Marktstraat

De Marktstraat had vroeger de naam Korte Kerkstraat en is een vrij nieuwe straat. Tot het einde van de 17^e eeuw had Asten een groot Marktveld met aan de westzijde de kerk, aan de noordzijde de weg naar Lierop, aan de oostzijde de weg naar Ommel en aan de zuidzijde twee wegen naar de Wolfsberg. De onderstaande kaart laat de situatie voor 1675 zien, waarbij er nog helemaal geen sprake is van de huidige Marktstraat:

Rond 1675 zijn er ongeveer in het midden van dit grote Marktveld huizen gebouwd en ontstonden de straten die nu bekend staan als Marktstraat en Kleine Marktstraat. De situatie na 1675 is weergegeven op onderstaande kaart en we kunnen concluderen dat er drie huizen zijn gebouwd, die toebehoren aan de huidige Marktstraat met nummers 100, 101 en 102. Let wel, de nummers 56, 57 en 103 zijn ingedeeld bij de huidige Markt:

Van die drie huizen wordt slechts een bewoner genoemd in de lijst met getroffenen door natuurgeweld rond 1740 in het Dorp, hetgeen betekent dat de andere bewoners geen boerenbedrijf hadden:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 170; 29-12-1739:
Specifique lijste ofte memorie geformeert door schepenen en secretaris van Asten volgens het opgeven van de ingesetenen van Asten van soodanige als de ingesetenen van Asten geleeden hebben vant verhagelen van koorn op de 13^e july en afwayen van de boekweyt op den 15^e augustus 1737 wanneer het koorn en boekweyt rijp was. Alsmede van de menigvuldige swaare regen die gevallen is in de voorschrevene jaare 1737, 1738 en 1739 waardoor de weylanden geheel onder water gestaan hebben en het gras en hoy daardoor veel bedorven en verdronken is geworden door hetwelke veel runtvee en schapen bedorven en gestorven sijn, alsoo deselve op leege en natte weyen haar voedsel hebben moeten haalen, welk verdronken gras en hoy dat bedorven was in de wintertijden hebben moeten eeten. Mitsgaaders vant bevriezen van de boekweyt in desen jaaren 1739, tusschen de 15^e en 16^e juny allent welke schaade de navolgende ingeseetenen hebben opgegeven en getaxeert onder presentie vant selve ten allen tijde, des gerequireert werdende, met solemneele eede sullen bevestigen soo en gelijk bij of agter ider sijn naam is uytgetrocken en hierna is volgende in het Dorp:

Aldus dese lijste gemaakt en geformeert in voege als vooren volgens het opgeven der ingesetenen onder presentie van eede dat deselve de ongelucken en schaaden gehadt hebben, soo en gelijk agter ider sijnen naam staat aangeteekent en tot een som is getaxeert na ider sijn beste kennis. Wijders verklaaren wij ondergeteekende schepenen van Asten, op den eed ten aanvank van onser bediening gedaan dat de ingesetenen alhier wegens het verhagelen van koorn, afwayen en bevriesen van de boekweyt, sterven van een menigte beesten en schapen, verdrinken van hoy, gras, koorn en andere vrugten als int hooft deeser lijst, seer veelen groote schaade geleeden hebben en vooral in dese jaare, alsoo den ingesetenen alhier den grooten reegen die er is gevallen als anders op sijn best maar eene halve oogst gehadt hebben waardoor deselve buyten staat geraakt sijn om haar verschulde 's lants- en dorpslasten te konnen opbrengen en betaalen waardoor de ingesetenen dagelijks veele schaade en executiecosten moeten ondergaan. In teeken der waarheyt hebben wij deese ten prothocolle onderteekent binnen Asten, desen 28 december 1739.

Een huis is rond 1675 gebouwd in opdracht van Judocus Hendrix Doensen en zijn zoon Joost is nog van 1716 tot 1724 eigenaar geweest. Bij een erfdeling komt het huis toe aan schoonzoon Francis Saris, die het in 1734 verkoopt aan de hierboven genoemde Joost Jan Hoefnagels. In 1743 wordt het huis verkocht aan Antonij de Kuijper, die het in 1753 doorverkoopt aan predikant Hermanus Albers. Hij verhuurt het huis aan zijn schoonzoon Roedolf Lilly, een gepensioneerd militair, die in het regiment van Waldeck heeft gediend. In 1772 wordt het huis aan hem geschonken en tot 1811 heeft de familie Lilly in het huis gewoond. Daarna is het huis verkocht aan Johannes Knaapen, in 1835 wordt het huis gesplitst in twee woningen en in 1855 verkocht aan Hendrikus Schellings. De ene woning wordt verhuurd aan verscheidene bewoners, waaronder veelal ambtenaren, de andere woning wordt verhuurd aan Petronella Bakens, weduwe van Gerardus van Bussel. Van 1872 tot 1884 is Franciscus Knaapen de huurder en daarna oliemolenaar Jan van Leunen, die er tot 1920 woont. In 1893 is Antonia Catharina Schellings eigenaar geworden en in 1908 worden er drie woningen van gemaakt, die allen aan derden worden verhuurd. Na haar overlijden in 1921 worden de woningen verkocht aan Johannes Werts, Marinus Koolen en Johannes Hendrikus van den Eijnden. In 1929 worden de laatste 2 woningen samengevoegd tot de bakkerij van Marinus Koolen.

Een ander rond 1675 gebouwd huis is in handen van Jan Paulus Jansen en diens erfgenamen hebben het huis tot 1760 in bezit. Daarna valt het bij een erfenis ten deel aan kleindochter Anna Maria Jan Paulus, getrouwd met Jan Verreijt. In 1785 erft hun dochter Johanna, getrouwd met Jan van den Heuvel, het huis en woont er tot 1819. Hun dochter Anna Maria van den Heuvel trouwt met Jacobus van de Cruys en zij wonen tot 1861 in het huis, waarna hun zoon Theodorus van de Cruys het overneemt. In 1887 verkoopt hij het huis aan de familie Leenen, die het verhuurt aan herbergier Hendrikus van Stratum. Bij een erfdeling van de familie Leenen komt dit huis en verschillende andere huizen in de buurt, in handen van Antonia Catharina Schellings. Rond 1906 wordt het huis gesplitst in twee woningen en zijn Piet Hoefnagels en Hendrikus Eijsbouts de huurders. Na het overlijden van Antonia Catharina Schellings in 1921 worden de beide woningen verkocht, de ene aan de Helmondsche bank en de andere aan Hendrikus Eijsbouts. De Helmondsche bank houdt er kantoor, maar Piet Hoefnagels blijft huurder. Rond 1952 zijn beide woningen in handen gekomen van de familie Eijsbouts.

Het derde huis is rond 1675 gebouwd door Mathijs Plunders, ook bekend als Mennen, en wordt in 1693 verkocht aan Willem Leenders van Heugten. Hij verhuurt het huis aan Johannes Alberti van Riet, die het in 1699 van hem koopt. Van 1732 tot 1761 woont het gezin van zijn zoon Peter van Riet in het huis en van 1761-1776 het gezin van zijn kleinzoon Johannes van Riet. Daarna is het huis verkocht aan Marcellus van Bussel en in 1822 gaat een deel over op zijn zoon Francis van Bussel. In 1846 koopt Maurits Hummelinck het huis en zijn weduwe en kinderen hebben er tot 1873 gewoond. Het huis is toen gekocht door kuiper Joannes van Hoek en na een verhuur van 1884 tot 1899 aan Antonius Aarts is het verkocht aan diens zoon Peter van Hoek. Na diens overlijden is zijn weduwe Hendrica Peeters hertrouwd met Johannes van Empel en zoon Harrieke van Hoek uit het eerste huwelijk heeft er nog tot de afbraak in 1971 een café gehad.
Het andere deel van het huis van Marcelis van Bussel gaat over op zijn zoon Peter van Bussel. Van 1867 tot 1871 is het huis verhuurd aan Johannes van Lieshout en daarna heeft zoon Joannes van Bussel er tot 1925 in gewoond. Het huis is daarna gekocht door Gerardus van der Loo en in eerste instantie gesplitst in twee woningen, waarvan er een werd verhuurd aan derden. Later heeft de familie van der Loo daar hun winkel gehad tot de afbraak in 1971.

Linksonder de ingetekende kadasterkaart van 1832 met de drie uit rond 1675 stammende huizen en het huis met kadasternummer G586, dat oorspronkelijk een deel van huis 102 is geweest. Rechtsonder de huidige kaart, waarbij de huizen aan de noordzijde zijn verdwenen voor de uitbreiding van het gemeentehuis in 1971. Aan de zuidzijde resten nog vier vooroorlogse huizen, waarvan het huis gebouwd tussen 1800 en 1850 blauw is omcirkeld. Dit betreft een huis dat in 1944 is afgesplitst van het grote huis aan Julianastraat 1 en toen bij de Marktstraat is ingedeeld. Verder zijn de twee huizen gebouwd tussen 1850 en 1900 groen omcirkeld en het huis gebouwd tussen 1900 en rond 1950 is oranje omcirkeld:

Na het kadaster zijn er vanaf 1859 elke 10 jaar bevolkingsregisters bijgehouden en kreeg elk huis en het gezin dat er in woonde een adres, dat echter elke 10 jaar veranderde. In de krant de Zuid-Willemsvaart van 11-09-1929 worden de nieuwe namen van de straten in Asten vastgesteld. Van het café van Petrus (Piet) Hoefnagels op de hoek met de Markt tot de winkel van Henrica (Rica) Leenen aan de Julianastraat wordt het voortaan Marktstraat genoemd:

Met die huisnummers van 1938 is het nog één stap naar de huidige situatie en dat is de hernummering en die vond rond 1949 plaats. Elk adres aan de Marktstraat met bebouwing uit de 18^e eeuw of ouder kent dus vijf nummergevingen:

• huisnummer uit de tijd van het huizenquohier van 1736-1803
• kadasternummer uit 1832 en een mogelijk vervolg daarop uit de kadastrale legger
• huizingnummers uit het bevolkingsregister die elke 10 jaar wijzigden
• adres bij de vaststelling van de nieuwe straatnamen in 1929
• rond 1949 aangepast adres, dat veelal overeenkomt met het huidige adres

Hieronder een foto van rond 1910 en een foto van rond 1930 van de toen nog Korte Kerkstraat geheten Marktstraat: