Meijelscheweg
Het oudste huis van de Meijelscheweg is wat nu de Bleekerweg heet, waarvan een huis dateert van rond 1850. Kort daarna is ook een weg aangelegd, waarvan hieronder een extract uit het document inrichtingsvisie Peelvenen1:
De hoofdweg van Asten via Heusden naar Meijel is in de tweede helft van de 19e eeuw midden door de Peel aangelegd. Twee herbergen waren in het projectgebied halteplaats en ter hoogte van de huidige Buizerdweg lag herberg Halfweg en ter hoogte van de huidige Tureluurweg was herberg Aan het Eeuwig Leven gevestigd. Mijlpalen voor deze weg zijn de kiezelverharding in 1907, die de benaming 'de kiezelweg' in de volksmond oplevert, de asfaltverharding in de jaren dertig van de 20e eeuw.
Er was nog wel bezwaar van de gemeente Deurne tegen deze weg, zoals gemeld in de Noord Brabanter van 13-11-1856:
Uiteindelijk komt de weg er toch en bij de herberg Halfweg, daterend van rond 1860 woonde een kantonnier, die voor het onderhoud van de weg zorgde. Herberg 'Het Eeuwig Leven', daterend van rond 1860 huisvestte een tolgaarder, die tol hief voor transporten over deze weg. In het Nieuwe Amsterdamsche handels- en effectenblad van 16-05-1861 staat dat aannemer Franciscus van den Berg, geboren op 07-01-1813 te Heeze, de weg gaat aanleggen:
In de Nieuwe Rotterdamsche courant van 07-01-1864 wordt het onderhoud van de weg aanbesteed:
In de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 20-12-1864 worden de tollen op de weg van Heeze naar de grens bij Meijel verpacht, waarvan dus 1 op het stuk Meijelscheweg bij herberg 'Het Eeuwig Leven':
In die tijd vinden ook de ontginningen van de Peel plaats, die wordt aanbesteed in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 20-12-1888 (rechts); en een verzoek om dat in eigen beheer te doen, zoals wordt voorgesteld in diezelfde krant van 18-01-1889 (onder): |
Rond 1900 wordt de Meijelscheweg verhard met steenslag en dat moest worden onderhouden en dat gebeurde met paardenwalsen2: |
Nadat het veen is weggehaald wordt begonnen met het in cultuur brengen van de woeste grond, aldus onderstaand citaat uit het document inrichtingsvisie Peelvenen1:
Vanaf het begin van de 20e eeuw werd het heidegebied ten noorden van de Astense Peel ontgonnen tot landbouwgrond. De heide was door het verschijnen op de markt van kunstmest niet meer nodig in het eeuwenoude systeem van mestproductie in de potstal. Ook de bevolkingsgroei betekende een grotere behoefte aan landbouwproducten. In de winter van 1904 op 1905 werd door de Nederlandse Heidemaatschappij een deel van de Peel aan de weg Asten naar Meijel landbouwgrond. Slechte grond wordt bebost. De Eeuwselsebossen aan de Meijelseweg en Goudplevierweg zijn aangeplant omstreeks 1911.
In werkverschaffing worden grote ontginningen langs de Meijelseweg uitgevoerd, waarvoor de boerderijen pas na de Tweede Wereldoorlog kunnen worden gebouwd. Tijdens de crisis zorgt de ruilverkaveling De Eeuwselse Loop voor kanalisatie van de beek en verbetering van sloten en zandwegen. De ontginning van de Peel moet voor de boeren die zich er vestigen ook voorzien in een nieuwe parochiekern, Willemsveen. De kerk en het klooster, zoals opgenomen in het plan uit 1946, komen niet van de grond, maar de school wel.
