Peel

Volgens wikipedia kan de oorsprong van de naam Peel worden toegeschreven aan het Latijnse woord voor moeras al wordt ook een verklaring dat het te maken heeft met het woord Pael niet uitgesloten:

De naam van de streek is vanaf het jaar 1100 in geschriften te vinden onder andere in de vormen Pedelo, Pedel, Pedele, en Pedelant. Deze streeknaam koppelt men gewoonlijk aan het Latijnse woord palus, hetgeen moeras betekent. De Hoge Venen in België heetten namelijk het Alto Palus en de Peel zelf werd aangeduid als Locus Paludosus, ofwel een moerassige plek. Voor die verklaring is dus zeker wat te zeggen, maar er is nog een andere mogelijkheid die minder vaak wordt genoemd. Het woord Pael stond voor een grens of grenspaal en kwam veel voor in plaats- en veldnamen. Het was gebruikelijk om de delen van dorpsmarken of gemeynten, die langs een grens lagen aan te duiden als Pael of Peel. Zo wijst ook bijvoorbeeld de naam van het buurtje de Peeleik, vroeger Paeleyk, bij Brouwhuis op de ligging aan de overzijde van een grens.

De Peel, in het Latijn genoemd als Pedel, komt in het Oorkondenboek van Noord-Brabant tot 13121, regelmatig voor. Zo is er een tekst uit 1192 waarin de rechten van de abdij van Echternach op de Peel worden verdedigd en een uit 1229 waarin de voogdij over de Peel bij de graaf van Gelre ligt.

De meest uitmuntenden zondigden tegen de glorieuze keizer van de Romeinen, Augustus en tegen hun heer Henricus, de bisschop de meest nederige van Echternach van de congregatie, die met zijn ministeriële taken altijd nauw met de kerk verbonden was, en tegen alle burgers die blij waren met de overwinning op de vijand eeuwig bijgestaan door God de Vader voor redding en heerlijkheid.
Om nog maar te zwijgen over de stad Antwerpen, of andere steden of dorpen met namen, of de leider van Brabant of de graaf van Gelre of overigen die hun waardigheid in Taxandrië, in de Peel en in Batavië naar hun hand willen zetten. Kortom dat wij hebben gedacht dat het gepast is dat uwe hoogheid iets laat zien.

Hendrik, aartsbisschop van Keulen, laat weten aan Ferdinand, graaf van Vlaanderen, dat Gerard, graaf van Gelre, het graafschap van de Kempen en de voogdij van de Peel van het aartsbisdom in leen houdt, en verzoekt hem de graaf van Gelre in zijn rechten te handhaven. Datum februari 1229.

De Peutingerkaart, genoemd naar de verzamelaar Konrad Peutinger die ze in 1508 verwierf, werd in de 12^e of 13^e eeuw gemaakt naar voorbeeld van een 3^e eeuwse wegenkaart. Het is een langgerekte kaart van ongeveer 7 meter lang, gevouwen in delen. Rome, uiteraard het centrum van de wereld, ligt in het midden van de smalle reep. Op dit fragment zien we bovenaan Rijn en Maas met van links naar rechts Noviomagi (Nijmegen), Ceuclum (Cuyk), Blariaco (Blerick), Catualium (Heel), Feresne (Dilsen) en Atuaca (Tongeren). Tussen Blerick en Heel moeten we dan de Peel lokaliseren.

De Peel is ontstaan na de laatste ijstijd, zoals uit onderstaand geschrift23 blijkt:

Ooit maakte de Groote Peel deel uit van een veel groter veencomplex dat zich uitstrekte over 30.000 hectare. Dit veengebied vindt haar oorsprong in en na de IJstijden. Het noordelijke Peelgebied, met de Deurnese Peel en de Mariapeel, ligt op de Peelhorst. Een horst is een geologisch stijgingsgebied. De Groote Peel, die ten zuiden van deze gebieden ligt, ligt juist in het dalingsgebied van de Roerdalslenk. Tussen beide gebieden loopt een geologische storing, de Peelrandbreuk. De Peelrandbreuk is een actieve breuk in de aarde waarlangs zich af en toe aardbevingen voordoen, zoals op 14 april 1992. Daarbij worden de gebieden aan weerszijden van de breuk opgeheven of juist naar onder gedrukt. Zo'n breuklijn vormt een barrière voor het grondwater, dat hier dus opkwelt. Daarvoor zijn wel waterondoorlatende lagen nodig. Deze liggen in de Deurnese en Mariapeel op 30 meter onder het maaiveld, maar zijn in de Groote Peel tot 300 meter diepte weggezakt.

Tijdens de laatste IJstijd bestond de ondergrond van de Peel uit grind, zand en klei die door de Maas en de Rijn waren afgezet. Vanuit de Noordzee werden dikke pakketten dekzand naar de Peel geblazen, waardoor de hoogteverschillen tussen de horst en de slenk genivelleerd werden. De verstuiving van het dekzand leidde echter weer tot een onregelmatig oppervlaktepatroon van slenken en ruggen. Na de IJstijd stagneerde hierdoor de afwatering en ontstonden tussen de zandruggen kleine stukjes veen. De waterplassen begroeiden eerst met waterplanten en toen ze eenmaal verland waren, gingen er bovenop riet en allerlei soorten zeggen en biezen groeien. Toen het eenmaal droog genoeg was geworden, begon ook hier en daar bos te groeien, met soorten als zwarte els, zachte berk en wilgen. In het van nature zure en voedselarme systeem ging de afbraak van de plantenresten slechts heel langzaam, waardoor zich een veenpakket ophoopte. Toen het veen de bovenkant van het grondwater bereikt had, stagneerde de veenvorming. Later ging deze toch weer voort doordat er zich veenmossen vestigden. Deze kleine plantjes hebben in hun bladeren holle ruimtes waarin ze water opslaan. Daardoor verzorgen ze hun eigen watervoorziening en kunnen daardoor boven de grondwaterspiegel uitgroeien. Ze overgroeiden na verloop van tijd zelfs de zandruggen tussen de plassen, waardoor er een egaal veenmosdek ontstond. De Peel verhief zich hierdoor in een soort bolvorm boven haar omgeving. De opbouw van het veen is nog herkenbaar in de afzonderlijke lagen. Van onder naar boven zijn dit het veen op de meerbodem, het riet-, bies- of zeggenveen, het bos- of broekveen, het zwartveen, dat ook wel oud veenmosveen wordt genoemd, het jong veenmosveen of witveen en daarboven het nog levende hoogveen. Het veenpakket wat in 10.000 jaar na de laatste IJstijd is gevormd heeft hierdoor een dikte van zes tot acht meter bereikt.

Vanaf de middeleeuwen staken de bewoners turf, dat als brandstof werd gebruikt. De Peel was destijds een ondoordringbaar gebied en er zijn ook veenlijken gevonden en resten uit de Romeinse tijd waaronder een gouden helm.

Onderstaande kaart van de Peel uit 15704 geeft een goed beeld met de plaatsnamen, zoals we die nu veelal nog kennen:

In het rechterlijk archief van Asten wordt de Peel al vanaf het begin van de 17^e eeuw genoemd:

Asten Rechterlijk Archief 67a folio 108 verso; 12-09-1616:
Wij schepenen bekennen dat wij hebben aengemeten de Peel die, met consent van den Heer van Asten, verkocht is aan Andries Reynen de dato 02-06-1606. Koopsom ƒ 30,- die hem gekort zijn op zijn intrest op het Dorp zijnde ƒ 21,- per jaar. De gemeten en afgepaalde oppervlakte is 2 lopense.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 14-11-1629:
Alsoo Peeter Driessen, scheper, ten huyse Mathijs Thijsse, op den 15 october laatstleden directelijck tegens den overwech alhier, hem vervoirdert heeft in de Peel vuer te dragen dwelck bij den voorschreven cuerboeck verboeden is op eene pene van neghen guldens. Om tot welcken peen te geraecken heeft die schoutet aen die voorschreven Mathijs, sijnen meester, doen richten aen de penningen van sijnen salaris ende arbeytsloon. Om deze niet uit te reiken dit op peen van dobbel verbeuren.

Op de zandgronden rondom de Peel werd door boeren het gemengd bedrijf uitgevoerd. Men bezat beemdgronden met struikgewas en hooi voor het vee, akkers voor graangewassen als tarwe, rogge en veelal boekweit en de heiden voor plaggen, schapen en bijenkorven. Veelal waren het keuterboeren die een stuk land hadden gepacht van een edelman of grote boer. In ruil daarvoor moesten ze allerlei klussen opknappen en in de regel waren ze arm. Ze probeerden op allerlei manieren bij te verdienen, zoals met klompen maken, manden vlechten of leerlooien. In de Peel zelf werd voornamelijk naar turf gezocht die werd gebruikt voor verbetering van de akkerbouwgronden met plaggen en strooisel, als brandstof voor het verwarmen van het huis en voor de bereiding van voedsel.

De Peel was ook veelvuldig een bron van grensgeschillen en in 1716 besloot de koning van Pruisen dat een deel van de Peel werd overgedragen van Brabant naar Opper-Gelre. Het aanpassen van de grens ging gepaard met een grote militaire operatie en gewelddadige gebeurtenissen. Onderstaand artikel van het Regionaal Historisch Centrum Eindhoven geeft een beeld over het vastleggen van de grenzen.

De Peel was, ondanks zijn zompigheid, een goudmijn van turf, heiplaggen en strooisel. En ook de koeien, ossen, paarden en schapen konden er weiden. De Peel vormde de grens tussen plaatsen als Deurne en Venray, Asten en Meijel en was dus niet alleen een dorpsgrens maar ook een landsgrens. Die van de ene kant schroomden niet om de andere kant te benutten. Dat gaf veel geruzie tussen de dorpen. Venray en Meijel behoorden tot het gebied van de koning van Pruisen en die vond het in 1713 welletjes met al dat getwist over de grenzen in de Peel. Hij liet uitgebreid onderzoek doen naar de oude grenspunten om met de Staten-Generaal, de baas over de Brabantse kant, te kunnen onderhandelen over een definitieve grens om voorgoed te eyndighen dese dispuyten ende verouderde strijdigheden. Op 20 november 1716 was het zo ver dat in Venlo wederzijds de overeenkomst hierover kon worden ondertekend: het Tractaat van Venlo.
Een essentieel onderdeel van het Tractaat is een wandgrote kaart van de Peel5 met de vastgelegde grens en een uitleg van de verschillende grenspunten. Die kaart hangt sinds de ingebruikname van het vernieuwde gemeentehuis van Deurne in 1986 te pronken in één van de commissiekamers.

Veel grenzen tussen gemeenten zijn bepaald door natuurlijke elementen. De grens tussen Asten en Deurne werd tot 1996 gevormd door de Astense Aa en de grote Aa was eeuwenlang de grens tussen Someren en Asten. De Peel was ook een natuurlijke barrière, maar met een heel andere breedte dan stroompjes als de Aa en de Astense Aa. In opdracht van de Pruisische koning en de Staten-Generaal en voorzien van de verzamelde informatie over de oude grenspunten werd gezocht naar plaatsen in den Peel alwaer iets remerkabels te zien was. Die remerkabele punten waren als vanzelf herkenbaar als grenspunt en dat kon nog eens benadrukt worden door er een grenspaal bij te plaatsen. Zo'n paal kwam natuurlijk ook te staan op punten waar niets merkwaardigs te zien was.
In het Tractaat van Venlo kwamen Wilhelm Frederich Duncker en Frederich Otto de Saint Paul namens Pruisen en Daniël l'Estevenon en Adriaen Velters namens de Verenigde Nederlanden de volgende grenspunten overeen.
Tussen Loeff en Springelbeeck moest op kosten van beide landen een steen geplaatst worden die sal dienen tot een altijt duerende punct, alwaer het Lande van Gelder moet eyndigen met het Landt van Brabandt. Om de intentie van de overeenkomst nog wat meer kleur te geven, kreeg die grenspaal de naam Vreedepaal. Vandaar gaat de grens in rechte linie naar grenspunt de Langerijser. De grens zelf zal door Bakel en Venray moeten worden omgezet in een sloot. Dan gaat het naar Grotenberg, waar ook een paal geplaatst zal worden met aan de ene kant de naam Geldria en aan de andere kant Brabantia. Het graven van de grenssloot tussen de Langerijser en de Grotenbergpaal was een klus voor Deurne en Venray. De Grotenberg mocht daarbij niet doorgraven worden.
In zuidelijke richting loopt de grens dan naar een volgend remerkabel punt Vossehollen. Ook voor die lijn wordt Deurne en Venray opgedragen een sloot te graven. We zijn dan in de buurt van de grens tussen Deurne met Horst en Sevenum. De grens van de Vossenberg naar het zuidelijkste punt bij het Volckmeer wordt geprojecteerd tussen de twee Brunne Meeren, het Soemeer en het Broemeer. De wederzijdse gemeenten, Deursen ende Liessel en Horst en Sevenum, zijn verantwoordelijk voor het graven van de grenssloten. Op het leste punt van Brabandt naer het Landt van Gelder komt de stenen Eyndepaal te staan. Van daar uit ging het in een rechte lijn naar de Willibrordusput6, die de grens met Meijel vormde.

De Willibrordusput werd in 1325 voor het eerst vermeld bij de uitgifte van de gemeenschappelijke gronden door de hertog van Brabant aan de inwoners van Deurne, terwijl het in 1367 genoemd werd als grenspunt van de gemene gronden van de inwoners van Asten gelegen op Luttel Meijel. Het is nog steeds het grenspunt van de gemeente Deurne, Asten en Meijel, was vroeger dat van de vorstendommen Brabant en Horne en tegenwoordig van de provincies Noord-Brabant en Limburg. In 1548 werd bij Sint Wilbordts Putte staende in seecker velt bij eene eycke tussen Meijel, Deurne en Asten een grenssteen geplaatst, welke in 1761 vervangen werd door een van Naamse steen, die aan de ene zijde de leeuw van de Zeven Geünieerde Provinciën draagt, waartoe Brabant behoorde en aan de andere zijde de Oostenrijkse adelaar van Opper-Gelre, waartoe Meijel toen behoorde, waarvan men nu nog een replica aantreft. Rond 1900 vond men de bron opnieuw terug, waaromheen toen op initiatief van de Meijelse pastoor Wouters de nog bestaande put met dak is gebouwd. Over Willibroruds en de relatie tot de Willibrordusput lezen we het volgende bij 'Neerlands heiligen in vroeger eeuwen'7.

Over de grens tussen Asten, Meijel en Nederweert lezen we het volgende8:

Nu is de grens door De Groote Peel tussen Noord-Brabant en Limburg één rechte lijn, het Bescheid of de Astense Moostscheiding. De lijn loopt van Hugten door de Peel naar de Sint Willibrordusput. Vóór 1754 was de grens niet een rechte lijn. Een driehoek met het zuidelijke grenspunt Amslo, in 1367 opgenomen in de beschrijving van de Astense grens, hoorde tot Asten. Nederweert en Meijel waren het midden 18^e eeuw niet eens met dit grenspunt. Op 30 oktober 1754 kwamen prins Karel van Lotharingen van Oostenrijks-Gelderland en de Staten-Generaal der Verenigde Nederlanden overeen dat de driehoek niet meer tot Asten hoorde, maar tot Nederweert en was de grens door de Astense en Ospelse Peel één rechte lijn.

Hieronder een kaart uit 1701 met daarin nog de vage grens tussen het hertogdom Brabant en Gelre:

Het eerste krantenartikel waar we de naam Peel in combinatie met Asten tegenkomen is in de Rotterdamsche courant van 04-06-1793, waarin de heren van Asten hun Kasteel verhuren:

Eind 18^e eeuw werd al over de Peel geschreven en een van de verhalen die bewaard zijn gebleven, is dat van de Jean Francois Thys (1749-1824) bekend als priester Isfridus:

Isfridus Thys was kanunnik van de abdij van Tongerlo en van juni 1785 tot september 1789 kapelaan van Mierlo. Tijdens zijn verblijf in Mierlo werd hij uitgedaagd naar aanleiding van een prijsvraag, die door eenige welmeynende vrienden van de Meierij van 's-Hertogenbosch was uitgeschreven met voor de winnaar 30 gouden dukaten. Brabant had overvloedig woeste gronden, zoals de uitgestrekte heiden en de Peel. Van deelnemers aan de prijsvraag werd verwacht dat zij met ideeën kwamen hoe die gebieden ontgonnen konden worden en hoe ze van meer nut zouden kunnen zijn. Thys schreef in 1788 zijn 'Memorie of vertoog over het uytgeven en tot culture brengen der vage en inculte gronden in de Meyerye van 's Hertogenbosch'. Vier jaar later werd zijn werk in een 430 bladzijden tellend boek uitgegeven. Ook al won Thys niet de eerste prijs, hij werd tweede, zijn geschrift behoort tot de beste verhandelingen uit de achttiende eeuw over ontginning en bodemverbetering.

In de inleiding op zijn vertoog gaat Thys uitgebreid in op hoe naar zijn mening de Peel is ontstaan en hij haalt hierbij meningen aan van andere schrijvers, zoals Jacob van Oudenhoven en Grammaye. Terecht schaart hij de Peel onder de moerassen die plaetzen welke door menschen en beesten dikwils ongankbaer zijn. Maar net als van Oudenhoven vindt Thys een moeras als de Peel nuttig voor de omliggende dorpsbewoners vanwege het moer, de turf. Dat moer is volgens Grammaye een spongieuse materie van alderley afschaefsel of afsnijttsel van hout dat in water ligt te verrotten en tot eenen kloemp is samengedrukt.
Die spons is op vele plaatsen wel meer dan 5 meter dik en er liggen hele bomen in. Met dat verrot plantenmateriaal hadden ze het natuurlijk bij het rechte eind. Nu weten we door onderzoek van biologen veel en veel meer dan in de tijd van Thys, van Oudenhoven en Grammaye over de planten die het Peelmoeras gemaakt hebben. De voornaamste veenvormers zijn de diverse veenmossoorten. Die moeten bij de schrijvers onbekend zijn geweest, want in hun schrijfsels kom je ze niet tegen.
Zij schrijven het rottende plantenmateriaal toe aan bomen en hun takken en bladeren. Door een overstroming in oude tijden, de Cimbersche Diluvie, zijn die bomen massaal omgegaan en in het water terecht gekomen. Het oneyndelijk gewelt van deze boomstortinge werd een handje geholpen door een noordwesten wind, want alle de toppen liggen naer den Zuyd-oosten. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond, dat die bomen niet zijn omgegaan door een zondvloed, maar dat ze het loodje gelegd hebben, doordat ze niet tegen de zure aard van het Peelveen konden. Een klein plantje als het veenmos, was in die omstandigheden sterker dan al die woudreuzen.
Thys onderbouwt zijn mening over de rottende bomen als oorzaak van het ontstaan van de Peel met een voorbeeld dat eenieder met eigen ogen kan zien. In sloten in oude bossen is ook een soort moer ontstaan. In die sloten zijn volop boombladeren en dorre takken terechtgekomen, die door de vogtigheyd, daer vergadert, verrotten en verder met het gras of andere gewassen gemengeld moer worden. Als die sloten niet geschoond worden, komt dat moer op den duur op gelijke hoogte met de grond om de sloot.
In zijn beschouwing over het ontstaan van de Peel gaat Thys ook in op de veronderstelling van van Oudenhoven dat ooit de zee tot aan Tongeren kwam. Thys gelooft daar niets van. Inmiddels weten we door onderzoek door Noud Peters en Theo Lammers bij de Hoogdonk in Liessel, dat miljoenen jaren geleden die zee er wel degelijk was.

Anno 2021 is de wolf weer terug in Nederland en het zal niet lang meer duren of ook in de Peel worden weer wolven waargenomen. Daar dacht men twee eeuwen geleden heel anders over getuige onderstaand archiefstuk over een wolvenjacht georganiseerd door de schout van Someren9:

Er werd ook wel illegaal turf gestoken, zoals blijkt uit onderstaande mededeling in de Nederlandsche staatscourant van 01-09-1818: 

Hoe het met het kleinschalig turfsteken in de Peel toeging, citeren we uit het cultuurhistorisch rapport van Saspeelland over de Groote Peel10:

De Peel behoorde tot de gemene gronden van Asten. Astenaren hadden het voortdurend gebruiksrecht op de Peel gekregen van hun heer. In de Astense keuren en breuken, de dorpsreglementen, was het gebruik van de Peel geregeld om te zorgen dat die niet zou verrommelen. Het dorpsreglement werd vanaf de Late Middeleeuwen jaarlijks door alle Astenaren vastgesteld. Omdat het grootste gedeelte van de Astense gemene gronden uit Peel bestond, gaan de meeste regeltjes in de keuren en breuken ook over de Peel. Twee Peelmeesters zagen toe, dat die regels gerespecteerd werden. Aan elk huis in Asten was een turfveld verbonden. Die velden werden jaarlijks uitgegeven door de schepenen van het dorp. Vanuit Heusden liep een stelsel van Peelbanen de Peel in. Links en rechts van een Peelbaan lagen ongeveer 10 tot 20 turfvelden. Een baan kon pas weggegraven worden als in dat deel alle turfvelden waren uytgetorffd. Om iedere gerechtigde goed bij zijn turfveld te kunnen laten komen, werden de (hoofd)banen regelmatig voorzien van zand. De meeste banen hadden een eigen naam. Een bewaard gebleven register somt ze als volgt op:

Ook al hadden de Astenaren het alleenrecht gekregen op hun Peel, om strategische redenen liet het dorpsbestuur het onder voorwaarden toe dat inwoners van Deurne (Heitrak en Moostdijk) en van Meijel delen van de Astense Peel mochten gebruiken. Het bestuur verantwoordde zich met de motivering dat hun Peel zo groot was, dat de Astenaren er niet onder leden als buytengesetenen er gebruik van maakten en dat in de verafgelegen delen toezicht moeilijk was.

Hoe die 'gemeene gronden' uiteindelijk eigendom werden van de gemeente staat beschreven in onderstaand artikel11:

Een van de eerste in de krant beschreven branden in de Peel staat in de Opregte Haarlemsche courant van 15-08-1835:

Rond 1841 maakte de kaartenmaker Hendrik Verhees een schetstekening van de Peel12, waarvan rechts een uitsnede is te zien.   Tot aan de grote ontginningen stond de Peel vooral bekend als jachtgebied op patrijzen, hazen en waterwild en werden delen ook gebruikt om schapen te laten grazen. De aanleg van de Zuid-Willemsvaart in 1826 heeft de ontginning van de Peel bespoedigd, zoals blijkt uit onderstaand artikel in de Arnhemsche courant van 07-12-1852:

Kort daarop startte de grootste vervening van de Peel in 1853 door Jan van de Griendt en in 1885 werd door zijn zoon Eduard een turfstrooiselfabriek opgericht. Omstreeks 1912 was de veenvoorraad grotendeels uitgeput en na een korte opleving tijdens de Eerste Wereldoorlog stopte de productie in 1919.

In 1856 wordt er door de bewoners nog veel turf gestoken voor eigen gebruik, zoals bericht in de Noord-Brabanter van 23-08-1856:

De Peel werd ook gebruikt voor de teelt van boekweit en In 1858 moet de oogst enorm zijn geweest getuige het verslag in het Algemeen Handelsblad van 16-08-1858:

De boekweitteelt nam in de volgende jaren alleen maar toe, zoals we uit onderstaand artikel kunnen opmaken13:

Hoe zo'n boekweitveld er uitzag, wordt mooi beschreven door de historicus Arnoldus Johannes Cornelius Kremer (Heeze 28-09-1828 - Apeldoorn 01-04-1918) tijdens een bezoek in 1862 aan notaris Rovers14:

Er was geregeld brand in de Peel en in 1858 was dat het gevolg van een nalatigheid, zoals valt op te maken uit onderstaande artikelen in de Noord-Brabanter van 01-05-1858 en dagblad De Tijd van 05-05-1858:

Het gebruik van de Peel veranderde in 1889 drastisch. Enkele jaren voordien is ontdekt dat het grauwveen gebruikt kan worden om er turfstrooisel van te maken. Dat strooisel is door de eigenschap om goed vocht op te kunnen nemen, zeer geschikt voor gebruik in de paardenstallen van legers en trammaatschappijen. De Maatschappij Griendtsveen van de familie Van de Griendt, die in Griendtsveen al turfstrooisel produceert, betaalt de gemeente Asten een flink bedrag om dat ook in de Astense Peel te kunnen doen, hetgeen hieronder vermeld staat15:

Voor het vervoer van het turfstrooisel heeft de gemeente Asten vanuit de Peel een kanaal naar de Zuid-Willemsvaart ten noorden van sluis 13 laten graven, het Peelkanaal. Dit loopt voornamelijk over grondgebied van de gemeente Someren. In 1890 komt via een sluis de aansluiting met de Zuid-Willemsvaart tot stand. Teugelders laten hun paarden de turfschepen door de kanalen trekken. Het Peelkanaal doorsnijdt de Weerterbaan en een pontje zorgt voor de oeververbinding. De Maatschappij Griendtsveen start haar grootschalige vervening in 1889. De veenarbeiders komen onder andere uit de veenkoloniën in het noorden van Nederland. In eerste instantie worden ze ondergebracht in een keet tussen de Weerterbaan en Achterbergsebaan, omdat de gemeente Asten niet toestaat dat ze zich vestigen in de gemeente. Op Limburgs grondgebied tegen het concessiegebied aan ontstaat de kleine veenkolonie De Moost en omstreeks 1900 werken 600 tot 700 werknemers van de Maatschappij in de Astense Peel.

