Voormalig huis E491

De erven van Bernard Reijnders bezitten een huis op de Behelp:

Verpondingen 1662 XIV-68 folio 51:
Erven Bernard Reijnders, huijs.

Zoon Reynder Bernarts wordt door koop volledig eigenaar van het huis:

Asten Rechterlijk Archief 79 folio 125 verso; 05-06-1670:
Meester Mathijs van den Hove verkoopt aan Reynder Bernaerts al zijn goederen gelegen in de Behelp te Heusden. Zoals hem vanwege zijn vrouw bij doodt ende aflijvigheyt van Frans en Marie, zijn zuster, zijn aangekomen. Belast met 5 stuiver per jaar grondcijns; 1¼ vat rogge per jaar uit een meerdere rente aan de erfgenamen van Marcelis de; helft van 3 gulden jaarlijks aan Onze Lieve Vrouwenaltaer te betalen aan rentmeester Donder. Koopsom ƒ 800,-. 40^e penning ƒ 40,-.

Reynder Bernaerts van Hove is geboren rond 1630 en op 20-05-1658 te Asten getrouwd met Catelyn Reynder Bruystens:

Reynder Bernaerts et Lyn Bruystens; Antoni Migiels et Joost De Coopman.

Reynder Bernaerts en Lyn Bruystens; Antoni Migiels en Joost De Coopman.

Het gezin van Reynder Bernaerts van Hove en Catelyn Reynder Bruystens:

Reynder Bernaerts van Hove pachtte rond 1680 ook een andere hoeve op het Behelp in Heusden (zie Voormalig huis E452).

Bij de verpondingen van 1680 en 1707 staat Reynder Bernaerts nog als eigenaar van het huis:

Verpondingen 1680 XIV-58 folio 29 verso:
Reijnder Bernaerts.

Verpondingen XIV-59; 07-01-1707 folio 10 verso:
Reijnder Bernaerts.

Reynder Bernaerts van Hove is op 28-02-1709 te Heusden overleden en bij de verpondingen van 1709 staat Catelyn Bruystens als weduwe van Reynder Bernaerts als eigenaar:

Verpondingen 1709 XII-4 folio 12:
De weduwe Reijnders Bernaerts.
Hiervan de weduwe Peeter van Bussel.

Zoon Bernard Reynders van Hove ruilt zijn schuur met het huis op Voordeldonk van Dielis Hendrik van Helmont:

Asten Rechterlijk Archief 91 folio 71; 02-07-1712:
Bernard Reynder van Hove geeft bij erfmangeling over aan Jelis Hendrick van Helmont de helft van de schuur met de ondergrond, zijnde 1½ gebont, in de Behelp, naast de ooghtszijde. De andere helft is van Matijs Reynders; land in de Behelp 7 copse; groes in de Behelp 3½ lopense. Koopsom ƒ 100,-.
Jelis Hendricx van Helmont geeft bij erfmangeling over aan Bernard Reynders van Hove een twee gebonts huis te Vordeldonck naast de ooghtszijde waarvan Anneke Jansen van Helmont is toebehorende; land in de Loverbosch 7 copse; land / groes achter het voorschreven huis aan Vordeldonck 3½ lopense; groes aan den Brant 1½ lopense; groes aan Vordeldonck 1½ lopense. Koopsom ƒ 100,-.

Eerder had Dielis Hendrik van Helmont al een deel van het huis op Behelp gekocht dat zijn ouders toebehoorde:

