.nl en home.kpn.nl/hoefangels-frans)

De meest gebruikte referenties staan in de introductie vermeld
Gecontroleerd door Jan Heijligers

Laatst bijgewerkt op 3 februari 2018, 19:45:55

Heemhuis, Molenstraat 10, 5711 EW, Someren
Open voor bezoekers op dinsdagochtend van 9 tot 12 uur en op donderdagavond van 19 tot 21 uur (0493) 472 423 hkkdevonder@xs4all.nl


Archeologiehuis, Molenstraat 14, 5711 EW Someren
Open na afspraak, bel hiervoor Jacques van Ooijen op 06-36 14 12 02 of mail gewoonjacques@gmail.com


Deze website maakt geen gebruik van cookies

ADM

XSSMMDLGXL

Printen