Aan het begin van het Peelkanaal bouwt het bedrijf een kantoor en een schuur. Een drijvende turfstrooiselfabriek verwerkt vanaf 11 september 1890 het grauwveen tot turfstrooisel. In 1896 wordt een vaste turfstrooiselfabriek gebouwd. In 1905 wordt gerapporteerd dat de Maatschappij Griendtsveen 4 613 800 kubieke meter veen heeft afgegraven.

Op de kadasterkaart van 1896 zien we dit kanaal, de turfstrooiselfabrieken en aanverwante gebouwen vrijwel op de grens met de provincie Limburg:

De woning D1764, de turfstrooiselfabriek D1765, het huis en kantoor D1768 en de touwslagerij D1769 worden rond 1900 gesloopt en de resterende turfstrooiselfabriek en werkplaats zijn rond 1923 afgebroken.

Een keet van de Maatschappij Griendtsveen werd bezocht door landlopers, maar die worden in de kraag gegrepen, zoals gemeld in de Limburger Koerier van 29-01-1896:

Hieronder een kaart uit het begin van de 20^e eeuw met daarop de ligging van de turfstrooiselfabriek nabij de Limburgse grens.

Hieronder een foto van de turfstrooiselfabriek.

Turfvoorraden van de Maatschappij Griendtsveen aan het begin van het Peelkanaal met op de achtergrond het kantoor.

Beide fabrieken raken buiten bedrijf door branden; de drijvende in 1904 en de vaste in 1912. Herbouw is er niet meer bij. Het grauwveen is op en de Maatschappij richt zich op het winnen van zwartveen en het aantal werknemers is dan teruggelopen tot maximaal 300. Door fusies verandert de naam van de Maatschappij regelmatig. In 1893 wordt het de Griendtsveen Mosslitter Company Limited, in 1907 de Maatschappij Van de Griendts Landexploitatie. In het concessiegebied legt het bedrijf een stelsel van Peelvaarten aan. Vanaf de 1^e en 2^e Hoofdvaart, die bij de turfstrooiselfabriek in het Peelkanaal uitkomen, lopen enkele tientallen zijvaartjes de veenderij in. De vaartjes zijn 80 centimeter diep en zijn gegraven op een afstand van 200 meter van elkaar. Ze worden aangeduid met opeenvolgende nummers, zoals de eerste vaart en de tiende vaart. Al snel na de oorlog verminderde het gebruik van het kanaal zodanig, dat demping ervan als extra project in de ruilverkaveling Sluis XIII werd opgenomen.

De Peel werd ook gebruikt als oefenterrein voor militairen zoals in 1875 toen er een algehele vrees voor Pruisische annexatie, zoals gemeld in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 13-03-1875:

Eind augustus van dat jaar was de oefening voorbij en werd het volgende gerapporteerd in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 28-08-1875:

Begin 1888 maakt Toussaint Joseph Crefcoeur, opzichter van de waterstaat te Helmond, een plan voor de aanleg van een kanaal vanaf Sluis 13 naar de veengronden in de Peel. Het Venloosch weeblad van 07-07-1888 meldt dat er een kanaal dat de Peel met de Zuid-Willemsvaart verbindt voor het vervoer van turfstrooisel, wordt aangelegd en dit is in 1889 klaar, zoals gemeld in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 20-12-1889.

Het gebied 'de Moost' ligt op de grens van de gemeente Asten, Meyel en Nederweert en er zijn veel arbeiders werkzaam, zoals bericht in de Grondwet van 24-08-1893.

Er wordt in de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-12-1893 gesproken over de bouw van een school voor de kinderen van die arbeiders en die openbare school komt uiteindelijk op grondgebied van Nederweert  te staan.

De krant de Zuid-Willemsvaart van 12-05-1894 meldt de bouw van een tweede turfstrooiselfabriek en volgens de Limburger Koerier van 30-11-1894 wordt de bouw van de school aanbesteed.

Er was ook wel eens ontevredenheid onder de arbeiders en in 1897 breekt er een staking uit, zoals gemeld in de Limburger Koerier van 29-07-1897:

De Peel werd ook wel gebruikt als schuilplaats van misdadigers, zoals gemeld in het Venloosch weekblad van 16-05-1896:

Rond 1895 houden Brabantse burgemeesters en anderen een excursie in de Peel16:

Hoe de Peel tussen Asten en Meijel rond 1900 er uit heeft gezien wordt belicht in een fietstocht van de natuurbeschermer Jacobus Pieter Thijsse:

Op de veenderij gebeurden wel eens ongelukken, zoals de verdrinking van Petronella Michiels, zoals gemeld in de Delftsche courant van 14-12-1908:

In de beginjaren van de 20^e eeuw werden ook Astenaren, die ontslagen waren bij de margarinefabriek, ingezet om de Peel te ontginnen, zoals blijkt uit een artikel in het Nieuws van de Dag van 28-12-1908:

Doordat er veel arbeiders waren en er relatief veel verkeer was, waren er verschillende herbergen aan de doorgaande weg van Asten naar Meijel en de onderlinge concurrentie was wel eens aanleiding tot gevechten, zoals medegedeeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 11-09-1909:

In 1909 is er nog sprake van de bouw van een elektriciteitscentrale in de Astense Peel, aldus de Limburger Koerier van 14-08-1909 en Het Centrum van 02-09-1909:

Die elektriciteitscentrale is er nooit gekomen en de Limburger Koerier van 27-12-1911 geeft de reden van de afgelasting.

Hoeveel van de Peel in de periode 1898-1923 is ontgonnen wordt duidelijk uit onderstaande tabel17:

Uit het overzicht blijkt dat jaarlijks ongeveer 1% van het onontgonnen gebied in de Peel jaarlijks wordt omgezet in bouwland, weiland of bos.

De Peel is een omvangrijk gebied en is vrijwel even groot als het noordelijk gelegen van oudsher bewoonde gebied van Asten. Om die reden is het gebied conform de naamgeving in de bevolkingsregisters opgedeeld in 8 woonkernen te weten:
Hutten, Kleine Heitrak, de Bus, Peel Noord, Meijelscheweg, Peel Zuid, Hoogenbergen en Sengersbroek.
Sommige van deze kernen zoals Sengersbroek, de Bus, Kleine Heitrak en Hutten waren al aan het begin van de 19^e eeuw bewoond, maar de grootste toename in bewoning vond toch plaats na 1850 en 1930. Op de onderstaande topografische kaarten van de Peel van 1875, 1910, 1940 en 1980 zijn deze ontwikkelingen goed te zien:

In 1870 is er alleen linksmidden op de kaart in de buurt van de Behelp en rechtsboven bij de Heitrak sprake van ontginning. De kaart van 1910 toont de grote ontginningsprojecten in het zuiden van de Peel en de gehuchten Hutten en Kleine Heitrak staan op de kaart. In de periode 1910-1940 vinden de grootste veranderingen plaats en is er sprake van een heus wegennet en is er bebouwing in vrijwel het gehele gebied. De kaart van 1980 laat zien dat het zuidelijke deel van de Peel als natuurgebied wordt beheerd en is er nog maar mondjesmaat sprake van uitbreiding.

De Peel is ook betrokken geweest in de Tweede Wereldoorlog, waarvan hieronder een verslag18:

In 1937 werd nu onderzocht of het mogelijk was om tussen het riviertje de Raam bij Grave en de overgebleven Peelmoerassen bij Weert een tankgracht te graven. Die mogelijkheid was er, maar waar moest het geld vandaan komen om de aanleg te betalen? De oplossing kwam toen iemand op het idee kwam dat de gracht ook geschikt was af afwateringskanaal. Dat betekende dat het kanaal niet alleen een militaire maar ook een economische betekenis had, waardoor de weg vrijkwam om er ook werkloze arbeiders voor in te zetten, iets wat voor enkel militaire objecten niet mocht. En wie geen werk had, kreeg toch al een (kleine) uitkering. Daarmee was het geldprobleem opgelost. Maar ook toen gingen deze zaken lang niet zo snel als men wilde. Het duurde nog tot de herfst van 1939 voordat de eerste schop in de grond ging. Stel je voor, Duitsland was al in oorlog met Polen, en daarmee met Engeland en Frankrijk en onze militairen lagen al klaar in het veld voor het geval het ook aan onze kant mis kon gaan. Gelukkig gebeurde er nog niets en verliepen de werkzaamheden vanaf dat moment voortvarend, ondanks de strenge winter dat jaar. Het is aan de soldaten, de werklozen uit de Randstad en de vele lokale burgers te danken dat het enorme karwei, bestaande uit het graven van het kanaal, het bouwen van maar liefst 331 kazematten, het oprichten van prikkeldraadversperringen, het leggen van mijnen, het aanleggen van loopgraven en wat er verder nog bij de bouw van een linie komt kijken, op tijd gereed was. De Peel-Raamstelling zoals die nu officieel ging heten, in de volksmond 'het defensiekanaal' was klaar. Het maakte grote indruk op iedereen, ook op de Duitsers, die de linie zelfs de 'Nederlandse Maginotlinie' noemden. Wellicht wat overdreven, en natuurlijk ook gebruikt om hun overwinning nog groter te doen lijken, maar het zegt natuurlijk toch wel wat.

Ook bij de bevrijding werd in 1944 flink gevochten in de Peel:

September is voor de Peelregio de maand van de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog. De Duitse bezetter werd in de tweede helft van september 1944 uit Deurne, Asten, Someren en Helmond door de geallieerden verdreven. Asten-dorp vierde 22 september 1944 zijn bevrijding, maar dat betekende niet dat de Peel gevrijwaard was van verdere oorlogsellende. Liessel en Helenaveen veranderden in oktober en november door Duitse tegenaanvallen van bevrijd in bezet gebied. Ook Duitse beschietingen vanuit de lucht en bombardementen eisten tot de definitieve capitulatie slachtoffers. En regelmatig stortte een geallieerde bommenwerper in de Peel neer.

Overzicht van de huizenquohiernummers, kadasternummers en huizingnummers per gehucht:

Bus

Bus is een naam voor het gehucht in Asten dat eerder bekend stond als Peel het Eeuwig Leven en het wordt ook wel Moosdijk genoemd. Rond 1800 was een klein gebied nabij Meijel ontgonnen en bestond uit 20 percelen akkerland en weiland, allen in beheer door inwoners van Meijel. De meeste inwoners kwamen uit het Limburgse en gezien de grote afstand tot Heusden en Asten is dat niet verwonderlijk.

Hieronder wordt de kadasterkaart van 1832 vergeleken met de topografische kaarten van 1875, 1910 en 1940:

Het ene huis dat op de kadasterkaart is te zien wordt uitgebreid tot vier huizen na 1900.

Met de stichting van een kerk en school in Neerkant rond 1890 werd de blik door de bewoners meer hierop gericht. In 1906 deelt de bisschop mee dat de Bus onder parochie Neerkant valt, maar pas in 1996 werd bij de herindelingswet van 11 september 1996 bepaald dat er per 1 januari 1997 een aantal grenscorrecties zouden gaan plaatsvinden. Hieruit groeide de noodzaak om bestaande straatnamen, die voorkwamen in de gebieden en aan de gemeente Deurne werden overgedragen, opnieuw te benoemen. In haar voorstel nummer 132 van 12 december 1996 stelde Burgemeesters en Wethouders voor om in Neerkant de straatnaam Bus (gemeente Asten) te hernoemen naar Paalberg.

Paalberg 1

Rond 1840 werd een nieuw huis gebouwd door Hendrikus Nouwen, geboren te Meijel op 28-10-1800 als zoon van Laurent Nouwen en Elisabeth Goossens. Hij is als smit en slotenmaker op 26-09-1823 te Thorn getrouwd met Maria Magdalena Tonnaer, geboren te Thorn op 18-07-1799 als dochter van Nikolaas Tonnaer en Sebilla Broens. Hij woonde in Thorn en verhuurde het huis aan derden.

In 1857 wordt het verkocht aan en bewoond door Maria van de Laar, geboren op 22-09-1790 te Meijel als dochter van Godefridus van de Laar en Catharina Giesen. Zij is sinds 22-08-1854 weduwe van Antonie Slaats, geboren op 12-03-1799 te Asten als zoon van Joannes Franciscus Slaats en Justina Martens, met wie zij op 27-04-1824 te Meijel getrouwd was. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 woont zij als akkerbouwster in het huis met huizingnummer C94 en vanaf 1869 nummer C102:

Maria van de Laar is op 07-12-1872 te Asten overleden en haar zoon Wilhelmus Slaats, geboren te Asten op 08-10-1828, neemt het huis over. Hij is op 19-06-1862 te Roggel getrouwd met Wilhelmina van Bommel, geboren te Roggel op 19-12-1834 als dochter van Peter van Bommel en Petronella Peeters. In het bevolkingsregister over de periodes 1879-1890 en 1890-1900 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C103 en C99:

Wilhelmina van Bommel is op 06-01-1900 te Asten overleden en Wilhelmus Slaats is op 24-09-1900 te Asten overleden. Het huis wordt daarna bewoond door Peter Basten, geboren op 11-12-1860 te Meijel als zoon van Jan Basten en Hendrina Hermans. Hij is op 13-11-1893 te Heijthuijsen getrouwd met Anna Maria Ververs, geboren te Heijthuijsen op 23-08-1856 als dochter van Jan Antoon Ververs en Petronella Gubbels. In het bevolkingsregister van Asten over de periodes 1900-1910, 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C109, C97 en C84, het laatste ook bekend als Bus 1:

Anna Maria Ververs is op 11-06-1924 te Asten overleden en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 08-07-1924 wordt dit medegedeeld:

In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1930-1938 woont Peter Basten met zijn dochter Anna Maria in het huis aan Bus 1:

Anna Maria Basten verhuist in 1937 naar Vught en Peter Basten is op 13-01-1938 te Asten overleden. Dochter Anna Hendrina (Trien) Basten, geboren te Heijthuijsen op 15-11-1899, neemt het huis over. Zij is op 05-09-1924 te Asten getrouwd met Peter Mathijs (Piet) Gerardts, geboren te Maasbracht op 06-07-1897 als zoon van Jacobus Joannes Gerardts en Catharina Hubertina Deneer.

Hieronder een foto1 van Jacobus Joannes Gerardts en Catharine Hubertina Deneer met achter hen van links naar rechts Jacobus (Jac), Josephina Hubertina (Fien), Cornelia Hubertina (Neelke), Helena Maria (Neelke) en Peter Mathijs (Piet) Gerardts.

Piet Gerardts wordt in onderstaand artikel ook genoemd als muzikant en blijkt sterk gericht op het nabijgelegen Neerkant:

Op de foto rechts gemaakt rond 1930 staat de familie Winkelmolen, een latere pachtersfamilie van de boerderij op de Schelm. Leo Winkelmolen is rond 1922 vanuit Maasbree naar Neerkant gekomen en heeft zich in deze boerderij gevestigd. Het verhaal gaat dat de Neerkantse fanfare Sint Willibrordus bij deze boerderij is ontstaan en wel onder de lindeboom voor het huis. Winkelmolen was als militair bij de soldaten-kapel geweest. Het duurde dan ook niet lang of hij had wat muzikanten om zich heen verzameld om op de zomeravonden voor het huis muziek te maken onder de grote lindeboom. Medespelers waren Toon, Frans en Tinus Verstappen (van Giete Pier), Frans en Sjefke Fransen (van de Mulder), Willem Geris, Piet Gerardts (uit de Bus), Jac Gerardts (Boonhof) en Fritske Lammers. Pastoor Snoeys was echter niet erg blij met al deze muzikale activiteiten. Hij was bang dat de muzikanten met deze vrolijkheid al ras in de cafés terecht zouden komen. Op zijn initiatief is toen in 1927 de kerkelijke fanfare Sint Willibrordus opgericht. Het kerkbestuur schonk de fanfare een bedrag voor aankoop van instrumenten. Zo had pastoor flink wat te dirigeren in het fanfaregebeuren. Mochten de leden zich te buiten gaan, dan werd de kerkelijke schenking teruggevorderd.

Peter Mathijs (Piet) Gerardts is op 14-11-1959 te Neerkant overleden en Anna Hendrina (Trien) Basten is op 21-03-1964 te Venlo overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

In 1997 is dit deel van Bus door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Onder met streetview de uit 1920 daterende boerderij aan de huidige Paalberg 1 Neerkant:

Overzicht bewoners

Bus 1

Paalberg 3

Rond 1870 is een nieuw huis gebouwd door Leonardus Manders, geboren te Meijel op 25-12-1820 als zoon van Willem Manders en Hendrina Thijssen. Hij is op op 13-06-1864 te Asten getrouwd met Maria van Bree, geboren te Asten op 29-11-1832 als dochter van Bartholomeus van Bree en Henrica van Doorne (zie Voormalig huis D66 en Voormalig huis D393). In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij vanaf 1873 in het huis met huizingnummer C105b:

In de periode 1879-1890 wonen Leonardus Manders en Maria van Bree met hun gezin in het huis met huizingnummer C104:

Leonardus Manders is op 18-07-1887 te Asten overleden en Maria van Bree woont met haar kinderen in de periode 1890-1900 in het huis met huizingnummer C100:

Maria van Bree vertrekt in 1899 naar Meijel en het huis is daarna onbewoond tot in 1900 Leonard Snijders, geboren te Beegden op 20-12-1870 als zoon van Laurent Hubert Snijders en Wilhelmina Verhaeg, in het huis komt wonen. Hij is op 19-02-1900 te Meijel getrouwd met Wilhelmina van Heugten, geboren te Meijel op 20-09-1871 als dochter van Paulus van Heugten en Geertruida Houtappels. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1900-1910 wonen zij in het huis met huizingnummer C110:

Leonard Snijders verhuist aan het einde van de periode naar de Oliemolen 2 (zie Oliemolen 10 en 12) en het huis is daarna afgebroken en ongeveer op dezelfde plaats is een nieuw huis gebouwd door Gerard Ottenheim, geboren te Helden op 07-08-1869 als zoon van Peter Hendrik Ottenheim en Johanna Peters. Hij is als landbouwer te Helden op 15-04-1907 getrouwd met Allegonda Oomen, geboren op 17-08-1877 te Meijel als dochter van Peter Oomen en Anna Maria Houtappels. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 bewonen zij vanaf eind 1919 een huis met huizingnummer C98:

Behalve dat kippen zijn gestolen in Asten is er bij landbouwer Gerard Ottenheim mond- en klauwzeer geconstateerd, volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 07-12-1920.

Nog meer tegenslag voor Gerard Ottenheim als in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 24-06-1922 wordt medegedeeld dat zijn huis volledig is afgebrand:

Gerard Ottenheim ontvangt volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 02-01-1923 rijkssteun voor de opbouw van zijn huis:

Over de periode 1920-1930 wonen Gerard Ottenheim en Allegonda Oomen met hun gezin in het huis met huizingnummer C85, ook bekend staand als Bus 3:

Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis op Bus 3:

Zij verhuizen in 1941 naar Deurne en Gerard Ottenheim is op 02-04-1950 te Deurne overleden en Allegonda Oomen is op 03-12-1956 te Gemert overleden.

Op basis van nevenstaande advertentie in het Peelbelang van 17-03-1945 is de boerderij overgenomen door Peter Johannes Jacobus (Piet) Pijpers, geboren te Helden op 06-06-1905 als zoon van Andries Pijpers en Petronella Ghielen.

Hij is op 14-04-1936 te Helden getrouwd met Maria Elisabeth Smets, geboren te Maasbree op 13-01-1904 als dochter van Antoon Smets en Catharina Wilms.

Beiden zijn afkomstig uit de buurt van de Neerkant en dit stukje Asten, op de topografische kaart van 1930 was toen geheel op de Neerkant gericht.

Hieronder een foto van de kerk van de Neerkant, waar Piet Pijpers en Gerarda van de Mortel zijn getrouwd.

Hieronder een foto1 van het gezin met van links naar rechts: Mia, Nelly, vader Peter Johannes Jacobus (Piet) Pijpers, Toos, Ton, moeder Maria Elisabeth Pijpers-Smets en Dré:

Hieronder een oude foto1 van het huis:

Peter Johannes Jacobus (Piet) Pijpers is op 13-08-1978 te Deurne overleden en Maria Elisabeth Smets is op 23-02-1995 te Venlo overleden. Hieronder de bidprentjes1 bij hun overlijden:

In 1997 is dit deel van Bus door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Met streetview een opname van de uit 1920 daterende boerderij aan de huidige Paalberg 3 Neerkant, waar nog steeds een familie Pijpers woont:

Overzicht bewoners

Bus 3

Paalberg 5

In 1857 wordt op het perceel D68 een huis gebouwd door Maria Driessen, geboren op 19-12-1792 te Helden als dochter van Andreas Drijssen en Maria Beurskens. Zij is op 04-02-1859 te Asten getrouwd met akkerbouwer Gijsbert van de Boogaart, geboren te Deurne op 09-10-1798 als zoon van Petrus van de Boogaart en Maria Lambers. Volgens het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C93 en vanaf 1869 nummer C103:

Maria Driessen is op 01-09-1860 te Asten overleden en Gijsbert van de Boogaart is op 10-07-1877 te Asten overleden. In het huis komt vanaf 1869 wonen Christiaan van Seccelen geboren op 16-04-1842 te Asten als zoon van Jan van Seccelen en Elisabeth Smits. Hij is als landbouwer op 25-01-1869 te Meijel getrouwd met Petronella van Bussel, geboren te Meijel op 09-04-1843 als dochter van Jan van Bussel en Aldegonda Willems.

In 1878 verhuizen zij naar Deurne en het huis wordt daarna verkocht aan en bewoond door Peter Nijssen, geboren te Meijel op 02-06-1849 als zoon van Gerard Nijssen en Petronel Manders. Hij is als landbouwer te Meijel op 04-02-1878 getrouwd met Hendrica van Bree, geboren op 08-01-1837 te Asten als dochter van Bartel van Bree en Hendrica van Doorne (zie Voormalig huis D66) . In het bevolkingsregister van Asten over de periodes 1879-1890 en 1890-1900 wonen zij nog in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C105 en C101:

Hendrica van Bree is op 11-06-1893 te Asten overleden en Peter Nijssen is op 15-06-1894 te Asten hertrouwd met Emilia Hubertina Busschops, geboren te Heijthuijsen op 22-02-1862 als dochter van Leonardus Busschops en Maria Helena Lemmen. In het bevolkingsregister van Asten over de periodes 1900-1910 en 1910-1920 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C111 en C99:

Ook in de periode 1920-1930 wonen Peter Nijssen en Emilia Hubertina Busschops met hun zoon Hendrikus en schoondochter en kleinkinderen in het huis met huizingnummer C86, ook bekend staand als Bus 5:

Ook in de periode 1930-1938 wordt het adres Bus 5 bewoond door Peter Nijssen en Cornelia Hubertina Bisschops:

Peter Nijssen is op 14-09-1933 te Asten overleden, zoals ook gemeld in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 04-10-1933:

Emilia Hubertina Busschops vertrekt naar het Liefdesgesticht en is op 24-10-1952 te Asten overleden. Zoon Hendrikus Nijssen is geboren te Asten op 04-03-1895 is op 07-06-1919 te Meijel getrouwd met Adriana Sonnemans, geboren te Meijel op 24-10-1893 als dochter van Martinus Sonnemans en Hendrika van Zon. In de periode 1930-1938 wonen zij in het huis aan Bus 5:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-07-1930 en van 01-09-1934 de geboortes van zonen Leonardus en Gerardus:

Door de stichting wederopbouwboerderijen is op basis van een tekening van 18-09-1946 van architect Cor Roffelsen1 de boerderij van Hendrikus Nijssen herbouwd.

Hendrikus Nijssen is op 27-06-1956 te Asten overleden en Adriana Sonnemans is op 03-02-1976 te Asten overleden. Hieronder de overlijdensakte van Hendrikus Nijssen en het bidprentje bij het overlijden van Adriana Sonnemans.

In 1997 is dit deel van Bus door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Met streetview een opname van de uit 1948 daterende boerderij op het huidige Paalberg 5 Neerkant:

Overzicht bewoners

Bus 5

Voormalig huis D66

In de Astense archieven komt de naam de Bus voor het deel van Asten nabij Meijel niet of nauwelijks voor. Wel is er sprake van de Schuurbeemdeeuwsel, waarin ook de naam van Francis van Bree naar voren komt:

Asten Rechterlijk Archief 100 folio 212 verso; 02-04-1782:
Willem en Hendrik Schaaps, te Nederweert, verkopen aan Hendrik en Elisabet Goossens, onmondige kinderen van Peter Goossens, die een zoon was van Jan Peter Goossens groes in de Schuurbeemteeuzel bij Meyl 1 lopense, ene zijde Jan van Calis, andere zijde Francis van Bree, ene einde de Loop, andere einde de steeg van de Nieuwe Erve. Verkopers aangekomen van hun moeders vader. Koopsom ƒ 80,-.

Asten Rechterlijk Archief 165 folio 47; 31-10-1786:
Taxatie van de onroerende goederen van Hendrik Goossens overleden en begraven 14-10-1786 te Meyl. Waarde van 1⁄6^e deel in de Schuurbeemteeusel naast Michiel Smits bij Meyl 3 lopense ƒ 20,-, waarde van e helft van een groeveld in de Schuurbeemteeusel naast Jan van Calis en Francis van Bree 1 lopense ƒ 30,-; waarden van 1⁄6^e deel in een groesveld in de Schuurbeemteeusel naast kinderen Peter Claas Willems 5 lopense ƒ 10,-. Totaal ƒ 60,-. Dubbele 20^e penning is ƒ 6,-.

Wat zo'n eeuwsel dan voorstelde, kunnen we lezen op wikipedia:

Een eeuwsel is een toponiem dat op de zuidelijke zandgronden van Nederland, met name het midden en oosten van Noord-Brabant, wordt gebruikt om relatief arme of zure beekdalgraslanden aan te duiden. Een beemd is de bodemkundig rijkere variant van de eeuwsel. Vaak zijn beemden goed aangelegd en doeltreffend bewaterd in tegenstelling tot veel eeuwsels, maar in de praktijk heten ook goed aangelegde, maar minder productieve beemden wel eeuwsel.
Men sprak ook wel van zomerweiden. Op productieve beemden vond in de zomer vaak hooiwinning plaats, met voor en nabeweiding. Daarvoor waren de eeuwsels te schraal, zodat er met name in de zomer beweid werd. Al kon men er geen hooi winnen, toch werd er in de zomer wel ruwvoer ofwel rauwwigheid gewonnen.

Francis van Bree woonde waarschijnlijk al aan het eind van de 18^e eeuw in dit onherbergzame stukje peel op de grens van Asten, Deurne en Meijel. Bij het kadaster van Asten over de periode 1811-1832 wordt een huis genoemd in het bezit van Francis van Bree:

Kadaster 1811-1832; D66:
Huis en erf, groot 01 roede 80 el, het Eeuwig leven, klassen 10.
Eigenaar: Franciscus van Bree.

Op basis van deze gegevens, het feit dat er maar een Francis van Bree uit Meijel is die voldoende oud was om er te wonen, de ligging van de huizen en de huizingnummers in de diverse bevolkingsregisters komen we tot de volgende bewoningsgeschiedenis:

Franciscus van Bree is geboren te Meijel op 06-09-1742 als zoon van Wilhelmus van Bree en Wilhelma Fransen. Hij is op 21-10-1777 te Meijel getrouwd met Petronella Nijssen, geboren te Meijel rond 1745 als dochter van Bartholomeus Nijssen en Maria Gordts:

Praevius tribis conjuncti ecclesiae denuntiationius coram me pastore loci matrimonio juncti sunt Francisci van Bree et Petronilla Nijssen coelibes praesentibus testibus Martino Nijssen et Helena van Bree.

Na de voorgaande drie voorzeggingen voor mij plaatselijke pastoor, zijn getrouwd Francis van Bree met Petronilla Nijssen in aanwezigheid van gekozen getuigen uitkiezen Martino Nijssen en Helena van Bree.

Het gezin van Franciscus van Bree en Petronella Nijssen:

Franciscus van Bree is op 18-12-1792 te Meijel overleden en Petronella Nijssen is op 30-08-1815 te Meijel overleden. Waarschijnlijk stond het huis op naam van de kinderen van Bree en is later Bartholomeus (Bartel) van Bree in het huis komen wonen. Hij is geboren te Meijel op 05-12-1789 en op 20-10-1818 te Meijel getrouwd met Henrica van Doorne, geboren te Deurne op 27-01-1797 als dochter van Johannes van Doorne en Mechtildis Petri van Neerven.

Bartholomeus (Bartel) van Bree is op 20-07-1843 te Asten overleden en volgens de kadastrale legger is het huis rond 1855 afgebroken. Henrica van Doorne heeft in diezelfde tijd een nieuw huis op de Bus gebouwd (zie Voormalig huis D393).

Overzicht bewoners

Kadasternummer D66

Bus

Voormalig huis D393

Volgens de kadastrale legger dateert dit huis van 1855 en is gebouwd door Henrica van Doorne, geboren te Deurne op 27-01-1797 als dochter van Johannes van Doorne en Mechtildis Petri van Neerven. Eerder woonde zij in het oudste huis op de Bus van de familie van Bree (zie Voormalig huis D66). Henrica van Doorne is sinds 20-07-1843 weduwe van Bartholomeus (Bartel) van Bree, geboren te Meijel op 05-12-1789 als zoon van Franciscus van Bree en Petronella Nijssen, met wie zij op 20-10-1818 te Meijel getrouwd was. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 woont zij met haar gezin in het huis met huizingnummer C92 en vanaf 1869 nummer C105a:

Henrica van Doorne is op 20-03-1871 te Asten overleden en dochter Maria van Bree verhuist naar een nabijgelegen nieuw gebouwd huis (zie Paalberg 3). Zoon Antonius van Bree, geboren op 16-10-1838 te Asten, blijft samen met zijn zus Helena in het huis wonen. Ook in de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met dan huizingnummer C106:

Antonius van Bree is op 12-02-1880 te Asten overleden en Helena van Bree verhuist naar Herten. Het huis wordt daarna bewoond door Johannes Janssen, geboren te Meijel op 30-10-1818 als zoon van Leonardus Janssen en Willemina Peters. Hij is sinds 28-03-1877 weduwnaar van Johanna Dirickx, geboren te Helden op 04-12-1822 als dochter van Johannes Dirickx en Petronella Gielen, met wie hij op 27-11-1855 te Helden getrouwd was.

Johannes Janssen is op 12-03-1890 te Asten overleden en dochter Wilhelmina Janssen, geboren te Meijel op 27-12-1857, neemt het huis over. Zij is op 09-04-1888 te Meijel getrouwd met landbouwer Frans Steeghs, geboren te Helden op 28-03-1858 als zoon van Petrus Steeghs en Johanna Maria Thijssen. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1890-1900 wonen zij met hun kinderen in het huis met huizingnummer C102:

Ook over de periode 1900-1910 wonen zij in het huis met huizingnummer C112:

In 1906 heeft de bisschop besloten dat de gehuchten kleine Heitrak en Bus voortaan onder de parochie Neerkant vallen en de bewoners dus daar naar de kerk en school kunnen gaan. Hieronder het artikel de Peel- en Kempenbode van 17-02-1906 en daaronder een foto van de kerk van de Neerkant nog zonder toren voor 1906:

Voor wat hun landbouwwerk betreft en dan met name de veestapel sluiten de bewoners van Bus zich aan bij de Meijelse cooperatieve stoomboterfabriek "Sint Nicolaas", zoals gemeld in de Nederlandsche Staatscourant van 23-05-1908 (enigszins ingekort vanwege de grote hoeveelheid Meijelse namen):

Wilhelmina Janssen is op 20-06-1905 te Asten overleden, waarvan akte in de krant de Zuid-Willemsvaart van 24-06-1905.

Over de periodes 1910-1920 en 1920-1930 woont Frans Steeghs met kinderen in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C100 en C87 en het laatste adres staat ook bekend als Bus 7:

Zoon Peter Steeghs, geboren op 27-06-1897 te Asten is als landbouwer op 25-04-1930 te Asten getrouwd met Maria Francisca Tielen, geboren op 17-05-1901 te Asten als dochter van Jacobus Tielen en Elisabeth Verberne. Hun huwelijk staat gemeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 12-05-1930.

Vader Frans Steeghs is op 15-05-1936 te Asten overleden en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-05-1936 wordt zijn overlijden gemeld.

Over de periode 1930-1938 wonen Peter Steeghs en Maria Francisca Tielen met hun gezin in het huis op Bus 7:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-07-1931 en 28-06-1935 de geboortes van zoon Franciscus en dochter Elisabeth:

De boerderij is volgens tekening van architect A. de Gooijer van 04-06-1951 opnieuw opgebouwd door de stichting wederopbouwboerderij1.

Peter Steeghs is op 01-09-1980 in Nederweert overleden en Maria Francisca Tielen is op 14-05-1989 te Nederweert overleden. In 1997 is dit deel van Bus door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Het huis is vervangen door nieuwbouw uit 2006.

Overzicht bewoners

Bus 7

Hoogenbergen

De naam Hoogenbergen in Asten komen we niet tegen in de Rechterlijke Archieven van Asten en is van vrij recente datum. Ten zuiden van de Behelp onder het Lierops Ven ligt het gehucht Hoogenbergen, zoals te zien is op de topografische kaart van 1895:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 30-10-1886 en van 20-07-1895 wordt gesproken over de handel in hout en mutsaard op Hoogenbergen, hetgeen betekent dat het toen ook al een bebost gebied was:

In 1850 wordt aan de noordzijde van Hoogenbergen de eerste boerderij gesticht en rond 1920 volgen de andere drie boerderijen meer naar het zuiden van Hoogenbergen. Dagblad De Tijd van 25-05-1929 bericht over een brand die in Hoogenbergen heeft gewoed en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 19-03-1935 wordt door de Gemeente grond verpacht aan landbouwers:

Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog stond op Hoogenbergen een wehrmachtshuisje en niet ver daar vandaan was er later een schuilplaats voor een aantal mannen uit 's-Gravenhage. Hieronder uit de verhalen van Con van Nieuwenhoven1 en Gerard Geboers2 een compilatie:

Bij de Gezandebaan op het huidige golfterrein staat het restant van een wehrmachtshuisje uit de Tweede Wereldoorlog. Gedurende de Tweede Wereldoorlog legde het Duitse leger de zogenaamde Kammhuberlinie aan om de Duitse steden tegen de geallieerde bombardementen vanuit Engeland te verdedigen. De Duitse generaal Joseph Kammhuber had al in juli 1940 opdracht gekregen een luchtverdedigingslinie op te bouwen.
De Duitsers hadden als afweergeschut de Flak ter verdediging van het luchtruim, maar dat was niet voldoende. Generaal Kammhuber begon met het oprichten van nachtjagereenheden. Tegen het einde van het jaar breidde de Luftwaffe het aantal nachtjagers uit tot 165 toestellen. De nachtjagers werden geholpen door de stralenbundel van de zoeklichten uit de wehrmachtshuisjes.
Deze methode kon alleen 's nachts bij helder weer worden toegepast en werd de Helle Nachtjagd genoemd. De Kammhuberlinie bevond zich op een strook land die vanaf de Noordzeekust meer dan 200 kilometer diep het binnenland in reikte. Op vaste afstanden van elkaar bevonden zich hier waarnemingsposten de zogenaamde wehrmachtshuisjes, radarinstallaties, luchtafweerbatterijen en vliegvelden met dag- en nachtjagers.
Destijds was er ook in de buurt van Venlo een vliegveld Fliegerhorst en vandaar stegen de vliegtuigen op en met behulp van de zoeklichten de Engelse bommenwerpers te onderscheppen. Op verschillende locaties rond de Peel waren zoeklichten geplaatst, onder andere drie in Someren aan de Slievenstraat, de Steeg-Broekstraat en een langs de Kerkendijk. In Heusden een aan de Gezandebaan en een aan het begin van de Ospelseweg, verder nog een in Ommel ten noorden van de kippenslachterij Goossens. In de gemeente Deurne werden 9 zoeklichten geplaatst, een in de Peel bij de Nachtegaal en eentje in Leensel en nog een in Sloot te Liessel en verder nog een op de Ospeldijk. Hieronder een foto van de restanten van het wehrmachtshuisje op de Gezandebaan.

In maart 1941 begon de luchtstrijd boven zuid Nederland. Er werd door de Duitsers een zoeklichtzone 'Scheinwerferbatterie' ingericht om het Ruhrgebied in Duitsland te beschermen tegen aanvallende geallieerde vliegtuigen. De zoeklichten stonden telefonisch in verbinding met elkaar en tevens met vliegveld Gilze Rijen en Eindhoven.
Nadat de landbouwgrond was teruggegeven aan de eigenaren werd het wehrmachtshuisje aan de Gezandebaan, door de woningnood in die tijd, bewoond door Tinuske Berkers met zijn groter wordende gezin. Van die wehrmachtshuisjes zijn er veel verdwenen. Maar aan de Gezandebaan bleef het vervallen gebouwtje staan omdat er historie aan zit.

Ook aan de Gezandebaan was het onderduikerskamp Hoogenbergen. In 1942 moeten alle werkloze Nederlandse mannen in de leeftijd van 18 tot 35 jaar zich melden voor de Arbeitseinsatz. Dit omdat de productie van oorlogsmaterieel achter bleef, omdat veel Duitse militairen aan het front waren. Voor velen is dat reden om onder te duiken op afgelegen boerderijen of in de bossen, bijvoorbeeld in de Peel. In de grote steden waar regelmatig razzia's zijn, is onderduiken veel moeilijker. Om die reden zoeken veel mannen uit het westen van het land hun heil op het platteland.
Zo richten de onderduikers Koos Stolk uit den Haag en Wim Gebhard uit Gouda op Hoogenbergen aan de Gezandebaan op een open plek in een relatief dicht, jong naaldbos (huidige locatie op het eilandje in de visvijver) in het diepste geheim een onderduikerskamp op. Hieronder een foto van de Stroobouw:

Deze locatie was hun aangewezen door fietsenmaker Harrie Peeters uit Asten. Vanaf 2 augustus 1943 verblijven ze hier, nauwelijks 1 kilometer westelijk van het wehrmachtshuisje aan de Gezandebaan.
Geregeld komen er nieuwe onderduikers bij tot er uiteindelijk 12 mannen zijn. Een boerenfamilie in de buurt, de familie van Willem en Mina van Meel is voor hen een vertrouwd adres voor gezelligheid, maar ook om daar melk, groenten en eieren te halen. Ook het brood, dat bakker Johan Peeters voor hen bakt, ligt hier klaar.
Ook bij Graard en Dina Geboers op de Pannenhoef kunnen ze groenten en eieren krijgen. Buiten enkele vertrouwelingen is aanvankelijk niemand op de hoogte van het bestaan van het kamp. Na enkele maanden krijgen er meer mensen door dat er iets gaande is in het bos. De onderduikers voelen zich niet langer meer veilig en eind december 1943 is het niet langer verantwoord om te blijven. Jachtopziener Bussers weet een veilige locatie. In het gehucht Moorsel in Lierop bouwen ze een nieuw kamp.
Er komen hier uiteindelijk 30 onderduikers voor een veilig onderkomen. Direct na de bevrijding op 21 september 1944 wordt dit kamp opgeheven.

Tegenwoordig liggen er nog drie boerderijen die allen stammen uit het begin van de 20^e eeuw.

Broekstraat 4

Godefridus Sauvé is geboren te Vlierden op 18-05-1882 als zoon van Albertus Sauvé en Petronella Branten (zie Sengersbroekweg 7). Hij is op 05-05-1916 te Asten getrouwd met Maria Mathea Hubertina Ramaeckers, geboren te Herten op 04-11-1896 als dochter van Peter Ramaeckers en Gertrudis Hubertina Teuwen. In 1929 komen zij vanuit Nederweert in het huis met huizingnummer D173a ofwel Hoogenbergen 5, wonen:

Ook over de periode 1930-1938 wonen Godefridus Sauvé en Maria Mathea Hubertina Ramaeckers met hun gezin in het huis op Hoogenbergen 5:

Onder in de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-08-1934 de geboorte van dochter Geertruda en daaronder de verkoop van hout in de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-11-1886.

Godefridus Sauvé is op 25-04-1955 te Asten overleden en Maria Mathea Hubertina Ramaeckers is op 07-01-1976 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Bij heemkundekring de Vonder staat dit huis bekend als monument:

Object:	Broekstraat 4 tot 1960 Hoogenbergen 5.
Bouwhistorie:	Particuliere bouw, bouwjaar: circa 1900. Verbouwingen 1980 verbouw van een boerderij tot 2 woningen; 1993 oprichten van een schuur ter vervanging van een bestaande schuur.
Gebruikshistorie:	Boerenbedrijf van 1900 tot 1980.
Eigenaren/bewoners:	Familie Sauvé.
Soort woning:	Kortgevelboerderij.
Interview:	Boerderij van familie Sauvé. Hiervoor stond een andere boerderij, die is afgebroken. Nu zijn het twee woningen. Het is oorspronkelijk wel als boerderij gebouwd rond 1900. Hier is echter niets meer van over.

Hieronder een foto gemaakt rond 1945 van de familie Sauvé1:

Hieronder met streetview een opname van de oorspronkelijk uit 1929 stammende boerderij op de huidige Broekerstraat 4:

Overzicht bewoners

Hoogenbergen 5

Broekstraat 7

Rond 1925 is een boerderij gebouwd door Andreas Franciscus Hubertus Vereijken, geboren te Deurne op 11-10-1874 als zoon van Andreas Hubertus Vereijken en Petronella Raijmakers. Hij is te Someren op 13-10-1911 getrouwd met Petronella Martens, geboren te Deurne op 28-03-1889 als dochter van Johannes Martens en Eimerdina van den Heuvel (zie Voormalig huis D790). In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer D174, ook bekend staand als Hoogenbergen 2:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis aan Hoogenbergen 2:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-07-1931 de geboorte van dochter Eimerdina en in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 04-11-1933 de geboorte van zoon Petrus:

In het Peelbelang van 26-05-1945 wil zoon Frans Vereijken schoenen ruilen:

Petronella Martens is op 31-03-1951 te Asten overleden en Andreas Franciscus Hubertus Vereijken is op 13-11-1960 te Asten overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Bij heemkundekring de Vonder staat dit huis bekend als monument:

Object:	Broekstraat 7 tot 1960 Hoogenbergen 2.
Bouwhistorie:	Particuliere bouw, bouwjaar: circa 1925. Verbouwingen 1981 verbouw van boerderij tot woning.
Gebruikshistorie:	Boerenbedrijf van 1925 tot 1981.
Eigenaren/bewoners:	Familie Vereyken.
Soort woning:	Langgevelboerderij.

Hieronder een streetview van de uit 1925 stammende boerderij op Broekstraat 7:

Overzicht bewoners

Hoogenbergen 2

Korhoenweg 4

Godefridus Kortooms, geboren te Asten op 21-07-1814 als zoon van Dorothea Kortooms, heeft rond 1850 een nieuw huis gebouwd. Hij was een onecht kind en moeder Dorothea, geboren op 20-06-1790 te Asten was een dochter van Andries Godefridus Kortooms en Anna Maria Antonius van Deursen. Hij is te Asten op 23-04-1852 getrouwd met Petronella Verspeek, geboren te Someren op 09-02-1920 als dochter van Hendrik Verspeek en Antonetta van de Ven. In het bevolkingsregister van Asten wonen zij in het huis met huizingnummer D117 en vanaf 1869 nummer D147:

Ook over de periodes 1879-1890 wonen zij in het huis met dan huizingnummer D147 tot het overlijden van Godefridus Kortooms op 03-01-1890:

Petronella Verspeek blijft tot haar overlijden op 15-03-1899 met haar kinderen in het huis met dan huizingnummer D148 wonen:

Dochter Johanna Maria Kortooms, geboren te Asten op 09-08-1864 neemt dan het huis over. Zij is op 25-05-1894 te Asten getrouwd met Mathijs van Gerwen, geboren te Lierop op 11-05-1866 als zoon van Judocus van Gerwen en Maria van Zon. Ook over de periodes 1900-1910, 1910-1920 en 1920-1930 wonen Mathijs van Gerwen en Johanna Maria Kortooms in het huis met achtereenvolgens huizingnummer D170, D161 en D164, het laatste ook bekend als Hoogenbergen 1:

De Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 01-11-1905 maakt melding van een brand in de armzalige boederij van de familie van Gerwen en blijkbaar wordt dit deel van de Peel onder Heusden ook wel 'de Rus' genoemd.

Ook in de periode 1930-1938 wonen Mathijs van Gerwen en Johanna Maria Kortooms nog in het huis op Hoogenbergen 1 tot hun verhuizing rond 1932 naar Wolfsberg 34, waar zij inwonen. Mathijs van Gerwen is op 17-12-1943 te Asten overleden en Johanna Maria Kortooms is op 03-05-1945 te Asten overleden:

In het huis komt wonen zoon Johannes van Gerwen, geboren te Asten op 27-01-1902 en te Asten op 01-02-1929 getrouwd met Catharina Gielens, geboren te Asten op 20-05-1901 als dochter van Johannes Gielens en Hendrina van den Boomen. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis op Hoogenbergen 1 tot hun verhuizing rond 1935 naar de Meijelscheweg:

Korte tijd heeft in het huis gewoond Petrus Nicolaas Kessels, geboren te Meijel op 25-05-1906 als zoon van Peter Hubertus Kessels en Gertrudis van der Steen. Hij is op 14-04-1932 te Eindhoven getrouwd met Johanna van Aaken, geboren te Gendringen op 05-09-1906 als dochter van Johannes van Aaken en Catharina Joortjes. In 1934 brandde zijn boerderij af en ook hier wordt 'de Rus' genoemd, volgens de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 05-07-1934:

In de periode 1930 -1938 wonen zij in het huis op Hoogenbergen 1 tot hun vertrek naar de Meijelscheweg:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 05-03-1936 de geboorte van zoon Adrianus Kessels:

Vanuit Peel 20 (zie Veluwsedijk 3) komt zijn zwager Wilhelmus Manders, geboren te Lierop op 11-04-1898 als zoon van Wilhelmus Manders en Catharina van Houts, in het huis wonen. Hij is op 07-09-1926 te Meijel getrouwd met Anna Maria Kessels, geboren te Meijel op 09-02-1902 als dochter van Peter Hubertus Kessels en Gertrudis van der Steen. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1930-1938 zijn zij de bewoners van Hoogenbergen 1:

Hieronder in de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-04-1937 de geboorte van dochter Martina en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-10-1941 de geboorte van zoon Gerardus.

Wilhelmus Manders is op 09-09-1967 te Asten overleden en Anna Maria Kessels is op 12-02-1983 te Deurne overleden. Hieronder het bidprentje bij het overlijden van Willem Manders.

Het adres betreft de huidige Korhoenweg 4 waar de uit 1930 daterende woning van de familie Manders staat, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hoogenbergen 1

Voormalig huis D790

In 1918 komt vanuit Someren Johannes Martens, geboren te Deurne op 03-01-1851 als zoon van Johannes Martens en Hendrina van de Kerkhof, in een nieuw gebouwd huis wonen. Hij is als landbouwer te Deurne op 11-05-1878 getrouwd met Eimerdina van den Heuvel, geboren te Deurne op 21-11-1851 als dochter van Petrus van den Heuvel en Hendrina van den Eijnden. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 wonen zij in het huis op huizingnummer D170:

Ook in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer D173 ook bekend staand als Hoogenbergen 3:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 28-04-1928 de aankondiging van de gouden bruiloft van Johannes Martens en Eimerdina van den Heuvel:

In de periode 1930-1938 wonen Johannes Martens en Eimerdina van den Heuvel met hun zoon Peter Johannes in het huis op Hoogenbergen 3:

Zij verhuizen in september 1937 naar de Kanaalweg 4d in Someren en Johannes Martens is te Someren op 19-06-1938 te Someren overleden en Eimerdina van den Heuvel is op 12-03-1951 te Someren overleden.

Een korte tijd woont in het huis Wilhelmus Wijnen, geboren te Asten op 07-01-1903 als zoon van Peter Johannes Wijnen en Helena Maria Coolen. Hij is op 17-02-1933 te Asten getrouwd met Hendrika Eleonora Leenders, geboren te Asten op 27-04-1907 als dochter van Antonie Leenders en Antonetta Vervoordeldonk. Zij komen vanuit de Stegen 3 (zie Voormalig huis G88) in het huis op Hoogenbergen 3 wonen:

Zij vertrekken naar Peel 12b en vanuit Helmond komt in het huis wonen Peter Johannes Sieben, geboren op 14-09-1878 te Nederweert als zoon van Petrus Gerardus Sieben en Anna Geertrudis Jonkers. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1930-1938 woont hij in het huis op Hoogenbergen 3:

In 1941 verhuist Peter Johannes Sieben naar Bergeijk en het is verder niet bekend wie de bewoners van dit huis zijn, maar het huis is rond 1950 afgebroken.

Overzicht bewoners

Hoogenbergen 3

Hutten

Het gehucht de Hutten ligt zowel in Asten als aan de kant van Liessel en bij deurnewiki1 lezen we over dit gehucht:

De benaming "de Hutten", komt vanaf de 19^e eeuw in de geschriften voor. Het is niet zeker waar de naam Hutten vandaan komt, maar het zou te maken kunnen hebben met de periode rond 1820. Er was door de sterke bevolkingstoename een groot gebrek aan woonruimte en sommige boeren probeerden van de gemeente een stuk heidegrond te kopen om met de ontginning ervan de kost te verdienen. Ze bouwden dan letterlijk een hutje op de heide en hielden zich aanvankelijk voornamelijk in leven met het steken en verhandelen van turf. Mogelijk hebben ook de verveningsactiviteiten van de Maatschappij Helenaveen en de gemeente Deurne ervoor gezorgd dat de turfstekers uit Deurne, Liessel en Asten hier hun woonverblijf dichter bij de werkplek bouwden. De bewoners van de Hutten of in Liessel of in Asten waren in elk geval pioniers, die begonnen met het steken van turf in de nog onontgonnen Peel en later als akkerbouwers de kost verdienden.
De Hutten in Asten liggen in de buurt van den Heidrik, tegenwoordig bekend als de Heitrak, en in Liessel lagen de Hutten aan de andere zijde van de Aa. Hieronder een typische boerderij met oude schuur gelegen in de Hutten.

De gemeente Asten bezat rond 1880 de meeste grond in de Hutten, zoals blijkt uit de jaarlijkse verpachting van gras door de gemeente Asten in de krant de Zuid-Willemsvaart van 07-08-1880, 06-08-1881 en 29-07-1882:

Hieronder wordt de kadasterkaart uit 1832 vergeleken met de topografische kaarten van 1870, 1900 en 1935:

Op de kadasterkaart linksboven zijn drie huizen te onderscheiden en op de topografische kaart van 1870 is dit aantal uitgebreid tot zes huizen. De topografische kaart van 1900 linksonder toont een uitbreiding tot 9 huizen en op die kaart van 1935 rechtsonder is het uitgebreid tot 12 huizen.

Het oudste huis ligt op de grens met het gehucht Zand en dateert van ongeveer 1765 en bij dit huis wordt in de rechterlijke archieven de Aarendonkse brug genoemd alsmede de veldnamen Elset en Mastkoy. De naam Arendonk komt echter niet in deze omgeving voor, wel is Arenbroek een Deurnes toponiem gelegen te Liessel evenals Elset, wat een verbastering is van de naam Elschot. Op de kaarten zien we wel de veldnaam Maaskooi op de grens van Hutten en de Kleine Heitrak en de gemeente Asten verpacht in de krant de Zuid-Willemsvaart van 08-07-1919 hier weiland:

Het gehucht Hutten is dus een van de oudste bewoonde delen van de Peel en ligt op de grens met Deurne aan de westzijde van de Astensche Aa. Ten noorden ervan ligt het Zand en ten zuiden ligt de Kleine Heitrak. Aan de andere zijde van de Astensche Aa ligt eveneens een gehucht Hutten, behorende tot de gemeente Deurne. De bewoners van Hutten zijn altijd sterk op het de nabije gelegen kerkdorp Liessel georiënteerd. Tegenwoordig liggen de vooroorlogse huizen van het gehucht Hutten in de straten Hutten, Pijlstaartweg en het zuidelijke deel van Zand.

Hutten 10

Rond 1871 is een nieuw huis gebouwd met het kadasternummer D888, waarin komt wonen Wilbert van der Wallen, geboren te Deurne op 16-10-1841 als zoon van Arnoldus van der Wallen en Mechelina Lijssen. Hij is op 24-04-1871 te Asten getrouwd met Petronella Lammers, geboren te Asten op 28-11-1846 als dochter van Jan Lammers en Johanna Verhees. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 wonen zij in het huis dat toen nog ongenummerd was:

Ook over de periodes 1879-1890, 1890-1900 en 1900-1910 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C85, C82 en C86:

Wilbert van der Wallen is op 12-05-1908 te Asten overleden en Petronella Lammers verhuist in 1910 naar Deurne.

Het huis wordt overgenomen door zoon Martinus van der Wallen, geboren te Asten op 07-01-1878 en op 09-04-1904 te Deurne getrouwd met Johanna Hikspoors, geboren te Deurne op 30-01-1881 als dochter van Peter Hikspoors en Antonia van Someren. Ook over de periodes 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C75 en C62, dat laatste ook bekend staand als Hutten 12:

Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 12:

Zij vertrekken rond 1935 naar een nieuw huis in de buurt met het adres Hutten 12A (zie Hutten 12) en vanuit de Jan van Havenstraat 13 (zie Kennisstraat 1) komt in het huis wonen Antonius van der Heijden, geboren te Bakel op 13-05-1884 als zoon van Cornelis van der Heijden en Maria Francisca Timmermans. Hij is als veenarbeider op 20-05-1911 te Deurne getrouwd met Petronella Hoebergen, geboren te Deurne op 30-05-1887 als dochter van Gerardus Hoebergen en Antonetta van Wetten. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 12:

Zij verhuizen rond 1936 naar Peel 7 (zie Smientweg 1) en vanuit Bakel komt in het huis wonen Leonardus van Lierop, geboren te Bakel op 13-07-1910 als zoon van Petrus van Lierop en Johanna van de Mortel. Hij is op 25-04-1934 te Asten getrouwd met Arnoldina Cornelia Jansen, geboren te Asten op 09-09-1909 als dochter van Johannes Jansen en Maria Rovers. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 12:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-02-1938 de geboorte van zoon Petrus:

Zij verhuizen in 1939 naar Deurne en in het huis komt wonen Hubertus Antonius Hendrikus Leijssen, geboren te Venray op 05-10-1901 als zoon van Petrus Johannes Leijssen en Petronella Cox en sinds 03-09-1938 weduwnaar van Bertha Sophia Loonen. Hij is op 29-09-1939 te Venray hertrouwd met Anna Maria Gertruda Josephina Linders, geboren te Venray op 04-03-1918 als dochter van Francis Linders en Anna Maria van Opbergen.

In de Nieuwe Venlosche courant van 17-06-1939 wordt er door Hubertus Leijssen naar een huishoudster gevraagd:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 30-05-1940 en in de Helmondsche courant van 14-08-1945 de geboortes van dochter Maria en zoon Martinus:

Het huis is in de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd en is rond 1953 opnieuw opgebouwd. Het bestaat nog steeds en heeft nu het adres Hutten 10, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hutten 12

Hutten 12

Rond 1935 is op het perceel met kadasternummer D2064 een nieuw huis gebouwd waar vanuit Hutten 12 (zie Hutten 10) in komt wonen Martinus van der Wallen, geboren te Asten op 07-01-1878 als zoon van Wilbert van der Wallen en Petronella Lammers (zie Hutten 10). Hij is op 09-04-1904 te Deurne getrouwd met Johanna (Hanna) Hikspoors, geboren te Deurne op 30-01-1881 als dochter van Peter Hikspoors en Antonia van Someren. In het bevolkingsregister van Asten in dee periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 12A:

Martinus van der Wallen is op 09-11-1940 te Asten overleden. en zijn zoon Willebrordus (Willem) van der Wallen is op 09-10-1944 bij het ontploffen van een Duits munitiekistje om het leven gekomen. Bij deurnewiki lezen we hierover het volgende:

In de vroege namiddag van 9 oktober 1944 was een patrouille van twee Duitse soldaten in de Zandse bossen gesignaleerd en door geallieerde militairen gevangen genomen. Dit gebeuren werd gadegeslagen door een groep van ongeveer 20 mannen en jongens. Een gevonden vreemd uitziend explosief, vermoedelijk bedoeld om de brug van Sluis XI op te blazen, trok de aandacht van de groep. Alhoewel de, onder geallieerde begeleiding passerende Duitse gevangenen nog gewaarschuwd hadden voor het gevaarlijke voorwerp, werd door een ongelukkige handgreep het explosief in werking gesteld, waarop het met een oorverdovende knal explodeerde. De gevolgen waren vreselijk; acht omstanders vonden direct de dood, van de levensgevaarlijk gewonden overleden binnen een week nog vijf personen en een kind enkele weken later. In totaal dus 13 dodelijke slachtoffers in de buurt van het Rinkveld in Asten.

Hieronder het bidprentje bij zijn overlijden, het gezamenlijke bidprentje van alle slachtoffers en een foto van hem:

In het Peelbelang van 16-12-1944 meldt Johanna Hikspoors dat er bij haar een paard is komen aanlopen:

Johanna (Hanna) Hikspoors is op 22-11-1964 te Deurne overleden en hieronder de bidprentjes bij het overlijden van Martinus van der Wallen en bij die van Johanna Hikspoors:

Het huis wordt waarschijnlijk overgenomen door zoon Antonius van der Wallen, geboren te Asten op 07-05-1918 en op 14-01-1944 te Asten getrouwd met Arnoldina Bots, geboren te Deurne op 18-02-1920 als dochter van Wilhelmus Bots en Petronella van Lieshout. Links in het Peelbelang van 03-02-1945 biedt Antonius van der Wallen een Duitse herder te koop aan, die ook te ruilen is voor een Belgische herder en hij biedt slachtkonijnen te koop aan, die ook te ruilen zijn voor damesschoenen. Rechts in het Peelbelang van 17-02-1945 biedt Antonius van Heugten een radio te koop aan, die ook te ruilen is voor een kinderwagen:

Antonius van der Wallen is op 26-01-1979 te Deurne overleden en Arnoldina Bots is op 22-07-1996 te Helmond overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Het uit 1935 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Hutten 12, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hutten 12A

Hutten 13

Volgens het kadaster over de periode 1811-1832 is de gemeente van Asten eigenaar van een huis in de Hutten:

Kadaster 1811-1832; D40:
Huis en erf, groot 04 roede 12 el, de Hutten, klassen 10.
Eigenaar: De gemeente van Asten

In het huis komt wonen Jan Peter Lammers, geboren te Someren op 18-07-1815 als zoon van Pieter Lamers en Aldegonda Leenders. Hij is op 21-02-1840 te Someren getrouwd met Johanna Verhees, geboren te Someren op 31-01-1817 als dochter van Hendrikus Verhees en Anna Verbaarschot. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C82, en vanaf 1869 huizingnummer C87:

Johanna Verhees is op 10-07-1879 te Asten overleden en in de Zuid-Willemsvaart van 21-01-1882 verkoopt Jan Peter Lammers een hoop goederen:

Het huis wordt overgenomen door dochter Anna Maria Lammers, geboren te Asten op 05-07-1851 en op 05-02-1877 te Asten getrouwd met Andreas Verhees, geboren te Someren op 20-02-1848 als zoon van Andreas Verhees en Anna Maria van den Bogaard. Ook over de periodes 1879-1890, 1890-1900, 1900-1910, 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C86, C83, C87, C76 en C63, dat laatste ook bekend staand als Hutten 5:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-01-1927 de aankondiging van hun gouden bruiloft en in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche corant van 08-02-1927 een verslag van de festiviteiten:

Hieronder een foto genomen tijdens de viering van hun gouden bruiloft, waarbij de oude boerderij goed zichtbaar is:

Andreas Verhees is op 14-03-1931 te Asten overleden en Anna Maria Lammers is op 28-08-1931 te Asten overleden.

Het huis wordt overgenomen door dochter Maria Verhees, geboren te Asten op 08-10-1894, die sinds 1926 al bij Andreas Verhees inwoonde. Zij is op 12-05-1922 te Asten getrouwd met Eimert (Eèm) Verbeek, geboren te Deurne op 04-04-1884 als zoon van Henricus Verbeek en Maria Seijkens. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C63, ook bekend staand als Hutten 5:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 5:

Eimert (Eèm) Verbeek is op 17-10-1958 te Deurne overleden en Maria Verhees is op 23-09-1986 overleden:

Het huis is in 1961 opnieuw opgebouwd en heeft nu het adres Hutten 13, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kadasternummer D40

Hutten 5

Hutten 9

Rond 1859 is een nieuw huis gebouwd waar vanuit een naastgelegen huis (zie Zand 1) in komt wonen Antonie Joosten, geboren te Vlierden op 21-05-1798 als zoon van Joost Antonij Joosten en Maria van de Vorst. Hij is op 26-01-1821 te Asten getrouwd met Catharina Slaats, geboren te Asten op 06-09-1792 als dochter van Mathijs Slaats en Hendrina Verberne (zie Zand 1). In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C81, en vanaf 1869 huizingnummer C86:

Catharina Slaats is op 23-04-1865 te Asten overleden en Antonie Joosten is op 23-02-1867 te Asten overleden.

Het huis, dat in 1869 kadasternummer D821 krijgt, wordt overgenomen door dochter Maria Josepha Joosten, geboren te Asten op 14-08-1827 en op 04-02-1867 te Asten getrouwd met Theodorus Brouwers, geboren te Beek en Donk op 10-03-1825 als zoon van Adrianus Brouwers en Lucia Huijbers. Ook over de periodes 1879-1890 en 1890-1900 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C84 en C81:

Maria Josepha Joosten is op 04-03-1891 te Asten overleden en Theodorus Brouwers verhuist eind 1897 naar A222.

Vanuit C146 komt in het huis komt wonen Johannes Antonius Verhagen, geboren te Mierlo op 25-10-1851 als zoon van Godefridus Verhagen en Maria Manders. Hij is op 27-02-1889 te Mierlo getrouwd met Johanna Maria Snijders, geboren te Someren op 13-02-1855 als dochter van Antonie Snijders en Helena van Horik.

Zij verhuizen in 1900 naar Vlierden en vanuit C97 komt in het huis wonen Adriaan Welten, geboren te Asten op 05-04-1863 als zoon van Willem Welten en Johanna Geven (zie Voormalig huis D828). Hij is op 31-01-1896 te Asten getrouwd met Antonia Boerekamps, geboren te Asten op 26-08-1859 als dochter van Godefridus Boerekamps en Maria Lintermans (zie Venbergweg 18).

Zij verhuizen eind 1901 naar D91 (zie Pannenhoef 9) en in het huis komt wonen Arnoldus van der Wallen, geboren te Asten op 24-02-1872 als zoon van Wilbert van der Wallen en Petronella Lammers. Hij is op 18-01-1902 te Deurne getrouwd met Johanna Maria van Hugten, geboren te Deurne op 18-01-1869 als dochter van Johannis van Hugten en Christina van Kuilenburg. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1900-1910 wonen zij in het huis met huizingnummer C85:

Zij verhuizen in 1904 naar Deurne en in het huis komt wonen Hendrikus (Driek) van Heugten, geboren te Asten op 27-01-1878 als zoon van Theodorus van Heugten en Theodora van der Wallen. Hij is op 25-02-1905 te Deurne getrouwd met Petronella van Heugten, geboren te Asten op 14-01-1878 Jan van Heugten en Johanna van den Bogaart.

Volgens het bevolkingsregister blijft Hendrikus van Heugten (zie Hutten 9) de bewoner van het huis, maar op basis van de huizingnummers en het kadaster is het waarschijnlijker dat het huis is overgenomen door Arnoldus Martens, geboren te Asten op 22-02-1871 als zoon van Martinus Martens en Henrica van der Wallen (zie Hutten 9), die hierboven waarschijnlijk abusievelijk is doorgehaald. Hij is op 27-10-1906 te Deurne getrouwd met Johanna van Someren, geboren te Deurne op 24-10-1882 als dochter van Johannes van Someren en Antonetta Janssen. Ook in de periode 1910-1920 wonen zij in het huis met dan huizingnummer C74:

Zij verhuizen rond 1911 naar het Dorp en in het huis komt wonen Peter Welten, geboren te Asten op 02-02-1870 als zoon van Antonie Welten en Johanna Slaats. Hij is op 30-04-1909 te Asten getrouwd met Hendrika van der Wallen, geboren te Asten op 12-09-1887 als dochter van Wilbert van der Wallen en Petronella Lammers (zie Hutten 10). Hendrika van der Wallen is op 19-11-1921 te Asten overleden en over de periode 1920-1930 woont Peter Welten met zijn kinderen in het huis met huizingnummer C61, ook bekend staand als Hutten 10:

Ook in de periode 1930-1938 woont Peter Welten met zijn kinderen in het huis met het adres Hutten 10:

Peter Welten is op 20-12-1932 te Deurne overleden en het huis wordt overgenomen door dochter Wilhelmina Johanna Welten, geboren te Asten op 16-07-1912 en op 21-04-1933 te Someren getrouwd met Arnoldus Johannes (Nol) Spetgens, geboren te Sittard op 19-11-1909 als zoon van Frans Joseph Spetgens en Maria Agnes Meerts. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 10:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-01-1934 en in die van 09-05-1935 de geboortes van zonen Franciscus en Peter:

In het Peelbelang van 16-12-1944 meldt Jan Arnold Spetgens dat er vijf scheutelingvarkens vermist zijn:

Arnoldus Johannes (Nol) Spetgens is op 09-04-1963 te Deurne overleden en Wilhelmina Johanna Welten is op 15-10-1988 te Bakel overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Het uit 1869 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Hutten 9.

Overzicht bewoners

Hutten 10

Pijlstaartweg 10

Rond 1926 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D2284, waar vanuit B78a (zie Oostappensedijk 50) in komt wonen Cornelis (Knelis) Timmermans, geboren te Asten op 12-10-1893 als zoon van Petrus Timmermans en Petronella Verberne. Hij is op 17-02-1922 te Asten getrouwd met Theodora (Door) Verbugt, geboren te Asten op 09-12-1892 als dochter van Leonard Verbugt en Elisabeth van den Heuvel. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C57a, ook bekend staand als Hutten 4:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 4:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-01-1935 de geboorte van dochter Bernadetta:

In het Peelbelang van 03-03-1945 meldt Cornelis Timmermans dat hij een bontkraag is verloren en in diezelfde krant van 17-03-1945 biedt hij mangelwortelen te koop aan:

Hieronder een foto van Cornelis Timmermans:

De boerderij is volgens tekening van de architect Gebroeders de Vries van 31-07-1946 heropgebouwd door de stichting wederopbouwboerderijen1.

Hieronder een foto uit 1947 van het gezin Timmermans-Verbugt met op de voorste rij van links naar rechts Hubertus Christianus Maria (Hubert), Bernadetta Liduwina Maria (Bernadette), Maria Josepha en Joannes Isidorus (Jan) en op de middelste rij Cornelis (Knelis) Timmermans en Theodora (Door) Verbugt en op de achterste rij van links naar rechts Peter Jozef, Leonardus Corenlis (Lenard), Petronella Maria (Nel) en Elisabeth Theodora Theresia (Betsie):

Cornelis Timmermans emigreerde in 1950 naar Canada en bij deurnewiki lezen we het volgende daarover:

Knelis en Door vertrokken op 16 mei 1950 naar Canada. Op die dag stapte het gezin Timmermans, met de kinderen Jan (22), Betsie (21), Huub (19), Maria (17), en Bernadette (15) in de bus de Pelikaan uit Someren, die hen naar de Holland-Amerika Lijnkade te Rotterdam bracht. Zoon Peter en dochter Nel volgden later. Zoon Lenard was al in 1949 vertrokken.

Hun sponsor was Mr. Lee Tully te Oakville, provincie Manitoba, Canada. De aankomsthaven was Halifax, Nova Scotia, van waar hun een 72 uur durende reis per stoomtrein te wachten stond. Hun verblijf aldaar zou van korte duur zijn daar hun sponsor zich niet hield aan het door Timmermans ondertekend contract.

Drie maanden na aankomst zakten de emigranten zuidwaarts af naar Blenheim in Ontario via pater Otgerus (Fredericus Bernardus de Vent uit Asten) die voor onderdak zorgde. Men had een boerderij van zestien hectare achtergelaten, maar slechts negen maanden later werd er een van veertig hectare in één grote lap aangekocht in Adelaide Township nabij Strathroy, Ontario.

In de Katholieke Illustratie van 8 december 1956 verscheen onder de titel Canada is goed voor ons geweest... een uitgebreid artikel met vele foto's over het wel en wee van de familie Timmermans na zes jaar verblijf in Canada2.

Een tweede artikel, zestien jaar later, betrof het gouden huwelijkspaar Timmermans in de NIEUWE REVU Nr 29 van 15-21 juli 1972 op pagina's 8-15 met als opschrift: HET GOUD LAG IN CANADA, tekst en foto's door J. W. Hofwijk (pseudoniem voor Will Kint te Haarlem). Het bevatte een twee pagina's tellende foto van het echtpaar met ganse aanhang voor de kerk in Delaware, Ontario.

Cornelis (Knelis) Timmermans is op 02-03-1988 te Lambert (Canada) overleden en Theodora (Door) Verbugt is op 13-09-1994 in Canada overleden.

Het in 1947 opnieuw opgebouwde huis bestaat nog en heeft nu het adres Pijlstaartweg 10, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hutten 4

Pijlstaartweg 13

Rond 1929 wordt op het perceel met kadasternummer D2295 een nieuw huis gebouwd, waar vanuit Meijel in komt wonen Hendrikus Joseph (Harrie) Nijssen, geboren te Meijel op 22-03-1902 als zoon van Johannes Nijssen en Petronel Lenders. Hij is op 11-05-1929 te Deurne getrouwd met Christina (Stien) van der Wallen, geboren te Asten op 21-05-1903 als dochter van Arnoldus van der Wallen en Johanna Maria van Hugten. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C62a, ook bekend staand als Hutten 7:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 7:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-06-1935 en in die van 21-10-1937 de geboortes van zoon Wilhelmus en dochters Petronella en Johanna:

In het Peelbelang van 16-12-1944 meldt Hendrikus Nijssen dat er bij hem een geitenbok is aangelopen:

Hieronder een foto genomen net voor hun emigratie in 1949 naar Canada met van links naar rechts Matheus Jacobus (Thieu), Wilhelmus Leonardus (Willy), moeder Christina (Stien) van der Wallen, Petronella Maria (Nellie), Christina Maria Helena (Tina), Johannes Hendricus (Jan), Hendrikus Joseph (Harrie) Nijssen, Arnoldus Matheus (Noud) en Johanna Hendrica (Jo):

Hendrikus Joseph (Harrie) Nijssen liet ook nog een herdenkingskruis plaatsen op de Pijlstaartweg, waarover we het volgende lezen op deurnewiki:

Het herdenkingskruis aan de Pijlstaartweg is geplaatst in opdracht van Harrie Nijssen, kort nadat hij met zijn gezin in 1949 naar Canada emigreerde. Het kruis is destijds ingewijd door pastoor Van Doornmalen van Liessel. Met het plaatsen van dit herdenkingskruis kwam Harrie Nijssen een belofte na die hij deed toen het gezin, na de Duitse tegenaanval van 27 oktober 1944, in hun woning in de vuurlinie kwam te liggen. Het gezin slaagde erin te ontsnappen en Meijel te bereiken. Weinig mensen zullen beseffen dat nabij dit punt de Duitse tegenaanval van 27 oktober 1944 een 'Halt' werd toegeroepen toen op Allerheiligen, 1 november 1944, het laatste schot hier gelost werd voor zover het Liessel en Asten betrof. Het beloofde echter niet het eind van de strijd voor de XV Schotse Divisie voordat Meijel en de vesting Blerick na intensief vechten ingenomen waren. De overwinning had 157 Schotse soldaten het leven gekost!

Hendrikus Joseph (Harrie) Nijssen is in 1975 te Ilderton (Canada) overleden en Christina (Stien) van der Wallen is in 1990 te Ilderton (Canada) overleden.

Het uit 1929 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Pijlstaartweg 13, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hutten 7

Pijlstaartweg 14

Rond 1928 is op het perceel met kadasternummer D2184 een nieuw huis gebouwd, waar vanuit Deurne in komt wonen Franciscus Antonius (Frans) Hoeben, geboren te Deurne op 29-12-1895 als zoon van Godefridus Hoeben en Martina van der Weerden. Hij is op 13-02-1925 te Deurne getrouwd met Petronella (Nel) Bosch, geboren te Asten op 06-06-1896 als dochter van Willem Bosch en Louisa Marcus. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C64a, ook bekend staand als Hutten 14:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 14:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-02-1934 en in die van 28-09-1939 geboortes van dochters Martina en Henrica:

Hieronder in de krant de Zuid-Willemsvaart van 11-04-1932 een ingezonder brief van Franciscus Hoeben over de aanbesteding van melkvervoer:

Hieronder in de krant de Zuid-Willemsvaart van 27-02-1934 een ingezonder brief van Franciscus Hoeben met betrekking tot scahde door jacht:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 08-11-1943 wil Franciscus Hoeben twee zeugen ruilen tegen volwassen varkens en in het Peelbelang van 14-04-1945 wil Franciscus Hoeben hoge schoenen ruilen tegen werkschoenen:

In het Peelbelang van 02-06-1945 wil Franciscus Hoeben pantoffels ruilen:

Petronella (Nel) Bosch is op 15-12-1981 te Deurne overleden en Franciscus Antonius (Frans) Hoeben is op 27-12-1985 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Door de stichting wederopbouwboerderijen is de boerderij volgens tekening van architect C. J. Th. Schut van 10-09-19521 heropgebouwd en bestaat nog met adres Pijlstaartweg 14, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hutten 14

Pijlstaartweg 5

Rond 1929 is op het perceel met kadasternummer D2063 een nieuw huis gebouwd, waar vanuit Deurne in komt wonen Wilhelmus (Helmus) Berkers, geboren te Deurne op 15-11-1902 als zoon van Lambertus Berkers en Mechelina Proening. Hij is op 02-02-1929 te Deurne getrouwd met Wilhelmina Theresia (Mina) Driessen, geboren te Helden op 08-01-1904 als dochter van Johannes Driessen en Petronella van Calis. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C57c, ook bekend staand als Hutten 6:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 6:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-12-1934 en in die van 30-12-1936 de geboortes van zoon Johannes Wilhelmus (jong overleden) en Johannes Gerardus:

In het Peelbelang van 02-06-1945 biedt Wilhelmus Berkers vijf Duitse Herders te koop aan en in diezelfde krant van 16-12-1945 meldt Wilhelmus Berkers de vermissing van een hengstveulen:

Wilhelmina Theresia (Mina) Driessen is op 10-05-1981 te Stramproy overleden en Wilhelmus (Helmus) Berkers is op 09-04-1990 te Stramproy overleden.

Het uit 1929 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Pijlstaartweg 5, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Hutten 6

Voormalig huis D286

Rond 1847 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D286, waarin komt wonen Jan Kanters, geboren te Someren op 06-09-1809 als zoon van Willem Kanters en Lutgarda Loverbosch. Hij is op 07-04-1837 te Vlierden getrouwd met Francina Neervens, geboren te Vlierden op 27-05-1811 als dochter van Joost van Neerven en Francina Vervoordeldonk. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C80, en vanf 1869 huizingnummer C85:

Jan Kanters is op 15-10-1870 te Asten overleden en ook over de periodes 1879-1890 en 1890-1900 woont Francijna Kanters met haar kinderen in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C83 en C80:

Francijna Kanters verhuist in 1896 met haar kinderen naar Deurne en in de Zuid-Willemsvaart van 25-02-1896 verkoopt zij het vee:

Vanuit D134 komt in het huis wonen zoon Wilhelmus Kanters, geboren te Asten op 23-05-1850 en op 23-04-1879 te Asten getrouwd met Petronella Welten, geboren te Asten op 12-02-1859 als dochter van Antonie Welten en Johanna Slaats.

Petronella Welten is op 23-02-1900 te Asten overleden en in de periode 1900-1910 woont Wilhelmus Kanters met zijn kinderen in het huis met huizingnummer C84:

Wilhelmus Kanters is op 07-02-1905 te Asten overleden en het huis wordt daarna niet meer bewoond en is uiteindelijk rond 1913 afgebroken. In 1997 is dit deel van 't Zand door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. 

Overzicht bewoners

Hutten

Voormalig huis D271

Rond 1845 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D271, waarin komt wonen Willem Segers, geboren te Asten op 26-03-1805 als zoon van Andries Segers en Catharina Corsten. Hij is op 26-02-1829 te Asten getrouwd met Joanna Maria Segers, geboren te Asten op 01-07-1801 als dochter van Francis Arnoldus Segers en Catharina Segers. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C79 en vanaf 1869 huizingnummer C84:

Joanna Maria Segers is op 24-09-1861 te Asten overleden en Willem Segers is op 02-06-1879 te Asten overleden.

Het huis wordt overgenomen door dochter Wilhelmina Segers, geboren te Asten op 19-06-1839. Haar broers Antonius, geboren te Asten op 02-07-1837 en Johannes, geboren te Asten op 27-01-1836 woonden bij haar in. In 1890 komt ook broer Willem, geboren op 05-02-1842 te Asten, met zijn twee kinderen, Wilhelmus Joseph en Maria, bij zijn broers en zus wonen. Hij is sinds 06-07-1890 weduwnaar van Henrica Maria Rooijakkers, met wie hij op 15-04-1882 te Deurne getrouwd was. Maria overlijdt op 6-jarige leeftijd op 20-06-1896 te Asten.

Ook over de periodes 1879-1890, 1890-1900, 1900-1910 en 1910-1920 is Wilhelmina Segers bewoner van het huis met achteenvolgens huizingnummer C80, C76, C78 en C71:

Johannes Seegers is op 08-12-1894 te Asten overleden, Willem Seegers is op 21-12-1913 te Asten overleden, Antonie Segers is op 22-11-1914 te Asten overleden en Wilhelmina Seegers is op 01-11-1921 te Asten overleden.

Het huis wordt overgenomen door Wilhelmus Joseph (Willem) Seegers, geboren te Deurne op 16-07-1887 als zoon van de eerdegenoemde Willem Segers en Henrica Maria Rooijakkers. Hij is op 01-02-1918 te Asten getrouwd met Johanna (Hanna) Timmermans, geboren te Asten op 07-07-1892 als dochter van Petrus Timmermans en Petronella Verberne:

Ook over de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C58, ook bekend staand als Hutten 8:

Zij verhuizen rond 1931 naar Hutten 2 (zie Zand 11) en vanuit Deurne komt in het huis wonen Theodorus (Dorus) Joosten, geboren te Deurne op 11-07-1898 als zoon van Wilhelmus Joosten en Francisca van Heugten. Hij is op 24-04-11926 te Deurne getrouwd met Petronella van Loon, geboren te Deurne op 30-11-1901 als dochter van Leonardus van Loon en Johanna Eijkemans. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met het adres Hutten 8:

Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 8:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 13-01-1934 en in die van 23-03-1935 de geboortes van dochters Catharina en Henrica:

Zij verhuizen in 1937 naar Deurne en in het huis komt wonen Theodorus (Thij) Friesen, geboren te Wanssum op 21-03-1910 als zoon van Martinus Friesen en Petronella Huberta Claessen. Hij is op 21-05-1937 te Asten getrouwd met Johanna (Hanneke) van Loon, geboren te Deurne op 18-02-1912 als dochter van Leonardus van Loon en Petronella Eijkemans. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 8:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-12-1939 en in die van 24-04-1941 de geboortes van zonen Leonardus en Petrus:

Theodorus (Thij) Friesen is op 15-03-1982 te Asten overleden en Johanna (Hanneke) van Loon is op 03-07-2001 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

In 1997 is dit deel van 't Zand door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Het huis is rond 2011 afgebroken en ongeveer op de plaats van het huis staat nu nieuwbouw met het adres Zand 5 Liessel.

Overzicht bewoners

Hutten 8

Zand 1

Antony Martini van Deursen is geboren te Asten op 22-07-1725 als zoon van Martinus Jansen Michiels van Deurse en Johanna Jois Cuypers (zie Voormalig huis G491). Hij is op 08-02-1750 te Asten getrouwd met Petronella Theodori van Heugten, geboren te Asten op 12-11-1728 als dochter van Theodorus Joosten van Heugten en Francisca Frans Goorts (zie Voormalig huis C116).

Juncti sunt Antonius Martini van Deursen et Petronella Theodori van Heugten, testes Joannes Wilhelmi Ketelaars et Wilhelma Theodori van Heugten.

In echt gebonden Antonius Martini van Deursen en Petronella Theodori van Heugten, getuigen Joannes Wilhelmi Ketelaars en Wilhelma Theodori van Heugten.

Het gezin van Antony Martini van Deursen en Petronella Theodori van Heugten

Gezien de verschillende geboorteplaatsen van de kinderen woont Antoni Martens van Deursen op de grens van Asten, Deurne en Meijel. In 1754 verkoopt Antoni Martens van Deursen de oogst van zijn schoonouders en het erfdeel in huis en land:

Asten Rechterlijk Archief 120 26-07-1754:
Peter Joosten van Hugten getrouwd met Anna, dochter Dirk van Hugten, Johannes Martens getrouwd met Elisabet Dirk van Hugten, Antoni Hendriks getrouwd met Maria Dirk van Hugten, Antoni Martens van Deursen getrouwd met Peternella Dirk van Hugten, Tomas Hendriks getrouwd met Willemke Dirk van Hugten. Allen kinderen en erven van wijlen Dirk Joosten van Hugten. Zij verkopen den oogst te velde. 16 kopen, opbrengst ƒ 83,-.

Asten Rechterlijk Archief 97 folio 81 verso; 28-11-1755:
Johannes Martens getrouwd met Elisabet Dirk van Hugten, Antoni Marten van Deursen getrouwd met Peternel Dirk van Hugten, te Deurne, Antoni Hendriks getrouwd met Maria Dirks van Hugten. Zij verkopen 2⁄5^e deel, onverdeeld, aan hun zwager. Peter Joosten van Hugten en 1⁄5^e deel aan hun zwager, Tomas Hendriks, in huis, hof, aangelag, land en groes 17 lopense. Koopsom ƒ 180,-.

In 1762 koopt hij een perceel groes en bouwt daarop, zoals later blijkt, een huis:

Asten Rechterlijk Archief 98 folio 61 verso; 15-03-1762:
Jan Hermans, te Liessel, Hendrik Aart Bruystens, te Deurne, Hendrik van Hugten, te Deurne. Zij verkopen aan Antoni Martens van Deursen groes aan de Loop boven off aan de Aarendonkse brug na de zijde van de Mastkoy 2 lopense, ene zijde de Loop of Aa, andere zijde en einden de gemeente Verponding: ƒ 0-10-0 per jaar. Koopsom de lasten.

Antony Martini van Deursen is op 10-04-1765 te Asten overleden en Petronella Theodori van Heugten is op 28-09-1766 te Asten hertrouwd met Bartholomeus Huybert Smits, geboren te Vlierden op 10-07-1705 als zoon van Hubertus Meeussen en Catharina Frans Rynders. Hij is weduwnaar van Johanna Hendrik van Velthoven, met wie hij op 21-05-1752 te Deurne getrouwd was. Bartholomeus Huybert Smits had nog een zoon, Peter Meuwis Smits, geboren te Vlierden rond 1755.

Voor haar tweede huwelijk moet Petronella Theodori van Heugten een staat en inventaris opmaken, waaruit blijkt dat zij met toestemming en onder voorwaarden van de gemeente Asten een huis hebben gebouwd:

Asten Rechterlijk Archief 122 folio 172 verso; 13-09-1766:
Staat en inventaris opgemaakt door Peternel Dirk van Hugten weduwe Antoni van Deursen ten behoeve van Anna Maria, Martinus, Jenneke en Francyn, haar kinderen. Zij wil hertrouwen met Meuwis Smits, te Deurne.
Onroerende goederen: huis en aangelag, land, groes en hei 10 lopense. Hebbende wijlen haar man een perceel hei groes aangekocht de dato 15-03-1762 en vervolgens daarop, of bij, een huis gebouwd, met kennis van de regenten, onder conditie dat dit niet tot nadeel van de gemeente mocht zijn. Ook mogen er geen vreemde personen of vagebonden logeren. De gemeente behield ook het recht om het huis, staande aant eynt van Asten, nevens de gemeene Dijk na Meyl en nevens de scheytloop off Aa en voorts de gemeente af te mogen breken.
Roerende goederen: een os, twee koeien, een hoge kar, een lage kar, slecht, met getuig, een bed met toebehoren, een pot, een papketel, vuurgerei, een tafel, een kist, een broodkast, elf vijm rogge.

In het huizenquohier over de periode 1766-1776 woont Petronella Theodori van Heugten samen met haar tweede man Meuwis Smits in het huis op de Hutten:

Bartholomeus Smits is op 02-09-1778 te Asten overleden en Petronella Theodori van Heugten koopt het erfdeel van de eerder genoemde zoon van Bartholomeus Smits af:

Asten Rechterlijk Archief 100 folio 122 verso; 04-01-1779:
Peter Smits, te Venroy, enige zoon van wijlen Meuwis Smits getrouwd geweest met Peternel van Hugten, die eerder is getrouwd geweest met Antoni Martens van Deursen. Zij bezitten samen een huiske of hut met daarbij zaai-, hei- of weilanden en enige beesten. Als dit wordt gedeeld blijft er niets voor beiden niets over. Overeengekomen wordt dat Peternel, geassisteerd met haar broeder Peter, alles overneemt. Koopsom ƒ 25,-.

Het huis is dan rond 1781 in handen van Petronella Theodori van Heugten en haar kinderen uit haar eerste huwelijk:

Samen met haar zoon Martinus heeft ze dan wel een flinke schuld:

Asten Rechterlijk Archief 100 folio 187; 27-07-1781:
Peternel van Hugten, weduwe Meuwis Smits en Marten Antonis van Deursen zijn schuldig aan Willem Jan Lomans ƒ 150,- à 4%. Borgen Jan Tijssen en Paulus Peters.

Petronella Theodori van Heugten had in het afgelegen huis ook nog een herberg en zij moet getuigen tegen een paardendief die bij haar gelogeerd heeft:

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 191; 02-10-1790:
Verhoor van Hendrikus Gragmans, 16 jaar, gegijzeld te Asten, het laatste gewoond hebbende te Bladel bij Jacobus van Baarschot:
Wat hij doet voor de kost en hoe lang hij absent is geweest?
Hij heeft schapen gehoedt te Bladel, is wel twee jaar uit zijn ouders huis, doch niet langer dan 14 dagen uit zijn dienst te Bladel.
Bij wie hij in die tijd heeft gewoond?
Op de Lichtenberg, onder Weert, heeft hij de schapen gehoed. In het Mooregadt, tot Weert, te hebben geweven. Vandaar is hij gegaan naar Maastrigt om te zien of hij tamboer kon worden. En vandaaruit naar Meerse waar hij enige tijd heeft geweven. En dan naar Asten, op de hoeve van Jan Verdijsseldonk, in de Astense Hut, Lierop, Someren, en eindelijk te Eersel, bij Jan Smagten en dan te Bladel bij Jacobus van Baarschot.
Hoe, door wie en op welke wijze hij is opgebracht?
De gegijzelde zegt: "Door de schutter van Deurne, Someren en Asten en met een ketting aan zijn arm".
Waarom hij is opgebracht?
Omdat hij in de Astense Hut zijnde, bewoond door de weduwe Meeuwis Smits, en waar ook de schutters present waren, verteld had dat hij medeplichtig was aan het stelen van twee paarden.
Of hij Hendrik van de Ven, te Someren, kent en of hij deze niet een paard heeft verkocht, wanneer en voor hoeveel?
Hij kent Hendrik van de Ven en heeft hem, op 24 september, vrijdag voor Someren kermis, voor 14 gulden en twee oude schellingen, een paard verkocht en deze som van voornoemde Hendrik zelf ontvangen.
Waar hij aan dat paard is gekomen en wanneer?
Dat het door Jacob Schoenmakers, soldaat, liggende in garnizoen, te Steenbergen, bij een boer te Stramproy uit de stal is gehaald en dat hij, gegijzelde, buiten staande, met de vrouw van Jacob Schoenmakers het heeft aangevat, weggevoerd en verkocht aan voornoemde Hendrik van de Ven.
Of hij ook weet van diefstal van een paard uit de stal van Jan Roymans, te Someren tegenover de predikantswoning?
Ja. Jacob Schoenmakers en zijn vrouw zijn met hem, op zaterdagnacht, 25 september laatstleden, te Someren, geweest aan het huis van Jan Roymans. Om circa twee uur in de nacht is Jacob is toen over de schelft in de paardestal geklommen, het paard losgemaakt, buiten gelaten en gebracht op den Dijk, naar Jan Lambers. Gegijzelde heeft daar het paard overgenomen en gebracht naar, even voor Weert, op den Biest, in de eerste herberg over het brugske. Hij heeft daar aan de hospes gevraagd om het paard voor hem te verkopen, zij zou twee kronen commissie krijgen. De hospes heeft hem gezegd dat het niet goed met hem zat, omdat er te Rooy (Stramproy) een paard gestolen was en dat dit het wel eens zou kunnen zijn. Gegijzelde is daarop weggegaan.
Of hij medeplichtigen heeft gehad en of hij niet wist dat zulke misdaden ten strengste verboden en strafbaar zijn?
Alleen Jacob Schoenmakers, gaande met een verlof- of werfpas, omtrent 46 uur boven Keulen. Hij had zijn vrouw, zijnde van Steenbergen bij zich. Dit waren zijn medeplichtigen. Hij heeft geen andere dieverije gepleegd dan die te Stramproy. De soldaat en zijn vrouw zijn, op 30 september laatstleden, weggegaan bij de Astense Hut, naar Duytzlandt. Hij is zich bewust van de strafbaarheid.

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 195; 02-10-1790:
Jan Roymans, te Someren, verklaart dat in de nacht van zaterdag op zondag, 25 op 26 september laatstleden zijn paard uit de stal is weggeraakt, doch niet te weten, hoe, of op wat voor wijze. Hij is met zijn knecht, op de 26^e voorschreven, het paard gaan zoeken en gekomen in den Biest, even voor Weert, in de eerste herberg over het brugske, waar, zo meent hij, den Prins uithangt, heeft zijn knecht, Jan Hurkmans, het paard weer gevonden. Een en ander is onder eede bevestigd.

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 196; 03-10-1790:
Hendrik van de Ven, te Someren, verklaart dat op vrijdag voor Somerse kermis, 24 september laatstleden, ten zijne huize is gekomen een jongeling, thans gegijzelde op het kasteel, welke een paard bij zich had dat hij aan hem verkopen wilde. Na enig gepraat heeeft hij het paard gekocht voor 14 gulden en 2 schellingen. De jongeling heeft 's nachts in zijn, comparants, huis geslapen. Tot meerder corroboratie onder eede bevestigd.

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 197; 04-10-1790:
Hendrik Althausen, schutter, te Asten en Samuel Stanifort, schutter, te Someren, verklaren dat zij, op 30 september laatstleden, zijn geweest in de Astense Hut, waar woont de weduwe Meeuwis Smits, en daar aantroffen een hen bekende jongeman, Hendrikus Gragtmans, waarmee zij enige tijd hebben gesproken over het stelen van paarden. Dat de tweede comparant hem toen beschuldigd heeft zulks gedaan te hebben of daaraan medeplichtig te zijn geweest. Hendrik Gragtmans heeft dan toegegeven, ten opzichte van hen beiden, dat hij aan Hendrik van de Ven een gestolen paard heeft verkocht en dat hij medeplichtig was aan paardsdieverije bij Jan Roymans, te Someren. De comparanten hebben, na het aanhoren van deze bekentenis, Hendrik Gragtmans, voor arrestant gehouden, hem een ketting om de rechterarm gedaan en opgebracht.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 05-10-1790:
Extract uit het doopregister van de Sint Martinusparochie te Tongelre. Anno 1772, 14 octobris, baptisatus est Henricus filio legitimus Petri Grafmans et Elisabethae de Greef. Susceperunt Joannes de Greef et Maria Grafmans. Concordantram cum originali attestor G. Couwenberg, pastor de Tongelre hac 5 octobris 1790.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 09-10-1790:
Uit het samenvattend betoog van Jacobus Losecaat aan schepenen van Asten en waarin hij verzoekt een proces tegen Hendrik Gragtmans te mogen aanvangen, blijkt nog, dat Hendrikus Gragtmans zijn vader en stiefmoeder zedert ontrent twaalf jaaren alhier hebben gewoont. Dat hij remonstrant voor de goede bewaring van de gegijzelde beducht, na verkregen vergunningen heeft doen logeren op de gijzelkamer te 's Hertogenbosch.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 11-10-1790:
Aan Jacobus Losecaat, prae-advies in de zaak Henricus Gragtmans, fugitief, nu gegijzeld. Willem van Ackersdijck te 's Hertogenbosch namens van Heurn.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 13-10-1790:
Schepenen van Asten verlenen aan Jacobus Losecaat een decreet van apprehensie, met de clausule van edicte is cas van fugitiefschap. Dit ten laste van Hendrikus Gragtmans.

Asten Rechterlijk Archief 20 folio 352; 13-10-1790:
Den drossard, aanlegger contra Hendrikus Gragtmans, gedaagde.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 17-11-1790:
Pro Deo Aan zijne Doorlugtigste Hoogheid den Prince van Orange en Nassau. Hendrik Gragtmans, geboortig van Tongelre, omtrent 18 jaar, logerende op de Gevangepoort te 's Hertogenbosch en geassisteerd met de ondergetekenden, zijnde de voornaamsten van zijn familie. Dat de suppliant, nu twee jaar geleden, van zijn vader en stiefmoeder, welke zeer armoedige lieden zijn, die met weven de kost winnen en te Asten woonachtig, is geabandonneert. Dat hij genoodzaakt is geworden om te zwerven en met weven en schapen hoeden de kost te verdienen. Hij is, toen hij zonder werk was, zelfs naar Maastrigt gegaan, om te zien of hij daar tamboer kon worden. Dit mislukte echter. En hij heeft zich weer aan het weven en schapen hoeden moeten begeven en is eindelijk, in het laatst van juni laatstleden als schaapherder kunnen komen bij Jacobus van Baarschot, onder Bladel en is daar gebleven tot elf dagen voor zijn apprehensie, dus ruim drie maanden. Op 19 september dezes jaar 1790 heeft hij aan van Baarschot permissie gevraagd om naar de Astense kermis te mogen gaan en zig te gaan biegten. Hij heeft aldaar kermis gehouden en heeft bij die gelegenheid kennis gemaakt met Jacob Schoenmakers, zeggende, soldaat te zijn te Steenbergen. De suppliant is door deze kennismaking met de soldaat en zijn vrouw int wilde geraakt sijnde en heeft niet derven bij zijn meester terugkeren en evenmin in zijn vaders huis, uyt hoofde van een ongemakkelijke stiefmoeder en is dan met Jacob Schoenmakers en zijn vrouw naar Stramproy gegaan hierna volgt een overzicht van hetgeen dan de volgende dagen gebeurde. Nu suppliant op de Gevangenpoort zit en met het grootste berouw van agteren ziet hoe hij zich door zijn onachtzaamheid zo ver heeft kunnen laten verleiden om in elf dagen zoveel droefheid te veroorzaken. Suppliant, geassisteerd met zijn familie, verzoekt aan Uw Hoogheid, in aanmerking genomen de jonge jaaren en vooral de overgroote onnooselheid en bekenning van schuld, om vergeving. Was getekend Jan van Westerveld, cipier, P. Hoefnagels, Jan van Dijk, Lindert Geeven, J. van Rooy, Mattijs Lodewijks.
Marge: Deze en de bijlagen gezonden naar den drossard van Asten om verdere informatie.
17-11-1790 te 's Gravenhage Prince van Orange namens deze: B. J. de Larrey.

Asten Rechterlijk Archief 30 folio 198; 01-12-1790:
Verklaringen van Jan Mutsaerts en Peternella van Hugten getrouwd met Lambert Mutsaerts, wonende aan de Herbaane, ongeveer ¼^e uur gaan van het dorp Lierop, doende tapnering; Jan Timmermans getrouwd met Elisabeth van den Boer, in het Dorp, logementhouders; Peternel van Hugten weduwe Meeuwis Smits en Martinus van Deursen, haar voorzoon, wonende neven de Herbaane, tegen de grens van Deuren, doende tapnering.
Jan Mutsaerts en Peternella van Hugten verklaren: Op woensdag 29 september laatstleden, tegen de avond zijn bij hen gekomen, drie personen, waarvan een aan hen bekend te weten Hendrik Gragtmans. Een persoon leek soldaat te zijn en de derde was gekleed in vrouwenkleren. Zij hebben zich niet bij hen opgehouden, maar de soldaat zette Hendrik Gragtmans aan om hun weg naar het Dorp te vervolgen.
Jan Timmermans en Elisabeth van den Boer verklaren: Op 29 september laatstleden 's avonds, zijn in hun huis gekomen, drie personen, hen onbekend, doch na enige tijd vernomen te hebben dat de eene persoon soldaat was, doch dat dit aan de montering niet te zien was, omdat hij met een witte kiel of overrok gekleed was. De soldaat gaf voor dat de vrouw die bij hen zijnde, zijn vrouw was en dat de derde persoon, Hendrik Gragtmans, hen wel bekend, zijn kornet was. Zij hebben gedrieën bij hen gelogeerd en 's morgens zijn alle verteringen door de soldaat betaald.
Peternel van Hugten en Martinus van Deursen verklaren: Dat op 30 september laatstleden, 9 uur 's morgens, bij hen zijn gekomen, drie personen, waaronder Hendrik Gragtmans en een soldaat, bij zich hebbende een vrouw. Zij hebben gezamelijk een glaasje jenever gedronken, betaald en daarop is de soldaat en de vrouw vertrokken naar Meyl, onder het gebied van de Keyzer. Zij hebben Hendrik Gragtmans achtergelaten in haar huis en voorgegeven dat zij hem over drie weken weer zouden ophalen. Hendrik heeft daarop enige tijd in haar huis doorgebracht en dat daarna de schutters van Asten en Someren gekomen zijn en hem meegenomen hebben naar het Dorp, omdat hij bekend had paarden te hebben gestolen. Allen bevestigen onder eede.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 27-10-1792:
Jacobus Losecaat, aanlegger contra Hendrik Gragtmans, gedetineerde. Volgen een aantal punten betreffende de hoogte der straf de galg of geseling, brandmerk en verbanning. Ten voordele van gedaagde wordt aangevoerd zijn jonge leeftijd, de duidelijke misleiding, zijn goed gedrag te Bladel, de langdurige voordetentie.

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 14-01-1793:
Gratieverlening.
Wij, Willem, Prins van Orange verlenen gratie aan Hendrik Gragtmans, geboren te Tongelre door de drossard van Asten gedetineerd in de Gevangenepoort, te 's Hertogenbosch wegens medeplichtigheid aan twee verschiilende paardendieverijen. Hem worden al deze daden kwijtgescholden. Suppliant wordt voor de tijd van twee jaar geplaatst in een verbeterhuis op kosten van de familie, welke om deze gratie heeft verzocht. Hij zal daar zijn kost moeten verdienen met handarbeid. Na deze twee jaar, wordt hij voor altijd verbannen uit Asten en het hele district van de Generaliteit. De gegratieerde wordt veroordeeld tot het betalen van alle kosten. Specificatie van kosten, gemaakt door Abraham van Nouhuys, in de zaak tegen H. Gragtmans ƒ 53-5-8.

Petronella Theodori van Heugten is als Petronella Huybert Smits op 16-09-1792 te Vlierden overleden en daarna wordt de erfenis verdeeld:

Asten Rechterlijk Archief 129 folio 28 verso; 11-08-1797:
Martinus van Deursen mede voor Francyna van Deursen, zijn zuster, Paulus van Greeven man van Jenneke van Deursen, te Geldrop, Andries Kortoms man Annamaria van Deursen. Kinderen en erven van Antony van Deursen en Peternel van Hugten, beiden overleden. Zij verdelen de nagelaten goederen.
1^e lot krijgen Martinus en Francyna ¾^e deel van de vaste goederen met het hele huis aan de Arendonkse Brug neven de limieten van Deurne, 38 lopense 13 roede.
2^e lot krijgt Paulus Greeven ƒ 400,- te ontvangen van het 1^e lot te betalen ƒ 100,- op 01-01-1798 en ƒ 300,- à 4% binnen 6 jaar.
3^e lot krijgt Andries Kortoms ¼^e deel van de vaste goederen, 2½ lopense land, 2 lopense hei, 3 lopense groes de Elset, 1½ lopense groes agter de Elset, 2½ lopense hei agter de Elset.

De hier genoemde Andries Kortooms moet in de buurt van het huis hebben gewoond, mogelijk ook op de grens met Liessel. Hij is geboren te Geldrop op 02-09-1753 als zoon van Goort Cortooms en Joanna Jansen (zie Voormalig huis B415) en op 03-10-1784 te Deurne getrouwd met Johanna Maria van Deursen, geboren te Asten op 04-07-1750 als dochter van Antony Martini van Deursen en Petronella Theodori van Heugten.

Het gezin van Andries Kortooms en Johanna Maria van Deursen:

*  zoon Hendricus Cortooms, geboren te Asten op 16-03-1842, woont na het overlijden van zijn ouders bij zijn broer Wouter Kortooms op 't Eind in Someren. Hij vertrekt in november 1867 als spoorligter inwonend bij de familie Lammers op de Groote Bottel in Deurne. Later woont hij bij Johannes Adriaans in de Zeilberg en trouwt op 20-04-1872 met diens stiefdochter Christina van Lierop. Hij  vertrekt in september 1873 naar Horst en keert midden februari als spoorarbeider naar een huis in het Derp in Deurne. Hij is de grootvader van Toon Kortooms de Deurnese schrijver van romans die zich in de Peel afspelen 

Andries Kortooms is op 11-01-1828 te Asten overleden en Johanna Maria van Deursen is op 12-04-1828 te Asten overleden.

Martinus en Francisca van Deursen verhuren het huis aan Paulus Voermans en in het huizenquohier van Asten over de periode 1798-1803 staat het huis op naam de kinderen van Antonij van Deursen en wordt het bewoond door Paulus Voermans en Martinus van Deursen:

Asten Rechterlijk Archief 129 folio 31; 18-08-1797:
Martinus en Francyna van Deursen verhuren aan Paulus Voermans een huis, schuur, stal, hof, aangelag, land en groes de Aarendonkse Brug gelegen aan de limieten van Deurne. Zoals de verhuurders verkregen hebben bij deling op 11-08-1797. Huursom f 55,- jaarlijks en twee vijm dakstro jaarlijks te dekken. Huurtermijn 6 jaar.

De schuld aan hun zwager Paulus Greeven wordt overgenomen door Adriaan van Duuren:

Asten Rechterlijk Archief 104 folio 90 verso; 08-12-1798:
Martinus van Deursen en zijn zuster, Francyn van Deursen, moesten bij deling de dato 11-08-1797 uitkeren aan Paulus Greeven getrouwd met Jenneke van Deursen, te Geldrop ƒ 400,-; ƒ 100,- te voldoen de dato 01-01-1798 en ƒ 300,- à 4% binnen zes jaar. Adriaan van Duuren heeft dit voldaan en overgenomen.

Francisca van Deursen trouwt met Pieter Troeijen, die haar erfdeel in het huis verkoopt aan Mathijs Peter Slaats:

Asten Rechterlijk Archief 105 folio 35; 21-12-1801
Pieter Troeyen getrouwd met Francyna van Deursen verkoopt aan Mathijs Pieter Slaats zijn aandeel nomen uxoris in een huis aan de Arendonkse Brug, nevens de limieten van Deurne, met zijn aandeel in land en groes 38 lopense 18 roede, waarvan het ¼^e deel aan Andries Kortoms nomen uxoris toekomt deling de dato 11-08-1797. Belast voor dit aandeel en dat van Marten van Deursen met een scabinale gelofte aan Adriaan van Duuren van ƒ 300,-. Koopsom ƒ 550,-.

Martinus van Deursen vernadert een stuk groes dat zijn zwager Andries Kortooms had verkocht:

Asten Rechterlijk Archief 105 folio 80; 03-01-1803:
Andries Kortoms getrouwd met Annamaria Antonij van Deursen verkoopt aan Hendrien Kortoms, te Liessel groes een Hooyveld in de Hut 2 lopense, ene zijde Marten van Deursen, andere zijde Mattijs Slaats. Koopsom ƒ 115,-.

Asten Rechterlijk Archief 105 folio 82; 12-01-1803:
Marten van Deursen is nader in den bloede aan Andries Cortoms getrouwd met Anna Maria van Deursen dan Hendrien Cortoms getrouwd met Dirk van der Wallen, te Liessel. Hij vernadert groes een Hooyveld in de Hut 2 lopense, ene zijde Marten van Deursen, andere zijde Mattijs Slaats. Koopsom ƒ 115,-.

Martinus van Deursen, geboren te Asten op 02-05-1753 is op 07-05-1800 te Helden getrouwd met Geertruy Wilms, geboren te Helden op 16-11-1764 als dochter van Henricus Wilms en Francisca van Maris. In het rechterlijk archief van Asten maken zij hun testament op na een ongeluk:

Asten Rechterlijk Archief 131 folio 87; 02-03-1804
Martinus van Deursen en Geertruy Willems, zijn vrouw, zij ziek, doordien deerlijk is gebrand, testeren. Alle voorgaande testamenten vervallen. Alles aan de langstlevende van hen beiden.

Martinus van Deursen is op 14-02-1809 te Asten overleden en uit het artikel rechts blijkt dat hij per ongeluk is doodgeschoten1.   Uit de onderstaande overlijdensakte van Martinus van Deursen blijkt dat zij samen geen kinderen hadden.

Geertruy Wilms verkoopt het huis waarschijnlijk aan Mathijs Pieter Slaats, ze vertrekt naar Helden en is aldaar op 20-01-1815 overleden. 

Mathijs Pieter Slaats is geboren te Asten op 09-12-1749 als zoon van Petrus Mathei Slaats en Johanna Jansen van Dyck. Hij is op 06-02-1774 te Asten getrouwd met Hendrina Jansse Verberne, geboren te Asten op 05-01-1750 als dochter van Johannes Jansen Verberne en Margarita Bonaventura Loomans:

Het gezin van Mathijs Pieter Slaats en Hendrina Jansse Verberne:

* 2^e Regiment Karabiniers, 4^e Compagnie, registratienummer 2169 in de Napoleontische oorlogen

Mathijs Pieter Slaats woonde met zijn gezin elders in Asten (zie Voormalig huis E856) en verhuurde dit huis aan derden. is op 08-08-1803 te Asten overleden en Hendrina Verberne verkoopt de erfenis gelegen aan de Dijk:

Asten Rechterlijk Archief 132a; 12-09-1808:
Toestemming van schout en schepenen aan Hendrina Verberne, weduwe Matijs Pieter Slaats om haar aandeel in de goederen, gelegen aan de Dijk en geërfd van wijlen Pieter Matijs Slaats te mogen verkopen.

In 1817 verkoopt Andries Kortooms zijn deel in het huis aan Hendrina Verberne, zodat het huis geheel in haar bezit is:

Notarieel Archief Asten 40-32; Asten 01-05-1817:
Andries Kortoms verkoopt aan Hendrina Verberne weduwe van Mathijs Pieter Slaats een huisje aan de limieten van Deurne, was hem aangekomen bij deling 1797.

Hendrina Verberne is op 16-03-1821 te Asten overleden en in het notarieel archief van 1826 en bij het kadaster over de periode 1811-1832 blijkt het huis in bezit te zijn van haar schoonzoon Antonius Joosten:

Notarieel Archief Asten 49-202; 14-10-1826:
Anthonij Joosten heeft schuld van ƒ 400,- aan Lambert Lamberts Verrijt, als borg 5⁄6^e part huis en aangelag en land geheten de Hut. Aande Aarendonkse brug bij Liessel.

Volgens het kadaster over de periode 1811-1832 is Antonie Joosten eigenaar van een huis in de Hutten:

Kadaster 1811-1832; D28:
Huis en erf, groot 04r 64e, de Hutten, klassen 8.
Eigenaar: Antonie Joosten

Antonie Joosten is geboren te Vlierden op 21-05-1798 als zoon van Joost Antonij Joosten en Maria van de Vorst. Hij is op 26-01-1821 te Asten getrouwd met Catharina Slaats, geboren te Asten op 06-09-1792 als dochter van Mathijs Slaats en Hendrina Verberne. Het huis wordt rond 1845 verkocht en Antonie Joosten en Catharina Slaats verhuizen met hun gezin uiteindelijk naar C81 (zie Hutten 9).

De koper is Theodorus Slaats, geboren te Asten op 08-02-1810 als zoon van Petrus Petri Slaats en Maria Wilhelmi Hoebergen (zie ook Voormalig huis E393) en wonende te Liessel. In 1859 ruilt Theodorus Slaats zijn bezit met Maria Hoebergen, geboren te Asten op 11-01-1817 als dochter van Piet Hoebergen en Martina de Groot (zie Voormalig huis B384). Zij is sinds 16-10-1859 weduwe van Joannes Janssen, geboren te Helden op 06-07-1814 als zoon van Michiel Janssen en Petronella Peters, met wie zij op 13-09-1839 te Asten getrouwd was. Antonie Joosten verhuist met zijn gezin naar een huis in de buurt (zie Hutten 9) en Maria Hoebergen woont volgens het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 met haar kinderen in het huis met huizingnummer C78, en vanaf 1869 huizingnummer C83:

Ook in de periode 1879-1890 woont Maria Hoebergen met haar gezin in het huis met huizingnummer C82:

Maria Hoebergen is op 22-01-1884 te Asten overleden en het huis wordt overgenomen door Wilhelmus Kanters, geboren te Asten op 23-05-1850 als zoon van Jan Kanters en Francijna Neervens (zie Voormalig huis D286). Hij is op 23-04-1879 te Asten getrouwd met Petronella Welten, geboren te Asten op 12-02-1859 als dochter van Antonie Welten en Johanna Slaats. Inwonend zijn nog Theodorus van Stratum, geboren te Deurne op 25-10-1826 als zoon van Hendrikus van Stratum en Johanna Hikspoors. Hij is op 05-01-1871 te Asten getrouwd met Dorothea Smits, geboren te Asten op 30-04-1830 als dochter van Johannes Smits en Maria van Heugten. In maart 1889 wordt Dorothea Smits dood op de weg gevonden, zoals bericht in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 12-03-1889:

Ook in de periode 1890-1900 wonen Wilhelmus Kanters en Petronella Welten met hun gezin in het huis met huizingnummer C78:

Zij vertrekken rond 1893 naar D134 en vanuit Meijel komt in het huis wonen Joachim van Maris, geboren te Helden op 23-11-1868 als zoon van Mathijs van Maris en Petronella Gielen. Hij is op 24-04-1893 te Meijel getrouwd met Wilhelmina Verstappen, geboren te Meijel op 07-12-1870 te Meijel als dochter van Peter Verstappen en Gertrudis van Someren.

Zij vertrekken eind 1895 naar Helden en in 1897 komt in het huis wonen Peter van de Moosdijk, geboren te Someren op 13-10-1870 als zoon van Hendrikus van de Moosdijk en Antonet Tielen. Hij is op 27-06-1896 te Aalst getrouwd met Huiberdina Scheepers, geboren te Aalst op 24-08-1864 als dochter van Thomas Scheepers en Antonet Lodewijks.

Zij vertrekken in 1900 naar Aalst en het huis wordt overgenomen door Martinus Leonardus Brouwers, geboren te Deurne op 10-11-1864 als zoon van Theodorus Brouwers en en Hendrica Bukkings, die sinds 1898 al bij Peter van de Moosdijk inwoonde. Hij is op 08-01-1897 te Asten getrouwd met Anna Maria van der Wallen, geboren te Deurne op 17-10-1856 als onwettige dochter van Hendrina van der Wallen.

Zij vertrekken rond 1901 naar C94 (zie Kleine Heitrak 10) en in het huis komt wonen Johannes Alphons Vullings, geboren te Helmond op 04-07-1876 als zoon van Peter Renier Vullings en Catharina Geurs. Hij is op 20-04-1901 te Deurne getrouwd met Wilhelmina Maria van Helmond, geboren te Deurne op 06-09-1872 als dochter van Hendrikus van Helmond en Francisca Maria Jansen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1900-1910 wonen zij in het huis met huizingnummer C80:

Zij vertrekken eind 1902 naar Deurne en vanuit Deurne komt in het huis wonen Theodorus van Heugten, geboren te Asten op 09-01-1846 als zoon van Hendrik van Heugten en Wilhelmina Slegers en weduwnaar van Theodora van der Wallen. Hij is op 27-01-1894 te Deurne getrouwd met Adriana Munsters, geboren te Deurne op 03-08-1865 als dochter van Pieter Munsters en Petronella Evers.

Ook over de periodes 1910-1920 en 1920-1930 woont hij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C73 en C60, dat laatste ook bekend staand als Hutten 3:

Theodorus van Heugten is op 15-11-1928 te Asten overleden en het huis wordt overgenomen door dochter Petronella van Heugten, geboren te Deurne op 12-04-1901 en op 09-04-1926 te Asten getrouwd met Wilhelmus (Willem) Hikspoors, geboren te Deurne op 07-01-1897 als zoon van Lambertus Hikspoors en Anna Maria van Bree. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C60, ook bekend staand als Hutten 3:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 3:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-05-1937 en in die van 17-03-1939 de geboortes van zoon Adrianus en dochter Catharina en zoon Theodorus:

Zij zijn waarschijnlijk in 1948 met hun gezin naar Quebec (Canada) geëmigreerd.

In 1997 is dit deel van 't Zand door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Het in 1957 opnieuw opgebouwde huis bestaat nog en heeft nu het adres Zand 1 Liessel.

Overzicht bewoners

Voordeldonck huis 19g

Kadasternummer D28

Hutten 3

Zand 11

Rond 1878 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D1191, waarin komt wonen Theodorus Slegers, geboren te Asten op 03-06-1852 als zoon van Michiel Segers en Anna van Heugten. Hij is op 25-02-1878 te Asten getrouwd met Francisca Sak, geboren te Asten op 04-02-1843 als dochter van Jan Michiel Sak en Elisabeth van Eijk. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C78c:

Ook in de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met dan huizingnummer C79:

Theodorus Slegers is op 06-10-1885 te Asten overleden en Francisca Sak verhuist met haar gezin in 1887 naar Someren, maar keert later met haar zoon Martinus Slegers, geboren te Asten op 04-06-1880, terug in Asten naar een nog onbekend adres in het dorp:

Martinus Slegers komt door een noodlottig ongeval op 20-jarige leeftijd te overlijden, zoals hieronder bericht in het Nieuws van de dag van 08-10-1900: Onder een foto van station Venlo uit 1895 en rechts de overlijdensakte van Martinus Slegers op 04-10-1900 overgenomen uit het register van Venlo.

De Noord Brabanter van 28-11-1900 meldt dat zijn moeder Francisca Sak een vergoeding krijgt:

In dit huis komt wonen Antonius Welten, geboren te Asten op 21-11-1852 als zoon van Antonius Welten en Johanna Slaats en op 08-02-1882 te Asten getrouwd met Petronella van den Heuvel, geboren op 21-08-1852 te Deurne als dochter van Theodorus van den Heuvel en Goverdina Peters. Ook in de periode 1890-1900 wonen zij in het huis met huizingnummer C75:

Zij verhuizen 1894 naar C87 en en vanuit Helden komt in het huis wonen Johannes Gielens, geboren te Meijel op 11-05-1851 als zoon van Antoon Gielens en Maria Jakobs. Hij is op 11-01-1884 te Deurne getrouwd met Hendrina van den Boomen, geboren te Deurne op 11-04-1855 als dochter van Hendricus van den Boomen en Maria Loverbos. Volgens de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 02-02-1899 is het huis van Johannes Gielens nog getroffen door een brand:

Ook over de periodes 1900-1910, 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C77, C70 en C57, dat laatste ook bekend staand als Hutten 2:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-05-1930 doet Johannes Gielens zijn boerderij van de hand:

Johannes Gielens is kort daarna op 25-06-1930 te Asten overleden en Hendrina van den Boomen is te Asten op 09-01-1931 overleden. Dochter Anna Catharina Gielens trouwt te Vlierden met Piet Fransen, waarover we het volgende in Deurnewiki lezen:

Op 7 december 1892 nam Paulus Fransen op eigen verzoek ontslag en zijn zoon Piet volgde hem op met een salaris van ƒ 275,- per jaar. In 1904 verzocht veldwachter Piet Fransen om salarisverhoging. Hij ontving ƒ 30,- kledinggeld en moest 's zondags altijd gekleed in uniform en met sabel in het openbaar verschijnen. Door de week hoefde hij alleen maar als veldwachter herkenbaar te zijn aan zijn broek en pet. Bij de behandeling van het verzoek in de raadsvergadering wilde men zich eerst op de hoogte stellen van de salarissen van de veldwachters in de vergelijkbare dorpen Lierop (ƒ 280,-), Stiphout (ƒ 300,-) en Liessel (ƒ 450,-). Het bestaan was zwaar voor veldwachter Fransen. vroeger kon hij er nog wat bijverdienen door het verrichten van ontginningswerkzaamheden op de gemeentegrond of door het rondbrengen van belastingaanslagen. Maar dit was komen te vervallen en sinds hij weduwnaar was geworden, moest hij een huishoudster betalen en vier kinderen verzorgen. Toen Piet Fransen twee jaar later tevens gemeente-deurwaarder werd en de plaatselijke belastingen mocht innen werd z'n financiële positie rooskleuriger.

Vanuit Hutten 8 (zie Voormalig huis D271) komt in het huis wonen Wilhelmus Joseph (Willem) Seegers, geboren te Deurne op 16-07-1887 als zoon van Willem Segers en Henrica Maria Rooijakkers. Hij is op 01-02-1918 te Asten getrouwd met Johanna (Hanna) Timmermans, geboren te Asten op 07-07-1892 als dochter van Petrus Timmermans en Petronella Verberne (zie Oostappensedijk 48). In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met het adres Hutten 2:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 2:

Links een foto van Willem en Hanna en rechts een foto van hun familie in 1955:

Hieronder een foto van het huis:

Wilhelmus Joseph (Willem) Seegers is op 21-04-1956 te Liessel overleden en Johanna (Hanna) Timmermans is op 25-08-1979 te Bakel overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

In 1997 is dit deel van 't Zand door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Het uit 1878 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Zand 11 Liessel.

Overzicht bewoners

Hutten 2

Zand 2 en 4

Volgens het kadaster over de periode 1811-1832 is de weduwe van Martinus Martens eigenaar van een huis in de Hutten:

Kadaster 1811-1832; C3;
Huis en erf, groot 01 roede 80 el, de Hutten, klassen 8.
Eigenaar: Weduwe van Martinus Martens.

Martinus Hendrik Martens is geboren te Bakel rond 1765 als zoon van Hendrik Martens en Joanna Dircks. Martinus Hendrik Martens is te Asten op 07-05-1797 getrouwd met Annemie Antony Lintermans, geboren te Asten op 15-05-1764 als dochter van Antonie Lintermans en Elisabeth Dielis (zie Voormalig huis C647).

Het gezin van Martinus Hendrik Martens en Annemie Antony Lintermans:

Martinus Hendrik Martens is op 11-09-1828 te Asten overleden en Annemie Antony Lintermans is op 19-07-1833 te Asten overleden:

Hun oudste zoon Henricus (Hendrik) Martens vertrok op 10-09-1827 als soldaat naar het toenmalige Nederlandsch Indië en is aldaar als hospitaalbediende op 06-08-1854 te Padang overleden. Zijn nabestaanden hadden rechts op een nalatenschap van ruim 25 gulden, aldus de Nederlandsche staatscourant van 13-06-1856:

Het huis wordt overgenomen door zoon Henricus (Harry) Martens, geboren te Asten op 31-03-1807 en te Asten op 29-04-1840 getrouwd met Joanna Slaets, geboren op 27-05-1808 te Bakel als dochter van Joannes Slaets en Wilhelmina Janssen:

Het gezin van Henricus Martens en Joanna Slaets:

In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1879 woont Henricus Martens met zijn gezin in het huis met huizingnummer C77 en vanaf 1869 huizingnummer C82:

Henricus Martens is op 28-05-1873 te Asten overleden en Joanna Slaets is op 05-10-1873 te Asten overleden. Het huis woont overgenomen door zoon Martinus Martens, geboren te Asten op 10-07-1845 en getrouwd op 11-02-1870 te Asten met Henrica van der Wallen, geboren te Deurne op 22-10-1829 als dochter van Arnoldus van der Wallen en Mechelina Lijssen. Ook over de periodes 1879-1890, 1890-1900 en 1900-1910 wonen zij met hun gezin in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C81, C77 en C79:

Martinus Martens is op 26-05-1904 te Asten overleden en Henrica van der Wallen is op 07-11-1905 overleden.

Volgens het bevolkingsregister is hun zoon Arnoldus Martens (zie Hutten 9) de volgende bewoner van het huis is maar op basis van de huizingnummers en het kadaster is het waarschijnlijker dat het huis is overgenomen door Hendrikus (Driek) van Heugten, geboren te Asten op 27-01-1878 als zoon van Theodorus van Heugten en Theodora van der Wallen. Hij is op 25-02-1905 te Deurne getrouwd met Petronella van Heugten, geboren te Asten op 14-01-1878 Jan van Heugten en Johanna van den Bogaart. Ook in de periode 1910-1920 wonen zij in het huis met dan huizingnummer C72:

Zij verhuizen in 1914 naar Deurne en in het huis komt wonen Theodorus Strijbosch, geboren te Deurne op 15-10-1886 als zoon van Joseph Strijbosch en Johanna Maria van den Heuvel. Hij is op 03-04-1913 te Someren getrouwd met Johanna Rooijakkers, geboren te Someren op 11-05-1908 als zoon van Hendrikus Rooijakkers en Johanna Maria van de Kerkhof.

Zij verhuizen rond 1920 naar C55 (huizingnummer 1920-1930) en Hendrikus van Heugten komt vanuit het A187 weer in het huis wonen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C59, ook bekend staand als Hutten 1:

Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Hutten 1:

Petronella van Heugten is op 27-09-1935 te Asten overleden en Hendrikus van Heugten is op 18-05-1936 te Someren hertrouwd met Johanna Maria Cortooms, geboren te Lierop op 19-05-1885 als dochter van Petrus Cortooms en Antonia van den Eijnden.

Hendrikus van Heugten is op 28-08-1938 te Asten overleden en Johanna Maria Kortooms is op 07-02-1965 te Lierop overleden. Hieronder de overlijdensaktes van Petronella van Heugten en van Hendrikus van Heugten:

In 1997 is dit deel van 't Zand door een grenswijziging ingedeeld bij de gemeente Deurne. Het in 1955 opnieuw opgebouwde huis bestaat nog en heeft nu de adressen Zand 2 Liessel en Zand 4 Liessel.

Overzicht bewoners

Kadasternummer C3

Hutten 1

Kleine Heitrak

Volgens deurnewiki1 wordt de naam Heitrak al genoemd in 1340 in de Bossche Protocollen:

De Heitrak wordt al vanaf de eerste helft van de 14^e eeuw vermeld in belastingregisters en andere oude bewaard gebleven geschriften. De vroegste vermelding is van 1340 waar ondermeer sprake is van 'bono supra Meijel dictis Heytrak', het goed boven Meijel geheten Heytrak. Vroege vermeldingen werden met verschillende spellingswijzen geschreven zoals Heijtrake, Heijtrack, Heijdrick. In de oudste geschriften werd ook al onderscheid gemaakt tussen de Grote Heitrak en de Kleine Heitrak.

Er is in datzelfde artikel ook sprake van een conflict met Asten over beweiding van koeien over de grens met Asten:

In de zomer van 1639 ontstond er een conflict tussen de Heitrakse boeren en Asten. In Asten had men twee Heitrakse koeien geschut en men eiste een gulden schutgeld per dier terwijl die van de Heitrak beweerden dat bij het schutten van vee altijd één gulden voor alle dieren samen betaald was. Maar meer nog dan om het schutgeld ging de onenigheid over de vraag tot hoeverre de boeren van de Heitrak hun vee op Astens grondgebied mochten weiden. De ruzie liep hoog op en kwam zelfs terecht voor het hof van Brussel. Op 9 juli 1640 vond er een grote vergadering plaats waar alle partijen vertegenwoordigd waren en waarin bepaald werd dat er duidelijke grenspunten in het landschap zouden worden aangebracht, hetgeen kort daarop gebeurde.

In de Astense archieven is over dit voorval niets terug te vinden, maar Hendrik Nicolaas Ouwerling schrijft er nog wel over in het Tijdschrift voor Noordbrabantsche taal- en letterkunde2:

In feite vinden we in heel het Astense archief over de periode 1600-1800 slechts twee artikelen met betrekking tot de Heitrak:

Asten Rechterlijk Archief 77 folio 33 verso; 11-05-1649:
Evert Janssen is schuldig aan Lenaert Corstjaens, tegenwoordig wonende op den Hautrack ƒ 150,- à 5% de souverain à ƒ 14-10-0. Marge: Peter Handricx van Geldrop als momboir van het onmondige kind van Corstiaen Lenaerts en Jan Dirck Kuppen getrouwd met Catalijn, dochter Corstiaen Lenaerts stemmen toe in een jaar uitstel van betaling op 01-04-1653.

Asten Rechterlijk Archief 78 folio 191; 17-02-1663:
Jan Fransen Verrijt is schuldig aan Hendrick Lamberts van de Kerckhoff, hoevenaer, op den Heytrack ƒ 200,- à 5%.

Voor de ruzie tussen de boeren op de Heitrak en de gemeente Asten moeten we ons wenden tot een reeks artikelen van Hendrik Ouwerling, gepubliceerd in de krant de Zuid-Willemsvaart van 03-05-1924, 17-05-1924, 31-05-1924 en 14-06-1924:

In 1790 doet zich nog een soortgelijk probleem voor met het houden van beesten en schapen van bewoners van de Heitrak op Astens grondgebied:

Asten Rechterlijk Archief 127 folio 12; 21-09-1790:
Op 19-06-1786 is door de in- en opgsetenen van de Moosdijk, gelegen te Liessel, aan het College van Asten een request aangeboden, waarin zij verzoeken om hun vee oudergewoonte, tot seekere door hun Eerwaarden op te leggen schuttekenen te laten weyden, breder vermeld in het request. Een en ander is van de hand gewezen. Op 06-09-1790 hebben Marten Jan Celen en Jan Berkers, wonend op de Moosdijk, weer, bij adres, verzocht om hun vee te mogen weiden. Overeengekomen is nu dat het aan de inwoners van de Moosdijk, te Liessel met name Marten Jan Celen, Jan Berkers, Hendrik Verheyen, Leendert Peter Jansen, Jan Lambert Lensen, Jan Goort Leenders, Jan Teunis Martens en Hendrik van Trigt zal worden toegestaan om met hun vee te mogen weiden op deze gemeente tot sekere opgelegde schuttekenen door schepenen Pieter van Loon en Gerrit Verberne met de peelmeesters, Gerrit Kerkers en Martinus Slaats in presentie van Marten Jan Celen en Jan Berkers opgeworpen en bepaald:
Dat Marten Jan Celen en Jan Berkers zich verbinden om jaarlijks, aanvangen de 1 januari 1791 en dit gedurende 6 jaar, te betalen ƒ 30,- waarvan 2⁄3^e deel voor de gemeente en 1⁄3^e deel voor de Schutterij, zoals van ouds.
De gemeente behoudt het recht van opzegging.
Indien buiten de schuttekenen beesten bevonden worden dan zullen deze schutbaar zijn en in plaats van enkel, dubbel schutgeld moeten betalen namelijk van ieder beest een gulden en van ieder schaap vier stuivers binnen 24 uur te betalen.
Dat eenieder onder eedt staende sulx sal konnen of mogen doen als was het een persoon alleen en ook met de oogen mogen schutten en so men als dan geen schapen of beesten konde neemen sullen de ondergetekende inwoondere van de Moosdijk voorschreven egter voorschreven schutgelt naar mondelinge aanmaninge binnen drie dagen moeten komen voldoen en betalen of sal het aan die van Asten, ten allen tijden vrij staan om beesten of schapen van ingesetenen van de Moosdijk op Astense grond, schoon binnen de opgeworpen schuttekenen sijnde weg te haalen en sulx tot verhaal van het schutgelt sonder onderscheyt aan wien die beesten mogten toebehoren. En sal het daarenboven aan alle ingesetenen van Asten vrij staan om op voorschreven wijse te schutten mits bij twee geloofwaardige getuygen gedaan wordende.
De voorschrevene ingezetenen van de Moosdijk zullen op de grond van Asten of binnen de opgelegde schuttekenen enige hei mogen maaien, nog minder enige grond afvoeren op poene als in de keuren van Asten vermeld staat. Dit op verbeurtenis van karren, paarden of ossen waarmee de grond wordt vervoerd.
Bij overtreding zal het relaas van de vorster, schutter of andere, onder eede staande persoon voor volkomen geloofwaardig worden aangenomen. Of dat van twee andere goede geloofwaardige ingezetenen.

Op basis van de beschrijving van Deurne toponiemen3 moeten we constateren dat de hierboven genoemde Kleine Heitrak zich op Deurnes grondgebied bevond:

Alhoewel er in het gehele Peelgebied zeer veel toponiemen met hei(de) zijn, is de naam Heitrak uiterst zeldzaam. Buiten de Deurnese Heitrak ten zuidoosten van Liessel, is er nog één ten zuidoosten van Boekel en één ten zuidoosten van Cuyk, alsmede in Rixtel sluizen, genaamd Heiderick. Over de ouderdom daarvan bestaan echter geen vaststaande gegevens. Aangezien de Deurnese Heitrak in 1380 in het hertogelijk cijnsboek in één adem werd genoemd met Vladeracken bij Someren, is een Keltische afkomst bepaald niet uit te sluiten. Dit wordt versterkt door Meterik bij Horst (Meiderich) en Blerick bij Venlo, waarvan de Keltische herkomst algemeen wordt aangenomen, en Testrik bij Merselo en Horick bij Ospel.
De Deurnese Heitrak komt ook voor als Heitraeck(en), als Heitrick of Heidrik en als Heitrock. De vorm Heitrick komt voor het eerst in 1620 voor. Op kaarten uit de 17^e eeuw en later is deze vorm bijna de normale aanduiding, terwijl in de geschreven bronnen de vorm (Heitrack overheerst. Er is vanaf 1421 een splitsing in Grote en Kleine Heitrak. Die Kleine Heitrak hoeft niet per se vlak naast de Grote Heitrak gelegen te hebben. Na 1485 horen we nooit meer van de Kleine Heitrak. Die kan afgebroken zijn maar ook een andere naam hebben gekregen. We vinden namelijk de volgende vermelding uit 1713 in een Deurnese acte: "Jan Lambers, wonende op een hoeve vanden Heitrack genaamd de Moosdijckhuis". Het is dus mogelijk zó dat de Kleine Heitrak ooit werd omgedoopt in Moostdijk en dat wordt bevestigd door een eerdere vermelding: "uit eender hoeve genaempt den Moesdijck, gelegen bijden Heytrack". Elke kaart bevestigt dat hoeve de Moostdijk niet bij hoeve de Grote Heitrak lag. Hier móet daarom de Kleine Heitrak bedoeld zijn, die dan dus niet meer met name zo werd genoemd maar nog wel als gebouw of locatie bestond.

De Kleine Heitrak, zoals we die nu op Astens grondgebied kennen, heeft dus geen lange historische geschiedenis en is vanaf 1850 bewoond. De naam heeft het wel verkregen van de Deurnese Heitrak en dat heeft te maken met het feit dat de bewoners sterk op het naburige Liessel en Neerkant waren georiënteerd. Echter in het Algemeen Handelsblad van 24-10-1883 leidde dat ook wel eens tot spanningen tussen Asten en Deurne:

In 1886 wordt door bisschop Godschalk besloten om de parochie Neerkant op te richten, aldus het Venloosch weekblad van 17-04-1886:

Bisschop van de Ven besluit in 1906 dat een deel van het gehucht Kleine Heitrak en het zuidelijk daarvan gelegen gehucht Bus onder de in 1886 gestichte parochie Neerkant vallen, zoals gemeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-02-1906:

De gemeente Asten legt nog een verbindingsweg aan tussen de Kleine Heitrak en de Meijelscheweg, zoals beschreven in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 10-04-1922:

Dat de Kleine Heitrak afgelegen ligt en wel eens vergeten werd door de gemeente Asten moge blijken uit onderstaande ingezonden brief over de afvoer van water in de krant de Zuid-Willemsvaart van 12-10-1922:

Uit artikelen in de krant de Zuid-Willemsvaart van 14-03-1925 (onder) en de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 12-09-1925 (rechts) blijkt dat Kleine Heitrak nog geïsoleerd van Asten ligt:

De oudste boerderijen van de Kleine Heitrak dateren van de periode 1850-1870 en in die eerste tijd van de ontginningen van de Peel werden er 16 boerderijen gebouwd. Rond 1900 werden er nog 5 boerderijen bijgebouwd en in de periode rond 1930 volgden nog 12 boerderijen, zodat het totaal op 33 boerderijen uitkomt, waarvan er nog ruim 25 resteren. Hieronder zijn de topografische kaarten van 1860, 1890, 1920 en 1960 met elkaar vergeleken:

Op de kaart linksboven uit 1870 is al goed te zien dat er ontginningen plaatsvinden en op de kaart rechtsboven uit 1895 zijn ook de boerderijen ingetekend. Een kleine toename is te zien op de kaart linksonder uit 1920 en de kaart rechtsonder geeft nagenoeg de huidige situatie met 25 boerderijen weer:

Tot slot nog iets over de Tweede Wereldoorlog waarin de slag bij den Heitrak in het Peelbelang van 02-12-1944 wordt bericht:

Samengevat is de naam Kleine Heitrak afgeleid van de Heitrak in Deurne en het gehucht kent een geschiedenis vanaf de ontginningstijd rond 1860. In het gehucht staan ruim 25 boerderijen, waarvan er nog 11 uit de begintijd van rond 1860 dateren. Tegenwoordig liggen de vooroorlogse huizen van het gehucht Kleine Heitrak in de straten Kleine Heitrak, Meerkoetweg, Ericaweg en Sperwerstraat en de oostelijke delen van de Vlosbergweg, de Gruttoweg en de Buizerdweg.

Buizerdweg 9

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-03-1926 krijgt Johannes van Kemenade, geboren te Asten op 08-06-1882 als zoon van Johannes van Kemenade en Wilhelmina Vinken toestemming om een huis op de Kleine Heitrak te bouwen. Johannes van Kemenade is op 15-05-1911 te Asten getrouwd met Catharina Meulendijks, geboren te Asten op 01-10-1882 als dochter van Johannes Meulendijks en Francisca Scheuninks (zie Hemel 8 en 10).

In dit huis op het perceel met kadasternummer D1993, komt vanuit Deurne wonen Thomas Driessen, geboren te Meijel op 22-09-1881 als zoon van Martinus Driessen en Johanna van der Weerden. Hij is op 23-04-1927 te Deurne getrouwd met Antonia Wilhelmina Hubertina Thijssen, geboren te Roggel op 15-06-1896 als dochter van Hendrik Thijssen en Mechtildis Janssen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C78a, ook bekend staand als Kleine Heitrak 17:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 18-02-1928 en 22-07-1931 de geboortes van zonen Hendricus Martinus en Matheus Johannes:

Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 17:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 01-08-1935 de geboorte van zoon Theodorus:

Zij verhuizen in 1935 naar Deurne en Antonia Wilhelmina Hubertina Thijssen is op 10-08-1965 te Deurne overleden en Thomas Driessen is op 02-02-1968 te Bakel en Milheeze overleden. 

De kinderen van eigenaar Johannes Meulendijks komen vanuit Deurne in het huis wonen. Zoon Johannes Marinus Petrus (Johan) van Kemenade, geboren te Deurne op 04-06-1913 als zoon van Johannes van Kemenade en Catharina Meulendijks woont in de periode 1930-1938 met zijn broers en zussen in het huis met het adres Kleine Heitrak 17:

Johannes Marinus Petrus van Kemenade is nog getrouwd met Maria Jacoba (Miet) Groenen, geboren te Deurne op 22-11-1912 als dochter van Hendrikus Wilhelmus Groenen en Johanna Maria Petronella Vogels.

Johannes Marinus Petrus (Johan) van Kemenade is op 07-02-1991 te Meijel overleden en Maria Jacoba (Miet) Groenen is op 16-01-1999 te Meijel overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden1:

Hieronder een oude foto1 van het huis wat bekend stond onder de naam 'De Kuilen':

Het rond 1960 gerenoveerde huis bestaat nog en heeft nu het adres Buizerdweg 9, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak 17

Ericaweg 3

Rond 1895 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D1773, waar vanuit Meijel in komt wonen Peter Verstappen, geboren te Meijel op 07-10-1867 als zoon van Peter Verstappen en Gertridus van Someren. Hij is op 22-04-1895 te Meijel getrouwd met Catharina Looijen, geboren te Meijel op 13-08-1868 als dochter van Casper Looijen en Elisabeth Schreurs. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1890-1900 wonen zij in het huis dat toen nog geen huizingnummer had:

Ook in de periodes 1900-1910 en 1910-1920 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingummer C107 en C94:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 23-10-1907 en 03-09-1910 de geboortes van zonen Petrus Hubertus en Hubertus:

Peter Verstappen is op 05-10-1915 te Asten overleden en Catharina Looijen woont over de periode 1920-1930 met haar kinderen in het huis met huizingummer C81, ook bekend staand als Kleine Heitrak 23:

Het huis wordt overgenomen door dochter Anna Geertruda Verstappen, geboren te Asten op 09-10-1901 en op 02-05-1930 te Asten getrouwd met Mathijs Brummans, geboren te Helden op 18-05-1900 als zoon van Wilhelmus Brummans en Elisabeth Niessen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 23:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 30-04-1934 en in die van 17-02-1938 de geboortes van dochter Maria en zoon Wilhelmus:

Catharina Looijen is op 01-02-1951 te Asten overleden en hieronder haar overlijdensakte:

Anna Geertruda Verstappen is op 10-11-1981 te Deurne overleden en Mathijs Brummans is op 26-08-1989 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden1:

In het weekblad voor Meijel van 30-08-19892 lezen we nog:

Het uit 1895 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Ericaweg 3, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak 23

Gruttoweg 17

In 1926 is een nieuw huis gebouwd op het perceel met kadasternummer D1963, waar vanuit D78a in komt wonen Johannes (Hannes) Joosten, geboren te Deurne op 22-08-1889 als zoon van Hendricus Joosten en Elisabeth Noijen, die vanuit Neerkant in het huis komt wonen. Hij is op 16-04-1920 te Asten getrouwd met Martina Anna Maria (Martha) Vinken, geboren te Mierlo op 22-05-1889 als dochter van Godefridus Vinken en Helena Bollen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingummer C74a, ook bekend staand als Kleine Heitrak 18:

In de krant Het Huisgezin van 10-08-1926 de geboorte van zoon Hubertus:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 18:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 05-09-1933 de geboorte van zoon Petrus:

Hieronder een foto van Hannes Joosten en Martha Vinken:

Hieronder een foto uit 1946 van het gezin Joosten-Vinken met van links naar rechts Hubertus (Bert), Maria (Miet), Helena (Leen), vader Johannes (Hannes), Johannes Marinus (Jan), moeder Martina Anna Maria (Martha), Godefrida (Frida), Petrus (Piet), Hendrikus (Harrie) en Godefridus (Frits):

Hieronder een foto van het huis rond 1970:

Johannes (Hannes) Joosten is op 01-01-1954 te Deurne overleden en Martina Anna Maria (Martha) Vinken is op 27-12-1968. Hieronder het bidprentje bij het overlijden van Johannes Joosten:

Het huis is in 1978 opnieuw opgebouwd en heeft nu het adres Gruttoweg 17, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak 18

Gruttoweg 19

Op een stuk heide met kadasternummer D410 is rond 1859 in opdracht van Peter Nijnens een nieuw huis met stal en schuur gebouwd met kadasternummer D546. Peter Nijnens is geboren te Leende op 01-11-1829 als zoon van Antonie Nijnens en Joanna Maria van Lierop en broer van Francis Nijnens (zie Gruttoweg 21). Hij is op 13-02-1857 te Asten getrouwd met Maria Kanters, geboren te Asten op 21-01-1824 als dochter van Joost Kanters en Anna Maria Driessen (zie Busselseweg 5).      In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1869 wonen zij in het huis met huizingnummer C89:

Zij verhuizen in 1868 naar de Heitrak onder Liessel, maar wonen later nog op de Leensel (zie Voormalig huis C112). In het huis komt wonen Hendrik Gorts, geboren te Meijel op 19-01-1838 als zoon van Hendrik Gorts en Margaretha Hoeben. Hij is op 05-04-1866 te Deurne getrouwd met Theodora van Otterdijk, geboren te Deurne op 26-01-1838 als dochter van Pieter van Otterdijk en Anna Catharina Kox.

Zij verhuizen in 1869 naar elders en het huis met dan huizingnummer C96 wordt verkocht aan Judocus Bukkems, geboren te Asten op 16-08-1818 als zoon van Jan Bukkems en Francijna Bots (zie Voormalig huis G88). Hij is op 19-03-1857 te Asten getrouwd met Francisca van Bussel, geboren te Asten op 26-02-1831 als dochter van Wilbert van Bussel en Wilhelmina van den Heuvel (zie Antoniusstraat 28 en 30). Ook over de periode 1879-1890 en 1890-1900 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C96 en C93:

Judocus Bukkems is op 22-06-1898 te Asten overleden en over de periode 1900-1910 woont Francisca van Bussel als weduwe met haar kinderen in het huis met huizingnummer C100:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 06-03-1909 wordt het huis te koop aangeboden:

Francisca van Bussel is op 16-11-1909 te Asten overleden en het huis wordt overgenomen door zoon Gerardus Bukkems, geboren te Asten op 20-04-1875. Hij is op 17-04-1909 te Deurne getrouwd met Willemina Janssen, geboren te Helden op 16-10-1875 als dochter van Johannes Janssen en Mathea Gielen. Ook over de periodes 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C88 en C74, dat laatste ook bekend staand als Kleine Heitrak 16:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 14-05-1910 en 04-11-1911 de geboortes van zoon Joseph Maria en dochter Mathea:

De krant de Zuid-Willemsvaart van 29-05-1925 meldt dat Gerardus Bukkems een koe met veepest heeft. Gelukkig is hij verzekerd.     Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 16:

Willemina Janssen is op 01-05-1936 te Asten overleden en Gerardus Bukkems is op 15-02-1938 te Asten overleden. Hieronder hun overlijdensaktes:

Hun zoon Joseph Maria Bukkems, geboren te Asten op 07-05-1910, heeft in Tegelen bij de paters van Steyl zijn opleiding tot priester gedaan en vertrekt in 1938 als pater Melchior voor de missie naar Nieuw-Guinea, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 19-10-1938:

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is hij aan boord van de Japanse torpedoboot Akikaze om het leven gekomen en op 15-03-1943 op zee overleden.

Het huis wordt daarna overgenomen door zoon Petrus Bukkems, geboren te Asten op 12-06-1917, die samen met zijn zussen Francisca, Johanna en Mathea in het huis woont. Mathea Bukkems verhuist in 1938 naar de Neerkant en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-06-1939 bieden de kinderen Bukkems de boerderij te koop aan:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 30-09-1939 bieden de kinderen Bukkems hun vee en landbouwinventaris te koop aan:

Petrus Bukkems verhuist eind 1939 naar Baexem en zijn zussen Johanna en Francisca wonen nog een tijdje in het huis tot vanuit Venray Pieter Jan Mathijs Spreeuwenberg, geboren te Horst op 31-10-1908 als zoon van Willem Bernard Spreeuwenberg en Maria Margaretha van Vervoort het huis koopt en bewoont. Hij is op 21-04-1941 te Venray getrouwd met Gerarda van Hoof, geboren te Venray op 09-06-1912 als dochter van Hendrikus van Hoof en Anna Maria Ewals.

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-05-1942 en in die van 07-04-1945 de geboortes van zonen Wilhelmus en Henricus:

In 1949 wordt het huis verkocht aan en bewoond door Lodewijk (Lowie) Friesen, geboren te Vlierden op 01-08-1922 als zoon van Wilhelmus Hubertus Friesen en Petronella Huberta Claessen. Hij is getrouwd met Clasina (Clasien) Tijssen, geboren te Deurne op 23-07-1920 als dochter van Peter Tijssen en Maria Veldhuijzen.

Clasina (Clasien) Tijssen is op 15-03-1994 te Asten overleden en Lodewijk (Lowie) Friesen is op 14-07-2000 te Asten overleden. Hieronder de bidprentjes1 bij hun overlijden:

Het huis is op 8 juni 1959 afgebrand en op de plaats van het huis staat nu het opnieuw opgebouwde huis met het adres Gruttoweg 19, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kadasternummer D546

Kleine Heitrak 16

Gruttoweg 21

Op een stuk heide met kadasternummer D410 is rond 1859 in opdracht van Francis Nijnens een nieuw huis met stal en schuur gebouwd met kadasternummer D547. Francis Nijnens is geboren te Leende op 27-02-1828 als zoon van Antonius Nijnens en Joanna Maria van Lierop en broer van Peter Nijnens (zie Gruttoweg 19). Hij is op 03-02-1855 te Deurne getrouwd met Joanna Maria van Heugten, geboren te Deurne op 29-05-1822 als dochter van Francis van Hugten en Maria Adriaans.     In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1869 wonen zij in het huis met huizingnummer C88:

Francis Nijnens is op 19-02-1869 te Asten overleden en Joanna Maria van Heugten verhuist met haar gezin naar Liessel. Het huis met dan huizingnummer C95 wordt verkocht aan en vanuit Deurne bewoond door Johannis van den Berg, geboren te Bakel op 28-02-1827 als zoon van Johannis van den Berg en Henrica Rooijakkers. Hij is op 18-04-1863 te Deurne getrouwd met Petronella van de Weijer, geboren te Gemert op 11-03-1830 als dochter van Willem van de Weijer en Maria Verbakel. Ook in de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met huizingnummer C95:

Johannis van den Berg is op 13-09-1888 te Asten overleden en in de periode 1890-1900 woont Petronella van de Weijer met haar zoon Martinus van den Berg in het huis met huizingnummer C92:

Petronella van de Weijer verhuist met haar zoon in 1891 naar het Vinkenbroek onder Deurne en het huis wordt verkocht aan Jan Mathijs Janssen, geboren te Asten op 08-04-1854 als zoon van Johannes Janssen en Maria Hoebergen (zie Zand 1). Hij is op 20-04-1888 te Asten getrouwd met Anna Maria van Laanen, geboren te Asten op 29-03-1859 als zoon van Petrus van Laanen en Maria Joanna van Heugten (zie Zand 21). Ook over de periodes 1900-1910 en 1910-1920 wonen zij in het huis, dat rond 1900 moet zijn herbouwd, met achtereenvolgens huizingnummer C99 en C87:

Anna Maria van Laanen is op 27-11-1918 te Asten overleden en Jan Mathijs Janssen verhuist met zijn gezin in 1920 naar Deurne en is aldaar op 27-10-1935 overleden.

In het huis komt wonen Theodorus Karis, geboren te Helden op 04-02-1878 als zoon van Johannes Karis en Johanna Lormans. Hij is op 21-09-1903 te Helden getrouwd met Beatrix Driessen, geboren te Helden op 20-09-1882 als dochter van Theodorus Driessen en Johanna Catharina Crommentuijn. Rechts in de krant de Zuid-Willemsvaart van 22-02-1921 de komst van het gezin van Theodorus Karis en Beatrix Driessen naar Asten. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C73, ook bekend staand als Kleine Heitrak 14:

Bij de Kamer van Koophandel wordt Theodorus Karis genoemd als bestuurslid van de coöperatieve stoomzuivelfabriek, zoals gemeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 23-07-1927:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 14:

Hieronder een foto uit 1929 en een uit 1953 van het echtpaar1:

Hieronder een familiefoto uit 19531 ter gelegenheid van het gouden huwelijksfeest van Theodorus Karis en Beatrix Driessen met op de voorste rij van links naar rechts: Mia Karis (dochter van Sjeng Karis), Jet Korsten (dochter van Mien Korsten-Karis), vader Theodorus Karis, moeder Beatrix Driessen, Ton Korsten (zoon van Mien Korsten-Karis), onbekend kind van Dina Karis-Steegs en Giel Korsten (zoon van Mien Korsten-Karis) en op de achterste rij van links naar rechts: Mieke Karis-Verstappen, Sjeng Gommans (man van Wies Karis), Theodorus (Dot) Karis, Louise (Wies) Gommans-Karis, Harrie Jöris (man van Nel Karis), Petronella (Nel) Karis, Sjeng van de Beuken (man van An Karis), Wilhelmina Johanna Petronella (Mien) Korsten-Karis, Anna (An) Karis en verscholen Dina Steegs (weduwe van Sjeng Karis):

Theodorus Karis is op 24-12-1959 te Deurne overleden en Beatrix Driessen is op 28-03-1962 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden1:

Op de plaats van het huis staat een uit 1900 daterend huis met het adres Gruttoweg 21, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kadasternummer D547

Kleine Heitrak 14

Kleine Heitrak 10

Rond 1899 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D1781, waar vanuit C81 (zie Kleine Heitrak 10) in komt wonen Martinus Leonardus Brouwers, geboren te Deurne op 10-11-1864 als zoon van Theodorus Brouwers en en Hendrica Bukkings. Hij is op 08-01-1897 te Asten getrouwd met Anna Maria van der Wallen, geboren te Deurne op 17-10-1856 als onwettige dochter van Hendrina van der Wallen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1900-1910 wonen zij met hun gezin in het huis met huizingnummer C94:

Ook in de periodes 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij met hun gezin in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C83 en C69:

Martinus Leonardus Brouwers koopt samen met andere bewoners van de Kleine Heitrak grond van de gemeente Asten, zoals medegedeeld in de krant de Zuid-Willemsvaart van 03-07-1920:

Martinus Leonardus Brouwers verkoopt zijn spullen in de krant de Zuid-Willemsvaart van 21-02-1925 en hij verhuist met Anna Maria van der Wallen in 1926 naar Deurne, zoals genoemd in de krant de Zuid-Willemsvaart van 16-01-1926:

Martinus Leonardus Brouwers is op 18-10-1935 te Deurne overleden en Anna Maria van der Wallen keert nog terug in het huis bij dochter Antonia Brouwers en is op 30-07-1939 te Asten overleden.

Het huis wordt overgenomen door dochter Antonia (Tonia) Brouwers, geboren te Asten op 10-04-1898 en op 29-09-1922 te Asten getrouwd met Johannes Janssen, geboren te Asten op 01-04-1893 als zoon van Johannes (Hanneske) Janssen en Hendrica van Bussel. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C69 ook bekend staand als Kleine Heitrak 10:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 19-11-1924 en 05-09-1928 de geboortes van zonen Martinus en Antonius:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 10:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 28-04-1938 en in die van 07-03-1940 de geboortes van zoon Johannes en dochter Wilhelmina:

In het Peelbelang van 02-12-1944 meldt Johannes Janssen dat er twee runderen vermist zijn:

Hieronder een foto uit 1972 van het gezin Janssen-Brouwers met op de voorste rij van links: vader Johannes (Hanneske) Janssen, Johanna (Anna), Martinus (Tinus) en moeder Antonia (Tonia) Brouwers en op de achterste rij van links naar rechts: Cornelis (Cor), Antonia (Til), Johannes (Jan), Johanna (Zus), Eimericus (Ricus / Picus), Lies, Wilhelmina (Mien) en Henricus (Harrie):

Johannes (Hanneske) Janssen is op 10-10-1976 te Asten overleden en Antonia (Tonia) Brouwers is op 07-08-1983 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Het uit 1900 daterende huis bestaat nog en heeft nog steeds het adres Kleine Heitrak 10, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak 10

Kleine Heitrak 12

Rond 1859 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D543, waarin komt wonen Hendricus Dielissen, geboren te Asten op 30-01-1832 als zoon van Peter Dielissen en Maria Bots. Hij is op 28-01-1856 te Deurne getrouwd met Dorothea Maria Joordens, geboren te Deurne op 04-05-1820 als dochter van Gerrit Joordens en Petronella van de Mortel. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C85 en vanf 1869 huizingnummer C92:

Ook over de periodes 1879-1890 en 1890-1900 wonen zij met hun gezin in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C92 en C90:

Dorothea Maria Joordens is op 24-06-1894 te Asten overleden en in de periodes 1900-1910 en 1920-1930 woont hij in het huis met achtereenvolgens huizingnummer C95 en C84:

Hendricus Dielissen is op 03-09-1911 te Asten overleden en het huis wordt overgenomen door dochter Petronella Dielissen, geboren te Asten op 04-03-1859. Zij is op 17-02-1905 te Asten getrouwd met Wilbertus Bukkems, geboren te Asten op 30-09-1859 als zoon van Joost Bukkems en Francisca van Bussel. Haar inwonende broer Peter Dielissen, geboren te Asten op 29-05-1857 koopt samen met buurtbewoners nog grond op de Kleine Heitrak van de gemeente Asten, aldus de krant de Zuid-Willemsvaart van 03-07-1920:

Wilbertus Bukkems is op 10-06-1920 te Asten overleden en Petronella verhuist met haar broer Peter eind 1920 naar Deurne. Peter Dielissen is ongehuwd op 31-03-1938 te Deurne overleden en Petronella Dielissen is op 19-07-1947 te Deurne overleden.

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 13-11-1920 wordt de inboedel verkocht:

In het huis komt wonen Wilhelmus Bots, geboren te Deurne op 01-12-1883 als zoon van Arnoldus Bots en Petronella Pijnenburg. Hij is op 22-02-1919 te Deurne getrouwd met Petronella van Lieshout, geboren te Deurne op 28-06-1895 als dochter van Wilhelmus van Lieshout en Anna Catharina van Otterdijk. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingnummer C70, ook bekend staand als Kleine Heitrak 12:

In het Eindhovensch dagblad van 20-01-1921 en de krant de Zuid-Willemsvaart van 07-04-1928 de geboortes van dochters Wilhelmina en Gertruda:

Wilhelmus Bots en medebewoners van de Kleine Heitrak vragen aan de gemeenteraad van Asten om de afvoer van water uit de Peel beter te regelen, zoals genoemd in de krant de Zuid-Willemsvaart van 26-10-1928:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 12:

Hieronder een foto van het gezin Bots-van Lieshout met zittend vader Wilhelmus (Willem) Bots en staand van links naar rechts: Maria (Miet), Petronella (Nel), Johanna (Hanneke), Truus, Woutera (Tera), Karel, Antonia (Tonia), Arnoldina (Dien), Helena (Leen), Wilhelmina (Mien) en Gerarda:

Petronella van Lieshout is op 26-07-1935 te Asten overleden en Wilhelmus Bots is op 03-01-1961 te Deurne overleden. Hieronder de overlijdensakte van Petronella van Lieshout en het bidprentje bij het overlijden van Wilhelmus Bots:

Dochter Woutera Bots is nog naar Canada geëmigreerd getuige onderstaand citaat uit deurnewiki:

Zij emigreerden eind juli 1951. Toen de familie Timmermans op 16 mei 1950 afreisde naar Canada was zoon Peter achter gebleven om eerst een eega te vinden die het avontuur aandurfde. Het werd Tera Bots, dochter van Wilhelmus Bots en Petronella van Lieshout van de Kleine Heitrak te Asten. Peter had in die tussenperiode als kostganger verblijf genoten bij de familie Strijbosch op Zand 3, maar moest plaats maken toen die aanstalten maakten om naar Canada te vertrekken. Hun huwelijk werd voltrokken te Asten op 22 juni 1951 en tot op hun emigratie eind juli 1951 konden ze bij een zwager van Woutera Bots verblijven. Hij werd gesponseerd door zijn vader, Cornelis Timmermans. Peter zijn relaas vermeldt dat ze in een vliegtuig, een omgebouwde 4-motorige Lancaster bommenwerper, de overtocht maakten. Hij zou in Lucan, Ontario als een succesvol elektriciteitsondernemer de kost verdienen.

Het uit 1900 daterende huis bestaat nog en heeft nog steeds het adres Kleine Heitrak 12, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak 12

Kleine Heitrak 15

Rond 1859 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D553, waarin komt wonen Hendrikus van Heugten, geboren te Asten op 14-09-1824 als zoon van Hendrik van Heugten en Joanna Maria van der Wallen en broer van Johannes van Heugten (zie Voormalig huis D552), Josephus van Heugten (zie Kleine Heitrak 25) en van Judocus van Heugten (zie Kleine Heitrak 19). Hij is op 29-04-1852 te Asten getrouwd met Dorothea Smits, geboren te Asten op 14-07-1824 als dochter van Jan Smits en Maria van Heugten en zus van Willebrordus Smits (zie Kleine Heitrak 3). In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1859-1869 wonen zij in het huis met huizingnummer C87:

Hendrikus van Heugten is op 23-06-1865 te Asten overleden en Dorothea Smits verhuist met haar gezin naar Strijp.

Vanuit Heeze komt in het huis wonen Joannes Snoeks, geboren te Valkenswaard op 22-07-1826 als zoon van Wouter Snoeks en Petronella Verstappen. Hij is op 06-02-1858 te Dommelen getrouwd met Hendrina Boerencamp, geboren te Zesgehuchten op 31-05-1816 als dochter van Adriaan Boerencamp en Maria Verhappen.

Vanaf 1869 heeft het huis huizingnummer C94 en in 1871 verhuist Joannes Snoeks met zijn vrouw via C17 in de buurt van de Stegen naar Helden. Vanuit Deurne komt Dorothea Smits weer in het huis wonen. Ze is op 05-01-1871 te Deurne hertrouwd met Theodorus van Stratum, geboren te Deurne 25-10-1825 als zoon van Hendricus van Strum en Johanna Hikspoors.

Zij verhuizen in 1878 naar elders op de Kleine Heitrak (zie Kleine Heitrak 22) en het huis wordt overgenomen door Johanna van Heugten, geboren te Deurne op 11-09-1857 als dochter van de eerdergenoemde Hendrikus van Heugten en Dorothea Smits. Zij is op 24-06-1878 te Asten getrouwd met Adriaan van Lierop, geboren te Meijel op 09-07-1852 als zoon van Johannes van Lierop en Wilhelmina den Ouden.

Zij verhuizen in 1879 naar hetzelfde adres als waar Theodorus van Stratum en Dorothea Smits heen gingen (zie Kleine Heitrak 22) en in het huis komt wonen Willem Kanters, geboren te Asten op 23-05-1850 als zoon van Jan Kanters en Francijna Neervens. Hij is op 23-04-1879 te Asten getrouwd met Petronella Welten, geboren te Asten op 13-02-1859 als dochter van Antonie Welten en Johanna Slaats (zie Voormalig huis D539) en zus van Theodorus Welten (zie hieronder). Ook in de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met huizingnummer C94:

Zij verhuizen in 1885 naar Hutten (zie Zand 1) en het huis wordt overgenomen door zwager Theodorus Welten, geboren te Asten op 09-02-1854 als zoon van Antonie Welten en Johanna Slaats (zie Voormalig huis D539). Hij is op 08-02-1882 te Asten getrouwd met Johanna Rijnders, geboren te Asten op 17-10-1852 als dochter van Reinier Rijnders en Wilhelmina Seegers.

Zij verhuizen in 1889 naar een ander huis op de Kleine Heitrak (zie Voormalig huis D828) en het huis raakt onbewoond en wordt in 1891 afgebroken.

Rond 1899 wordt er een nieuw huis gebouwd verdeeld in twee woningen met de kadasternummers D1785 en D1786:

D1785

De kleine woning met het kadasternummer D1785 wordt bewoond door Andreas Proenings, geboren te Deurne op 30-12-1869 als zoon van Peter Proeninx en Wilhelmina van Lieshout (zie Voormalig huis D1019). Hij is op 04-02-1898 te Asten getrouwd met Johanna Berkers, geboren te Deurne op 01-12-1877 als dochter van Mathijs Berkers en Geertruida van Mierlo (zie Leensel 5). In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1890-1900 wonen zij in het huis met huizingnummer C91b:

Ook in de periode 1900-1910 wonen zij in het huis met huizingnummer C97:

Zij vertrekken eind 1903 naar Deurne en in het huis komt wonen veenarbeider Hendricus van Heugten, geboren te Asten op 21-12-1867 als zoon van Judocus van Heugten en Wilhelmina Seijkens. Hij is op 16-02-1900 te Asten getrouwd met Anna Maria Lammers, geboren te Asten op 01-06-1872 als dochter van Carel Lammers en Anna Catharina Jansen.

Zij verhuizen hetzelfde jaar al naar C90 (zie Voormalig huis D539) en het huis wordt bij herbouw samengevoegd met het onderstaande huis tot kadasternummer D1841.

D1786

De grotere woning met kadasternummer D1786 wordt bewoond door Antonie Smits, geboren te Asten op 20-04-1870 als zoon van Willebrordus Smits en Hendrika Joosten (zie Kleine Heitrak 3). Hij is op 15-02-1895 te Asten getrouwd met Petronella van Heugten, geboren te Asten op 03-09-1864 als dochter van Josephus van Heugten en Wilhelmina van Otterdijk (zie Kleine Heitrak 25) en broer van Theodorus van Heugten (zie Voormalig huis D552), Henricus van Heugten (zie Kleine Heitrak 7), Hendricus Marinus van Heugten (zie Meerkoetweg 12), Johannes van Heugten (zie Voormalig huis D607) en van Antonie van Heugten (zie hieronder). In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1890-1900 wonen zij in het huis met huizingnummer C91a:

Zij verhuizen in 1899 terug naar het ouderlijk huis van Antonie Smits en in het huis komt wonen Antonius van Heugten, geboren te Asten op 24-02-1859 als zoon van Josephus van Heugten en Wilhelmina van Otterdijk en broer van Theodorus van Heugten (zie Voormalig huis D552), Henricus van Heugten (zie Kleine Heitrak 7), Hendricus Marinus van Heugten (zie Meerkoetweg 12), Johannes van Heugten (zie Voormalig huis D607) en van Petronella van Heugten (zie hierboven). Hij is op 05-01-1899 te Asten getrouwd met Helena Maria van de Vondevoort, geboren te Asten op 28-01-1862 als dochter van Gerardus van de Vondervoort en Catharina Segers. Ook in de periode 1900-1910 wonen zij in het huis met huizingnummer C98:

Zij verhuizen in 1903 naar C105 (zie Voormalig huis D607) en in het huis komt wonen Martinus Thijssen, geboren te Deurne op 09-05-1848 als zoon van Michiel Thijssen en Johanna Goorts. Hij is sinds 28-02-1879 weduwnaar van Johanna Maria Thijssens, geboren te Leende op 24-10-1845 als dochter van Wouter Thijssens en Petronella Korsten, met wie hij op 06-09-1875 te Tongelre getrouwd was. Hij is op 20-06-1903 te Deurne hertrouwd met Johanna Maria Bukkems, geboren te Asten op 08-11-1865 als dochter van Judocus Bukkems en Francisca van Bussel. In 1904 is Martinus Thijssen nog slachtoffer van een brand in zijn boerderij, aldus de Nieuwe Tilburgsche Courant van 19-04-1904:

Ook in de periode 1910-1920 wonen zij in het huis met huizingnummer C86:

Martinus Thijssen is op 03-10-1917 te Asten overleden en bij een zoon wordt roodvonk geconstateerd, aldus de de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-12-1919:

In de periode 1920-1930 woont Johanna Maria Bukkems met haar kinderen in het huis met huizingnummer C72, ook bekend staand als Kleine Heitrak 11:

Johanna Maria Bukkems is op 07-04-1931 te Asten overleden en het huis wordt overgenomen door zoon Michaël Josephus Thijssen, geboren te Asten op 08-06-1905.

Hij vertrekt in 1932 naar Helmond en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-02-1932 verkoopt hij samen met zijn broer Johannes Eimericus Thijssen het huis en in diezelfde krant van 26-03-1932 hun vee en inboedel:

In het huis komt wonen Pieter Theodor (Thij) Derix, geboren te Sevenum op 07-11-1906 als zoon van Pieter Mathijs Derix en Petronella Vervoort. Hij is op 22-04-1932 te Horst getrouwd met Maria Petronella Francisca (Nel) Mooren, geboren te Horst op 11-01-1911 als dochter van Cornil Mooren en Johanna Hubertina Baetsen. In het bevolkingsregister van Asten in de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 11:

Ook over de periode 1930-1938 wonen zij met hun gezin in het huis met het adres Kleine Heitrak 11:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 20-07-1934 en in die van 05-07-1941 de geboortes van dochters Catharina en Maria:

In het Peelbelang van 10-02-1945 wil Pieter Theodor Derix een driftvarken ruilen tegen een slachtvarken en in diezelfde krant van 28-04-1945 wil Pieter Theodor Derix damesschoenen ruilen:

Hieronder een foto1 uit 1955 van het gezin Derix-Mooren met op de voorste rij van links naar rechts: Hendrica (Riek), Theodorus (Theo) op schoot bij vader, vader Pieter Theodor (Thij) Derix, Leonardus (Leo), Andreas (André), moeder Maria Petronella Francisca (Nel) Mooren en Lenie op schoot bij moeder en op de achterste rij van van links naar rechts: Tjeu, Catharina Petronella (Nelly), Wilhelmus Jozef (Wiel), Door, Maria Theresia (Mia), Anna Petronella Francisca (Annie), Toos en Johannes Cornelis (Cor):

Pieter Theodor (Thij) Derix is op 03-02-1962 te Deurne overleden en Maria Petronella Francisca (Nel) Mooren is op 31-05-1978 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij het overlijden van Pieter Theodor Derix1 en Maria Petronella Francisca Mooren:

Hieronder een schilderij van het huis1:

Het uit 1899 daterende huis kreeg later het adres Kleine Heitrak 15, waarvan hieronder een streetview:

Het huis is in 2014 opnieuw opgebouwd, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak

Kleine Heitrak

Kleine Heitrak 11

Kleine Heitrak 19

Rond 1864 is een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D656, waarin komt wonen Judocus van Heugten, geboren te Asten op 20-06-1830 als zoon van Hendrik van Heugten en Joanna Maria van der Wallen en broer van Johannes van Heugten (zie Voormalig huis D552), Josephus van Heugten (zie Kleine Heitrak 25) en van Hendrik van Heugten (zie Kleine Heitrak 15). Hij is op 29-01-1864 te Deurne getrouwd met Wilhelmina Seijkens, geboren te Deurne op 11-11-1839 als dochter van Johannis Seijkens en Maria van de Beek. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C90c en vanaf 1869 C98:

Ook in de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met huizingnummer C99:

Wilhelmina Seijkens is op 04-01-1884 te Asten overleden en Judocus van Heugten woont over de periodes 1890-1900 en 1900-1910 in het huis met achtereenvolgens huizingummer C96 en C104:

Het huis wordt overgenomen door zoon Peter van Heugten, geboren te Asten op 19-01-1881 en op 01-02-1907 te Deurne getrouwd met Maria van Bussel, geboren te Deurne op 04-10-1876 als dochter van Lambertus van Bussel en Johanna Maria Meulendijk. Judocus van Heugten blijft tot zijn overlijden op 22-02-1915 te Asten bij hen inwonen. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 wonen zij met hun gezin in het huis met huizingnummer C91:

Maria van Bussel is op 21-12-1913 te Asten overleden en Peter van Heugten is op 09-02-1917 te Asten hertrouwd met Maria Josepha van Bussel, geboren te Asten op 17-12-1883 als dochter van Johannes van Bussel en Francisca van de Laar.

Ook over de periode 1920-1930 wonen zij in het huis met huizingummer C77, ook bekend staand als Kleine Heitrak 13:

Rond 1929 wordt door Peter van Heugten ongeveer twintig meter noordwaarts op het perceel met kadasternummer D1581 een nieuw huis gebouwd. Het oude huis is nog tot 1939 blijven bestaan maar werd waarschijnlijk niet meer gebruikt als woning.

Ook in de periode 1930-1938 wonen zij in het huis met het adres Kleine Heitrak 13:

Peter van Heugten is op 10-04-1956 te Deurne overleden en Maria Josepha van Bussel is op 11-09-1965 te Deurne overleden. Hieronder de bidprentjes bij hun overlijden:

Het uit 1929 daterende huis bestaat nog en heeft nu het adres Kleine Heitrak 19, waarvan hieronder een streetview:

Overzicht bewoners

Kleine Heitrak 13

Kleine Heitrak 22

Rond 1861 een nieuw huis gebouwd met kadasternummer D549 waar vanuit Nederweert in komt wonen Cornelis Mutsaers, geboren te Asten op 21-01-1813 als zoon van Godefridus Mutsaers en Maria van Heugten. Hij is op 24-04-1846 te Asten getrouwd met Johanna Driessen, geboren te Asten op 23-02-1819 als zoon van Godefridus Driessen en Allagonda Verheijen. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 wonen zij in het huis met huizingnummer C90b en vanf 1869 C97:

Zij verhuizen in 1877 naar Deurne en vanuit een ander huis op de Kleine Heitrak (zie Kleine Heitrak 15) komt in het huis wonen Theodorus van Stratum, geboren te Deurne 25-10-1825 als zoon van Hendricus van Strum en Johanna Hikspoors. Hij is op 05-01-1871 te Deurne getrouwd met Dorothea Smits, geboren te Asten op 14-07-1824 als dochter van Jan Smits en Maria van Heugten en zus van Willebrordus Smits (zie Kleine Heitrak 3) en weduwe van Hendrikus van Heugten (zie Kleine Heitrak 15).

Zij verhuizen al snel naar verschillende adressen op Voordeldonk en vanuit een ander huis op de Kleine Heitrak (zie Kleine Heitrak 15) komt in het huis wonen Adriaan van Lierop, geboren te Meijel op 09-07-1852 als zoon van Johannes van Lierop en Wilhelmina den Ouden. Hij is op 24-06-1878 te Asten getrouwd met Johanna van Heugten, geboren te Deurne op 11-09-1857 als dochter van de Hendrikus van Heugten en Dorothea Smits (zie Kleine Heitrak 15). Ook in de periode 1879-1890 wonen zij in het huis met huizingnummer C97:

Zij verhuizen in 1889 naar Deurne en vanuit C90 (zie Voormalig huis D828) komt in het huis wonen Johanna Geeven, geboren te Deurne op 27-12-1837 als dochter van Pieter Geeven en Maria Verhulst en sinds 17-01-1886 weduwe van Willem Welten, geboren te Asten op 12-01-1830 als zoon van Adriaan Welten en Dorothea Kortooms (zie Kleine Heitrak 22) en broer van Antonius Welten (zie Voormalig huis D539), met wie zij op 06-11-1858 te Deurne getrouwd was. Ook in de periode 1890-1900 woont zij met haar kinderen in het huis met huizingnummer C94:

In 1890 vindt er een tafelpartij plaats waarbij zoon Adrianus Welten, geboren te Asten op 05-04-1863 een rol speelt. Eerst is er een mislukte poging beschreven in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 13-06-1890 en drie weken later lukt de tafelpartij wel, zoals gemeld in diezelfde krant van 04-07-1890:

Een Astense lezer bagatelliseert het schot dat daarbij is gevallen in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 09-07-1890:

Toch wordt er voor de schutter 6 maanden celstraf geëist in de Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 23-10-1890 en de uitspraak is conform de eis in diezelfde krant van 01-11-1890:

Wat zo'n tafelpartij precies inhoudt en de eventuele gevolgen met net zoals hier strafzaken, wordt uit de doeken gedaan in het boek 'Van vrijen en trouwen op ʹt boerenland'1:

Het hier boven beschreven voorval van februari 1926 betrof een tafelpartij in Deurne met de 24-jarige Johannes van den Heuvel als dader en de 26-jarige dorpsgenoot Franciscus van Dinther als slachtoffer (Eindhovensch dagblad van 25-02-1926). Eind van dat jaar vond een soortgelijk incident plaats in Someren met Gerhard Hubert van Hout als dader en Petrus Martinus Cleophas Verheijen als slachtoffer (zie Voormalig huis G225A).

Linksonder een vaak gebruikte pop bij het tafelen en rechtsonder de voorbereiding voor de begeleidende ketelmuziek:

Keren we terug naar eigenaar Johanna Geeven die op 05-06-1895 te Asten is overleden. Het huis wordt overgenomen door Jacobus Schrijnewerkers, geboren te Roggel op 20-09-1864 als zoon van Hendrik Schrijnewerkers en Anna Maria Elisabeth Gubbels. Hij is op 11-04-1890 te Roggel getrouwd met Catharina Verstappen, geboren te Roggel op 23-08-1859 als dochter van Martinus Verstappen en Helena Driessen. Ook over de periodes 1900-1910, 1910-1920 en 1920-1930 wonen zij in het huis met achtereenvolgens huizingummer C101, C89 en C75: