De pagina Laarbroek/Hindert wordt nu weergegeven
Alle binnenliggende delen toevoegen aan selectieLaarbroek toevoegen aan selectie

Bewoningsgeschiedenis

Dit is een deel van de bewoningsgeschiedenis gemaakt op 29-03-2024 07:03:45
Voor de voor het laatst bijgewerkte versie surf je naar https://www.heemkundekringdevonder.nl/bewoningsgeschiedenis

Hindert

De Hindert is een buurtschap gelegen in het gehucht Laarbroek en bestaat uit een straat met afhankelijk van de tijd in de bewoningsgeschiedenis drie tot vier huizen. Er zijn drie verklaringen voor het toponiem Hindert, ook bekend als Heindert.

Volgens Jacques van de Velden lijkt hinder het midden te zijn tussen het Duitse hinter en het Engelse (be)hind. Allebei woorden met de betekenis 'achter', die ook voorkomen in Waalre en Aarle. In Asten is de Hindert gelegen aan de Beekerloop op de grens met Ommel. Vooral deze ligging maakt het zeer aannemelijk dat de Hindert zich onafhankelijk tot gebiedsnaam heeft ontwikkeld. Hindert betekent dan achterste eind, doelend op de uiterste ligging aan de grens van een woongebied. In de archieven en in genealogieën komt ook de naam Verhinderd (Verhyndert) voor, die echter heden ten dage als familienaam niet meer voorkomt.
Hij noemt ook dat in Asten eerst de familienaam Verhijnart in 1476 in de boeken verschijnt en dat er naderhand in 1556 pas sprake is van een huis, hof en hofstad op die Hynart. Hynart heeft volgens een andere bron van Heemkundekring de Vonder de betekenis van een omheind stuk land.
Een derde verklaring is gegeven door Beijers en van Bussel1, voor Hindert voorkomend in Veghel en Eersel, waarbij de hindert een slechte aard ofwel een slecht stuk woeste grond, zijn.

Als ik uit deze opties een keuze moet maken gaat mijn voorkeur uit naar die van achtereind. Opmerkelijk is dat de familienaam Verhindert, die ook in Laarbroek geregeld voorkomt, niet meer bestaat en in mannelijke lijn door andere namen is vervangen.

Hieronder worden de kadasterkaart van 1832 vergeleken met de topografische kaarten van 1900 en 1960 en de googlemapskaart van 2016:

01 02
03 04

Op de kadasterkaart van 1832 zijn er drie huizen te zien aan een straat op de Hindert en op de rechts daarvan staande topografische kaart van 1900 staan twee huizen op dezelfde plaats en is het huis links van die straat naar achteren verplaatst. Die verandering heeft in 1889 plaats gevonden en na 1960 heeft dit huis een adres op de Laarbroek gekregen. Ook op de topografische kaart uit 1960 en de googlemapskaart van 2016 is dit huis nog te zien, evenals extra bebouwing bij het meest zuidelijk gelegen huis aan de rechterkant van de straat. Op de googlmapskaart is geheel boven nog in 1985 gebouwde bebouwing te zien. Het oudste huis op de Hindert is nu het meest noordelijk gelegen huis zichtbaar op de kadasterkaart van 1832 en dit huis dateert van 1905.

Wie er destijds op de Hindert woonden is op te maken uit de lijst van misoogsten van ingezetenen van 1739, waarin vrijwel alle boeren door het slechte weer zijn getroffen:

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 170; 29-12-1739:
Specifique lijste ofte memorie geformeert door schepenen en secretaris van Asten volgens het opgeven van de ingesetenen van Asten van soodanige als de ingesetenen van Asten geleeden hebben vant verhagelen van koorn op de 13e july en afwayen van de boekweyt op den 15e augustus 1737 wanneer het koorn en boekweyt rijp was. Alsmede van de menigvuldige swaare regen die gevallen is in de voorschrevene jaare 1737, 1738 en 1739 waardoor de weylanden geheel onder water gestaan hebben en het gras en hoy daardoor veel bedorven en verdronken is geworden door hetwelke veel runtvee en schapen bedorven en gestorven sijn, alsoo deselve op leege en natte weyen haar voedsel hebben moeten haalen, welk verdronken gras en hoy dat bedorven was in de wintertijden hebben moeten eeten. Mitsgaaders vant bevriezen van de boekweyt in desen jaaren 1739, tusschen de 15e en 16e juny allent welke schaade de navolgende ingeseetenen hebben opgegeven en getaxeert onder presentie vant selve ten allen tijde, des gerequireert werdende, met solemneele eede sullen bevestigen soo en gelijk bij of agter ider sijn naam is uytgetrocken en hierna is volgende te Laarbroek, de Hindert:

Naam Huis Omschrijving Vergoeding
Jan Paulus 9 ƒ 60,-
Jan Janse de Laaser 10 ƒ 18,-

Aldus dese lijste gemaakt en geformeert in voege als vooren volgens het opgeven der ingesetenen onder presentie van eede dat deselve de ongelucken en schaaden gehadt hebben, soo en gelijk agter ider sijnen naam staat aangeteekent en tot een som is getaxeert na ider sijn beste kennis. Wijders verklaaren wij ondergeteekende schepenen van Asten, op den eed ten aanvank van onser bediening gedaan dat de ingesetenen alhier wegens het verhagelen van koorn, afwayen en bevriesen van de boekweyt, sterven van een menigte beesten en schapen, verdrinken van hoy, gras, koorn en andere vrugten als int hooft deeser lijst, seer veelen groote schaade geleeden hebben en vooral in dese jaare, alsoo den ingesetenen alhier den grooten reegen die er is gevallen als anders op sijn best maar eene halve oogst gehadt hebben waardoor deselve buyten staat geraakt sijn om haar verschulde 's lants- en dorpslasten te konnen opbrengen en betaalen waardoor de ingesetenen dagelijks veele schaade en executiecosten moeten ondergaan. In teeken der waarheyt hebben wij deese ten prothocolle onderteekent binnen Asten, desen 28 december 1739.

Twee van de drie ingezetenen komen voor in vergelijking met de in Laarbroek beschreven bewoningsgeschiedenis. Ontbrekend is de weduwe Hendrik Cornelis en het meest waarschijnlijk is dat in die jaren geen oogst had.

Jan Teunis Paulus bewoont een huis daterende uit het midden van de 17e eeuw op de Hindert dat na zijn dood overgaat in hanen van zijn zoon Jan Paulus. Zijn dochter Anna Maria trouwt met Tielen Verhindert en nemen het huis in 1740 over. Zij overlijden spoedig daarna en dochter Josijna wordt als minderjarige in 1742 eigenaar. Onder leiding van het armbestuur van Asten wordt het huis verhuurt en in 1755 verkocht aan Arnoldus Dirk Timmermans. Zijn dochter Johanna, getrouwd met Francis Mennen, is vanaf 1806 de bewoner van het huis en hun zoon Arnoldus neemt het in 1840 over. Vanaf 1859 woont zijn dochter Hendrica Mennen, getrouwd met Martinus van en Eijnden, in het huis. Na het overlijden van Hendrica Mennen is het in 1905 nieuw gebouwde huis door de kinderen in 1920 verkocht aan Nicolaas van Lierop. Het huis op de Hindert 4 bestaat nog steeds.

Jan Dielis Tielen bewoont een uit begin 17e eeuw stammend huis op de Hindert, dat in 1672 overgaat op zijn zoon Jan. Diens zoon Jan Jansen de Laaser, de naam Laaser heeft te maken met een voorouder met de voornaam Lazarus, neemt het in 1724 over. Zijn dochter Johanna Maria, getrouwd met Antonie Verleijsdonck is in 1766 de volgende bewoner. Na hun overlijden is het huis vanaf 1803 bewoont door hun zoon Theodorus Verleijsdonck. Hij heeft het huis rond 1830 verkocht aan Godefridus van de Goor, in tweede huwelijk getrouwd met Hendrina Heijligers. Als Hendrina in 1870 overlijdt, wordt haar neef Leonardus Heijligers bewoner van het huis en hij is de stamvader van de familie Heijligers op de Hindert. Zij zoon Johannes Heijligers, getrouwd met Elisabeth Loomans, wonen vanaf 1910 in het huis, dat rond 1965 is vervangen door een nieuw huis.

Referenties
  1. ^Van d'm Aabeemd tot de Zwijnsputten 1996, Henk Beijers en Geert-Jan van Bussel