logo

De Vonder Homepagina


Jan van Havenstraat 1

De eigenaar van dit huis is Jacob Aertsen van de Cruys, geboren rond 1574 als zoon van Aert Gielens van de Cruys. Hij is rond 1600 getrouwd met Goyrtien en hieronder hun gezin:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Michiel Asten ±1600 Asten ±1620
Yken Antonis Canters
Asten 23-08-1680
2 Willem Asten ±1605 Asten ±1630
Anneken Joost van de Vorst
Helmond 14-11-1648
Theodora Ambrosij Andree
Asten 02-05-1669
3 Maria Asten ±1607 Asten ±1630
Aert Jan Aelberts
Asten 27-07-1691 zie Voormalig huis B280
4 Aert Asten ±1610 Asten ±1642
Josijn Huybert Diepenbeekx
Asten 08-05-1685 zie Busselseweg 5

Jacob Aertsen van de Cruys koop een stuk land in de Ommelse Bos:

Asten Rechterlijk Archief 67 folio 212; 02-03-1613:
Heylken weduwe Henrick Jan Joosten, Frans, haar zoon, Henrick Peter Jacobs getrouwd met Elsbena. Zij verkopen aan Jacob Aerts van de Cruys land aen genen Bosch naast de erfgenamen van Bruysten Coolen. Belast met 1 vat + 1½ cop rogge per jaar aan den Heilige Geest van Helmont

Het geboortejaar van Jacob Aertsen van de Cruys is te halen uit onderstaand archiefstuk:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 27-09-1623:
Geuaert Ghijsberts aanlegger contra Hendrick Aerts van den Berghe gedaagde. Dat Henrick voorschreven en Abel Jansen van Gemert gedeylt hebben tegen Gheuaert ende Peter Ghijsberts ende dat in de selve deylinghe was ondersprocken dat deghene die de schure mette zijde naest Frans Lemmens te loote ende te deel vallen soude, drie voeten mer soude hebben, dan die ghene die 't huys metter andersijde te deel soude vallen. Ende dat daerom die kinderen van Jochem Schalvogels daeromme souden geweeght sijn tot eenen ecker daerachter liggende. Volgt op 09-10-1624 een verklaring van Jacop Aerts, 50 jaar en Joost Janssen van Brey, 60 jaar betreffende het voorgaande.

Jacob Aertsen van de Cruys heeft nog geld te goed:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 07-10-1626:
Marcelis van den Bogaert is schuldig aan Jacop Aerts van de Cruys wegens een geleverde koe en geleend geld ƒ 32-16-8.

Jacob Aertsen van de Cruys is waarschijnlijk tijden de pestepidemie van 1636 overleden en een aantal erfgenamen verdelen de goederen:

Asten Rechterlijk Archief 73 folio 114; 14-01-1637:
De erfgenamen van wijlen Jacop Aerts van de Cruys en Goyrtien te weten Michiel Jacop Aerts, Anthonis Canters namens Meyrrycken, zijn schoondochter, Hendrick Geven en Peter Dircx als momboiren over de twee meisjes, Meyrrycken en Lijsken, kinderen van Jan Lemmys en Elske Jacop Aerts, dochter van zijn vrouw, Willem Joosten als momboir over Joost, zoon van Dirck Joosten en Frensken Jan Lemmys, dochter van zijn vrouw. Zij verdelen de nagelaten goederen.
1e lot krijgt Michiel het oude huis met brouhuys en alles daaropstaande, ene zijde Meyrrycken voorschreven, andere zijde Gerardt Hendrick van Helmondt, ene einde Thonis Canters, andere einde de straat. Ende sal den pael staen ontrent int middelst van den groten dryes, genoteert een appelboomken linierecht daerop den perssenboomken ende soo recht toe door sal dat huys sijnen wech houden achteren het groot huys van der kant om rechttoe op naer den put om alsoo op sijn erff te comen, schuer, schop, schop oftanderssints ende mach het oude huys den dryes naest het groot huys aen nyet voorder gebruycken dan tot het achterste duerstijlcken toe te wers recht op eenwillich aldaer getekent ende gepaelt; den halven haeck te midtsen op streckende, ene zijde Anthonis Canters, andere zijde Merrycken voorschreven, ene einde de weg, andere einde Jan Peters; land aen den Bosch naast Frans Thonis Verrijt, belast met: een pacht aan de Heilige Geest te Helmont; land aent Veen also hij is tusschen limiten en en paelen neffens erffenisse en naast Frans Thonisen Verrijt; groes en land den ouden Hoeff de helft van boven naer beneden naast Frans Thonissen Verrijt ende sal sijn wech hebben naederhant lanst de graeff tot sijn erff van den broeck over Poelmans en kinderen d'erffenisse en belast met 1⁄4e hoen en sommige deniers aan het boek van Asten, 28 1⁄2 stuiver per jaar aan het Convent van Binderen.
2e lot krijgt Meyrrycken, de schoondochter van Anthonis Canters het groote huys met de schuer en plaets alsoo se daer staet tusschen limitenende paelen metten halven dryes aen het groot huys gelegen ende alles daerop staende streckende van het appelboomken linirecht door op het perssenboomkeende soo rechtdoor alsoo het gepaelt is, ene zijde Michiel Jacops van de Cruys, andere zijde Hendrick Huyrckmans, ene einde Thonis Canters, andere einde de straat; de helft van den Haeck naast Peter Poelmans; land achter int Veen naast Thonis Dreyssen; land int Veen naast het Convent van Omel; groes het Beempken naast Gerardt Hendricks van Helmont en belast met een daalder aan Anthonis Canters; groes die Engelbeemden naast de erfgenamen Hendrick Benidts.
3e lot krijgen de onmondige kinderen die drye cleyn huyskens met een geheten 'den Crijtenbuer' met aangelag, ene zijde Michiel Jacops, andere zijde de erfgenamen Thonis Verrijt, ene einde de erfgenamen Tyllen Thonis Verrijt, andere einde de straat; een huyske utroque naast de erfgenamen Philips Willems van Huchten en anderen; het nieuw huiske mette plecken totten peerboom toe alsoo datten peerboom sal comen bij het huysken naast Meyrrycken mededeelster met het gebruyck van de put, staende op den grooten dreys ende het hoefken alsoo het is gelegen tusschen erffenisse, ene zijde Thonis Canters, andere zijde Jan van Rest, ene einde Peeter Poelmans, andere einde de straat; land den Dreysegde naast Thonis Canters; groes en land naast Thonissen Dreyssen; land den Swaertberch naast het Convent van Ommel; den halven ouden hoeff tegen Michielen te deylen naast Peter Poelmans en belast met 1⁄2 hoen per jaar aan het huis van Asten en 1 malder rogge per jaar aan de Heilige Geest van Asten; groes in de Horst naast Gerardt Hendrick van Helmont; twee eyckenhouteren aan de schuur; item moet Michiel voorschreven dese cleyn huyskens bij geven ƒ 75,- en Meyrricken uit het groot huis ƒ 100,-

Zoon Willem Jacobs van de Cruys koopt een huis in Ommel:

Asten Rechterlijk Archief 74 folio 94 verso, 08-09-1637:
Teunis, Willem en Maria Peters als erfgenamen van Peter Teunis, verkopen zij aan Willem Jacops van de Cruys, hun neef, hun rechten op de nalatenschap van Emken Anthonis Heymkens, hun moeye te weten een huis, hof, land, groes te Ommel en elders.

Zoon Willem Jacops van de Cruys is geboren rond 1605 als zoon van Jacob Aertsen van de Cruys en Goyrtien. Hij is rond 1640 getrouwd met Anneken Joost van de Vorst, geboren rond 1610 als dochter van Joost Frans Gielen van de Vorst (zie Beekstraat 19). Anneken is rond 1647 te Asten overleden en Willem Jacops van de Cruys is op 14-11-1648 te Helmond hertrouwd met Theodora Ambrosij Andree.

De gezinnen van Willem Jacops van de Cruys met Anneken Joost van de Vorst en met Theodora Ambrosij Andree:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Petrus Asten ±1644
2 Helena Asten ±1646 Asten 04-06-1678
Johannes Huybert van Mares
Asten 26-06-1679 zie Voormalig huis B431
3 Jacobina* Helmond 10-06-1649
4 Theodorus* Helmond 27-10-1651
5 Jacobus* Helmond 27-10-1651
6 Anna* Helmond 25-12-1652

*  kinderen uit het tweede huwelijk

In het archief wordt zijn eerste vrouw genoemd:

Asten Rechterlijk Archief 76 folio 58 verso; 12-06-1645:
Anneken, dochter wijlen Joosten van de Vorst, geassisteerd met Meester Anthoni Canters en Peter Hanricx, haar momboiren. Zij verkoopt aan Peter en Arien Janssen, gebroeders, haar deel in de goederen opte Dijsseldonck. Belast met 1 Bosch mud rogge per jaar aan het Apostelhuys te Mierlo; 2⁄3e deel van ƒ 100,- aan het Convent van Bynderen; 1⁄2 vat rogge per jaar aan de Kerk of pastoor van Asten; 1 hoen per jaar cijns aan de Heer van Asten. De kopers betalen met een cijns van ƒ 250,- á 5%.
Marge: 08-12-1653, Willem Jacops van de Cruys getrouwd met Anneken, dochter Joost van de Vorst heeft de ƒ 250,- ontvangen van Jan Hendrick Aelberts en stemt toe in cassatie.

Theodora Ambrosij Andree is rond 1656 overleden en bij de verpondingen van 1662 staat Willem Jacobs van de Cruys nog als eigenaar van het huis:

Verpondingen XIV-68 folio 42 verso 1662:
Willem Jacobs van de Cruijs, huijs.

Willem Jacobs van de Cruys ruilt een stuk land, waarbij zijn twee kinderen worden genoemd:

Asten Rechterlijk Archief 78 folio 220 verso; 10-09-1664:
Jan Jan Teunissen geeft bij erfmangeling over aan Willem Jacobs van de Cruys land aen den Bosch 1 lopense. Taxatie: ƒ 25,-. Willem Jacobsen van de Cruys geassisteerd met Jan Michielsen als geroepen momboir over desselfs twee kinderen geeft bij erfmangeling over aan Jan Jan Teunissen hooiveld aen den Bosch 5 copse. Taxatie: ƒ 90,-.

Willem Jacobs van de Cruys is op 02-05-1669 te Asten overleden en volgens onderstaand archiefstuk nemen zijn twee kinderen, Peter en Helena, een rechtszaak als aanleggers over:

Asten Rechterlijk Archief 6 folio 308; 13-12-1673:
Peter en Willem van de Cruys, aanleggers contra Aert Aertsen Blockmaeckers, gedaagde. Nu is Heylke van de Cruys mede-aanlegster in plaats van Willem van de Cruys. En zijn Peter en Heylke Willems van de Cruys aanleggers.

Volgens de verpondingen van 1680 is Jacobus van de Cruys eigenaar van het huis:

Verpondingen XIV-58 folio 14 verso 1680:
Jacob van de Cruijs.

Jacobus van de Cruys betreft hier niet de zoon van Willem Jacobs van de Cruys, maar zijn neef die een zoon is van Michiel Jacobs van de Cruys, geboren rond 1600 als zoon van Jacob Aertsen van de Cruys en Goyrtien. Hij is rond 1620 getrouwd met Yken Antonis Canters, geboren rond 1600 als dochter van Antheunis Hendrick Canters en Elsbena Groetens (zie Voormalig huis B401). Hieronder het gezin van Michiel Jacobs van de Cruys en Yken Canters:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Ida Asten ±1621 Ongehuwd Asten 16-01-1682
2 Joostien Asten ±1622 Asten 21-01-1652
Cornelis Hendrick Horckmans
Asten 20-01-1678 zie Jan van Havenstraat 50
3 Joannes Asten ±1624 Kind Asten ±1624
4 Antonius Asten ±1630 Asten 25-09-1661
Maria Aert Fransen Verrijt
Asten 22-08-1681 zie Voormalig huis B453
5 Henricus Asten ±1632 Asten 25-03-1692 *
6 Elsken Asten ±1638 Religieuze Asten 25-02-1712 **
7 Jacobus Asten 04-1642 Aarle Rixtel 10-01-1671
Margareta Jans Swinckels
Helden 28-05-1675
Agnetis Knippenbergh
Asten 06-01-1699
8 Johannes Asten 24-10-1644 Pastoor Asten 16-01-1704 zie Voormalige schuurkerk G463

*  Henricus van de Cruys uit Asten wordt genoemd als student te Leuven in 1651, mogelijk was hij priester
**  Elsken Gielen Jacobs van de Cruijs werd op 09-05-1662 geprofest in het klooster Maria-Schoot (zie Voormalig huis B409)

Zij woonden in een nog niet te traceren huis in de buurt van de kapel van Ommel zoals blijkt uit onderstaand archiefstukken:

Asten Rechterlijk Archief 75 folio 27 verso; 28-05-1639:
Anthonis Vreynssen en Symon Symons, te Eyndhoven beiden als geëde momboiren van Grietien, onmondige dochter van wijlen Henrick Michielssen en wijlen Iken, dochter Jan Peters van den Eynde. Zij verkopen, met toestemming van schepenen, aan Joost Janssen huis, hof en hofstad aan de Capelle te Ommel, ene zijde Michiel Jacops, andere zijde Anthonis Canters, ene einde de erfgenamen Heer Gerart van Brey, andere einde de straat.

Asten Rechterlijk Archief 75 folio 57 verso; 06-12-1639:
Joost Janssen verkoopt aan de Heer Pater, confessarius des Convents van Marienschoot te Ommel, Jacobus van den Bomen, ten eigen behoeve een cijns van ƒ 200,- à 6 1⁄4%. Onderpand een huis en hofstad aan de Cappelle te Ommel, ene zijde Anthonis Canters, andere zijde Michiel Jacops van de Cruys, ene einde de erfgenamen Heer Gerart van Brey, andere einde de straat. 

Michiel Jacobs van de Cruys is op 23-08-1680 te Asten overleden en Yken Antonis Canters is rond 1682 te Asten overleden. Hun zoon Jacobus en zwager Antheunis Hendrick Canters verklaren dat de Laarbroekse tiende in 1655 van de heren van Asten is aangekocht:

Asten Rechterlijk Archief 108 folio 57 verso; 01-06-1686:
Sieur Antony Canters, 75 jaar, en Jacob van de Cruys, 43 jaar verklaren te instantie van Everard de Doerne, Heer van Asten, dat de Laerbroecxe tiende heeft toebehoort aan de Heer van Asten. Dat deze tiende, met de smale tiende te Asten, bij belening, door de Heer van Asten zijn verkocht aan Antony Canters en Michiel Jacobs van de Cruys, respectievelijk de eerste attestant en wijlen de vader van de tweede attestant voor schepenen 's Hertogenbosch de dato 20-07-1655. Sijnde deselve tiende leenroerig aan Leenhof en Huis van Asten. De tiende is vier achtereenvolgende jaren in belening gebruikt voor een som van ƒ 6000,-. Na deze vier jaar heeft de eerste attestant nog ƒ 2000,- betaald aan de Heer van Asten en daardoor de Laarbroeckse tiende en de smale tiende aangekocht samen met zijn zwager Michiel Jacobs van de Cruys. De tweede attestant beaamt een en ander. Circa vier jaar geleden heeft Antony Canters, zijn helft van de voornoemde tienden verpacht voor vijf jaar aan Jan Goort Hoefnagel, molder, alhier, voor 110,- per jaar en waarvan deze dus de jaren 1683 tot en met 1685 de oogst heeft genoten en nog te genieten van 1686 en 1687. Eyndelijck verclaert den eerste deponent, dat doentertijt als hij de voorschreven tiende in eygendom cochte, dat hij sijne penningen heel wel beleght hadde, dat hij noyt nochte nimmer meer met gedachten soude connen wenschen sijne penningen beeter connen beleght gehadt te hebben. De tweede deponent verklaart nog dat de andere helft van de tienden door zijn vader en zijn erfgenamen altijd zijn opgevaeren en gebruyckt zonderdeze ooit verpacht te hebben.

Jacobus van de Cruijs is geboren te Asten in april 1642 als zoon van Michiel Jacobs van de Cruys en Yken Antonis Canters. Hij is getrouwd op 28-01-1671 te Aarle Rixtel met Margaretha Jans Swinckels.

Margaretha Jans Swinckels overlijdt te Asten op 11-02-1672 en Jacobus van de Cruijs is op 28-05-1675 te Helden hertrouwd met Agnetis Knippenbergh, geboren te Helden op 03-06-1656 als dochter van Willem van Knippenbergh en Aleijdis Smolders.

01

Jacobus vander Cruijs et Agnetis Knippenbergh; testes sunt pastor in Mijl et pastor in Asten.

Jacobus vander Cruijs en Agnetis Knippenbergh; getuigen zijn pastoor in Meijel en pastoor in Asten.

De gezinnen van Jacobus van de Cruys met Margaretha Jans Swinckels en met Agnetis Knippenbergh:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Johannes* Asten 08-02-1672 Vlierden 11-10-1705
Lysbet Gerit Claessen
Asten 18-02-1725
Maria Francen
Asten 15-02-1742 zie Voormalig huis B431
2 Henricus Asten 07-05-1676 Kind Asten ±1676
3 Henricus Asten 06-05-1677 Kind Asten ±1677
4 Margareta Asten 06-01-1679 Ongehuwd Asten 28-12-1698
5 Aleidis Asten 02-12-1680 Kind Asten 22-08-1693
6 Michael Asten 24-08-1682 Asten 04-05-1721
Catharina van der Linden
Asten 11-02-1755 zie Voormalig huis G440
en ook Voormalig huis B450 en B451
7 Ida Asten 25-12-1683 Kind Asten ±1683
8 Petronilla Asten 10-05-1685 Asten 01-02-1711
Jan Verhoyse
Asten 23-12-1771
9 Ida Asten 25-01-1687 Religieuze Nunhem 13-02-1771 **
10 Wilhelmus Asten 06-07-1689 Ongehuwd Mierlo 17-03-1779
11 Anna Maria Asten 12-03-1691
12 Henricus Asten 02-11-1692 Priester Lommel (B) ±1768 zie Burgemeester Frenckenstraat 47
13 Johannes Asten 01-09-1694 Ongehuwd Bakel 22-05-1749
14 Aleidis Asten 20-11-1696 Asten 09-10-1718
Albertus van Riet
zie ook Voormalig huis G583

* kind uit eerste huwelijk
** Ida Jacobs van de Cruijs werd op 10-06-1709 geprofest in het klooster Maria-Schoot (zie Voormalig huis B409)

Jacobus van de Cruys wordt benoemd tot setter:

Asten Rechterlijk Archief 7 folio 283; 27-06-1678:
Borgemeesters Sint Jan 1678-1679 Joost Peeter Hendricx en Joris Jansen van Hoof. Setters Jacob van de Cruys en Jan Hendrick Blockmaeckers.

Jacobus van de Cruys heeft nog geld te goed:

Asten Rechterlijk Archief 81 folio 37; 03-05-1680:
Daniel Martens Vermeulen is schuldig aan Jacobus van de Cruys ƒ 100,- à 5%. Marge: 18-10-1687 gelost.

Jacobus van de Cruys koopt een obligatie:

Asten Rechterlijk Archief 81 folio 110 verso; 23-02-1682:
Joost Dircx Verbernen verkoopt aan Jacob van de Cruys een obligatie van ƒ 100,- à 5% ten laste van het Corpus van Asten en zoals hem, verkoper, is aangestorven van Dirck Goorts, zijn vader. Koopsom ƒ 100,-.

Jacobus van de Cruys daagt Jan Joost Roefs in verband met een schuld:

Asten Rechterlijk Archief 9 folio 197; 25-06-1687:
Jacob van de Cruys, aanlegger contra Jan Joost Roefs, gedaagde. Gedaagde wordt aangesproken op een som van ƒ 104,10. Hij vraagt om overlegging van een specificatie of extract uit het manueel ofte schultboeck met dag en datum. 

Een stuk land en groes wordt door Jacobus van de Cruys gekocht:

Asten Rechterlijk Archief 87 folio 14 verso; 05-01-1692:
Mathijs Fransen de Groot verkoopt aan Jacob van de Cruys land en groes te Ommel 3 lopense, ene zijde Peeter Reynders, andere zijde Hendrick Canters en anderen, ene einde de straat en Catarina Horckmans, andere einde het gemeyn Broeck. Verponding ƒ 1-1-0 per jaar. Koopsom ƒ 150,-.

Jacobus van de Cruys wordt ontslagen als armmeester en benoemd tot vierman:

Asten Rechterlijk Archief 11 folio 30; 02-04-1698:
Als armmeesters worden ontslagen Jan Swagers en weer benoemd en Jacob van de Cruys. Als vierman worden ontslagen Daendel Lomans en weer benoemd, Antoni Fransen en weer benoemd, Philips Dircx en Jan van de Loverbosch en weer benoemd. Nieuw benoemd wordt Jacob van de Cruys.

Jacobus van de Cruijs is te Asten op 06-01-1699 overleden en zijn weduwe koopt een stuk groes:

Asten Rechterlijk Archief 88 folio 90; 23-05-1699:
Bastiaen Verhoeven getrouwd met Catarina Horckmans verkoopt aan Agnees weduwe Jacob van de Cruys groes het Ommelschebroeck 3 lopense, ene zijde en einde Peeter Reynders en anderen, andere zijde 't Broeck, andere einde Jan Peters van Rest. Koopsom ƒ 200,- 

Agnetis Knippenbergh, als weduwe van Jacobus van de Cruys, had een herberg en brouwde bier:

Asten Rechterlijk Archief 167; 23-08-1699:
Op 23 augustus 1699 hebben wij, Jan van Riet en Joost Doensen, schepenen, op verzoek van Jan van den Bleeck, als pachter der bieren, wijnen, brandewijnen en gedistilleerde wateren over Asten de dato 01-10-1698 tot 30-09-1699, in bijwezen van Gijsbert Hendricx, collecteur, bezocht en gevonden bij de weduwe Jacob van de Cruys een ton bier, waar de kraan in stak, alsmede een halve kan brandewijn. 

Asten Rechterlijk Archief 110 folio 126; 05-09-1702:
Olifier van Hervelt, deurwaarder en Matijs Somers, ondervorster hebben een visitatie gedaan terzake van de brouwerijen en de distilleer- of brandewijnketels en bevonden ten huize van de weduwe Jacob van de Cruys, brouwerse dat zij waren brouwende. Hen gevraagd of zij geen stoeckbilliet hadden, antwoordde zij: "Neen, wij en sijn sulcx niet gewoon te doen".

In die herberg werd ook wel eens grootspraak verricht:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 04-09-1702:
Alzo Jan Aelberts zich op 1 september laatstleden zich niet heeft ontzien opentlijck, in volle vergaderinge, ten huize van de weduwe Jacob van de Cruys, met gramme moede te seggen en te declareren dat Jan van Ruth sijnen torff gestolen hadde, dat eenen torffdieff. Jae, den meesten en de grootsten dieff tot Asten was. Deze beledigingen kan een eerlijk man, als de requirant, niet tolereren en hij wil de injurant voor het gerecht dagen. Aanlegger vraagt de gedaagde voor schuldig te houden en hem te laten compareren in gebannen vierschare, blootshooff met gevouwen handen ende gebooghde knyenende aldaer te bidden Godt Almaghtigh de heylige iustitie als den geiniurieerden ten desen om vergiffenisse te vragen en hem te laten verklaren dat hij verdacht en gelogen heeft. Hem te veroordelen tot ƒ 100,- als honorabileen profytabele amende aan de Kerk en den Armen te voldoen.

Asten Rechterlijk Archief 11 folio 150; 27-09-1702:
Jan Jansen van Ruth, aanlegger contra Jan Aelbert den Smit, gedaagde. Schepenen zullen een en ander laten bestuderen door onpartjdige rechtsgeleerden mits door aanlegger geld wordt verschaft.

Het archief meldt een voorval in het huis van de weduwe van Jacob van de Cruys met haar gezin:

Asten Rechterlijk Archief 110 folio 211, 24-02-1706:
Agnes Knippenberg weduwe van Jacob van de Cruys, 49 jaar, Michiel van de Cruys, haar zoon, 23 jaar, Petronella van de Cruys, haar dochter, 20 jaar. Zij verklaren ter instantie van Goossen Everts Nicolaessen, jonge man geboren en wonende te Geldrop, dat op donderdag, 18 februari laatstleden in hun huis, te Ommel, 's avonds rond zes uur, zijn gekomen. Jan Keits, den corporael, zo ze hem noemden en twee andere personen, zijnde in het regiment van de Heer Keppel, in garnizoen te Eyndhoven, die zij niet kenden. Dat Jan Keits. met zijn bijhebbende volcken in de kamer zijnde met de voorschreven Goossen, aan deze, tegen wil en dank, militaire dienst wilden geven. Goossen heeft dit niet willen aannemen, zeggende: "Ick ben geensints genegen totte militaire dienst te nemen, want indien ick daertoe gesint was geweest ick weet wel alwaer ghij lieden in garnisoen light". Verklaren zij verder dat Jan Keits en zijn personen aan hen verboden hebben dat zij aan de persoon die een voorvell voor sijn lichaem hadden, bedoelende daarmede Goossen, geen droogh ofte nat en soude geven en dat terwijle de voorschreven militaire persoonen eeten en drinckende waren. Naer allen twelcken tgepasserende sij attestanten allen in de keucken sijnde verscheyde ende distincte maelen de voorschrevene Goossen hebben hooren suchten, in de camer, op welck suchten sij attestanten, in de camer sijn gecomen ende gesien dat Goossen ter aerde nederlagh op den vloer, seer nat sijnde aen sijn klederen ende oversulcx Goossen met groote dreygementen tot den militaire dienst gedwongen hebben. Oock soodanigh dat hij, Goossen, door dranck gedwongen weert met sijn gewoonlijck hanteecken, een kruysken, te stellen. De eerste en derde deponent verklaren verder dat Jan Keits, op bed was liggende, opspringende, doch in bed blijvende, zei ick sal eens opstaen ende maecken daer eens voeten aen. Hierop heeft een der bijzijnde personen hebbende een mutse van de Russe in de kamer een sackpistool afgenomen, daermede de voorschreven Goossen dreigende.

Tussen de voorzoon van Jacob van de Cruys en zijn stiefmoeder wordt een akkoord gesloten:

Asten Rechterlijk Archief 111 folio 44 verso; 02-06-1707:
Johan, zoon Jacob van de Cruys uit eerste huwelijk met Margriet Swinckels ter eenre en Agnes van Knippenberg, weduwe en tweede vrouw van voornoemde Jacob van de Cruys, voor zichzelf en mede voor haar kinderen uit dit huwelijk ter andere zijde. Zij akkorderen. Johan renuntieert van alle goederen en effecten die zijn overleden vader in zijn weduwlijke staat en in zijn tweede huwelijk heeft verkregen. Ook de goederen die door het overlijden van zijn eerste vrouw op hem zijn verstorven, alsmede die goederen die staande het tweede huwelijk op hem of zijn verstorven. Hij stemt ook in met de verkoping der goederen van wijlen zijn grootmoeder, door wijlen zijn vader gedaan. En waarvan de opbrengst door zijn vader op intrest zijn uitgezet en door de tweede comparante voor haar en haar kinderen ontvangen. Als oock bekennende te aggreeren ende te approberen de vercoopinge der goederen van sijn comparants grootmoeder op hem gesuccedeert ende door voornoemde Jacob van de Cruys, sijnen vader zaliger gedaen, als hebbende de penningen daervan geprocedeert en door sijn voornoemde vader aen intresse uytgestelt, aenveerdt ende ontfangen gelijck. En verclaert sij tweede, in ordine, comparante, soo voor haer als voor haere kinderen verweckt bij voornoemde Jacob van de Cruys ten behoeve van de eerste comparant afgestaen ende overgegeven te hebben gelijck sij doet ende mits desen. De tweede comparante ontvangt nog een rente van 18½ vat rogge per jaar in de sack zoals zij met wijlen haar man verkregen heeft en waarvan 13½ vat per jaar ten laste van de kinderen Peeter Reynders komt, 4½ vat rogge per jaar ten laste van Hendrick Canters, oud president en ƒ 100,-.

Twee zonen van Jacobus van de Cruys getuigen van een gevangenneming:

Asten Rechterlijk Archief 111 folio 58 verso; 28-11-1707:
Jan van de Cruys, 34 jaar, Jan Smits, 28 jaar en Michiel van de Cruys, 24 jaar. Allen wonende te Ommel. Zij getuigen dat Meester Wolphaert Idelet, Jan van Riet, vorster en Jan Maes den ouden, wonende te Someren op vrijdag 30 september 1707, tussen Ommel en de watermolen van Bergelen, op Astens gebied, in de Bergen, aldaar, hebben gevangen twee personen; den eenen genaempt wordende in de wandelinge den scheelen Adam en sijn cammeraet desselfs naem onbekent. Zij zijn gevanckelijck weggevoerd. 

Bij de verpondingen in 1709 staat de weduwe van Jacob van de Cruys als eigenaresse te boek:

Verpondingen XII-5 folio 21 verso 1709:
De weduwe Jacob van de Cruijs.

02

Boven een ansichtkaart van de bedevaartkraampjes bij de kerk van Ommel op de hoek met de Kluisstraat.

Agnes Knippenbergh als weduwe van Jacob van de Cruys heeft geen schulden meer bij de Vrouwe van Milheeze:

Asten Rechterlijk Archief 112 folio 61 verso 29-08-1710:
Schepenen van Asten certificeren ter instantie van Agnees Knippenbergh, weduwe van Jacob van de Cruys, te Ommel dat het waar is dat zij, schepenen, op 12 mei laatstleden zijn geweest ten huisen van Johan van Riet, herbergier, waar onder andere aanwezig was Mevrouw Mus, Vrouwe van Milhese, die al praetende, in onze aanwezigheid heeft gesproocken en bekent dat zij nooit meer iets zou eisen op de weduwe of kinderen van wijlen Jacob van de Cruys. Zij heeft er nog de woorden bijgevoegd dat zij door de weduwe en haar kinderen ten volle voldaen ende betaelt was.

Onderstaand archiefstuk geeft aan dat Hendrick Tho Poel in de buurt van de weduwe van Jacobus van de Cruys woonde:

Asten Rechterlijk Archief 114 folio 177 verso; 11-05-1716:
Schepenen van Asten verklaren ter instantie van Hendrick Tho poel, dat Teunis Stevens, in het voor jaar van 1716, in de raadkamer is gekomen om zijn hoofden aan te geven en dat wij dan gehoord hebben dat Hendrick Tho poel aan Teunis Stevens vroeg: "Weete mijn niet te onderrigten ofte seggen ofte hegge, staande tussen mijne erve en die van de weduwe van de Cruys niet aan mij soude toebehooren, terwijle het van U ouders gecomen is. Alsoo ick deselve niet en soude pretendeere bijaldien mij die niet toe en compt. En wie hebben die wel in possessie gehat, ontrent de 18 of 20 jaren, tgeene mij doet vaststellen dat het de onse soude sijn. Maar weet gij het anders of andere aanwijsinge te doen dat mij de heg niet toe en compt, wil die geerne afstaan. Want soude niet geerne pretendeere dat mij niet toe en compt en bijaldien gij eenige palen, steenen of scheytspalen weet, segt het mijn en wijst mij deselve, gij sult mij vrintschap doen, want wil mij geerne daarnaar reguleren". Hierop heeft Teunis Stevens gezegd dat hij er niet het minste van af wist en dat hij ook geen palen wist aan te wijzen. Hendrick Tho poel heeft dan nog iterative rijse gevraagd: "Of hij dan niets anders en wist". Teunis heeft hierop ontkennend geantwoord. Op 5 november 1715, heeft Hendrick Tho poel, in de raadkamer, aan Teunis Stevens wederom deze of dergelijke vragen gesteld waarop hij weer een ontkennend antwoord heeft gekregen. Verklaren wij, uitgezonderd Bendert Vervorreldonck, verder, alnog rond Alderheyligen 1715, dat Hendrick Tho poel aan Jan Stevens en Mary Stevens, zijn zuster, die ten huize van van Goort Martens waren, vroeg: "Weet gij, lieden, mij niet te wijsen of te noemen palen ofte bescheden wegens de hegge, staande tussen mijnende erve van de weduwe van de Cruys terwijl dat goet van U ouders is geweest". Zij hebben gezegd: "Wij weten daar in heelen of in deelen niet van". Hendrick Tho poel heeft hierop gevraagd dat als ze iets wisten over de heg het aan hem te laten weten. Zij hebben nogmaals gezegd er niets van te weten.

De herberg van de weduwe van de Cruys wordt gebruikt als toevluchtsoord:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 01-08-1717:
Laurens Hendrickx Smulders, alhier gewont int kloster. Daerbij geweest Jan Janssen van den Loverbos den bovenstaende die heeft merck met een piestool op sijn borst geschooten den keel was gebrant den anderen heeft hij met het piestool geslagen dat hij van schrick uyt huys was gelopen ende op den sulder gevlught bij weduwe van de Cruys. 

Agnes Knippenbergh maakt ook nog een ontvoering mee van haar jongste dochter door Albert van Riet (zie ook Voormalig huis G583):

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 16-09-1718:
Agnes, weduwe Jacobus van de Cruys, geeft te kennen dat op 21 augustus 1718 's nachts om een uur, Alegonda van de Cruys, haar dochter, met haar clederen, lijwaet ende cleynodien heimelijk en in stilte uit haar, suppliantes, huis is vervoerd en met een kar gebracht naar Son. Alles buiten medeweten, kennis en weerwil van haar, suppliante. Inmiddels is op 26 augustus laatstleden Albert, zoon van Jan van Riet, gekomen te Ommel ten huize van haar ondergeschreven, vragende, of zij haar ontvoerde en ontleyde dochter aan hem wilde geven? Waarop zij heeft geantwoord: "Brenght mijn dochter eerst weder in mijn huys, dat ick se sien en sprecken can, dan sal ick U antwoorden ende ick staen den trouw niet toe, want het is teghen mijnen wil". Albert van Riet is daarop weer vertrokken naar Son en op 27 augustus laatstleden, samen met Alegonda verschenen voor schepenen van Asten, verzoekende om ingeschreven te worden in ondertrouw, blijkende uit Uw acte van insinuatie. Noch de suppliante, noch haar kinderen hebben Alegonda kunnen zien of spreken. En deze is op dezelfde dag, op een kar, met verscheidene gewapende personen, namelijk Albert van Riet en Jan van Riet, te paard geconvoyeert zijnde, weer weggebracht uit Asten. Zij waren voorzien van verschijde soorten schietgeweer. Suppliante wil als moeder en voogdes van Alegonda, niet dat deze trouwt met voorschreven Albert. Zij wijst ook op artikel 85 uit het Eghtreglement van Staten Generaal dat tijdens de ontvoering van enig vrouwspersoon haar trouwen nul en geender waarde is. Verder draagt zij om bestraffing van de ontvoerder.
Marge: De secretaris Draak verzoekt aan schepenen om eerst een accoord tussen de partijen trahcten te bereiken. Indien dit niet lukt, dan de zaak voor laten komen.

Uiteindelijk trouwen zij toch tegen de zin van Agnes Knippenbergh, ze krijgen samen in Asten nog een kind en ondervinden nog geregeld problemen met schoonmoeder.

Bij de verpondingen van 1727 en 1737, de hoofdgeldlijst van 1734, het archief van 1739 en in het huizenquohier over de periode 1736 tot haar overlijden te Asten op 27-11-1742 worden de bewoners als huurders genoemd:

Verpondingen XIV-60 folio 28 verso 1727:
De weduwe Jacob van de Cruijs, gebruiker Jan Baptist. In de bede ƒ 0-7-8.

Hoofdgeld XVIII-35, 1734:
Antonij Wilbert Coolen, Ida de vrouw, Cobus en Weijndel, dienstboden 4

Verpondingen XIV-61 folio 61, 1737:
Weduwe Jacob van de Cruijs.
Huijs, hoff en aangelagh 1½ lopense.

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 111 verso; 11-05-1739:
Angenees, weduwe van Jaccob van de Cruys, geeft in huur aan Antoni Wilbert Coolen huis, schuur, schop en aangelag met verscheidene percelen land en groes te Ommel. Alles zoals de huurder het nu reeds in gebruik heeft. Huurtermijn 10 jaar, doch met behoorlijke opzegtermijn, te scheiden na 5 jaar. Onderhoud van het huis voor rekening verhuurster. De huurder zal jaarlijks boven de huurgelden 3 vijm dakstro leveren. De lands- en dorpslasten voor de huurder.