Willemsveen
De gemeente Asten heeft na analogie van de ontginningsdorpen Griendtsveen en Helenaveen de wens een dorp met de naam Willemsveen te stichten. De naam Willemsveen is ingediend door Theodorus van Pol als vernoeming naar de in de Tweede Wereldoorlog vermoorde burgemeester Willem Wijnen. Theodorus van Pol heeft hiervoor nog vijfentwintig gulden gewonnen. Bij wikipedia lezen we het volgende over Willemsveen:
Willemsveen was een gepland ontginningsdorp tussen Heusden en Neerkant in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. In 1949 werd de Kardinaal Mindszentyschool geopend, echter de plannen om een kerk te bouwen zijn nooit tot uitvoering gebracht.
Na de oorlog nam de levensvatbaarheid van Willemsveen hard af. De voornaamste reden was de stopzetting van de Peelontginning, waardoor er minder arbeidskrachten in de regio nodig waren. De andere reden was de algemene trend van schaalvergroting: omdat de bevolking mobieler werd en meer behoefte aan voorzieningen had, bestond er minder behoefte aan kleine lokale kernen. Ten slotte was voor de Tweede Wereldoorlog de weg tussen Heusden en Meijel een van de belangrijkste noord-zuidverbindingen naar Limburg, die voor veel horeca zorgden. Met de komst van de A2 is deze functie komen te vervallen. Vanwege de afnemende leerlingenaantallen is de school in 1982 gesloten en nadien gesloopt.
Willemsveen is niet erkend als buurtschap, en wordt daarom zelden op kaarten vermeld. Informeel wordt de benaming nog steeds veel gebruikt door de regio.
Ook de verdere ontginning van de Peel na de Tweede Wereldoorlog heeft niet kunnen zorgen voor de levensvatbaarheid van Willemsveen. Zo besluit het gemeentebestuur van Asten in 1953 om een groot deel van de Peel tussen de Meijelsche weg en Sluis XIII in de Zuid-Willemsvaart in cultuur gebracht, waarvan de Volkskrant van 26-09-1953 verslag doet:
Wel is in 1949 een Rooms Katholieke lagere school gesticht die de bewoners van de Peel in de gelegenheid stelden om hun kinderen daar les te laten ontvangen. Hieronder een foto van de Kardinaal Mindszentyschool, die maximaal ongeveer 90 leerlingen telde en waaraan in drie gecombineerde klassen les werd gegeven:
Hieronder een foto van de gecombineerde 1e en 2e klas in het schooljaar 1949-1950 van juffrouw Joosten-Plenders wonend te Meijel.
Voorste rij van links naar rechts:
Arnold Rovers, zoon van Jan Rovers, woonde op de toenmalige Meijelscheweg 24C
Karel Vervoordeldonk, zoon van Karel Vervoordeldonk, woonde in het voormalige huis Peel 15
Janus Verberne, zoon van Jan Verberne, woonde in het voormalige huis Meijelscheweg 26
Gerard Jeuken, zoon van Michel Jeuken, woonde op de huidige Achtermijterbaan 1
Riek Jansen, dochter van Piet Jansen, woonde in het voormalige huis Peel 17
Nellie (Zus) Verberne, dochter van Mathijs Verberne, woonde op de huidige Gruttoweg 3
Tweede rij van links naar rechts:
Sien van Meel, dochter van Peer van Meel, woonde op de huidige Vlosbergweg 8
Ellie Verrijt, dochter van Driek Verrijt
Piet Dielissen, zoon van Gradje Dielissen, woonde op de huidige Tureluurweg 5
Piet Joosten, zoon Jozef Joannes Joosten en juffrouw Catharina Anna Maria Penders
Truus Kessels, dochter van Lei Kessels, woonde op de huidige Gevlochtsebaan 29
Riek Koolen, dochter van Jan Koolen, woonde op de huidige Roerdompweg 8
Derde rij van links naar rechts:
Nellie Ulen, dochter van Piet Ulen, woonde op de toenmalige Peel 29
Willemien Ulen, dochter van Piet Ulen, woonde op de toenmalige Peel 29
Sjaak van den Broek, zoon van Driek van den Broek, woonde op de huidige Meijelseweg 88
Lois Haazen, zoon van Willem Haazen, woonde op de huidige Smientweg 6
NN Jansen
NN Welten
Vierde rij van links naar rechts:
Anny van Meel, dochter van Piet van Meel, woonde op de huidige Gezandebaan 42
Mia Verberne, dochter van Jan Verberne, woonde in het voormalige huis Meijelscheweg 33
Harry Vos, zoon van Reinier Vos woonde op de huidige Kleine Heitrak 4
Piet Koolen, zoon van Jan Koolen, woonde op de huidige Roerdompweg 8
NN Welten, dochter van Piet Welten, woonden op de huidige Buizerdweg 3
Anny Welten, dochter van Piet Welten, woonden op de huidige Buizerdweg 3
Vijfde rij van links naar rechts:
Marietje Gorissen, dochter van Willem Gorissen, woonde op de huidige Meijelseweg 72
Wim Gorissen, zoon van Willem Gorissen, woonde op de huidige Meijelseweg 72
Gerard Rutjens, zoon van Graard Rutjens, woonde op de huidige Smientweg 8
Harry Sleutels, zoon van Sjaak Sleutels, woonde op de huidige Buizerdweg 2
Jan Verberne, zoon van Piet Verberne, woonde in het voormalige huis Peel 25
Toos Verberne, dochter van Piet Verberne, woonde in het voormalige huis Peel 25
Dien Martens, dochter van Driek Martens, woonde in het voormalige huis Meijelscheweg 26
Hieronder een schoolrapport over de maanden mei, juni en juli 1949 van Gerard Jeuken in de tijd dat de grote schoolvakantie naar Augustus werd verzet:
In de Volkskrant van 14-03-1952 is Petrus Martinus Franciscus (Piet) van Nunen, geboren te Deurne op 12-07-1919 als zoon van Aloysius Joseph Peter Reinold van Nunen en Francisca Maria Gielen, aan het woord over de dreigende ondergang van de Kardinaal Mindszentyschool te Willemsveen, waar hij van 1949 tot 1952 hoofd was:
De Kardinaal Mindszentyschool is in 1982 opgeheven en we vervolgen met de beschrijving uit het document inrichtingsvisie Peelvenen1:
Na de Tweede Wereldoorlog worden de ontginningen weer ter hand genomen, nu vanuit de Dienst Uitvoerende Werken. Tussen 1952 en 1962 zetten werkers 450 hectaren Peel om in landbouwgrond. Het betreft gronden in het concessiegebied van de Maatschappij Griendtsveen en in de Veluwepeel aan de Kruisbaan, Vaalbaan en Ospelerweg. De laatste ontginning vindt plaats tussen 1965 en 1970 aan de Kokmeeuwenweg. De intentie was om de gehele Peel te ontginnen. Na de Tweede Wereldoorlog drong het natuurbesef ook in de ruimtelijke orde door. In een ontginningsplan uit 1946 nam de Heidemaatschappij ook 300 hectaren Astense Peel op met de bestemming natuurgebied. Staatsbosbeheer koopt in 1957 367 hectaren Peel van de gemeente, die de basis zijn voor het natuurreservaat dat na het vertrek van de Maatschappij Griendtsveen in 1963 gerealiseerd wordt. Op 10 juni 1966 opent minister Vrolijk natuurreservaat De Groote Peel, dat zich uitstrekt op Limburgs gebied en ook de nog in eigendom van de gemeente Asten zijnde Peelgronden omvat. Het natuurgebied krijgt in 1993 de status van Nationaal Park.
Op de topografische kaart van het gebied rond de Meijelscheweg van 1900 kunnen we 9 huizen onderscheiden:
In 1930 is dat aantal opgelopen tot 25 te onderscheiden huizen:
Tegenwoordig liggen er nog ruim 30 vooroorlogse huizen van het gehucht Meijelscheweg aan de straten Meijelseweg, Bleekerweg, Buizerdweg, Gevlochtsebaan, de noordzijde van de Gezandebaan, de westzijde van de Gruttoweg, Kemphaanweg, de zuidzijde van de Slobeendweg, Spechtstraat, Tureluurweg, Vossenbaan en Zaagbekweg.
Referenties
- ^abcPeelvenen (https://www.brabant.nl/subsites/peelvenen.aspx)
- ^Gegevens omtrent paardenwalsen en buitenwegen, 1913 (https://www.delpher.nl/nl/boeken/view?identifier=MMKB18:003791000:00029&query=asten&page=110&sortfield=date&coll=boeken&rowid=2)
Voormalig huis D1547
In 1884 wordt een nieuw huis bewoond door Johannes Daemen, geboren te Asten op 27-05-1842 als zoon van Wilhelmus Daemen en Ida Kanters (zie Voormalig huis E1285). Hij is op 25-02-1878 te Asten getrouwd met Johanna Maria Hoebergen, geboren te Asten op 08-08-1845 als dochter van Theodorus Hoebergen en Johanna Maria Sauvé. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1879-1890 komen zij vanuit een ander adres in Heusden (zie Antoniusstraat 13) in het huis met huizingnummer D99a wonen:
Ook in periodes 1890-1900, 1900-1910 en 1910-1920 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer D103, D121 en D113:
Johanna Maria Hoebergen is op 03-10-1915 te Asten overleden en het huis wordt in de krant de Zuid-Willemsvaart van 23-10-1915 te koop aangeboden:
Johannes Daemen vertrekt naar D152 (zie Voormalig huis E1596).
In het huis komt wonen Johannes van den Berg, geboren te Bakel op 01-12-1878 als zoon van Willem van den Berg en Hendrica Smits. Hij is op 07-01-1910 te Asten getrouwd met Helena Maria Nooijen, geboren te Gemert op 21-01-1880 als dochter van Francis Nooijen en Hendrica van den Heuvel. Ook in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer D115:
Zij vertrekken in 1926 naar Deurne en in het huis komt wonen Franciscus (Francis) Martens, geboren te Asten op 21-10-1871 als zoon van Francis Martens en Johanna Maria Haasen (zie Voormalig huis E155) en broer van Hendrikus Martens (zie 't Hoekske 8). Hij is op 23-04-1926 te Asten getrouwd met Godefrida Verspeek, geboren te Asten op 21-05-1902 als dochter van Johannes Verspeek en Maria Christina van Tilburg (zie Voormalig huis E1480). In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 wonen zij op huizingnummer D115, ook bekend staand als Meijelscheweg 8:
Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis op de Meijelscheweg 8 tot hun vertrek rond 1938 naar de Antoniusstraat 42 (zie Voormalig huis E1480):
Het is vooralsnog niet duidelijk wie de verdere bewoners van de Meijelscheweg 8 en het is waarschijnlijk onbewoond.
Het huis bestaat niet meer en ongeveer op de plek van het huis ligt nu een weiland.
Overzicht bewoners
Meijelscheweg 8
# | Periode | Naam hoofdbewoner | Geboorte | Tweede persoon | Geboorte | Vertrek |
---|---|---|---|---|---|---|
D99a | 1884-1890 | Johannes Daemen | Asten 27-05-1842 | Johanna M Hoebergen | Asten 08-08-1845 | |
D103 | 1890-1900 | Johannes Daemen | Asten 27-05-1842 | Johanna M Hoebergen | Asten 08-08-1845 | |
D121 | 1900-1910 | Johannes Daemen | Asten 27-05-1842 | Johanna M Hoebergen | Asten 08-08-1845 | |
D113 | 1910-1915 | Johannes Daemen | Asten 27-05-1842 | Johanna M Hoebergen | Asten 08-08-1845 | naar D152 |
D113 | 1915-1920 | Johannes v/d Berg | Bakel 01-12-1878 | Helena M Nooijen | Gemert 21-01-1880 | |
D115 | 1920-1926 | Johannes v/d Berg | Bakel 01-12-1878 | Helena M Nooijen | Gemert 21-01-1880 | naar Deurne |
D115 | 1926-1930 | Francis Martens | Asten 21-10-1871 | Godefrida Verspeek | Asten 21-05-1902 | |
8 | 1930-1938 | Francis Martens | Asten 21-10-1871 | Godefrida Verspeek | Asten 21-05-1902 | naar Antoniusstraat 42 |