Asten Rechterlijk Archief 91 folio 47; 21-03-1712:
Anneke Dielis Antonis Ceelen, voordochter van Dielis Antonis Ceelen en Josina Bruysten Mathijs Coolen, Dirck Peeter Meeus man van Heylken Hendricx, Jenneke Hendricx, Catalijn Hendricx alle drie nakinderen van Hendrick Jansen van Helmont man van Josina Bruysten Mathijs Coolen. Zij verkopen aan hun broeder Dielis Hendricx van Helmont hun kindsdeel in een huis, land en groes in de Behelp, Heusden en Vordeldonck 14 lopense; de meubelen, beesten, hooi, stro en de gewassen te velde. Onder conditie dat Dielis zal hun onnozele oude moeder gedurende de rest van haar leven verzorgen in kost, drank, linnen, wollen zoals zij naar haar staat is meriterende. Belast aan den Armen van Asten. Koopsom ƒ 129,-.
De voorschreven verkopers en Dielis Hendrick van Helmont verkopen aan Dirck Andriessen groes de Schilmeer 2 lopense, ene zijde Jan Willem Hennis, andere zijde Maria Peter Slaets, ene einde Isbout Hendricx, andere einde de Vrouwe van Asten. Verponding ƒ 1,- per jaar. Koopsom ƒ 100,-.

Zijn ouders waren Hendrick Janse van Helmond, geboren rond 1650 die op 20-09-1676 te Asten getrouwd was met Judoca Bruijstens, geboren te Asten op 20-10-1644 als dochter van Ambrosius Mathijs Coolen (ook in de Behelp genoemd) en Catharina en sinds 17-12-1674 weduwe van Dielis Antonis Ceelen, met wie zij op 21-02-1672  te Asten getrouwd was.

Anno 1676, 20 Septembris; juncti sunt matrimonio Henricus Jansen et Judoca Bruijstens; testes Aegidius Gorts et Margaretha Linders.

20 september 1676; in huiwelijkse echt gebonden Henricus Jansen en Judoca Bruijstens; getuigen Aegidius Gorts en Margaretha Linders.

De gezinnen van Judoca Bruijstens met Dielis Antonis Ceelen en met Hendrick Jansen van Helmont:

* kind uit het eerste huwelijk

In een archiefstuk wordt de voordochter van Judoca Bruijstens genoemd, waar Hendrick Jansen van Helmont voogd over is:

Asten Rechterlijk Archief 87 fol. 74 22-12-1694:
Hendrick van Helmont als voogd van Anneken Dielis Antonis verwekt bij Joostie Bruysten Tijs Coolen zijnde een voorkind.

Hendrick Jansen van Helmont is op 16-08-1695 te Asten overleden en zijn weduwe wordt door de chirurgijn gedaagd:

Asten Rechterlijk Archief 11 folio 157; 16-05-1703:
Meester Gerardus Geraerts, chirurgijn, aanlegger contra Josyn, weduwe Hendrick van Helmont, gedaagde.

Asten Rechterlijk Archief 89 folio 81; 13-02-1705:
Joostie Bruystens, weduwe Hendrick van Helmont, Jelis en Jenneke Hendricx van Helmont, haar kinderen en Anneke Jelis, voordochter van Joostie Bruystens. Zij zijn schuldig aan Peter van Helmont, te Someren ƒ 120,- à 5%. Het geld wordt gebruikt om hun vervallen huis op te knappen.

Judoca Bruijstens is op 08-12-1713 te Heusden bij Asten overleden en hieronder haar begraafakte:

Hun zoon Dielis Hendriks van Helmont is geboren te Asten op 15-04-1680 en op 18-10-1711 te Asten getrouwd met Heylken Martens Teunisse, geboren te Asten op 28-04-1687 als dochter van Martinus Theunis en Catharina Hendrix (zie Voormalig huis E110):

Comparerende voor de schepenen ondergenoemd Dielis Hendriks van Helmont, jongman geboortig van Asten sijnde in de ouderdom omtrent de 27 jaren ende Heylken Martens Teunisse, dochter geboortig van Asten sijnde in de ouderdom van 24 jaren, geassisteerd bij Hendrik Hendriks versoeckende met de drie sondaagse proclamatien In de houwelijkse staat te worden bevestigd. Actum Asten den 3 october 1711. Hendrick Tho Poel, schepen F. V. Cruys, schepen Ende de voorszegde drie sondaagsche houwelijkse proclamatien gedaan sijnde soo sijn de bovengenoemde persoonen getrouwd den 18 october 1711. P. J. Cort Joost Verrijt, schepen

Het gezin van Dielis Hendriks van Helmont en Heylken Martens Teunisse:

Bij de verpondingen van 1713 en 1737 is Dielis Hendrik van Helmont eigenaar van het huis:

Verpondingen 1713 XIV-60 folio 64:
Dielis Hendricx van Helmont. In de bede ƒ 4-14-0.
Van Joost Linders.

Verpondingen 1737 XIV-61 folio 136:
Gelis van Helmont.
Huijs, hoff en aangelagh 5½ lopense. In de bede ƒ 7-8-14.

Dielis Hendrik van Helmont heeft nog een restschuld aan de armen van Asten:

Asten Rechterlijk Archief 95 folio 213; 24-04-1744:
Jelis Hendriks van Helmont is schuldig aan den Armen van Asten ƒ 325,- à 3% wegens restant koopsom van een huis en landerijen in de Behelp van Marcelis Jansen op 30-05-1729 en nu aan den Armen, bij testament, vermaakt.

Dielis Hendriks van Helmont en zijn dochter Catharina moeten getuigen voor een diefstal van turf en bedreiging van de ondervorster:

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 49; 12-08-1749:
Ondervraging van Jelis van Helmont, 70 jaar en Catalijn van Helmont, zijn dochter, 23 jaar.
Of zij, op 7 augustus jongstleden, niet in de Peel geweest zijn, aan de zijde  van Someren en of zij daar niet gezien hebben Goort Huyberts Verdonschot en Meggel Meusse, zijn vrouw. Als ook Antoni van Schayk, ondervorster, alhier?
Zij hebben wel de ondervorster gezien met een man en een vrouw, bij zich hebbende een wit paardje.
Goort Huyberts Verdonschot en zijn vrouw in de Peel van Asten geen turf gestoken hebben en die weg wilde halen?
Zij hebben wel de turf zien laden en Catalijn van Helmont heeft horen zeggen dat dit gebeurde op het veld van Marcelis Dirks.
Of Antony van Schayk de voornoemde Verdonschot arresteerde en hen om assistentie vroeg?
Catalijn van Helmont heeft alleen gehoord dat de ondervorster riep: "Vrouw, helpt mijn inspanne".
Of zij niet gezien hebben dat de ondervorster het paard wilde wegleiden en dat daarop de vrouw van Verdonschot hem van achteren geslagen heeft met zweep of houweel, dat hij ter aarde viel en dan nog aangevallen door Verdonschot, slaande en snijdende en alzo zijn paard ontweldigde?
Jelis van Helmont comparant weet dit niet. Catalijn van Helmont heeft wel gezien dat de ondervorster het paard genomen heeft en daarna hebben zij de man en vrouw met hetzelfde paard zien wegvaren.
Of zij iets meer gezien hebben en of zij niet weten dat Verdonschot een sackpistolen of ander geweer bij zich had en met zijn mes de ondervorster niet snijde en stoote?
Jelis van Helmont weet niets. Catalijn van Helmont heeft gezien dat de ondervorster en die man handgemeen waren en dat de vrouw de snaphaan in de hand had, zo het scheen om meester te worden off te ontweldigen. Zij bevestigen hun verklaringen onder eede.

De cijnzenlijst over de periode 1709-1761 en het huizenquohier over de periode 1736-1751 vatten de gebruikershistorie van het huis samen:

Asten Cijnzenlijst 1709-1761 bladzijde 57 folio 40 verso:
Dirk Jelis van Helmont in plaats van Jelis sijn vader bij deijling 1761 en den selven van hier onder in plaats van Willem Reijnders.
Dirk Jelis van Helmont bij koop in plaats van Willem Reijnders 1756.
Maria, weduwe Willem van den Eijnde ondergeschrevene 1741.
Jelis Hendricx van Helmont in plaets van Marcelis ondergeschreven 1729.
Marcelis Jansse Abrahams in plaets van Teuniske 1728.
Nu 1725 loco Teunis onderschrevene Wilm Wilms van de Eijnde bij deijlinge uxorio nomine.
Lyneken weduwe Reijnder Bernaerts met Bernard, Tijs, Willem, Marie ende Jenneken, kinderen Reijnder Bernards voorschreven.
Jelis, Teunis, Joost, Jan, Marie, Anneken ende Teunisken, kinderen van Jelis Ceelen.
Joostie huijsvrouwe van Hendrik van Helmont ende Jelis, Helena, Jenneke, Anna ende Jenneken, kinderen Henricx van Helmont, uyt huijsinge, hoven ende goederen, groot ontrent de vijff en twintigh lopenen onder Asten ter plaetse 't Behelp gelegen, ene zijde de vrouwe van Asten, andere zijde de gemeente, ene einde de gemeijne straet, andere einde het Broeck. X stuiver ie selve uyt de selve goederen. XI d. I oort I pul.

De bewoner is broer Hendrik van Helmont, geboren te Asten op 20-10-1715 en op 25-02-1748 te Asten getrouwd met Margaretha Vreyns Roymans, geboren te Asten op 20-09-1722 als dochter van Laurens Willem Roijmans en Maria Janse van Helmont (zie Oostappensedijk 36). Zij verhuizen rond 1763 naar de Wolfsberg (zie Wolfsberg 16).

Eigenaar Dielis Hendrik van Helmont is op 14-10-1760 te Asten overleden en zijn weduwe Heylken Martens Teunisse laat de kinderen de erfenis verdelen, waarbij het huis in handen komt van Marten Wilbert Berkers:

Asten Rechterlijk Archief 121 folio 159; 26-03-1761:
Heylke Marten Teunisse, weduwe van Jelis van Helmond geassisteerd met Hendrik, haar zoon. Zij draagt al haar goederen, die zij en haar man bezeten hebben en vermits het overlijden van haar man, op haar en haar kinderen verstorven zijn, over aan haar kinderen. Deze zullen haar, comparante, haar verdere leven moeten onderhouden in kost, kleren, logement enzovoort, zo in ziekte als gezondheid. Zij kan gaan wonen waar zij wil en dit zal betaald worden door haar kinderen. De kinderen zullen ook alle personele en reële schulden op voorschrevene goederen of boedel betalen. Mede compareerde Dirk Jelis van Helmond, Hendrik Jelis van Helmond, Hendrik Janse van Bussel man van Catarina Jelis van Helmond en Marten Wilbert Berkers man van Josyna Jelis van Helmond. Kinderen van Jelis van Helmond en Heylke Marten Teunisse. Zij verklaren het bovenstaande te accepteren en de goederen van hun moeder over te nemen.

Asten Rechterlijk Archief 121 folio 160; 26-03-1761:
Dirk Jelis van Helmond, Hendrik Jelis van Helmond, Hendrik Janse van Bussel getrouwd met Catarina Jelis van Helmond, Marten Wilbert Berkers getrouwd met Josyna Jelis van Helmond. Allen kinderen en erven van wijlen Jelis van Helmond en Heylke Marten Teunisse, nog in leven zijnde. Zij verdelen de ouderlijke goederen, waaronder ook hun moeders deel, dat op heden, bij acte van renuntiatie, aan hen is aangekomen:
1^e lot krijgt Dirk Jelis van Helmond de helft van de schuur, naast de condivident in deze, met het aangelag van deze schuur groes en land 7 lopense, ene zijde Dirk van Helmond, andere zijde Hendrik van Bussel, ene einde Dirk Dirks, andere einde Marten Berkers. Belast met ¼^e deel van de alimentatiekosten van zijn moeder; ƒ 5-00-00 per jaar aan den Armen van Asten; ƒ 0-15-00 per jaar aan het Gemene Land rentmeester de Kempenaar in een meerdere rente; ƒ 3-15-00 per jaar in een meerdere rente van ƒ 15,- per jaar ten kantore der Beursen, te 's Hertogenbosch, mede door het 3^e en 4^e lot te betalen; 3 cop min 1 maatje rogge per jaar aan erven van Gistel en van Nieuwstad; ƒ 0-10-04 per jaar cijns aan het Huis van Asten; ƒ 100,- à 3% aan Jan Goort Lomans. Verponding ƒ 5-10-4 per jaar. Bede ƒ 1-17-2 per jaar.
2^e lot krijgt Hendrik Jelis van Helmont ƒ 175,-, te voldoen door Hendrik Janse van Bussel en Marten Wilbert Berkers, ontvangers van het 3^e en 4^e lot. En waarmee dit lot, met hetgene hij reeds uit boedel ontvangen heeft, is voldaan. Hij hoeft niet mee te betalen in het onderhoud van zijn moeder.
3^e lot krijgt Hendrik Janse van Bussel het grote huis, waar nu Marten Berkers in woont en het kleine huiske daarbij staande, het aangelag, land en groes 3 lopense, ene zijde de straat, andere zijde Dirk van Helmont, ene einde de straat, andere einde Dirk Dirks. Belast met de ontvanger van dit lot zal zijn schoonmoeder, gedurende haar verdere leven, voor de helft van het 3⁄4^e deel moeten onderhouden; de helft van ƒ 3-10-0 per jaar aan den Armen van Asten; de helft van ƒ 9-15-0 per jaar aan den Armen van Asten van beide posten wordt de andere helft betaald door het 4^e lot; de helft van ƒ 11-5-0 per jaar ten kantore der Beursen, te 's Hertogenbosch, de andere helft wordt betaald door Marten Wilbert Berkers. De totale rente is ƒ 15,- per jaar waarin Dirk van Helmond ƒ 3-15-0 per jaar betaald; de helft van ƒ 1-10-0 per jaar aan het Gemene Land, rentmeester de Kempenaar, Marten Wilbert Berkers betaald de andere helft; ƒ 150,- à 3% aan Jan Goort Lomans; 4½ cop rogge per jaar aan de erven Gistel en Nieuwstad; de helft van ƒ 125,- aan weduwe Hendrik van Helmond, te Someren; de helft van ƒ 175,- aan Hendrik Jelis van Helmond, ontvanger van het tweede lot, de andere helft moet worden betaald door Marten Berkers. Verponding ƒ 9-10-06 per jaar. Bede ƒ 2-15-14 per jaar.
4^e lot krijgt Marten Wilbert Berkers een huis met de schop, waar Hendrik van Helmond nu woont met de grond en de timmerplaats tot de schuur van het einde van de schop. Met nog de helft van de schuur naast Hendrik van Bussel - met het aangelag 1 lopense, ene zijde en einde en andere einde Dirk van Helmont. Belast met de ontvanger van dit lot zal zijn schoonmoeder, gedurende haar verdere leven, voor de helft van 3⁄4^e deel moeten onderhouden; de helft van ƒ 3-10-0 per jaar aan den Armen van Asten; de helft van ƒ 9-15-0 per jaar aan den Armen van Asten de andere helft van beide posten wordt betaald door Hendrik Janse van Bussel; de helft van ƒ 11-5-0 per jaar waarvan de andere helft betaald wordt door Hendrik Jansen van Bussel in een meerdere rente van ƒ 15,- per jaar, Dirk van Helmond betaald daarin ƒ 3-15-0 per jaar ten kantore der Beursen, te 's Hertogenbosch; de helft van ƒ 1-10-0 per jaar aan het Gemene Land, rentmeester de Kempenaar, Hendrik Jansen van Bussel betaald de andere helft; 4½ cop rogge per jaar aan de erven Gistel en Nieuwstad; ƒ 150,- aan Jan Goort Lomans; de helft van ƒ 150,- aan weduwe Hendrik van Helmond, de andere helft wordt betaald door Hendrik Janse van Bussel; de helft van ƒ 175,- aan Hendrik Jelis van Helmond, ontvanger van het 2^e lot; de andere helft moet betaald worden door Hendrik Janse van Bussel. Verponding ƒ 7-19-06 per jaar. Bede ƒ 2-15-14 per jaar. Mochten er nog, nu, onbekende lasten komen op de verdeelde goederen dan zijn deze voor rekening van het 1e, 3^e en 4^e lot zonder dat het 2^e lot hierover aangesproken kan worden.

Heylken Martens Teunisse is op 27-11-1768 te Asten overleden. Dochter Josijna Dielis van Helmont is geboren te Asten op 02-04-1728 en op 12-11-1752 te Asten getrouwd met Marten Wilbert Berkers, geboren te Asten op 17-03-1725 als zoon van Willebrordus Huybers Berkers en Johanna Hendricks:

Het gezin van Marten Wilbert Berkers en Josijna Dielis van Helmont:

De bewoningslijst over de 1736-1781 meldt Marten Berkers eigenaar en grotendeels bewoner:

Josijna Dielis van Helmont is rond 1775 te Asten overleden en Marten Wilbert Berkers is te Asten op 14-12-1789 overleden:

In de bewoningslijst over de periode 1798-1803 en bij de verpondingen van 1810 staan de kinderen van Marten Berkers nog als eigenaren van het huis genoemd:

Verpondingen 1810 XIVd-67 Heusden folio 151 verso:
Jenneke, Hendrina, Jelis en Hendrik kinderen bij versterf 1796 van.
Marten Berkers ½ en kinderen ½.
Marten Berkers.
Nummer 13 huijs, hof en aangelag 1 lopense.

Bij het kadaster van Asten over de periode 1811-1832 staan de kinderen Marten Berkers nog steeds als eigenaar:

Kadaster 1811-1832; E491:
Huis en erf, groot 02 roede 78 el, de Behelp, klassen 10.
Eigenaar: Kinderen van Marten Berkers.

Zoon Henricus Berkers is geboren te Asten op 08-10-1757 en op 07-02-1796 te Lierop getrouwd met Wilhelmina Jan van Dijk, geboren te Lierop op 10-03-1765 als dochter van Jan van Dijk en Johanna Maria van den Eijnden:

Het gezin van Henricus Berkers en Wilhelmina Jan van Dijk:

Henricus Berkers is op 10-07-1815 te Asten overleden en Wilhelmina Jan van Dijk is op 07-07-1849 te Asten overleden. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 vinden we zoon Martinus Berkers terug. Martinus Berkers is geboren te Asten op 12-12-1798 en op 19-04-1833 te Asten getrouwd met Hendrina Swinckels, geboren te Asten op 11-10-1793 als dochter van Willem Theodori Swinckels en Cornelia Joannis van Duijnhoven (zie Ommelse Bos 11 en 13). Martinus Berkers woont op huizingnummer D109 en vanaf 1869 nummer D140:

Hendrina Swinckels is op 04-11-1850 te Asten overleden en Martinus Berkers is op 12-11-1874 te Asten overleden. Het huis wordt in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 07-11-1874 te koop aangerboden:

Het huis wordt gekocht en bewoond door Johannes van Otterdijk, geboren te Someren op 03-01-1828 als zoon van Godefridus van Otterdijk en Elizabeth Wijnen. Hij is te Asten 09-04-1875 getrouwd met Elisabeth Slaats, geboren te Asten op 02-03-1836 als dochter van Arnoldus Slaats en Joanna Maria Coolen. Ook over de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met huizingnummer D150:

Johannes van Otterdijk en Elisabeth Slaats vertrekken rond 1884 naar het dorp Asten en volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 08-03-1884 bieden zij hun boerderij te koop aan.

De boerderij is daarna volgens de bevolkingsregisters niet meer als woning gebruikt.

Overzicht bewoners

Hoeve op Behelp

Heusden huis 13

Kadasternummer E491

Behelp