De pagina Asten/Prins Bernhardstraat/Voormalig tramstation G2036 wordt nu weergegeven
Asten/Prins Bernhardstraat toevoegen aan selectieAsten toevoegen aan selectie

Bewoningsgeschiedenis

Dit is een deel van de bewoningsgeschiedenis gemaakt op 28-03-2024 09:03:05
Voor de voor het laatst bijgewerkte versie surf je naar https://www.heemkundekringdevonder.nl/bewoningsgeschiedenis

Voormalig tramstation G2036

In 1905 is begonnen met de aanleg van een tramverbinding tussen Asten en Helmond, waarbij het eindpunt van de lijn aan de huidige Prins Bernhardstraat werd gepland. De Tramwegmaatschappij Eindhoven-Geldrop was de opdrachtgever en in Asten werd een stuk grond aangekocht, zoals op nevenstaande kaart in groen is aangegeven.

Er werd een renteloos voorschot van 80 000 gulden verstrekt door het Rijk1:

Er werd een tramremise gebouwd, waarvoor drie kleine huisjes werden aangekocht (zie Prins Bernhardstraat 45, Prins Bernhardstraat 47 en Voormalig huis G1462), een tramstation werd gebouwd op een tot dusver onbebouwd stuk land en het huis voor de stationschef betreft het oorspronkelijk kadasternummer G444 (zie Prins Bernhardstraat 23).

Door de fabrikanten van Asten werd al 10 jaar verzocht om een tramverbinding met Helmond aan te leggen, zoals blijkt uit onderstaande concessie van Johannes Bluijssen in de Peel- en Kempenbode van 02-05-1896:

01

In de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 21-12-1903 wordt al melding gemaakt van den aankoop van het huis van de erven Sengers:

02

In diezelfde krant van 12-08-1905 wordt bericht dat het tramstationin de periode 1905-1906  wordt gebouwd door aannemer Franciscus van Heesch uit Boxtel onder nieuw kadasternummer G2036.

Hieronder een samengesteld verhaal over de tramlijn Asten-Helmond van het Regionaal Historische Centrum Eindhoven.

Op 23 mei 1906 reed een nieuw vervoermiddel door de landerijen van Asten en Vlierden; de tram van de Eindhovense Tramweg-Maatschappij 'De Meierij'. De tram was in Noord-Brabant in 1880 voor het eerst gaan rijden en vanaf dat moment werden door verschillende ondernemers ook plannen gemaakt voor tramlijnen in de regio Deurne-Asten-Someren. Vanuit Asten ijverde fabrikant Bluijssen voor een tramverbinding met Helmond, die vanuit Asten richting Someren moest gaan en dan langs de Zuid-Willemsvaart naar Helmond. Elk jaar waren de verwachtingen van de gemeentebesturen en inwoners hoog gespannen of de tram zou gaan rijden. De plannenmakers kregen het steeds niet voor elkaar, totdat 'De Meierij' zich er in 1903 in mengde. Het werd wel een lijntje Helmond-Asten, maar via een verrassend ander tracé, namelijk via Ommel en het Vlierdense Brouwhuis.

Op 18-05-1904 slaat burgemeester Frencken de eerste spijker in een spoorbiels voor de tramlijn Asten-Helmond, waarvan hieronder een foto2:

03

Woensdag 18 mei 1904 was heel Asten en Ommel uitgelopen om het slaan van de 'Eerste Spijker' in de nieuwe trambaan bij te wonen. Die handeling werd verricht aan de weg van Asten naar Ommel door burgemeester Frencken, die toen zijn diamanten burgemeesters jubileum vierde. Twee jaar later, op woensdag 23 mei 1906, reed de eerste tram over die rails. Van het tramstation in de huidige Prins Bernhardstraat ging het naar het tramstation in Ommel, dan via Beek en Oostappen naar Brouwhuis. In Vlierden waren stopplaatsen op Beersdonk en Peeleik. Dan reed de tram een stukje over Bakels grondgebied om zo in Helmond te komen. Daar ging het langs de Deurneseweg, via Rooseind naar het treinstation in Helmond en zo verder tot de aansluiting bij Wachthuis 33 aan de Mierloscheweg op de tramlijn naar Eindhoven. Zesmaal per dag reed er een tram heen en weer. In Asten vertrok de eerste om 5 voor half 7 's morgens en de laatste rond 10 voor 8 's avonds. Vanuit Helmond konden de reizigers tussen kwart over 8 's morgens en half 9 's avonds richting Vlierden en Asten. De trams waren niet alleen bedoeld voor reizigers, maar ook voor het vervoer van goederen. Daarom had Bluijssen zo voor een spoorverbinding met Helmond geijverd. En ook andere ondernemers speelden in op de nieuwe verbinding. Henri Michielsen bijvoorbeeld adverteerde in de regionale krant met "De tram naar Asten is heden geopend. Menschen van Asten en omstreken vergeet nu niet bij een bezoek aan Helmond even aan te komen in den sigarenwinkel van Henri Michielsen Leonardszoon nabij 't station".

Hieronder de advertentie in de krant de Zuid-Willemsvaart van 23-05-1906:

04

De dag na de eerste rit was het Hemelvaartsdag. De nieuwe tram was een mooie gelegenheid voor veel bedevaartgangers om in Ommel te geraken. Getuige de berichten in diverse kranten gebeurde dat ook. "Zooals men wel verwachten kon, was Donderdag (Hemelvaartsdag) het vervoer op de nieuwe tramlijn Helmond-Asten ontzettend druk. Ofschoon er slechts een beperkte publiciteit was gegeven van de vertrekuren, liep het storm, en vooral 's namiddags waren de rijtuigen tot berstens toe gevuld met passagiers, meestal met bestemming naar Ommel", berichtte de 'Zuid-Willemsvaart'.

Het bericht in de krant de Zuid-Willemsvaart van 26-05-1906:

05

De andere regionale krant 'Nieuws van de Week' informeerde zijn lezers ook in die trant en meldde nog, dat de tramwegmaatschappij dinsdag 29 mei extra wagens had ingezet, omdat "de Mierlosche processie per zelfde gelegenheid naar het miraculeus beeld" van de Lieve Vrouw van Ommel was getrokken. De verslaggever zelf was onder de indruk van de nieuwe tram en verwachtte dan ook op gewone dagen een drukke bezetting. "'t Is dan ook een lust eens mee te rijden; zelfs al heeft men niets verrichten, zou men een toertje mede maken, alleen om eens in de prachtige tramwagens te zitten. Deze toch munten uit in sierlijkheid en degelijkheid. Nog op geen enkele lijn zagen wij zulke groote, ruime en flink ingerichte rijtuigen, die zoowel de reizigers der 2e als die der 3e klasse als het ware tot binnentreden uitnoodigen. Ook bij avond zit men er recht gezellig, want eenige helder brandende lampen, in het midden der wagens aangebracht, verspreiden een aangenaam, voldoend licht, terwijl de ventilatie, zeer practisch ingericht, zorgt voor de noodige frischeid. Ook voor de veiligheid is goed gezorgd, immers de eveneens ruime balcons zijn zoodanig met hekdeuren afgesloten, dat afvallen zoo goed als onmogelijk is."

Foto van de achterzijde van het tramstation, waar de trams naar Helmond vertrokken:

06

Maar verkeer is verkeer en ongelukken zijn dan ook niet te vermijden. In februari 1907 gebeurde het eerste Vlierdens tramongeluk. Twee boeren, elk met paard en kar, keerden terug uit Helmond. In de herberg van Gijsbers aan de tramlijn wilden ze een borrel achteroverslaan. Blijkbaar waren ze al niet helemaal helder, want de aanstormende tram hadden ze niet in de gaten en deze botste tegen één van de karren. Schade: een verbrijzelde tramlantaarn, een kapotte kar en een gescheurde boerenkiel. Het paard kwam met de schrik vrij.

De krant de Zuid-Willemsvaart van 02-03-1907 heeft het volgende bericht over dit ongeluk:

07

Er gebeurde niet lang daarna een ongeluk met dodelijk afloop, waarover in de Nieuwe Tilburgsche courant van 24-07-1907 het overlijden staat van machinist Servatius Adrianus Huberta van Dijk, geboren te Helmond op 16-07-1881 als zoon van Servaas Arie van Dijk en Francisca Huberta Verhallen. Hij was op 03-02-1902 te Helmond getrouwd met Maria Antonetta Gommans, geboren te Horst op 27-08-1884 als dochter van Petrus Gommans en Maria Geertrui Claessens.

08

Het hield dat jaar niet op met ongelukken met de tram al was er hier geen sprake van letsel, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 11-09-1907:

In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 wordt bij het gebouw met huizingnummer A102 het Tramstation genoemd:

09

Niet alleen Bluijssen maakte tot zijn faillissement in 1907 voor het goederenvervoer gebruik van de tram, ook andere ondernemers richtten zich er op. De Coöperatieve Handelsvereniging van de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond bouwde in 1928 op de Voorste Beersdonk in Vlierden een magazijn voor granen, veevoer en kunstmeststoffen aan de tramlijn. Het eenvoudige gebouwtje is in 1932 uitgebouwd tot een modern goederenstation, dat trampassagiers ook als wachtlokaal konden gebruiken. Tevens kwam er een kalihok en een graanmalerij bij. Aan de huidige Brouwhuisweg in Deurne is het in deze gedaante één van de weinige herinneringen aan de tramlijn Asten-Helmond, die ruim een eeuw geleden in gebruik is genomen.

Linksonder een foto van het goederenstation bij Vlierden en rechts het tramstation van Asten:

10 11

In 1933 fuseerden diverse vervoersbedrijven, waaronder 'De Meierij' en kwam de busonderneming Naamloze Vennootschap Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten tot stand. Dat betekende het einde van de tram tussen Asten en Helmond. De Astense machinisten en conducteurs, onder wie Lauke Koole en Willem van Lieshout, werden ontslagen met als alternatief de werkverschaffing. De tram reed boven verwachting nog door tot 15 mei 1935, de dag van het ingaan van de nieuwe dienstregeling. Spullen konden voortaan door vrachtauto's vervoerd worden en reizigers konden met de bus van de Brabantsche Buurtspoorwegen en Autodiensten. Die reed niet via Ommel en Brouwhuis naar Helmond, maar via Lierop en langs de Zuid-Willemsvaart.

Laurentius (Lauke) Koole, geboren op 22-11-1881 te Stratum, woonde in die tijd op Ommelscheweg 16 en in het Eindhovensch Dagblad van 18-12-1923 staat zijn zilveren jubileum als machinist

12

13

Op de foto rechtsboven het trampersoneel met achter Lauke Koolen en de pas in dienst getreden Kluijtmans en voor Willem van Lieshout en Derk Buunk.

Machinist Antonius Wilhelmus (Willem) van Lieshout, geboren te Woensel op 29-08-1884, woonde op de Ommelscheweg 1A en lette goed op volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-12-1910:

14

Linksonder in de krant de Zuid-Willemsvaart van 04-05-1920 de extra treinen in de Meimaand en rechtsonder in het Algemeen Handelsblad van 05-05-1921 de niet zo gunstige jaarafrekening van de tramwegmaatschappijen Eindhoven-Geldrop en Meijerij:

15 16

In 1924 fuseerden de afzonderlijke tramwegmaatschappijen 'de Meijerij' en 'Eindhoven-Geldrop' samen met nog anderen tot de Naamloze Vennootschap Tramwegmaatschappij Meijerij. In 1936 worden de goederen van de Naamloze Vennootschap Tramwegmaatschappij Meijerij te Asten geveild, waaronder dit stationsgebouw, zoals te lezen is in de krant de Zuid-Willemsvaart van 25-04-1936:

17

We sluiten af met nog een foto van een tram en van het tramstation aan de Stationstraat in Asten:

18 19

Na de opheffing van de tramverbinding in 1935 worden de tramstations van Asten en Ommel te koop aangeboden, zoals te lezen is in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 26-03-1936:

Dit tramstation is opgekocht door Peter Antonie Berkers en verbouwd tot drie woningen, die werden verhuurd of verkocht aan derden.

Bij heemkundekring de Vonder staat dit huis bekend als monument:

Object: Prins Bernhardstraat 33, tot 22-09-1944 Stationsstraat 23B.
Bouwhistorie: Bedrijfsbouw, bouwjaar circa 1906, initiatiefnemer Eindhovense Tramweg-Maatschappij 'De Meierij' Verbouwingen: 1938 verbouw tot drie woningen, 1987 vernieuwen garage/berging.
Gebruikshistorie: Tramstation van 1906-1936, woning van 1938 tot heden.
Eigenaren/bewoners: Tramweg Maatschappij 'De Meierij',
Soort Bedrijf: Tramstation Asten met café-restaurant
Soort woning: Burgerwoningen; samen met Prins Bernhardstraat 35 en 37.
Literatuur: Van hier vertrok zes maal per dag de tram naar Helmond via Beek, Oostappen, Beersdonk, Peeleik, Zandput en Rooseind voor 17,5 cent. In 1904 start aanleg tramlijn Asten-Ommel-Vlierden_Helmond en in 1906 eerste proefrit. Er waren extra vroege ritten voor bedevaartgangers naar Ommel. Tramlijn in 1935 opgeheven met laatste rit op 15 mei 1935. Café F. van Lieshout in tramstation was het clubhuis van kruisboogschutterij Juliana.
Interview: Tot 1935 tramstation, tram reed aan de achterzijde. Daarna Harrie Peters, links, Wim van de Heijden, midden en Sjef Vincent, rechts. Het tegenoverliggende café 't Spektakel was toen café Tramzicht; daarvoor zat er een dierenarts in.

Hieronder een foto van de achterzijde van het tramstation, waarvan de trams richting Helmond vertrokken:

20

Op andere pagina's wordt de bewoning van de drie huizen, Prins Bernhardstraat 23B (zie Prins Bernhardstraat 33), Prins Bernhardstraat 23C (zie Prins Bernhardstraat 35) en Prins Bernhardstraat 23D (zie Prins Bernhardstraat 37) in kaart gebracht. Hieronder een foto van het tot drie woonhuizen verbouwde stationsgebouw rond 1950 en geheel onder een streetview van dezelfde huizen in 2016:

21

22

Referenties
  1. ^Beschouwingen, betreffende den aanleg van een tramlijn, 1904 (https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?identifier=MMKB24:073555000:00067&coll=boeken&page=62&sortfield=date&query=asten&rowid=4)
  2. ^Foto's van Noord Brabant (http://stadsarchief.breda.nl)