Vosselen

Vosselen is een buurtschap ten westen van de dorpskern van Asten dat oorspronkelijk deel uitmaakte van het gehucht Ostade. Het bestaat uit verspreid liggende boerderijen langs een van oudsher bestaande weg met de naam de Keysersdyk. Op de onderstaande plattegronden wordt de bewoning van het buurtschap Vosselen in kaart gebracht.

Linksboven de situatie voor 1800 en rechtsboven de ligging van de boerderijen bij het opmaken van de kadasterkaarten in de periode 1811-1832. Linksonder de nummering van de boerderijen over de periode 1859-1930 op de toenmalige topografische kaart en rechtsonder de googlemaps kaart van 2010 met de huidige nummergeving en straatnamen.

In de 17^e eeuw woonden op Vosselen de families Verdijsteldonck, Peters, Canters, Laurenssen (Vreijnssen), Jansen, Paulus en de Groot. De boerderijen bleven vaak in handen van de familie en als vererving in de vrouwelijke lijn plaatsvond, dan veranderde de naam van de eigenaar. Zo kennen we de onderstaande veranderingen, wwaarbij de groene kleur is voor de bewoners in de 17^e eeuw, paars voor de 18^e eeuw, blauw voor de 19^e eeuw en zwart voor de 20^e eeuw. Een rode kleur duidt op dat het huis niet door vererving maar door aankoop van eigenaar is gewisseld.

We zien duidelijk dat pas in de 19^e en 20^e eeuw de boerderijen van eigenaar wisselden en dat voor die tijd de bewoners honkvast waren. Uit een dwarsdoorsnede in deze tijdslijn rond 1740 kunnen we de bewoners van Vosselen achterhalen, maar dat is ook in de archieven van Asten beschreven bij de lijst van vergoedingen voor misoogsten:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 170; 29-12-1739:
Specifique lijste ofte memorie geformeert door schepenen en secretaris van Asten volgens het opgeven van de ingesetenen van Asten van soodanige als de ingesetenen van Asten geleeden hebben vant verhagelen van koorn op de 13^e july en afwayen van de boekweyt op den 15^e augustus 1737 wanneer het koorn en boekweyt rijp was. Alsmede van de menigvuldige swaare regen die gevallen is in de voorschrevene jaare 1737, 1738 en 1739 waardoor de weylanden geheel onder water gestaan hebben en het gras en hoy daardoor veel bedorven en verdronken is geworden door hetwelke veel runtvee en schapen bedorven en gestorven sijn, alsoo deselve op leege en natte weyen haar voedsel hebben moeten haalen, welk verdronken gras en hoy dat bedorven was in de wintertijden hebben moeten eeten. Mitsgaaders vant bevriezen van de boekweyt in desen jaaren 1739, tusschen de 15^e en 16^e juny allent welke schaade de navolgende ingeseetenen hebben opgegeven en getaxeert onder presentie vant selve ten allen tijde, des gerequireert werdende, met solemneele eede sullen bevestigen soo en gelijk bij of agter ider sijn naam is uytgetrocken en hierna is volgende te Ostaden:

Aldus dese lijste gemaakt en geformeert in voege als vooren volgens het opgeven der ingesetenen onder presentie van eede dat deselve de ongelucken en schaaden gehadt hebben, soo en gelijk agter ider sijnen naam staat aangeteekent en tot een som is getaxeert na ider sijn beste kennis. Wijders verklaaren wij ondergeteekende schepenen van Asten, op den eed ten aanvank van onser bediening gedaan dat de ingesetenen alhier wegens het verhagelen van koorn, afwayen en bevriesen van de boekweyt, sterven van een menigte beesten en schapen, verdrinken van hoy, gras, koorn en andere vrugten als int hooft deeser lijst, seer veelen groote schaade geleeden hebben en vooral in dese jaare, alsoo den ingesetenen alhier den grooten reegen die er is gevallen als anders op sijn best maar eene halve oogst gehadt hebben waardoor deselve buyten staat geraakt sijn om haar verschulde 's lants- en dorpslasten te konnen opbrengen en betaalen waardoor de ingesetenen dagelijks veele schaade en executiecosten moeten ondergaan. In teeken der waarheyt hebben wij deese ten prothocolle onderteekent binnen Asten, desen 28 december 1739.

De tijdslijn klopt vrijwel volledig, alleen de naam van Peter Jan Aarts komen we niet als eigenaar tegen; hij is pachter van het huis van Evers. De bewoningsgeschiedenis van Vosselen wijst dus uit dat Vosselen tot in de 20^e eeuw een hechte boerengemeenschap moet zijn geweest. Arme boeren met wat grond in de buurt van hun boerderij om boekweit of rogge op te verbouwen, wat grasland aan de beemden bij de rivier de Aa, schapen werden gehoed op de ruige heidegronden en enkele beesten op stal. Ze woonden tot in de 19^e eeuw in rietgedekte lemen boerderijen en hadden een schop voor de beesten.

Voormalig huis F377

Marcellus Martens is eigenaar van een huis te Vosselen:

Verpondingen 1680 XIV-58 folio 1:
Marcellus Martens.

Marcelus Martens Schepers is geboren te Asten rond 1624 als zoon van Marten Marcelis Schepers en Maria Joosten van de Vorst (zie Voormalig huis F732) en rond 1650 getrouwd met Johanna Peeters en hieronder hun gezin:

Johanna Peeters is als Jenneke Marcelissen te Asten op 26-02-1666 overleden en Marcelis Martens is op 21-03-1699 te Asten overleden en een aantal jaren later worden de erfgoederen verdeeld:

Asten Rechterlijk Archief 111 folio 21 verso; 17-01-1707:
Marten Marcellus Martens, Gevert Paulus man van Perijn, dogter van Marcellus Martens, Mathijs Martens van Dijck man van Catelijn, dogter van Marcellus Martens. Kinderen en erven van wijlen Marcellus Martens en Jenneke Peeters. Zij verdelen de nagelaten goederen:
2^e lot krijgt Gevert Paulus huis, schuur, schop en aangelag aan Vossele, 4 lopense, ene zijde kinderen Evert Jansen, andere zijde en ene einde Geerit Neerven, andere einde de straat; land hooiland, hooiveld en groes totaal 38 lopense. Belast met de helft van ƒ 200,- ten laste van Dirck Hendrick Baeckermans; de helft van ƒ 200,- ten laste van Andries Jansen; de helft van ƒ 8,- per jaar ten laste van Faes Kerckels; ƒ 2,- per jaar aan rentmeester des Tombes.

Bij de verpondingen van 1709 staat het huis als eigendom van Gevert Paulus:

Verpondingen 1709 XII-5 folio 4 verso:
Geef Paulus, gebruiker Sijmon Peeters, van Henderick Canters.

Petronella Marcellus Martens is geboren te Asten op 13-03-1660 en op 21-02-1683 te Asten getrouwd met Gevert Paulus, geboren te Asten op 01-05-1658 als zoon van Paulus Gevers en Joostien Coppens (zie Keizersdijk 6):

Conjuncti sunt matrimonio Gevardus Pauls et Petronilla Marcelli Martens con dispensatione in 4 grado consanguinitatis; testes Hendricus Driessen et Martinus Marcelis Martens.

In huwelijkse echt gebonden Gevardus Pauls en Petronilla Marcelli Martens met dispensatie voor vierde graads bloedverwantschap; getuigen Hendricus Driessen en Martinus Marcelis Martens.

Het gezin van Gevert Paulus en Petronella Marcellus Martens:

Petronella Marcellus Martens is op 13-09-1720 te Asten overleden en bij de verpondingen van 1713, 1717 en 1737 en in het huizenquohier over de periode rond 1736 staat Gevert Paulus nog als eigenaar:

Verpondingen 1713 XIV-60 folio 6:
Geeff Paulus, gebruiker Sijmon Peters. In de bede 4-18-0.

Hoofdgeld XVIII-19; 05-03-1717:
Geef Paulus, Prijn de vrouw, Marte, Willem, Jenneke en Anneke, Paulus en Marcelis.

Verpondingen 1737 XIV-61 folio 28:
Gevert Paulus. Nu de kinderen Marcelis en Willem.
en Willem Joosten. Siet den nieuwe legger.
Een huijs met hoff en aangelagh 2 lopense. In de bede ƒ 3-14-0.

Gevert Paulus is op 08-09-1738 te Asten overleden en hieronder zijn begraafakte:

Daarna worden de goederen verdeeld, waarbij Willem Joosten als man van Anneke Gevert Paulus eigenaar wordt van het huis:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 151; 06-11-1739:
Willem Gevert Paulus, Marcelis Gevert Paulus, Paulus Gevert Paulus, Jenneke Gevert Paulus en Willem Joosten man van Anneke, dochter van Gevert Paulus. Allen kinderen van Gevert Paulus en Perijn Marcelis. Zij verdelen de nagelaten goederen. 3^e lot krijgt Willem Joosten huis, schuur, schop, hof en aangelag 2 lopense, ene zijde Vrijns Jansen, andere zijde erven Tijs Lamberts.

Anna Gevert Paulus is geboren te Asten op 27-12-1694 en op 21-05-1724 te Asten getrouwd met Martinus Slaets, geboren te Asten op 08-03-1686 als zoon van Wilhelmus Jan Slaets en Johanna Martens (zie Beekstraat 17). Martinus Slaets is op 30-09-1725 te Asten overleden (zie Voormalig huis F1040) en Anna Gevert Paulus is te Asten op 18-10-1733 hertrouwd met Wilhelmus Joost Joosten van den Eijnde, geboren te Asten op 23-08-1703 als zoon van Judocus Joosten en Wilhelma Willems (zie Voormalig huis C613):

De gezinnen van Anna Gevert Paulus met Martinus Slaets en met Wilhelmus Joost Joosten:

* kind uit het tweede huwelijk

Bij het overlijden van Anna Gevert Paulus worden de goederen getaxeerd en blijkt dat hun kinderen zijn overleden:

Asten Rechterlijk Archief 164 folio 61 verso; 29-11-1766:
Taxatie van de onroerende goederen van Anneke Geven overleden op 20-11-1766. Willem Joosten is erfgenaam van de overledene. De helft van een huis, schuur, schop, hof en aangelag aan Vosselen 2 lopense ƒ 75,-, ene zijde Antoni Evers, andere zijde Willem Dirks.

Willem Joosten is volgens de bewoningslijst over de periode 1741-1776 eigenaar en tot het overlijden van Anna Gevert Paulus ook bewoner. Daarna is Dirk Zeegers bewoner:

Wilhelmus Joost Joosten is op 20-03-1784 te Beek (L) overleden en nazaten van Paulus Gevert Paulus en Maria Peter Baltis en Willem Geverts Paulus en Ida Anthony van Dyck willen hun deel van de erfenis:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 10-05-1784:
Aan het College, Maria van Dijk, weduwe van Mattijs van Dijk, geeft te kennen dat haar enige minderjarige zoon, Paulus van Dijk met de Heer Martinus van Dijk, capellaan, alhier en Pieter en Martinus van Dijk alsmede Eymert Hendrik Martens man van Helena van Dijk, ook der supplianten zoon voornoemd met de twee meerderjarige en drie minderjarige kinderen van Jan Paulus van Dijk, allen te Asten alsmede, Antoni van Dijk, met Jan van Asten gehuwd met Maria van Dijk, te Lierop. Allen erfgenamen van Willem Joosten en Anna Gevert Paulus, de laatste lange jaren geleden, hier, overleden. En nu, op 20-03-1784, te Beek, in de lande van Luyk, overleden, Willem Joosten. De vaste goederen, gekomen van de zijde van de vrouw van Willem Joosten zijn verstorven op gemelde personen. De goederen van Willem Joosten zijn verstorven op zijn vrienden. Aan voornoemde personen dus een huis en erve aan Vosselen. Huurder, Francis Zeegers taxatie 27-04-1784 ƒ 1026,-. De woning is, op 29 april, door de stormwint tot aan de schoorsteen ingesen en omgewayt zodat de bewoner de vlucht heeft moeten nemen. Het komt hen niet gelegen om de woning gezamelijk te herstellen. Reden waarom een accoord gemaakt is met Antoni van Dijk en Jan van Asten dat die de goederen kopen voor ƒ 1182,- met de lasten. De weduwe Mattijs van Dijk vraagt, namens haar onmondige zoon, Uw toestemming. Naschrift: fiat.

De goederen worden verkocht aan Antoni van Dijk en Jan van Asten:

Asten Rechterlijk Archief 101 folio 63 verso; 21-05-1784:
Geertruy van de Goor, weduwe Jan Paulus van Dijk en haar vijf kinderen met name Peternel, Maria, Willemyn, Paulus en Jan, Martinus van Dijk, kapelaan, Eymert Hendrik Marten getrouwd met Helena van Dijk, Pieter van Dijk, Martinus van Dijk, Maria van Dijk weduwe Mattijs van Dijk en haar zoon Paulus. Zij zijn elk voor 1⁄8^e deel erfgenaam geworden van Willem Joosten en Anneke Geven. Zij verkopen die goederen aan Antoni van Dijk en Jan van Asten getrouwd met Maria van Dijk, elk ook voor 1⁄8^e deel erfgenaam te weten huis, schuur, stal, schop, hof en aangelag aan Vosselen 2 lopense, ene zijde Antoni Evers, andere zijde Willem Slaats, ene en andere einde de gemeente; land den Hoole 3½ lopense; den Gruunacker 3½ lopense; de Looacker 1 lopense; de Stardacker 1½ lopense; de lange Looacker 1½ lopense; den Grootenacker 3½ lopense; groes het Weyvelt 5 lopense; de Aabeemt 5 lopense; groes het Startvelt 3 lopense; groes het Dijkvelt 3 lopense; groes het Busselvelt 1 lopense; land het Ouland 3 copse; de helft van de Vosselseacker de helft is 1 lopense; 1⁄3^e deel van een Heyvelt bij Bussel 3 lopense. Belast met 4 duiten per jaar aan de Kerk van Asten in een meerdere rente; ƒ 2-0-0 per jaar aan het Gemene Land; ƒ 0-5-0 per jaar aan den Armen van Deurne. Koopsom ƒ 886-10-0.

De eerste koper Antonius Willems van Dijk is geboren te Lierop op 08-08-1737 als zoon van eerder genoemde Willem Geven van Dijk en Ida Anthony van Dyck. Hij is op 09-02-1766 te Lierop getrouwd met Francisca Joannes Vlemix, geboren te Lierop op 19-05-1739 als dochter van Johannes Vleminx en Justine van Lieshoudt:

Het gezin van Antonius Willems van Dijk en Francisca Joannes Vlemix:

Antonius Willems van Dijk is op 09-12-1800 te Lierop overleden en Francisca Joannes Vlemix is op 30-04-1809 te Asten overleden. De bewoningslijst over de periode 1798-1803 en de verpondingen van 1810 vatten het bovenstaande samen:

Verpondingen 1810 XIVd-67 Vossele folio 20:
Kinderen bij versterf 1809.
Weduwe ter togte, kinderen Willem, Pieter, Francijna en Willemijna bij versterf 1801.
Antoni van Dijk en Jan van Asten te Lierop bij transport 24-05-1784.
Nummer 20 huijs, schuur, schop, hof en aangelag 2 lopense.

De tweede koper Johannes van Asten is geboren te Lierop op 22-03-1739 als zoon van Laurentius Janse van Asten en Johanna Willems van Moorsel. Hij is op 10-02-1765 te Lierop getrouwd met Maria van Dyck, geboren te Lierop op 18-10-1735 als dochter van eerder genoemde Willem Geven van Dijk en Ida Anthony van Dyck:

Het gezin van Johannes van Asten met Maria van Dyck:

Maria van Dyck is op 21-12-1799 te Lierop overleden en Johannes van Asten is op 19-04-1813 te Lierop overleden en de nabestaande verdelen de erfenis, waarbij Willem van Asten het huis op Vosselen krijgt toebedeeld:

Notarieel Archief 39-99 Asten; 15-11-1816:
Joost van der Vorst, Willem van Asten en Elisabeth Wijnders van Vaalen als moeder van Martinus 19 jaar, Johanna Maria 17 jaar, Johannes 14 jaar, Marianne 12 jaar, Hendrina 11 jaar, verwekt door wijlen Laurens van Asten, Willem van Asten krijgt 1^e lot een huis en hof te Vosselen, ene zijde Antonij Evers.

Een jaar later verkoopt Willem van Asten het huis aan Jan Goort van Bussel (zie Dijkstraat 45):

Notarieel Archief 40-81 Asten; 16-09-1817:
Willem van Asten, wonende te Lierop verkoopt aan Jan Goort van Bussel een huis, hof en aangelag, groot 2 lopen.

In het kadaster van Asten over de periode 1811-1832 staat Jan Goort van Bussel als eigenaar van de grond en is Jan Lemmens in het bezit van de opstand:

Kadaster 1811-1832; F377:
Huis en erf, groot 03 roede 04 el, Vosselen, klassen 10.
Eigenaar: Jan Goort van Bussel de grond en Jan Lemmens de opstand.

Hieronder de kadasterkaart van Vosselen uit 1837 met in de blauwe cirkel het huis en daaronder de bijbehorende kadastergegevens:

Het gezin van Johannes Goort van Bussel is al eerder besproken (zie Dijkstraat 45) en zijn schoonzoon Jan Lemmens heeft in dit huis gewoond. Na het overlijden van Jan Goort van Bussel is hij met zijn vrouw Maria van Bussel in het ouderlijk huis gaan wonen. Dit huis is mogelijk verkocht aan Mathijs Berkers, geboren te Asten op 07-04-1824 als zoon van Johannes Berkers en Maria Bollen. Hij is te Asten op 12-02-1858 getrouwd met Maria Vlemmix, geboren te Asten op 26-03-1833 als dochter van Hendrik Vlemminx en Elisabeth van Duuren. Over de periode 1859-1869 wonen zijn op nummer B30:

Mathijs Berkers verhuist in 1869 naar Oostappen (zie Oostappensedijk 36) en het huis komt verder niet meer voor in de archieven en is waarschijnlijk onbewoond. Op de kaart van 1900 hierboven zijn de kleine huisjes F376 en F377 nog wel te zien, maar worden ze mogelijk als schuren gebruikt bij huis F372 (zie Dijkstraat 45).

Overzicht bewoners

Hoeve op Vosschelen

Oostaden huis 20

Kadasternummer F377

Vosselen