Jaar Eigenaar nummer 14 Ommel Bewoners nummer 14 Ommel
1736 weduwe Jacob van de Cruijs Antonij Wilberts
1741 weduwe Jacob van de Cruijs Antoni Wilbert Coolen

De herberg wordt gepacht door Antoni Wilbert Coolen, geboren te Asten op 29-05-1699 als zoon van Willebrordus Petri Colen en Henrica Judoci van Heugten (zie Voormalig huis B524). Hij is op 30-11-1721 te Asten getrouwd met Ida Mathijs Lamberts, geboren te Vlierden op 01-08-1686 als dochter van Matthias Lamberts en Wilhelmina Frans Tijssen de Groot (zie Voormalig huis F429).

Het gezin van Antoni Wilbert Coolen en Ida Mathijs Lamberts:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Maria Asten 10-09-1722 Kind Asten <1747
2 Mattias Asten 17-03-1725 Kind Asten <1747
3 Johanna Asten 11-05-1727 Kind Asten <1747

Antoni Wilbert Coolen was kerkmeester:

Asten Rechterlijk Archief 14 folio 453; 04-11-1737:
Gezien het request aan het Corpus van Arnoldus Meulendijk en Antoni Wilbert Coolen, oud kerkmeesters, waarin zij laten weten dat in hun registers nog veele en verscheyde onbetaalde en openstaande posten staa" .Hiervan kan geen voldoening bekomen worden, ondanks herhaalde aanmaningen. Zij verzoeken om hun een generaal vonnis te verlenen tot lasten van alle openstaande en onbetaalde posten. Naschrift: Wordt verleend. 

Als Ida Mathijs Lambert ziek wordt, maken ze samen hun testament op:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 158 verso; 10-11-1739:
Antoni Wilbert Coolen en Ida Mathijs Lamberts, zijn vrouw, te Ommel. Ida is ziek, zij testeren. Alles aan de langstlevende.

Antoni Wilbert Coolen spant een rechtzaak tegen Martinus Jan Paulus aan:

Asten Rechterlijk Archief 23 folio 69; 20-02-1741:
Antoni Wilbert Coolen, aanlegger contra Martinus Jan Paulus, gedaagde. Aanlegger heeft nog te vorderen ƒ 9-3-12 wegens een gekocht koeybeest. 

Antoni Wilbert Coolen pacht tienden van de Vrouwe van Asten en van Heer Beresteyn:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 257; 10-07-1741:
Antoni La Forme, rentmeester van Bregje van Ghezel, Vrouwe van Asten, verpacht met goedkeuring van de Vrouwe van Asten de Novale tiende aan Hendrik Willem Berkers, Antoni Wilbert Coolen en Dirk Willem Haasen. Pachtprijs 160 vat rogge per jaar.

Asten Rechterlijk Archief 119 folio 78 verso; 09-07-1744:
Antoni La Forme, rentmeester van Bregje van Ghezel, Vrouwe van Asten, verpacht aan Hendrik Willem Berkers, Antoni Wilbert Coolen en Dirk Willem Haasen de Novaale clamptiende. Huurprijs 165 vat rogge per jaar volgens de pegge van Helmond, zoals deze steken zal, zaterdag na Sint Andries en zaterdag na Lichtmis. Te betalen de helft op 07-12-1744, de helft op 24-02-1745 en zolang de pacht duren zal. Lasten de landsverpondingen voor de pachters en 9 vijm dakstro per jaar. De pachters moeten de tienden colligeren en inzamelen volgens de placcaten van 20-06-1670 en 23-05-1732.

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 30; 26-09-1744:
Verhoor van Mattijs Dirx, 70 jaar, vierman, pachter van de tiende van de Heer van Dongelbergen, Peter van Bussel, 60 jaar, borgemeester, als opzichter van de voornoemde tiende, Peter Verlensdonk, 56 jaar, armmeester, ook als opzichter van de voornoemde tiende, Willem Roefs, 52 jaar, pachter van de grove tiende van de Heer Beresteyn, Antoni Wilbert Coolen, 45 jaar, kerkmeester, als pachter van de smaltiende van de Heer Beresteyn, Hendrik Willem Berkers, 50 jaar en Dirk Hillem Haasen, 40 jaar samen met Antoni Wilbert Coolen, pachters van de Novale tiende.
Of hen bekend is dat door of wegens Hendrik Halbersmit een deel van een akker genaamd in den Berg naast Willem Roefs en Jan van de Loverbosch met vlas is bezaaid. Deze akker hoort onder de door hen gepachte clamptienden. Hendrik Halbersmit heeft dat vlas, rijp zijnde, geoogst en buiten de clamptienden vervoerd, zonder dat zij, pachters, daarvan iets wisten of dat de geregtigheyt van tiende voor dit jaar aan hen, pachters, is voldaan?
Zij verklaren daarvan geen kennis te hebben.
Of hen ook bekend is dat door voornoemde Halbersmit een stuk land of groes het Broekvelt, te Ommel 2 lopense naast de gemeente of het gemeentes broek is bezaaid met boekweit en gerst. Halbersmit heeft aan Peter van Bussel en Peter Verlensdonk alsmede aan Willem Roefs laten weten om op het voorschreven veld de boekweit te komen tienden. Zij hebben dit geweigerd omdat dit niet onder hun toezicht of pacht behoorde en dat het zolang het bezaaid is geweest door de pachters van de Novale tiende getient is geweest. Halbersmit heeft tegen hun wil de boekweit toch getiend?
Zij verklaren dat het tegen hun wil is gedaan of dat zij er geen weet van gehad hebben.
Of het voorn. Broekvelt, sedert enige jaren dat daar vruchten ingezaaid zijn, door de pachters van de Novale tiende op verzoek van Halbersmit getiend is geworden. Evenals door dezelfde pachters, altijd is getiend geworden de vruchten die van tijd tot tijd gezaaid zijn geweest in een stuk groes, liggende op dezelfde hoogte naast het gemeene Broek en behorende aan de erfgenamen Jacob van de Cruys, waarvan de gebruiker was Antoni Wilbert Coolen, te Ommel?
De pachters van de Novale tiende verklaren dat zij het Broekvelt, sinds circa 6 jaar, getient hebben namens Hendrik Halbersmit. Ook verklaren zij het veld van de erfgenamen Jacob van de Cruys, sinds circa 12 jaar tot nu toe, altijd getient te hebben.

Eigenaar Agnetis van Knippenbergh is intussen als Agnes van de Cruys op 27-11-1742 te Asten overleden en hieronder haar doodakte:

Het huis komt in bezit van dochter Petronella (zie Voormalig huis G489 en G490) en zoon Michiel Jacobs van de Cruys en staat op naam van laatstgenoemde. Michiel Jacobs van de Cruys is geboren te Asten op 24-08-1682 en op 04-05-1721 te Asten getrouwd met Catharina van der Linden, geboren te Asten op 09-09-1686 als dochter van Nicolaus Hendrix van der Linde en Margreta Idelets (zie Voormalig huis G440):

03

Het gezin van Michiel van de Cruys en Catharina van der Linden:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Aldegonda Asten 03-06-1722 Asten 15-08-1745
Wilhelmus de Bruyn
Asten 08-10-1803 zie Voormalig huis B450 en B451
2 Maria Elisabeth Asten 03-07-1725 Ongehuwd ±1760 *

*  oom Henricus van de Cruys is als 'pastor in Helden' doopgetuige 

Michiel van de Cruys is volgens de bewoningslijst eigenaar van het huis. Hij woont zelf elders in Asten (zie Voormalig huis G440) en verhuurt het huis aan derden, waaronder de eerder genoemde Antoni Wilbert Coolen:

Jaar Eigenaar nummer 14 Ommel Bewoners nummer 14 Ommel
1746 Michiel van de Cruijs Antoni Wilbert Coolen
1751 Michiel van de Cruijs Leendert Jan Wilberts

Bewoner Antoni Wilbert Coolen dreigt uit het huis te worden gezet:

Asten Rechterlijk Archief 23 folio 141; 07-07-1744:
Antoni Coolen, te Ommel, aanlegger contra Jan Verhoysen, gedaagde. Aanlegger heeft in huur en bewoning een huis en de landerijen. Gehuurd van, nu, wijlen Agnees weduwe Jacob van de Cruys. Huurtermijn: 10 jaar met 5 jaar op te zeggen. Gedaagde en Hendrik van de Cruys hebben Pasen laatstleden de huur opgezegd. Aanlegger heeft daarvan kennis gegeven aan Michiel van de Cruys, Willem van de Cruys en Alegonda van de Cruys, samen met Jan Verhoysen en Hendrik van de Cruys, vijf kinderen en erven van de weduwe Jacob van de Cruys. Deze hebben aanlegger gezegd dat hij de huur kan continueren omdat deze buiten hun consent en goedvinden was opgezegd. Aanlegger heeft de goederen verder bewerkt en bemist. Aanlegger heeft echter ondervonden dat gedaagden, zonder enige toestemming, van wie dan ook, in juni, een kar gras van zijn percelen heeft weggevoerd waarde circa ƒ 3,-. Aanlegger meent dat een en ander in een land van goede justitie niet moet kunnen plaatsvinden. 

Antoni Wilbert Coolen hield in het huis van de weduwe Jacobus van de Cruys een herberg:

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 37; 17-06-1746:
Goort Peter Loomans jongeman met een quetsure liggende in bed ten huize van de weduwe Marcelis Loomans, in de Steege. Hij verklaart dat hij op zondagavond, 12 juni laatstleden in de herberg van Antoni Wilbert Coolen, te Ommel, is geweest. Alwaar hij onder meer gezien heeft Jan Jan Walraven, Hendrik Hendrik Walraven, Martinus Tijssen van Hooff, Peter van Bussel, Dirk Jacob Bosmans, Antoni Vreyns Antoni allen uit Asten en Peter Hendrik Tielen, uit Vlierden. Peter Hendrik Tielen en Martinus Tijssen van Hooff hebben, laat in den avond, verschil van woorden gehad, zodanig dat zij samen voor de deur waren geweest. Waarna Martinus Tijssen van Hooff tegen hen gezegd heeft dat Peter Hendrik Tiele na zijn kleedere gesneede had, sonder dat die gevat off geraakt had. Dat circa twee uur, in de nacht, hij, Goort Peter Loomans, en Jan Jan Walraven verschil kregen omdat hij voor Peter Hendrik Tiele sprak en dat hij Jan Jan Walraven voor de deur eyste. Dat zij samen voor de deur gegaan zijn en hij zijn mes getrocken off uyt hebbende, gekomen op de hoek van het huis, heeft Dirk Jan Bosman hem geslagen op zijn arm, hij weet echter niet waarmee. Dat direct daarop, hij, door Dirk voornoemd en Antoni Vreyns Antoni, zodanig geslagen is op zijn hoofd dat hij beswijmt ter aarde is nedergevallen. 

Ida Mathijs Lamberts is als Ida Antoni Coolen op 27-10-1747 te Asten overleden en Antoni Wilbert Coolen is op 04-11-1747 te Asten aan een epidemie van dysenterie overleden. Hieronder hun doodakten:

Daarna worden zijn goederen in opdracht van zijn zus getaxeerd:

Asten Rechterlijk Archief 163 folio 45 verso; 15-12-1747:
Taxatie van de onroerende goederen van Antoni Wilbert Coolen overleden 05-11-1747. Maria Wilbert Coolen, weduwe Hendrik de Zeger is mede-erfgenaam van de overledene.
Land, groes en hei ƒ 227-00-00.
De goederen zijn voor het geheel belast met ƒ 4-12-08 per jaar aan den Armen van Asten in kapitaal ƒ 115-12-08.
ƒ 0-03-12 per jaar aan de Kerk van Asten in kapitaal ƒ 4-13-12.
ƒ 1-05-00 per jaar aan de Kempenaar in kapitaal ƒ 26-05-00.
6 vat + 3 kop rogge, peelse maat, aan Michiel van de Cruys in kapitaal ƒ 150-13-07.
ƒ 100,- à 4% aan Bernardus van Dijk ƒ 100-00-00.
ƒ 450,- à 5% aan Jan Franse van de Loverbosch ƒ 450-00-00.
Totaal ƒ 857-04-11 waarvan 1⁄4e deel is ƒ 211-16-03.
Rest ƒ 15-03-13.

Daarna verhuren eigenaren Michiel Jacobs van de Cruys en zijn zwager Jan Verhoysen het huis aan Leender Lambert Tijssen (zie Berken 7):

Asten Rechterlijk Archief 119 folio 186 verso; 30-12-1747:
Michiel van de Cruys, president en Jan Verhoysen verhuren aan Leendert Lambert Tijssen huis, schuur, schop en aangelag met verscheidene percelen land en groes te Ommel. Zoals verhuurd is geweest aan Antoni Wilbert Coolen. Huurtermijn 6 jaar. Huurprijs ƒ 58,- per jaar en een nieuwjaar aan de vrouwen van de verhuurders. Onderhoud voor rekening huurder. De huurder levert 3 vijmen dakstro voor onderhoud. De lands- en dorpslasten zijn voor rekening huurder. Borg staat Joost Antonis.

Vlak voor zijn overlijden verdelen Michiel Jacobs van de Cruys en zijn zwager Jan Verhoysen de erfenis:

Asten Rechterlijk Archief 120, folio 103 verso, 08-12-1753:
Michiel van de Cruys, president en Jan Verhoysen, getrouwd met Peternella van de Cruys verdelen de nagelaten goederen gelegen te Ommel, zoals hen deze zijn aangekomen zijn bij versterf van hun ouders en bij acte van repudiatie, hier, ter secretarie gepasseert, van hun broeders en zuster (dit betreft de goederen te Ommel) en verder de hun, bij koop, aangekomen goederen aan den Ommelschen Bosch, ook hier ter secretarie gepasseert.
1e lot krijgt Jan Verhoysen, huis, hof, bakhuis, stallen, schuur en aangelag aan de kapel te Ommel; land (de Stockacker, den Haakacker, de Loo, den Halsacker, het Dorpsackerke, den Bergh, den Oudenhoff, totaal 16 lopense), groes (den Oudenhoff, den Eysboutsdries, Jan Gevens drieske, Willem Driesengroes, het Veltje, de Colk, de Mortel, het Swartbroek en het Heytveld, totaal 20 lopense) en weiveld de Engelse beemden 11 lopense. Zoals de voorschreven goederen binnen sijne paale en reengenoten gelegen zijn. Ze zijn in huur bij Leendert Lambers. Belast met ƒ 2-10-0 per jaar aan het Gemene Land, rentmeester de Kempenaar, te 's-Hertogenbosch en de cijnsen van de grond. Verponding ƒ 23-4-0 per jaar, bede ƒ 5-1-0 per jaar. De verkrijger van dit lot zal aan het tweede lot uitkeren ƒ 277-10-0.

In de verpondingen rond 1754 staat dat Jan Verhoysen eigenaar is:

Verpondingen XIV-63 folio 86, 1754:
Jan Verhoijsen voort geheel bij deijling 08-12-1753.
Nu Michiel van de Cruijs en Jan Verhoijsen 22-10-1744.
Nummer 14 huijs, hoff en aangelag 1½ lopense.

Catharina van der Linden is op 30-09-1749 te Asten overleden en Michiel Jacobs van de Cruys is te Asten op 11-02-1755 overleden. Hieronder hun doodakten:

Zus Petronella van de Cruys is geboren te Asten op 10-05-1685 en op 01-02-1711 te Asten getrouwd met Jan Verhoysen, geboren te Someren op 12-06-1685 als zoon van Petrus Nicolaas Verhoysen en Wilhelma Dirck Verdysseldonck:

04

Het gezin van Petronella van den Cruys en Jan Verhoysen:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Maria Barbara Asten 04-12-1711 Asten 04-11-1731
Jan Teysen
Asten 17-09-1796 zie Voormalig huis G489 en G490
2 Wilhelma Asten 12-11-1713 Asten 22-11-1739
Jan Bonaventura Loomans
Asten 14-10-1747 zie Koningsplein 16
3 Jacobus Asten 14-11-1716 Kind Asten ±1716
4 Anna Margareta Asten 29-12-1718 Kind Asten ±1718
5 Jacobus Asten 16-01-1721 Helmond 14-02-1751
Joanna Maria van Haendel
Helmond 23-01-1789 zoon Pieter Verhoijsen
is advocaat in Helmond
en politicus
6 Anna Margareta Asten 04-05-1723 Asten 15-01-1763
Joost van de Cruys
Asten 19-05-1764
7 Petrus Asten 16-07-1725 Kapelaan te Deurne Heeze 02-06-1780 zie ook Voormalig huis G489 en G490
8 Henricus Leonardus Asten 05-10-1726 Venray 28-08-1753
Jacomina Geurties
Grubbenvorst 20-11-1757
Agnes Aerts
Grubbenvorst 25-03-1777

*
**
zonen Pero en Jan wonend in herberg
onder den Eyckelboom

9 Anna Catarina Asten 21-10-1727 Kind Asten ±1727

*  er moet dispensatie voor vierde graads bloedverwantschap worden aangevraagd:

Regionaal Historisch Centrum Limburg, Maastricht 20-1753-111 foto 1490a+b+c; Venray Asten 19-08-1753:
Brieven van J. Timmermans pastoor van Venray en van Petrus Aerts pastoor in Asten als aanvraag voor dispensatie in verband met voorgenomen huwelijk tussen Henricus Verhoijsen parochiaan van Asten, majoratus Sylva ducensis, en Jacoba Geurties alias Geurts parochiane van Venray.

** oom Henricus van de Cruys is als 'Reverendus Dominus' doopgetuige

De bewoningsgeschiedenis meldt het eigenaarschap van Jan Verhoijsen en na diens overlijden op 25-07-1762 te Asten, Petronella van de Cruys, als weduwe van Jan Verhoijsen, met haar gezin en de verschillende huurders:

Jaar Eigenaar nummer 14 Ommel Bewoners nummer 14 Ommel
1756 Jan Verhoijsen Antoni van Hout
1761 Jan Verhoijsen Francis Bennebroek
1766 Jan Verhoijsen Francis Bennebroek
1771 weduwe en kinderen Jan Verhoijsen Huijbert Beijers
1776 weduwe en kinderen Jan Verhoijsen huijsje onbewoont

Pachter Antoni Jansen van Hout is geboren te Asten op 12-01-1729 als zoon van Jan Philipsen van Hout en Henrica Joosten Engelen (zie Voormalig huis B409). Hij is op 18-02-1753 te Asten getrouwd met Johanna Maria Goort van Bussel, geboren te Asten op 07-11-1731 als dochter van Goort Frans van Bussel en Anna Jansen Frencken (zie Achterbos 9).

Het gezin van Antoni Jansen van Hout en Johanna Maria Goort van Bussel:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Johanna Maria Asten 28-10-1753 Kind Asten ±1753
2 Franciscus Asten 22-08-1754 Kind Asten ±1754
3 Johanna Asten 02-01-1757
4 Johannes Asten 26-02-1759
5 Maria Asten 08-12-1761 Ongehuwd Asten 27-09-1794
6 Henrica Asten 15-12-1764 Schijndel 28-11-1816
Eimbert van den Dungen
Den Dungen 16-02-1841
7 Franciscus Asten 27-08-1766
8 Goverdina Asten 09-02-1770
9 Godefridus Asten 19-01-1771
10 Johanna Maria Asten 21-09-1773 Ongehuwd Asten 04-03-1851
11 Henricus Asten 31-05-1777

In de herberg van Antoni Jansen van Hout vindt een schermutseling plaats:

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 98 verso; 20-01-1759:
Verhoor van Antoni Janse van Hout, 29 jaar, herbergier, Francis Tijs Muyen, 17 jaar en Willem Roefs, 31 jaar.
Of zij op donderdagavond, 18 januarij, geweest zijn in de herberg van Antoni van Hout, te Ommel, dat daar onder andere waren Jan Franse van de Loverbosch en Jan Canters en wie nog meer?
Zij hebben gezien Hendrik Dirk Timmermans, Peter Liessenhoff, Joost, de knecht van de kinderen Jan van de Loverbos, Willem Roefs, Francis Tijs Muyen, Goort Muyen die laatst gewoond heeft bij de kinderen Jan van de Loverbos.
Of dat Jan Franse van de Loverbosch weg willende gaan, zijn geld uit zijn zak halende om te betalen, door Jan Canters met een tang op zijn hoofd werd geslagen, zeer bloedde, op de grond viel en daardoor een gat aan de linkerzijde van zijn hoofd bekomen heeft?
Zij hebben wel gezien dat Jan Canters een tang in zijn hand had maar niet dat hij er mee geslagen heeft.
Of, nadat Jan van de Loverbosch met een tang of swaarder hant door Jan Canters geslagen was en opgestaan zijnde met elkaar handgemeen werden?
Zij verklaren dat dit zo geweest is. Zij bevestigen onder eede. 

Een week later is het weer mis in de herberg van Antoni Jansen van Hout en nu betreft het diefstal:

Asten Rechterlijk Archief 30 fol. 100 29-01-1759:
Verhoor van Adriaan Lintermans, 52 jaar, Nicasius Simonis, 33 jaar, Johannes Martens, 33 jaar, Peter Joosten van Hugten, 33 jaar en Jan Jacobs Verberne, 44 jaar.
Of zij, donderdag laatstleden, rond de middag, zijn geweest in de herberg van Antoni van Hout, te Ommel?
Allen antwoorden bevestigend.
Of aan hen toen door Adriaan Lintermans een zakje met geld werd vertoond en of dit zakje door Nicasius Simonis aangenomen werd en dat die het in zijn zak stak?
Allen antwoorden bevestigend.
Of even later niet gezegd werd dat voorschreven zakje met geld uit de zak gehaald was en gestolen?
Nicasius Simonis zegt het geld kwijt geraakt te zijn, maar niet te weten hoe, deanderen antwoorden bevestigend.
Wie het geld gestolen kan hebben?
Geen van allen weet dit.
Hoeveel geld zat er in en in welke specie?
Adriaan Lintermans zegt twee gouden realen en zes of zeven ducaten en nog enig zilver specie samen ongeveer 65 gulden. De anderen weten dit niet.
Waar het geld nu is?
Allen weten dit niet.
Of zij weten wat voor devoiren gedaan zijn om het geld terug te krijgen, of zij weten of het terug gekomen is en waar het thans is?
Allen weten dit niet.
Of zij nog iets meer weten?
Adriaan Lintermans zegt niet meer te weten dan dat Peter Joosten van Hugten tegen hem gezegd heeft: "Kom, gaat met mij, ik sal maken dat gij 't wederom krijgt en sal mij best daar toe doen". Zij zijn toen samen naar het Dorp gegaan, in de straat bij de Costerij, omtrent Gerrit Hoefnagels, alwaar zij Hendrik Bloemers tegengekomen zijn, waartegen Peter Joosten van Hugten zei: "Ik moet U eens spreken" en zij zijn samen in gesprek gebleven en zo het hem toescheen worstelende en steggelende. De vrouw van Hendrik Bloemers is erook nog bijgekomen. Hij, is er toen ook naar toe gegaan en even later met Hendrik Bloemers en zijn vrouw samen naar huis gegaan. Zij hebben daar samen nog wat zitten praten en is daarna weggegaan, zonder verder iets te weten. De anderen weten niets meer. Allen bevestigen een en ander onder eede.

Eigenaar Jan Verhoysen woonde in het dorp (zie Voormalig huis G489 en G490) en aan zijn weduwe Petronella van de Cruys wordt een borgstelling gevraagd:

Asten Rechterlijk Archief 123 folio 2, 06-01-1769:
Pieternella van de Cruys, weduwe Jan Verhoysen, geassisteerd met Johannes Smits getrouwd met haar dochters dochter, moolenaar, te Vlierden. Zij geeft te kennen dat Henricus Lomans, (zijnde een dochters zoon van de weduwe Verhoysen en een broeder van voornoemde Johannes Smits vrouw) theologant te Leuven, zich wil begeven in de geestelijke staat als werelds priester en vermits daartoe bij gebrek van titel Ecclesiatiecq nodig is een titel Patrimonieel ter somme van ƒ 150,- per jaar om in geval van nood onderhouden te kunnen worden. De weduwe Jan Verhoysen en Johannes Smits beloven, indien nodig, deze ƒ 150,- per jaar te voldoen.

Petronella van de Cruys is op 23-12-1771 te Asten overleden en hieronder hun testament:

Asten Rechterlijk Archief 123 folio 172 verso, 13-10-1772:
Leendert van Riet en Willem Verhaseldonk, schepenen en Jacobus Losecaat, secretaris, zijn op heden verzocht geworden in het huis waar Jan Verhoysen en Peternel van de Cruys, zijn vrouw, in hun leven gewoond hebben en waar aanwezig waren:
Heer Pieter Verhoysen, cappellaan, te Deurne, Jacobus Verhoysen, te Helmond, Hendrik Verhoysen, te Grevevorst, Maria Verhoysen, weduwe Jan Tijsse alsmede de twee kinderen van Willemyna Verhoysen en Jan Bonaventura Lomans met name de Heer Hendricus Lomans en Johannes Smits, te Vlierden, getrouwd met Anna Maria Lomans. Deze, allen kinderen van Jan Verhoysen en Peternella van de Cruys, hebben aan ons overgeven een beslootte instrument, zijnde met zeven roode bantjes en op seven plaatsen toegelakten gesegelt in rood lack met verzoek om dit te openen, hetgeen door ons gaaf en ongeschonden is bevonden, vervolgens zijn door ons al die bandjes onstuk geknipt en alzo geopend zijnde op het zelve de volgende acte geschreven:
Compareerde voor Wilhelmus Bruynen en Antoni Losecaat, schepenen, alsmede Jacobus Losecaat, secretaris Jan Verhoysen en Pieternella van de Cruys, zijn vrouw, beiden gezond. Zij overhandigen aan ons hun besloten en op zeven plaatsen met rood lak bezegeld instrument bevattende hun testament. waarvan zij willen dat dit na hun off haar overlijden door de daarin vermelde erfgenamen zal worden nagekomen. Zij verzoeken hiervan acte op te maken, hetgeen bij deze is gedaan op 29-04-1762. Volgt de tekst van het testament, met onder andere:
Jan Verhoysen en Peternella van de Cruys, maken bij deze ons testament of uiterste wil. Al hun goederen, roerend en onroerend, aan hun kinderen met name Heer Pieter Verhoysen, Jacobus Verhoysen, Henricus Leonardus Verhoysen, Maria Barbara Verhoysen, Margareta Verhoysen of bij vooroverlijden aan hun wettige kinderen alsmede aan de twee kinderen van onze overleden dochter, Wilhelmina Verhoysen en Johan Bonaventura Lomans (mocht een van deze twee kinderen komen te overlijden, zonder wettige kinderen na te laten, dit na de dood van ons, testateuren, dan zal de erfportie uit onze nalatenschap gaan naar het andere kind). De erfporties van Jacobus, Henricus Leonardus, Maria Barbara en Margareta, gekomen uit onze successie, zullen na hun overlijden gaan naar hun wettige kinderen. Verbiedende aan deze vier zonen en dochters eenige verminderinge off vervreemdinge van haare respectieve erffportien in prejudicie van dien mede te doen. 28 april 1762.

Daarna wordt hun erfenis verdeeld, onder zoon Hendrik Verhoysen, Johannes Smits (sinds 30-10-1768 te Asten man van kleindochter Anna Maria Loomans, geboren op 02-09-1741 te Asten) en kleinzoon Hendrikus Loomans, geboren te Asten op 14-11-1746 (werkzaam als kapelaan te Deurne als opvolger van de hieronder genoemde kapelaan Petrus Verhoysen):

Asten Rechterlijk Archief 123 folio 218 verso, 03-05-1773:
Pieter Verhoysen, cappellaan, te Deurne, Maria Verhoysen weduwe van Jan Tijssen, Hendrik Verhoysen, wonende te Grevevorst mede namens Jacobus Verhoysen, wonende te Helmond, Heer Henricus Lomans en Johannes Smits man van Anna Maria Lomans, wonende te Vlierden. De eerste vier, kinderen en de laatste twee kindskinderen van Jan Verhoysen en Pieternella van de Cruys, beiden overleden, gewoond hebbende in het Dorp. Zij verdelen de nagelaten goederen van wijlen hun ouders.
3e lot krijgen Hendrik Verhoysen de ene helft en Heer Henricus Lomans alsmede Johannes Smits de andere helft van huis, hof en aangelag te Ommel 1½ lopense in bewoning bij Huybert Bijers. Met een klein huiske daaraan gelegen tegenover de Capel, ene en andere zijde de straat; den Stokacker 4 lopense; den Haakacker 5 lopense naast Wilhelmus Bruynen; de Looacker; den Rietacker naast Gerrit Peters; den Huls- off Halsacker ½ lopense naast Jan Canters; den Dorperacker 1 lopense naast Jan Antonis Jelis; den Bergacker 3 lopense; land den Oudenhoff 2 copse; den Eysboutsacker 2 copse naast Mattijs Muyen en anderen; het drieske bij Jan Geven 1 lopense naast Willem Roefs; groes bij Steven Driessen 4 lopense naast Mattijs Muyen; groes het Veltje 3 lopense naast Joost en Antoni Muyen; groes de Colk 2½ lopense; groes de Mortel 2½ lopense naast Nol Zeegers; weiveld de Engelsebeemden 11 lopense naast Martinus Peter Martens; het Swartbroek 3 lopense naast Antoni Lomans; groes het Heytvelt nu Nieuwe Erve naast de gemeente; een huisplaats te Ommel 5 copse naast Joost en Antoni Muyen; het Groesven 2 lopense; de Venacker 1½ lopense; de Stokacker 1½ lopense; land de Looacker 1½ lopense. Belast met ƒ 2-10-0 per jaar aan het Gemene Land. Verponding ƒ 26-00-8 per jaar. Bede ƒ 6-03-8 per jaar.

Ruim twee jaar later wordt het huis verkocht aan Jan van Dijk:

Asten Rechterlijk Archief 28 folio 90, 12-09-1775
Gezien het request van Hendrik Verhoysen, wonende met vrouw en drie onmondige kinderen, te Grevenvorst, Pruysschen, Henricus Lomans, cappellaan, te Deurne, Johannes Smits getrouwd met Anna Maria Lomans, wonende te Rees, in Pruysschen hebbende drie onmondige kinderen. De eerste suppliant is bij deling, alhier de dato 03-05-1773 aangekomen de helft van een huis, schuur, stal, land en groes te Ommel. De tweede en derde suppliant elk ¼e deel. De supplianten is te raade geworden om de goederen te verkopen aan Jan van Dijk. De eerste suppliant zou hiervoor zorg dragen. De koopsom zou bedragen ƒ 2600,- boven en behalven de chijnsen en renten daarin staande.
Van Dijk maakt echter bezwaar, aanvoerende, dat hij geen genoegzame verzekering der goederen zou hebben om redenen dat Jan Verhoysen en Peternella van de Cruys, ouders en grootouders van de supplianten bij hun testament de dato 28-04-1762 de erfgenamen hebben opgelegd dat deze de goederen niet zouden mogen vervreemden of verminderen. Zij vragen toestemming om te mogen transporteren. Naschrift fiat, mits de opbrengsten op secure wijze uit te zetten.
Opmerking: Het oorspronkelijke request is opgesteld door P. Losecaat, te 's-Hertogenbosch.
Overeengekomen wordt nu dat de koopsom wordt op een rekening gezet en op secure wijze belegd te weten ƒ 1300,- ten behoeve van Hendrik Verhoysen, ƒ 650,- ten behoeve van Hendricus Lomans en Johannes Smits. Verkocht worden nu huis, schuur, stal, hof en aangelag te Ommel 1½ lopense, gebruiker: Huybert Beyers met een klein huiske aan het voorschreven huis gelegen tegenover de kapel, ene en andere zijde de straat; de Stokacker 4 lopense, ene zijde de verkopers; den Hoekacker 5 lopense, ene zijde de weg, andere zijde Wilhelmus Bruynen; de Looacker 1½ lopense, ene zijde Wilbert Jan Wilberts, andere zijde Dirk Loverbosch; de Rietacker 3 lopense, ene zijde Gerrit Evers; den Huls- of Halsacker 1½ lopense, ene zijde Francis van de Vorst, andere zijde Antoni Jan Loomans; den Dorperacker 1 lopense, ene zijde kinderen Jan Antonis Jelis nu weduwe Hendrik Berkers; den Bergacker 3 lopense, ene zijde Peter Berkvens; land den Oudenhoff 1 lopense, ene zijde Dirk Loverbosch; den Eysboutsdries 2 copse, ene zijde Mattijs Muyen; het drieske bij Jan Geven 1 lopense, ene zijde Wilbert Jan Wilberts; groes bij Steven Driessen 4 lopense, ene zijde Mattijs Muyen, andere zijde Joseph Sauve; groes het Veltje 3 lopense, ene zijde de gemeente, andere zijde Joost Antoni Muyen; groes de Kolk 1½ lopense, ene zijde Peter van der Laak, andere zijde Elisabet van de Loverbosch; groes de Mortel 2½ lopense, ene zijde Nol Zeegers, ander zijde weduwe Marcelis van Neerven; weiveld de Engelse beemden 11 lopense, ene zijde Martinus Peter Martens, andere zijde Dirk Loverbosch; een huisplaats te Ommel 5 copse.
Belast met ƒ 2-10-0 per jaar aan het Gemene Land.
Gereserveerd wordt de visvijver waarvan het gebruik, gedurende haar leven toe komt aan Maria Verhoysen en haar dochter Maria.
Jan van Dijk is schuldig aan Hendrik Verhoysen, te Grevenvorst ƒ 1300,- à 3½%.
Marge: 18-12-1782, ƒ 400,- gelost aan Pieter Verhoysen, te Dulken, 08-10-1783 ƒ 250,- gelost aan idem, 16-04-1787 ƒ 650,- gelost aan Jan Verhoysen, te Kevelaar.
Hij is ook nog schuldig aan Henricus Lomans, kapelaan, te Deurne ƒ 650,- à 3%.

Johannes Jansen van Dyck is geboren te Asten op 09-01-1738 als zoon van Johannes van Dyck en Johanna Maria van Bussel (zie Emmastraat 23). Hij is getrouwd te Deurne op 25-01-1761 met Elizabetha Eymers van Loon, geboren te Deurne op 28-04-1734 als dochter van Eymert Janssen van Loon en Geertruida Petri Hanegreef:

05

Het gezin van Johannes Jansen van Dyck en Elizabetha Eymers van Loon:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Johannes Asten 28-01-1762 Kind Asten 09-10-1779
2 Gerardus Asten 27-01-1765 Kind Asten ±1765
3 Johanna Asten 27-03-1766 Asten 27-01-1793
Peeter Jan Adriaans
Deurne 04-12-1831 zie Marialaan 20
4 Gerardus Asten 25-11-1768 Asten 23-02-1794
Elizabetha Petri van de Laak
Mierlo 19-12-1828 zie ook Marialaan 20
5 Bonaventura Asten 10-11-1771 Ongehuwd Asten 05-12-1791

Johannes Jansen van Dyck woonde voor 1775 in de Wolfsberg (zie Voormalig huis C1333) en voor de aankoop van dit huis heeft hij zich in de schulden moeten steken bij de Heer van Vlierden en bij de vrouw van Abraham van Nouhuis:

Asten Rechterlijk Archief 101 folio 166; 22-07-1786:
Jan van Dijk is schuldig aan Franciscus Josephus Martinus d'Aumerie, Heer van Vlierden ƒ 300,- à 4%.

Asten Rechterlijk Archief 101 folio 203 verso; 16-04-1787:
Jan van Dijk, te Ommel, is schuldig aan Cornelia Catharina Mans ƒ 400,- à 4%. Marge: gelost.

Johannes Jansen van Dyck ruziet met zijn zwager Antoni Gerrit Hoefnagels over een erfenis van de zijde van hun vrouwen:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 24-04-1788:
Vorster, te Deurne wilt U ter instantie van Jan van Dijk getrouwd met Elisabeth Eymers van Loon, te Asten, als eiser, dagvaarden Antoni Gerrit Hoefnagels getrouwd met Jennemie Eymers van Loon, als gedaagde, terzake van scheiding en deling van de boedel en nalatenschap van wijlen Jan Eymers van Loon. Mitsgaders de overgifte van de helft van deze boedel aan hem, Jan van Dijk.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 30-04-1788:
Gerecht Deurne, Jan van Dijk getrouwd met Elisabeth Eymers van Loon, te Asten Ommel, aanlegger namens hen Abraham van Nouhuys, procureur, te Helmond contra Antonie Gerrit Hoefnagels getrouwd met Jennemie Eymers van Loon, te Liessel, gedaagde. Aanlegger bestrijdt de geldigheid van het testament en zegt dat de huisvrouwenvan en aanlegger en gedaagde, als enige nabestaanden, ab intestato, erfgenamen zijn op basis half / half.

Asten Rechterlijk Archief 126 folio 134; 27-05-1788:
Jan van Dijk Nomen Uxoris geeft procuratie aan Abraham van Nouhuys, als procureur voor het gerecht van Helmond, om namens hem, met goedkeuring van Meester P. Losecaat, advocaat, te 's Hertogenbosch, te vervolgen en te voleindigen de zaak voor het gerecht te Deurne tegen Antonie Gerrit Hoefnagels Nomen Uxoris, te Liessel, als gedaagde terzake van de verdeling van de nalatenschap van wijlen Jan Eymers van Loon mitsgaders tot overgift van de helft van denselven boedelen nalatenschap met en aan hem, comparant, in voorschreven qualiteyt met de vrugten, baaten en profeyten daarvan seedert doode van Jan Eymers van Loon.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 14-08-1788:
Vorster, te Deurne. Het is zo, dat Jan Eymers van Loon, minderjarige jongeman gewoond hebbende en overleden te Liessel bij zijn testamentaire dispositie schepenen Deurne de dato 14-05-1787 tot zijn enige erfgenaam heeft benoemd, zijn halve zuster, Jennemie Eymers van Loon, welke een volle zuster is van de vrouw van ondergetekende. Deze Jennemie is gehuwd met Antoni Gerrit Hoefnagels, te Liessel en voogd geweest van Jan Eymers van Loon. En want zodanige testamentaire dispositie, uyt hoofde van het veertiende articul van het Eeuwig Edict der Aartshertogen Albert en Isabella van den 12 july 1611 en opgevolgde interpretatien, voor soo veel de vaste goederen door hem, Jan Eymers van Loon, nagelaten is nul, invalide en onbestaanbaar. De goederen komen toe aan Jennemie voorschreven en de vrouw van ondergetekende, haar zuster ieder voor de helft. Omdat Antoni Gerrit Hoefnagels Nomen Uxoris de vaste goederen onder pretext van het voorschreven testament voor het geheel blijft possideren en onwillig is om met ondergetekende tot scheiding en deling van de goederen met inbegrip van de vrugten baten en proffijten voor ieder de helft te geraken. Wilt U vorster ter instantie van ondergetekende aan Antoni Gerrit Hoefnagels insinueren om binnen acht dagen, op nader te bepalen plaats, bijeen te komen om de voorschreven goederen onderling te verdelen. Bij weigering zal hij in rechten worden aangesproken. Was getekend Jan van Dijk.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 28-08-1788:
Vorster te Asten, op zodanige insinuatie als, op 16 augustus 1788, namens Jan van Dijk aan ondergetekende getrouwd met Johanna Maria Eymers van Loon is geëxploiteertzult U nu aan Jan van Dijk, namens ondergetekende reïnsinueeren dat de erfstelling aan de vrouw van ondergeschrevene valide is. Speciaal bij het 14e artikel van het Eeuwig Edict 1611 geenszins geprolubeert omdat de vrouw van ondergetekende altijd mee zou hebben gesuccedeert ook al was het zo dat Jan Eymers van Loon zonder testament was komen te overlijden. In welk geval volgens De Leere van Anselmus ad Edictum perpetinum artikel 14 twee 76 en andere rechtsgeleerden het dispositie van voorschreven artikelen geen plaats heeft. Ondergetekende zal een en ander maar afwachten. Was getekend Antony Hoefnagels.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 25-09-1788:
Jan van Dijk ontkend de contra-insinuatie van 28-08-1788. En bizonder ook, dat op d'aangehaalde plaats bij Anselmus, hetgeen daarbij wordt geposeert, alzoo word geleert off aangemerkt. Hij blijft persisteren bij de inhoud van zijn gedane insinuatie van 14-08-1788.

Bij deze rechtszaak wordt het 'Eeuwig Edict' genoemd, waarvan hier een korte beschrijving1:

Halfweg 1611 kondigen Albrecht en Isabella, als soevereine prinsen van de Nederlanden, een wet af die een antwoord moet bieden op een algemeen aangevoelde malaise inzake justitie. Met hun ordonnantie willen de aartshertogen corruptie en ambtsmisbruik beteugelen, de verwaarlozing van de wetten te lijf gaan en zoveel mogelijk juridische onzekerheden uit de wereld helpen. De afkondiging van het Eeuwig Edict betekent een doorbraak in een eeuwenlange evolutie naar meer rechtszekerheid. Na 1611 verandert immers niet alleen de verhouding tussen de ongeschreven gewoonte en de wet, maar krijgt ook het geschrift absolute voorrang in geval van twijfel over rechten en plichten. Doordat haast alle bepalingen van het Edict de inwoners van de Nederlanden privaatrechtelijke zaken doen optekenen die voorheen veeleer mondeling werden geregeld, brengt het tegelijk een exponentiële toename van het aantal schrifturen met zich. Het Eeuwig Edict situeert zich dan ook tussen juridische praktijk, rechtszekerheid en archief.

Artikel 14: Wie een nalatenschap wil aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving moet een aantal procedurele stappen ondernemen. Eén daarvan is het aanvragen van een vorstelijke goedkeuring. 

Johannes Jansen van Dyck koopt een huisje naast het zijne:

Asten Rechterlijk Archief 102 folio 137; 29-12-1792:
Antonetta Verhees verkoopt aan Jan van Dijk huisje en hof te Ommel 1 copse, ene zijde de koper, andere zijde Arnoldus Slaats. Koopsom ƒ 75,-.

Johannes Jansen van Dyck is op 13-05-1793 te Asten overleden en zijn weduwe en kinderen zitten nog met een schuld:

Asten Rechterlijk Archief 104 folio 102 verso; 08-03-1799:
Elisabeth Eymers van Loon weduwe Jan van Dijk, Gerrit Jan van Dijk, Pieter Jan Adriaans getrouwd met Jenneke Jan van Dijk. Zij zijn schuldig aan Andries Timmermans ƒ 400,- à 3 1⁄2% wegens geleverde bieren en geleend geld aan Jan van Dijk en zijn vrouw.

Elizabetha Eymers van Loon is als Bet Jan van Dyk op 07-12-1800 te Asten overleden. Hieronder de begraafakten van Johannes Jansen van Dyck en Elizabetha Eymers van Loon:

De bewoningslijst laat het bezit en bewoning van het huis over de periode 1780 tot 1803 zien:

Jaar Eigenaar nummer 14 Ommel Bewoners nummer 14 Ommel
1781 Jan van Dijk Jan van Dijk
1798 weduwe en kinderen Jan van Dijk weduwe en kinderen Jan van Dijk
1803 kinderen Jan van Dijk Gerrit van Dijck

Volgens het archief van 1804 en de verpondingen van 1810 is het huis in 1793 opgedeeld tussen de weduwe en de kinderen, in 1800 na het overlijden Elizabetha Eymers van Loon opgedeeld tussen de kinderen en in 1804 verkocht aan Francis Peter van Heugten:

Asten Rechterlijk Archief 106 folio 16 verso, 14-06-1804:
Geerit Janse van Dijk en Peeter Adriaans gehuwd met Jenneke Janse van Dijk. Zij verkopen aan Francis Peter van Hugten het groot en klein huis met perceel land de Bergen en Aangelag 4 lopense 38 roede; groes de Vennen 1 lopense 43 roede; land de Venakker 2 lopense 11 roede; land Looakker 1 lopense 45 roede; land Looakker 1 lopense 26 roede; land en groes 3 lopense 5 roede; groes aan de Cluys 2 lopense 33 roede; land en groes aan de Cluys 3 lopense 8 roede; groes aan de Cluys 1 lopense 3 roede; land Meerakker 5 lopense 40 roede; land Stokakker 5 lopense 2 roede; Halsakker 1 lopense 36 roede; land en groes Nieuwe Erve 3 lopense 39 roede; groes Weyvelt 10 lopense 12 roede; groes de Mortel 2 lopense 13 roede; groes de Kolke 2 lopense 10 roede; groes agter de Schuur 47 roede; land den Oudenhof 1 lopense 44 roede; groes de Swartbroek 3 lopense 8 roede. Belast met ƒ 0-0-10 per jaar aan het Boek van Asten; ƒ 0-1-14 per jaar aan het Boek van Helmond. Koopsom ƒ 2520,-.

De verpondingen van 1810 bevestigen de wisseling van eigenaars:

Verpondingen XIVd-67 Ommel folio 60, 1810:
Francis Peter van Hugten bij transport 14-06-1804.
Gerrit en Jenneke van Dijk bij versterf 1800.
Elisabeth Eijmert van Loon weduwe Jan van Dijk ½ en Gerrit en Jenneke ½ bij versterf 1793.
Nummer 14 huijs, hof en aangelag. 1½ lopense.

Francis Peter van Heugten is geboren te Asten op 01-01-1764 als zoon van Petrus Judoci van Heugten en Judoca Laurenti Roymans (zie Voormalig huis C660). Hij is op 25-04-1790 te Asten getrouwd met Johanna Maria Francisci Deenen, geboren te Asten op 08-05-1762 als dochter van Franciscus Marceli Deynen en Johanna Joannis Vreynsse (zie Achterbos 9):

06

Het gezin van Francis Peter van Heugten en Johanna Maria Francisci Deenen:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Maria Asten 01-04-1793 Ongehuwd Asten 23-10-1826
2 Johannes Asten 03-01-1796 Asten 28-01-1825
Joanna Maria Segers
Asten 10-08-1855 zie Voormalig huis B507
3 Francisca Asten 15-11-1797 Asten 16-08-1834
Thomas Kanters
Asten 11-01-1878 zie Voormalig huis B402a
4 Petrus Asten 22-01-1800 Asten 16-02-1827
Mechtildis Bukkems
Deurne 09-07-1877 Liessel
5 Franciscus Asten 25-07-1802 Asten 04-02-1831
Hendrina Eijsbouts
Asten 07-11-1888
6 Johanna Asten 07-06-1806 Asten 04-02-1831
Hendrik Welten
Asten 21-04-1890 zie Voormalig huis B888

Francis Peter van Heugten is op 08-03-1812 te Asten overleden en Johanna Maria Francisci Deenen is op 03-02-1848 te Asten overleden. Bij het kadaster over de periode 1811-1832 staat zij als eigenaar van de huizen genoemd (zie ook Voormalig huis B402a):

Kadaster 1811-1832; B402:
Huis en erf, groot 05 roede 34 el, Hoog Ommel, klassen 7.
Eigenaar: weduwe Francis van Heugten.

De kadasterkaart van 1832 laat de twee huizen B402 en B402a (zie Voormalig huis B402a) tegenover de kapel van Ommel zien. Huis B402 is het grootste huis en is gelegen op de hoek van de huidige Jan van Havenstraat en de Kloosterstraat, waaraan toen ook nog het klooster lag:

07

08

In het notarieel archief van Asten wordt de erfenis verdeeld:

Notarieel Archief Asten 111, 13-05-1848:
Jan van Heugten, Francijn van Heugten gehuwd met Thomas Kanters, Francis van Heugten, Johanna van Heugten gehuwd met Hendrik Welten, Peter van Heugten delen de goederen van hun ouders Francis van Heugten en Jennemie Deenen. Het kleine huis B402a, de Loo B302, de Kolken B201, Meerakker B222, Engelsche beemden B576 577. Huis B402, erf en bouwland klein drieske B888-889.

Zoon Franciscus van Heugten is geboren te Asten op 25-07-1802 en op 04-02-1831 te Asten getrouwd met Hendrina Eijsbouts, geboren te Asten op 02-03-1805 als dochter van Eijsbout Hendrik Eijsbouts en Anna Wilhelmi Slaats (zie Voormalig huis E128). Het gezin van Franciscus van Heugten en Hendrina Eijsbouts:

# Voornaam Geboorte Huwelijk Overlijden Referentie
1 Johanna Maria Asten 07-06-1832 Kind Asten 28-02-1833
2 Anna Asten 11-12-1833 Kind Asten 13-05-1841
3 Francijna Asten 07-03-1836 Kind Asten 02-10-1838
4 Wilhelmina Asten 13-07-1838 Asten 22-02-1868
Theodorus van Heugten
Deurne 14-01-1914 Vloeieind
5 Francisca Asten 01-05-1840 Asten 20-02-1867
Johannes Mathijs Hazen
Asten 01-05-1877
Johannes van Lierop
Asten 16-02-1903 zie Voordeldonk 69
en Kloosterstraat 2
6 IJbertus Asten 03-01-1843 Asten 18-02-1867
Arnoldina Aarts
Asten 03-02-1890 zie Laarbroek 12
7 Anna Maria Asten 12-07-1845 Kind Asten 07-12-1845
8 Francis Asten 27-11-1847 Asten 17-02-1873
Johanna Maria Scheepers
Asten 11-02-1926

Hendrina Eijsbouts is op 12-12-1853 te Asten overleden en Francis van Heugten woont met zijn kinderen in het huis met volgens het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 het huizingnummer B110:

09

Franciscus van Heugten is op 07-11-1888 te Asten overleden.

Zoon Francis van Heugten is geboren op 27-11-1847 te Asten en op 17-02-1873 te Asten getrouwd met Johanna Maria Scheepers, geboren te Asten op 26-09-1847 als dochter van Laurens Scheepers en Francisca Peters (zie Voormalig huis E1039). In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1869-1879 heeft dit huizingnummer B114:

10

Francis van Heugten had een herberg, waar volgens de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 06-12-1870 en de Helmondsche courant van 26-06-1880 spullen werden verkocht. In de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-02-1884 zijn dat zijn eigen spullen:

11

12

13

Het huis wordt rond 1884 gedeeltelijk afgebroken en op ongeveer dezelfde plek worden twee nieuwe nieuwe huizen gebouwd, het ene met kadasternummer B1250 meer gericht naar de Kloosterstraat (zie Kloosterstraat 2) en het andere gericht naar de Jan van Havenstraat met kadasternummer B1251. De kadasterkaart rechts toont de verandering.

Francis van Heugten vertrekt in 1884 naar huis B110 aan de Kloosterstraat (zie Voormalig huis B415) en het huis met kadasternummer B1251 komt in eigendom van zijn zus Francisca van Heugten en haar tweede echtgenoot Johannes van Lierop (zie Kloosterstraat 2) en wordt verpacht.

Volgens het bevolkingsregister van Asten over de periode 1879-1890 komt in 1885 Johannes van Gog, geboren op 27-03-1830 te Vlierden als zoon van Jan van Gog en Johanna Maria Verheijen in het huis met dan huizingnummer B113, wonen. Zijn zus Johanna Maria van Gog en neef Johannes Hendriks wonen bij hem in:

14

Johannes van Gog overlijdt te Asten op 12-05-1891 en Egidius van de Mortel, geboren te Asten op 17-07-1831 als zoon van Willem van de Mortel en Anna Jelisse en zijn zus Maria, geboren te Asten op 19-09-1842 (zie Voormalig huis C803), komen in het huis wonen. Volgens het bevolkingsregister van Asten over de periode 1890-1900 heeft het huis dan huizingnummer B118:

15

Egidius van de Mortel is op 12-11-1906 te Asten overleden en Anna Maria Linders, geboren te Nederweert op 04-04-1854 als weduwe van Willem Rijnders (zie Voormalig huis B888) komt vanuit de Kluisstraat met haar kinderen in het huis wonen. Het huizingnummer van het huis verandert in het bevolkingsregister van Asten over de periode 1900-1910 in B114:

16

Ook in het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 woont zij met haar kinderen in het huis met dan huizingnummer B116:

17

Anna Maria Linders vertrekt in 1911 naar B111b (zie Voormalig huis B1431), waar zij op 02-12-1920 overlijdt.

In het huis komt wonen Francis van Eijk, geboren te Asten op 12-07-1878 als zoon van Jan van Eijk en Wilhelmina Koolen (zie Antoniusstraat 38). Hij is als fabrieksarbeider op 12-02-1909 te Asten getrouwd met Helena Beijers, geboren te Asten op 02-12-1882 als dochter van Gerardus Beijers en Maria van Woensel (zie Voormalig huis A267).

Na hun vertrek in 1912 naar Oostappen (zie Voormalig huis A267) komt vanuit Deurne in het huis wonen Johannes van Bommel, geboren te Deurne op 08-11-1883 als zoon van Johannes van Bommel en Hendrika Adriaans. Hij is op 19-04-1912 te Asten getrouwd met Maria Bukkems, geboren te Vlierden op 04-12-1879 als dochter van Hubertus Bukkems en Johanna Mennen.

In 1915 vertrekken zij naar Someren en dan komt er weer een nazaat van Francis van Heugten in het huis wonen. Laurens van Heugten is geboren te Asten op 23-02-1883 als zoon van Francis van Heugten en Johanna Maria Scheepers en te Nederweert op 02-12-1914 getrouwd met Maria Hubertina Simons, geboren op 24-04-1894 te Nederweert als dochter van Martinus Hubertus Simons en Gertrudis Hendrix.

Laurens van Heugten verhuist in 1917 naar B100 (zie Voormalig huis B1366) en volgens de kadastrale legger wordt het huis verkocht aan koopman Petrus Johannes (Piet) van Helmond (zie Voormalig huis B519). Hij verhuurt het huis en in het huis komt wonen Henricus Martens, geboren op 04-01-1863 te Helmond als zoon van Henricus Martens en Antonetta Strijbos. Hij is te Lierop op 06-02-1891 getrouwd met Johanna Smets, geboren te Mierlo op 19-04-1856 als dochter van Antonie Smets en Maria Anna Tijssen. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 wonen zij vanaf 1917 in het huis met huizingnummer B116:

18

In 1922 vindt er een grote brand plaats waarbij ook dit huis wordt getroffen, zoals gemeld in de Maasbode van 02-04-1922:

19

Henricus Martens verhuist met zijn gezin naar Oostappen (zie Oostappensedijk 56) en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-07-1922 verkoopt Piet van Helmond het braakliggende land:

Na de brand wordt het huis samengevoegd met het afgesplitste deel (zie Kloosterstraat 2), waarbij dit deel aan de Jan van Havenstraat 1 als winkel door de nieuwe eigenaar Gerard Renier Kuijpers wordt gebruikt. De kadasterkaart rechts toont de situatie in 1932 wanneer het kadasternummer eerst B1483 is en daarna B1525.

Onder een foto van de Kloosterstraat in Ommel met links de winkel en in het midden café Eijsbouts. De foto dateert uit ongeveer 1950 want van de kerk is niets meer te zien. Daaronder de huidige sitiuatie met streetview, waabij de grote veranderingen van de laatste jaren nog opvallen:

20

21

Ongeveer op de plaats van het oude huis is in 1950 een nieuw huis gebouwd met het huidige adres Jan van Havenstraat 1, waarvan hieronder een streetview:

22

Overzicht bewoners

Hoeve op Laag Ommel
Jaar Eigenaar Geboorte Hoofdbewoner Geboorte
1637 Willem Jacobs van de Cruys Helmond ±1615
1680 Jacob van de Cruys Helmond 27-10-1651
1699 Agnees Knippenbergh Helden 03-06-1656 Jan Baptist Helmond 05-11-1637
Ommel huis 14
Jaar Eigenaar Geboorte Hoofdbewoner Geboorte
1736 Agnees Knippenbergh Helden 03-06-1656 Antonij Wilberts Asten 29-05-1699
1741 Agnees Knippenbergh Helden 03-06-1656 Antoni Wilbert Coolen Asten 29-05-1699
1746 Michiel van de Cruijs Asten 24-08-1685 Antoni Wilbert Coolen Asten 29-05-1699
1751 Michiel van de Cruijs Asten 24-08-1685 Leendert Jan Wilberts ±1705
1756 Jan Verhoijsen Someren 12-06-1685 Antoni van Hout Someren ±1720
1761 Jan Verhoijsen Someren 12-06-1685 Francis Bennebroek Someren 05-05-1741
1766 Jan Verhoijsen Someren 12-06-1685 Francis Bennebroek Someren 05-05-1741
1771 weduwe en kinderen Jan Verhoijsen Asten 10-05-1685 Huijbert Beijers Vlierden 14-08-1726
1776 weduwe en kinderen Jan Verhoijsen Asten 10-05-1685 huijsje onbewoont
1781 Jan van Dijk Asten 09-01-1738 Jan van Dijk Asten 09-01-1738
1798 weduwe en kinderen Jan van Dijk Deurne 28-04-1734 weduwe en kinderen Jan van Dijk Deurne 28-04-1734
1803 kinderen Jan van Dijk Asten 25-11-1768 Gerrit van Dijck Asten 25-11-1768
Kadasternummer B402
# Periode Naam eigenaar Geboorte Opmerking Verandering
B402 1832-1848 Johanna Maria Deenen Asten 08-05-1762 weduwe van Heugten
B402 1848-1884 Francis van Heugten Asten 24-06-1802
B1251 1884-1917 Johannes van Lierop Meijel 28-12-1842 gedeeltelijke afbraak
B1251 1917-1922 Piet van Helmond Asten 11-10-1870
B1483 1922-1932 Gerard Renier Kuijpers Meijel 12-09-1868 herbouw
B1525 1932-1938 Andries Kuijpers Nederweert 13-03-1906
Jan van Havenstraat 1
# Periode Naam hoofdbewoner Geboorte Tweede persoon Geboorte Vertrek
1811-1812 Francis van Heugten Asten 01-01-1764 Johanna Maria Deenen Asten 08-05-1762 08-03-1812
1812-1848 Johanna Maria Deenen Asten 08-05-1762 weduwe van Heugten 03-02-1848
1848-1859 Francis van Heugten Asten 24-06-1802 Hendrina Eijsbouts Asten 20-12-1804 12-12-1853
B110 1859-1869 Francis van Heugten Asten 24-06-1802 met kinderen
B113 1869-1879 Francis van Heugten Asten 24-06-1802 met kinderen
B113 1879-1884 Francis van Heugten Asten 24-06-1802 met kinderen
B113 1885-1891 Johannes van Gog Vlierden 27-03-1830 met zuster 12-05-1891
B118 1892-1900 Egidius van de Mortel Asten 14-07-1831 met zuster
B114 1900-1906 Egidius van de Mortel Asten 14-07-1831 met zuster 12-11-1906
B114 1907-1910 Anna Maria Linders Nederweert 04-04-1854 weduwe Rijnders
B116 1910-1911 Anna Maria Linders Nederweert 04-04-1854 weduwe Rijnders naar B111b
B116 1911-1912 Francis van Eijk Asten 12-07-1878 Helena Beijers Asten 02-12-1882 naar Lierop
B116 1912-1915 Johannes van Bommel Deurne 08-11-1883 Maria Bukkems Vlierden 04-12-1879 naar Someren
B116 1915-1917 Laurens van Heugten Asten 23-02-1883 Maria Hubertina Simons Nederweert 24-04-1894 naar B100
B116 1917-1920 Henricus Martens Helmond 04-01-1863 Johanna Smets Mierlo 19-04-1856
B135 1920-1922 Henricus Martens Helmond 04-01-1863 Johanna Smets Mierlo 19-04-1856 naar Oostappen
B135 1922-1930 in gebruik als winkel
1 1930-1938 in gebruik als winkel

De meest gebruikte referenties staan in de introductie vermeld

Laatst bijgewerkt op 28 juli 2023, 12:02:59

Heemhuis, Molenstraat 10, 5711 EW, Someren
Open voor bezoekers op dinsdagochtend van 9 tot 12 uur en op donderdagavond van 19 tot 21 uur (0493) 472 423 hkkdevonder@xs4all.nl


Archeologiehuis, Molenstraat 14, 5711 EW Someren
Open na afspraak, bel hiervoor Jacques van Ooijen op 06-36 14 12 02 of mail gewoonjacques@gmail.com


Deze website maakt geen gebruik van cookies

ADM

XSSMMDLGXL

Printen