Hoog Ommel

Hoog Ommel is voornamelijk het westelijke deel van de Kloosterstraat, genoemd naar het klooster en de kapel. Het lang-werpige gebouw is het klooster met boerderij. Links de kadasterkaart van Hoog Ommel uit 1832 en linksonder de googlemaps kaart van hetzelfde deel van Ommel in 2015. Hier heeft de grootste wijziging van de bebouwing van Ommel plaatsgevonden. De kerk en het klooster zijn er niet meer en ook de hoeven zijn door de brand in 1922 en het bombardement in 1944 volledig verloren gegaan. Wat eerst het centrum van Ommel was met kapel en klooster is nu het Onze Lieve Vrouweplein. Rechtsonder 'n bewaard gebleven bidprentje aan Onze Lieve Vrouw van Ommel na de oorlogs-verwoesting op 22 september 19441.

De twee voornaamste gebouwen aan de westelijke zijde van de Kloosterstraat waren het klooster Mariaschoot en de kapel gewijd aan Onze Lieve Vrouw. Hieronder een foto van de kloosterboerderij waarbij de muurankers verwijzen naar het bouwjaar 1625:

In 1897 is op de plaats van de kapel, zie tekening uit 1787 hieronder, een neogothische kerk gebouwd en in 1922 zijn de restanten van het klooster door een felle brand verwoest.

Hieronder zien we een foto uit 1930 van een processie in de Kloosterstraat; links zien we de ingang van de kerk, de waterpomp, een nieuw gebouwd huis en de lege plek waar vroeger het klooster Mariaschoot heeft gestaan. Linksonder een oude 17^e eeuwse kaart met daarop de plaats van het Clooster van Ommelen:

Rechts zien we de omslag van het boekje "Cort verhael van de mirakelen die welcke in dese voorleden jaeren, door die intercessie ende voorbidden der H. Maghet ende Moeder Godts Maria zijn gheschiet inde capelle van Omel, daer langhen tijt die memorie der Moeder Godts is gheweest, welcke capelle is gheleghen in Brabandt in't quartier van Peelandt, onder die Heerlijckheyt en prochie van Asten, in't bischdom van 'Shertoghenbossche", geschreven door Dierick van den Zeylberch in 1607 en heruitgegeven in 1843 en beschikbaar op google.books, waarvan hieronder twee verhalen.

Een verhaal (hieronder links) gaat over het verlaten van het klooster door de zusters Franciscanessen in 1732, waarna het wordt gevorderd door de gereformeerde bestuurders, met name Lambert Kemps. In 1743 wordt het verkocht aan de familie van de Loverbosch en opgedeeld tussen verschillende familieleden, waarvan sommige nazaten tot in 1920 gewoond hebben. Daarna zijn in 1922 de restanten van het klooster door brand verwoest.

Tussen het klooster en de kapel heeft nog een huis gestaan met in 1640 Marten Gerarts als eigenaar. Zijn nazaten met de naam Martens Vermeulen hebben tot 1715 het huis bewoond en is daarna in handen gekomen van Jan Verhoijsen. In 1765 is het huis afgebroken en op de plaats was daarna de tuin behorende bij de kapel.

Rechts een van de mirakelen van een genezing van Margaretha de Horion, waarvan de achtergrond kon worden gecontroleerd. Uit de genealogie van de Horion2 halen we het volgende over deze familie de Horion, woonachtig in het kasteel van Heel:

Willem de Horion, heer van Heel, is geboren rond 1580 als zoon van Willem de Horion, heer van Heel, en Anna Jacqueline van Berchem. Hij trouwde rond 1605 met zijn nicht Margaretha de Horion, geboren rond 1580 als dochter van Robert de Horion en Barbara van Heym. Zij woonden op het kasteel van Heel (zie foto hieronder) en uit dit huwelijk werden geen kinderen geboren. Willem de Horion is rond 1640 overleden en Heel ging over op zijn halfbroer Assuerus de Horion.

Hieronder een foto gemaakt rond 1930 van de Kloosterstraat gezien vanaf de kerk richting Vlierden:

Voormalig huis B402a

Bij de verkoop van de nagelaten goederen van Jan Verhoysen aan Jan van Dijk (zie Jan van Havenstraat 1) is er sprake van een klein huis:

Asten Rechterlijk Archief 28 folio 90, 12-09-1775
Gezien het request van Hendrik Verhoysen, wonende met vrouw en drie onmondige kinderen, te Grevenvorst, Pruysschen, Henricus Lomans, cappellaan, te Deurne, Johannes Smits getrouwd met Anna Maria Lomans, wonende te Rees, in Pruysschen hebbende drie onmondige kinderen. De eerste suppliant is bij deling, alhier de dato 03-05-1773 aangekomen de helft van een huis, schuur, stal, land en groes te Ommel. De tweede en derde suppliant elk ¼^e deel. De supplianten is te raade geworden om de goederen te verkopen aan Jan van Dijk. De eerste suppliant zou hiervoor zorg dragen. De koopsom zou bedragen ƒ 2600,- boven en behalven de chijnsen en renten daarin staande.
Van Dijk maakt echter bezwaar, aanvoerende, dat hij geen genoegzame verzekering der goederen zou hebben om redenen dat Jan Verhoysen en Peternella van de Cruys, ouders en grootouders van de supplianten bij hun testament de dato 28-04-1762 de erfgenamen hebben opgelegd dat deze de goederen niet zouden mogen vervreemden of verminderen. Zij vragen toestemming om te mogen transporteren. Naschrift fiat, mits de opbrengsten op secure wijze uit te zetten.
Opmerking: Het oorspronkelijke request is opgesteld door P. Losecaat, te 's-Hertogenbosch.
Overeengekomen wordt nu dat de koopsom wordt op een rekening gezet en op secure wijze belegd te weten ƒ 1300,- ten behoeve van Hendrik Verhoysen, ƒ 650,- ten behoeve van Hendricus Lomans en Johannes Smits. Verkocht worden nu huis, schuur, stal, hof en aangelag te Ommel 1½ lopense, gebruiker: Huybert Beyers met een klein huiske aan het voorschreven huis gelegen tegenover de kapel, ene en andere zijde de straat; de Stokacker 4 lopense, ene zijde de verkopers; den Hoekacker 5 lopense, ene zijde de weg, andere zijde Wilhelmus Bruynen; de Looacker 1½ lopense, ene zijde Wilbert Jan Wilberts, andere zijde Dirk Loverbosch; de Rietacker 3 lopense, ene zijde Gerrit Evers; den Huls- of Halsacker 1½ lopense, ene zijde Francis van de Vorst, andere zijde Antoni Jan Loomans; den Dorperacker 1 lopense, ene zijde kinderen Jan Antonis Jelis nu weduwe Hendrik Berkers; den Bergacker 3 lopense, ene zijde Peter Berkvens; land den Oudenhoff 1 lopense, ene zijde Dirk Loverbosch; den Eysboutsdries 2 copse, ene zijde Mattijs Muyen; het drieske bij Jan Geven 1 lopense, ene zijde Wilbert Jan Wilberts; groes bij Steven Driessen 4 lopense, ene zijde Mattijs Muyen, andere zijde Joseph Sauve; groes het Veltje 3 lopense, ene zijde de gemeente, andere zijde Joost Antoni Muyen; groes de Kolk 1½ lopense, ene zijde Peter van der Laak, andere zijde Elisabet van de Loverbosch; groes de Mortel 2½ lopense, ene zijde Nol Zeegers, ander zijde weduwe Marcelis van Neerven; weiveld de Engelse beemden 11 lopense, ene zijde Martinus Peter Martens, andere zijde Dirk Loverbosch; een huisplaats te Ommel 5 copse.
Belast met ƒ 2-10-0 per jaar aan het Gemene Land.
Gereserveerd wordt de visvijver waarvan het gebruik, gedurende haar leven toe komt aan Maria Verhoysen en haar dochter Maria.
Jan van Dijk is schuldig aan Hendrik Verhoysen, te Grevenvorst ƒ 1300,- à 3½%
Marge: 18-12-1782, ƒ 400,- gelost aan Pieter Verhoysen, te Dulken, 08-10-1783 ƒ 250,- gelost aan idem, 16-04-1787 ƒ 650,- gelost aan Jan Verhoysen, te Kevelaar.
Hij is ook nog schuldig aan Henricus Lomans, kapelaan, te Deurne ƒ 650,- à 3%.

Volgens het huizenquohier is er sprake van 'een huijske aldaar gemaakt van de backerf' en de bewoningslijst laat het bezit en bewoning van het huis over de periode 1766 tot 1803 zien:

Het kleine huis wordt in 1804 samen met het grote huis verkocht aan Francis Peter van Heugten (zie Jan van Havenstraat 1):

Asten Rechterlijk Archief 106 folio 16 verso, 14-06-1804:
Geerit Janse van Dijk en Peeter Adriaans gehuwd met Jenneke Janse van Dijk. Zij verkopen aan Francis Peter van Hugten het groot en klein huis.

Bij het kadaster zien we een huis met kadasternummer B402a in bezit van de weduwe van Francis van Heugten (zie Jan van Havenstraat 1):

Kadaster 1811-1832; B402a:
Huis en erf, groot 01 roede 56 el, Hoog Ommel, klassen 9.
Eigenaar: weduwe Francis van Heugten.

Hieronder de kadasterkaart van 1832 met in de cirkel het huis met daaronder de bijbehorende kadastergegevens:

In het notarieel archief van Asten wordt de erfenis verdeeld:

Notarieel Archief Asten 111, 13-05-1848:
Jan van Heugten, Francijn van Heugten gehuwd met Thomas Kanters, Francis van Heugten, Johanna van Heugten gehuwd met Hendrik Welten, Peter van Heugten delen de goederen van hun ouders Francis van Heugten en Jennemie Deenen. Het kleine huis B402a, de Loo B302, de Kolken B201, Meerakker B222, Engelsche beemden B576 en B577. Huis B402, erf en bouwland klein drieske B888 en B889.

Het kleine huis komt in bezit van Francisca van Heugten, geboren te Asten op 15-11-1797 als dochter van Franciscus van Heugten en Johanna Maria Francisci Deenen (zie Jan van Havenstraat 1). Zij is op 16-08-1834 te Asten gehuwd met Thomas Kanters, geboren te Asten op 17-03-1806 als zoon van Willem Peter Kanters (achterkleinzoon van Godefridus Canters, zie Voormalig huis B401) en Lutgarda van de Loverbosch (zie ook Achterbos 5). Het gezin van Francisca van Heugten en Thomas Kanters:

In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer B109 en later B113:

Thomas Kanters is op 07-09-1874 te Asten overleden en het huis wordt vernieuwd met een bijbouw en krijgt kadasternummer B1059, zoals te zien is op nevenstaande kadasterkaart. Francisca van Heugten is op 11-01-1878 te Asten overleden en daarna gaat het huis over naar schoonzoon Jan Mathijs Haazen.   Dochter Johanna Maria Kanters, geboren te Asten op 26-11-1839 en te Asten op 18-02-1867 getrouwd met Jan Mathijs (Tieske) Haazen, geboren te Asten op 25-12-1840 als zoon van Francis Haazen en Geertruda Kolen (zie Voormalig huis E155).

Zij wonen daar tot hun overlijden, Johanna Maria Kanters op 20-02-1923 te Asten en Jan Mathijs Haazen op 25-02-1930 te Asten, in het huis. Van 1879-1890 heeft het huis het huizingnummer B112, van 1890-1900 nummer B116, van 1900-1910 weer B112, van 1910-1920 nummer B114 en van 1920-1930 nummer B133 ook wel genoemd Kloosterstraat 4:

In die periode is het kadasternummer rond 1882 door een aanbouw veranderd tot B1172 en rond 1910 door een verdere aanbouw tot B1435. Dit is te zien op de kadasterkaarten rechtsonder.

Johannes Mathijs Haazen stelt zich kandidaat voor de gemeenteraad, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-08-1907:

Rond 1913 wordt de noordelijk gelegen schuur omgebouwd tot woonhuis met kadasternummer B1449 en dit wordt bewoond door zoon Hendrikus Haazen (zie Kloosterstraat 8).

De huisnummers van de Jan van Havenstraat 1 en de Kloosterstraat 2, 4 en 6 zijn hetzelfde gebleven, maar de huizen niet. Een grote brand verwoestte in 1922 een groot deel van de Kloosterstraat; de brand begon in de boerderij annex café van Mathijs Hazen en sloeg ook over naar de huizen van de overkant. Getroffen waren het woonhuis met café van Johannes van Lierop met de daaraan gelegen boerderij van Henricus Martens (zie Jan van Havenstraat 1), woonhuis van Lambertus Berkvens en Antonie van Bussel (zie Voormalig huis B409) en woonhuis met café van de weduwe van Heugten (zie Voormalig huis B415)1. In de Nieuwe Tilburgsche Courant van 03-04-1922 en de Nieuwe Zeeuwsche Courant van 04-04-1922 wordt verslag gedaan van de brand die op 1 april 1922 plaatsvond:

Onder een kaart van Ommel uit 1911 met daarop de bebouwing:

De Kloosterstraat in Ommel rond 1925 met links de kerk en rechts het café van van Lierop, later van Gerrit Kuijpers (zie Kloosterstraat 2) en daarachter de herberg van Jan Mathijs (Tieske) Haazen:

Hun oudste zoon Thomas Haazen, geboren te Asten op 04-09-1869 woont daarna samen zijn zus Maria Catharina Haazen in het huis. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1930-1938 wonen zij op Kloosterstraat 4:

Thomas Haazen is op 10-01-1947 te Asten overleden en Maria Catharina Haazen is op 02-06-1949 te Asten overleden. In beide gevallen was buurman Andries Johannes Kuijpers (zie Kloosterstraat 2) de aangever. Het huis is in de Tweede Wereldoorlog beschadigd en daarna niet meer als afzonderlijk huis opgebouwd.

Overzicht bewoners

Ommel huis 14e

Kadasternummer B402a

Kloosterstraat 4