Achterbos
We citeren voor de historie van de Achterbos uit het werk van Jan Timmer1:
Achterbos in Asten, van Binderse hoeve tot gehucht
Historische boerderijen vinden we in onze provincie zowel in de vorm van losstaande hoeven verspreid in het landschap als in dichte clusters bij elkaar in gehuchten, maar ook in allerlei groeperingen daartussen. De clusters van dicht bij elkaar gelegen boerderijen vallen het meest op. Een bijzonder voorbeeld daarvan is het gehucht Boomen in Lierop, een beschermd dorpsgezicht dat bij veel boerderij liefhebbers bekend zal zijn. Dat kluitje boerderijen is ontstaan uit één enkele hoeve die in vroegere eeuwen eigendom was van de abdij Postel. Een ander voorbeeld is een groepje boerderijen aan de Achterbos in Asten. Die boerderijen komen voort uit de hoeve Achterbos, die eigendom was van de abdij van Binderen in Helmond. Zolang een bepaalde hoeve behoorde tot de eigendommen van een klooster, abdij of andere kerkelijke instelling, bleef de hoeve in het algemeen in zijn geheel als eenheid bestaan. Grotere hoeven die in particulier bezit waren vielen vaak uiteen in meerdere delen als gevolg van bijvoorbeeld erfdelingen tussen erfgenamen. Achterbos is een oude hoeve waar beide ontwikkelingen voorkwamen. We willen hier beschrijven hoe uit die enkele oude hoeve van de abdij van Binderen een dicht op elkaar gelegen kluitje van boerderijen kon ontstaan.Van geestelijke goederen naar particulier bezit
Hoe en wanneer de abdij van Binderen eigenaar geworden is van de hoeve Achterbos is niet bekend, maar dat moet al in de middeleeuwen het geval geweest zijn. Na de vrede van Munster in 1648, toen de 80-jarige oorlog werd beëindigd, veranderde er iets belangrijks. Al het kerkelijk bezit in de Meierij dat toebehoorde aan kloosters en kerken binnen de Republiek, werd door de Raad van State geconfisqueerd. Hoeve Achterbos kwam net als vele andere hoeven in het bezit van de Raad van State en werd vanuit Den Haag als zogenaamde statenhoeve beheerd door regionale rentmeesters. De Raad van State heeft niet al de hoeven steeds in eigendom gehouden. In de loop van de tijd werden de meeste statenhoeven verkocht. De wens van de rentmeester zal daarbij een belangrijke rol hebben gespeeld. Dat was ook bij de hoeve Achterbos het geval. De toenmalige rentmeester van de statenhoeven, Johannes Pieterson wonende in Helmond, was een kapitaalkrachtig man. Wellicht had hij als rentmeester veel geld verdiend, dat hij vervolgens wilde investeren in onroerend goed. In opdracht van de Raad van State verkocht hij de hoeve Achterbos op 24 november 1664 aan zichzelf. Daarmee kwam de hoeve Achterbos in particuliere handen. Diens erfgenamen waren ook niet de minsten. Het zijn Meester Antony van Persijn, lid van de Raad van Brabant te 's Gravenhage, Adriaen Pietersons te Siericksee Zelandt, Jacob Pietersons, Antony Pietersons, Cornelis Cornelis de Vager gehuwd geweest met Adriana Pietersons, samen erven van wijlen Johannes Pietersons in leven rentmeester der Geestelijke Goederen en president, te Helmond. Op 31 augustus 1670 verkopen zij aan Jan Janssen Schenaarts, koopman te Eindhoven en Jan Hendrik Joosten van der Vorst, alias van de Achterbos, hoevenaar te Asten, ieder voor de helft de hoeve Achterbos, bestaande uit huis, schuur, schop, land, groes enzovoort. Jan Hendrik van der Vorst is de pachter van het hele goed. Hij ging een lening aan bij Jan Schenaarts, wellicht op het moment dat ze samen het gehele goed Achterbos kochten. Om een of andere ons onbekende reden gaat het financieel niet goed met Jan Hendrik van der Vorst, die als eigenaar van meerdere boerderijen in Asten toch zeker ook kapitaalkrachtig was. Zijn goederen worden publiek verkocht, waaronder de helft van de hoeve Achterbos. Die helft wordt in 1740 gekocht door Juffrouw Johanna Margareta Lovens, weduwe van Meester Theodorus Franciscus Schenaarts, wonende te Aarle Rixtel. Het wordt dan genoemd: "de Agterbosch, een huis, schop, stallingen, hof en aangelag met de wei, land en hei aan elkaar 100 lopense". Johanna Lovens had al via haar man, de zoon van Jan Schenaarts, de andere helft van het goed in bezit. Nu was zij dus eigenaar van het gehele goed Achterbos. Dan is de hoeve dus weer als geheel in één hand.De opsplitsing
Op 15-12-1760 gaat Rogus Franciscus Schenaarts, de zoon van Johanna Lovens en Theodorus Schenaarts, over tot de verkoop van de goederen Achterbos. Het is op dat moment nog steeds een grote hoeve en bestaat dan uit meerdere gebouwen. De hoeve wordt in drie delen verkocht op 15 december 1760. Francis Deenen wordt eigenaar van "een grote schone hoeve genaamd den Agterbosch". Laurens Jelisse krijgt een "huis, schuur, stal met de daarbij behorende grond, naar behoren te delen of te gebruiken en tussen de andere huizen in gelegen". Bewoner is dan de weduwe Andries Verheyen. Het derde deel komt aan Pieter Wilbert Coolen met als omschrijving: "huis, stal, schuur en de grond daarbij horende, tussen de andere huizen gelegen en te gebruiken of te verdelen naar behoren met de halve schop en de grond van dien en waarvan de andere helft toekomt aan Francis Deenen". Bewoner is dan Pieter Haasen. Opvallend is dat bij elk van de drie delen op het moment van verkoop een huis behoorde en dat de kopers zelf de onderlinge verdeling van de erven nog moesten regelen, omdat huizen en schuren tussen de andere huizen zijn gelegen. In 1740 was nog sprake van één woonhuis. Kennelijk heeft de familie Schenaarts in de periode 1740-1760 de hoeve uitgebreid met een aantal huizen, bijvoorbeeld door bestaande schuren te verbouwen. Een investering die het mogelijk maakte om de hoeve in delen te kunnen verpachten, wat ongetwijfeld meer opleverde.Vijf boerderijen in 1832
De ontwikkeling van de drie delen van de hoeve Achterbos zijn na de splitsing van 1760 nog verder te volgen. Het deel van Francis Deenen blijft ongewijzigd in het bezit van de familie (nummer 424 op de kadasterkaart).
Het deel van Pieter Wilbert Coolen wordt in 1797 weer verder gesplitst in twee boerderijen. Willem Roymans, weduwnaar van Anneke Peeter Coolen, erft het oude huis en Wilbert Peter Coolen krijgt het nieuwe huis. De schop delen ze samen. In 1832 is de oude boerderij eigendom van Francis Peter Vrijnsen, weduwnaar van Elisabeth Willem Rooijmans (nummer 432 op de kadasterkaart) en de nieuwe boerderij is van de kinderen van Wilbert Peter Coolen (nummer 431 op de kadasterkaart). Het deel dat Laurens Jelisse in 1760 kocht wordt in 1800 eveneens gesplitst en wordt er een nieuw huis toegevoegd. Bij de erfdeling krijgt Pieter Dirk Martens gehuwd met Ida Laurens Jelisse, "het oude huis aan den Agterbosch waarin hij woont" (nummer 439 op de kadasterkaart). Jan van Dijk, man van Catharina Laurens Jelisse, krijgt het nieuwe huis (nummer 436 op de kadasterkaart).
Huidige situatie
Na 1832 veranderde er nog het een en ander op Achterbos. Boerderij nummer 436 is inmiddels verdwenen; het is nu weiland. Opvallend is verder dat precies op de plaats van de boerderijen nu nog steeds boerderijen staan. Je zou de conclusie kunnen trekken dat de huidige gebouwen dus tot die tijd teruggaan. Deels is dat zeker mogelijk, maar er zullen beslist verbouwingen hebben plaatsgevonden. Het is bijvoorbeeld bekend dat in 1874 op Achterbos vier boerderijen door brand werden getroffen. Boerderij nummer 432 op de kadasterkaart (thans Achterbos 10) is in dat jaar voor een belangrijk deel vernieuwd, wat we weten omdat in de korte gevel met muurankers het jaartal 1874 is aangegeven. Ook de andere boerderijen zullen door die brand beschadigd zijn. Mogelijk is in datzelfde jaar nog een nieuwe boerderij bijgebouwd en wel ten noorden van boerderij nummer 432 op de kadasterkaart. Zeker sinds 1895 staan er namelijk 5 oude boerderijen langs de weg.
Statenhoeven in de Meierij
De historie van de hoeve Achterbos is een mooi voorbeeld hoe het gegaan kan zijn met een oude kloosterhoeve. Het mooie van Achterbos is dat nu nog op de oorspronkelijke plaatsen een groep van 5 historische boerderijen resteert. Het is heel goed mogelijk dat sommige delen van de bestaande gebouwen nog onderdelen zijn van de oorspronkelijke boerderijen. Dat geldt bijvoorbeeld voor belangrijke delen van de oude ankerbalkconstructies. Bekend is dat die constructies eeuwenlang mee kunnen gaan en zelfs brand kunnen overleven. In 1662 is een overzicht gemaakt van alle toen bestaande statenhoeven in de Meierij. Stichting De Brabantse Boerderij is samen met auteur Karel Leenders een publicatie hierover aan het voorbereiden. Naast de beschrijving van 1662 wordt geprobeerd om tevens vast te stellen wat er heden ten dage nog resteert van al die statenhoeven. Achterbos in Asten is hiervan een prachtig voorbeeld.
Met googlemaps zijn in 2014 de boerderijen nog goed te onderscheiden en de locatie is niet wezenlijk veranderd ten opzichte van de kadasterkaart uit 1832.
Wie er precies woonden op de Achterbos is op te maken uit een lijst van misoogsten rond 1738:
Asten Rechterlijk Archief 118 folio 170, 29-12-1739:
Specifique lijste ofte memorie geformeert door schepenen en secretaris van Asten volgens het opgeven van de ingesetenen van Asten van soodanige als de ingesetenen van Asten geleeden hebben vant verhagelen van koorn op de 13e july en afwayen van de boekweyt op den 15e augustus 1737 wanneer het koorn en boekweyt rijp was. Alsmede van de menigvuldige swaare regen die gevallen is in de voorschreve jaare 1737, 1738 en 1739 waardoor de weylanden geheel onder water gestaan hebben en het gras en hoy daardoor veel bedorven en verdronken is geworden door hetwelke veel runtvee en schapen bedorven en gestorven sijn, alsoo deselve op leege en natte weyen haar voedsel hebben moeten haalen, welk verdronken gras en hoy dat bedorven was in de wintertijden hebben moeten eeten. Mitsgaaders vant bevriezen van de boekweyt in desen jaaren 1739, tusschen de 15e en 16e juny allent welke schaade de navolgende ingeseetenen hebben opgegeven en getaxeert onder presentie vant selve ten allen tijde (des gerequireert werdende) met solemneele eede sullen bevestigen soo en gelijk bij of agter ider sijn naam is uytgetrocken en hierna is volgende op de Achterbos:
Naam | Huis | Omschrijving | Vergoeding |
---|---|---|---|
Peter Jansen van den Agterbosch | 1 | ƒ 180,- | |
Arnoldus van Heugten | 3 | ƒ 32,- |
Aldus dese lijste gemaakt en geformeert in voege als vooren volgens het opgeven der ingesetenen onder presentie van eede dat deselve de ongelucken en schaaden gehadt hebben, soo en gelijk agter ider sijnen naam staat aangeteekent en tot een som is getaxeert na ider sijn beste kennis. Wijders verklaaren wij ondergeteekende schepenen van Asten, op den eed ten aanvank van onser bediening gedaan dat de ingesetenen alhier wegens het verhagelen van koorn, afwayen en bevriesen van de boekweyt, sterven van een menigte beesten en schapen, verdrinken van hoy, gras, koorn en andere vrugten als int hooft deeser lijst, seer veelen groote schaade geleeden hebben en vooral in dese jaare, alsoo den ingesetenen alhier den grooten reegen die er is gevallen als anders op sijn best maar eene halve oogst gehadt hebben waardoor deselve buyten staat geraakt sijn om haar verschulde 's lants- en dorpslasten te konnen opbrengen en betaalen waardoor de ingesetenen dagelijks veele schaade en executiecosten moeten ondergaan. In teeken der waarheyt hebben wij deese ten pothocolle onderteekent binnen Asten, desen 28 december 1739.
Volgens deze opgave betreft het twee hoeven op de Achterbosch en ontbreekt de boerderij van Bartel Faessen. Dat kan te maken hebben met het feit dat Bartel Faessen rond die tijd, zijn derde vrouw was overleden, de boerderij verliet en teruggaf aan zijn zwagers en mogelijk is de boerderij enige tijd niet bewoond geweest. Rond 1745 komt deze boerderij in handen van de familie Canters en die hebben tot 1860 daar gewoond en daarna is de boederij in verschillende handen gekomen. Arnoldus van Heugten heeft tot zijn overlijden in 1772 de boerderij bestierd en daarna wordt deze opgekocht door buurman Canters. Ook deze boerderij is tot 1860 in bezit geweest van de familie Canters en wordt daarna door verschillende boeren gebruikt.
De boerderij van Peter Jansen van den Achterbosch is in 1760 opgesplitst in drie boerderijen, zoals eerder gememoreerd. De boerderij gekocht door Francis Deenen is tot 1855 in handen van de familie geweest. Pieter Coolen heeft zijn boerderij in 1790 verkocht aan de familie Rooijmans van wie de nazaten tot 1845 er hebben gewoond. Laurens Jelisse en diens nazaten hebben tot 1800 in de boerderij gewoond en die is daarna in handen overgegaan van de familie Martens. Tot ver in de 20e eeuw heeft de familie Martens er gewoond.
Boven een oude foto van de Achterbos en onder een streetview van dezelfde boerderijen in 2010:
Referenties
- ^De voormalige Binderse hoeven Achterbos en Lensdonk (https://www.debrabantseboerderij.nl/)
Achterbos 6
Een deel van de oorspronkelijke hoeven Achterbosch en Lensdonk (zie Achterbos 9) gaat in 1760 naar Laurens Jelisse:
Asten Rechterlijk Archief 98 folio 1; 15-12-1760:
Rogus Franciscus Schenaarts, secretaris, te Aarle. Hij verkoopt aan Laurens Jelisse een huis, schuur, stal met de daarbij behorende grond, naar behoren te delen of te gebruiken en tussen de andere huizen in gelegen met als bewoner de weduwe Andries Verheyen; een gedeelte van het aangelag naast het oude huis 1 1⁄2 lopense naast het Hoyvelt en Johannes Jansen; groes het Schaapsvelt in zijn bekende 5 lopense heggen gelegen; groes het derde Del 2 1⁄2 lopense naast Pieter Coolen tot aan de sloot en tot aan de hoek van de Schaapsdries; hooiland de agterste helft van de Stok 2 11⁄2 lopenese naast de kinderen Marcelis Berkers; land den 1e acker in de Kamp 3 lopense naast het Schaapsvelt; land in den Berg 2 lopense naast Francis Deenen; de Langenacker tussen de Weegen 5 lopense naast Pieter Coolen; den 3e acker op de Stelt 4 lopense naast Peter Driessen van Bussel en de onverdeelde hei; het laatste Hoekackerke 2 lopense naast Francis Deenen; de agtersten acker op de Leysdonk 5 lopense naast Antoni Verleysdonk; 1⁄3e deel in een Heytvelt met de onderste groes die niet verdeeld tot de Koeystraat grootte onbekend, 1⁄3e deel is van Francis Deenen en 1⁄3e deel is van Pieter Coolen; nog een onverdeeld 1⁄3e deel in het Heytvelt van de hoeve naar den Boetschotseacker grootte onbekend; 1⁄3e deel in het Weytvelt aan de Leysdonk 30 lopense. Verponding ƒ 15-00-00 per jaar. Bede ƒ 5-11-06 per jaar. Koopsom ƒ 680,-, waarvan ƒ 300,- à 3%. Marge: 04-11-1766 gelost aan Jan Smits, schepen, te Aarle namens Catarina Scheffer, weduwe Rochus Francis Schenaarts.
Laurens Jelisse is geboren te Asten op 22-01-1722 als zoon van Jelis Vreynsen en Maria Marcelis Colen (zie Bergdijk 36). Hij is op 14-05-1747 te Asten getrouwd met Jenneke Janse Claus, geboren op 01-07-1721 te Asten als dochter van Jan Aerts Claus en Catalijn Philipsen (zie ook Voormalig huis E509):
Het gezin van Laurens Jelisse en Jenneke Janse Claus:
# | Voornaam | Geboorte | Huwelijk | Overlijden | Referentie |
---|---|---|---|---|---|
1 | Maria | Asten ±1748 | Asten 06-02-1780 Eijmert Matthia Bollen |
Asten 04-10-1828 | zie Voordeldonk 91 |
2 | Petronella | Asten 06-02-1750 | Ongehuwd | Asten 18-08-1832 | |
3 | Egidius | Asten 21-11-1752 | |||
4 | Catharina | Asten 26-11-1753 | Kind | Asten ±1753 | |
5 | Catharina | Asten 11-02-1756 | Asten 15-02-1784 Johannes Jansen van Dijk |
Asten 03-05-1831 | zie Voormalig huis C436 |
6 | Johannes | Asten 05-03-1759 | Asten 21-11-1790 Hendrina Anthony Leenen |
Asten 21-03-1825 | zie Voormalig huis F182 |
7 | Hendrina | Asten 06-07-1762 | Asten 05-02-1804 Joannes Peeter Slegers |
Asten 30-03-1837 | zie Voormalig huis C1171 |
8 | Ida | Asten 18-10-1765 | Asten 10-02-1793 Pieter Dirk Martens |
Asten 02-11-1840 |
Volgens de bewoningslijst is Laurens Jelisse vanaf de aankoop in 1760 tot zijn overlijden eigenaar en bewoner van het huis:
Jaar | Eigenaar nummer 1e Voordeldonck | Bewoners nummer 1e Voordeldonck |
---|---|---|
1761 | Laurens Jelisse | Laurens Jelisse |
1766 | Laurens Jelisse | Laurens Jelisse |
1771 | Laurens Jelisse | Laurens Jelisse |
1776 | Laurens Jelisse | Laurens Jelisse |
1781 | Laurens Jelisse | Laurens Jelisse |
Laurens Jelisse is op 30-07-1785 te Asten overleden en Jenneke Janse Claus verhuist naar Ostade (zie Voormalig huis F182) en is op 20-02-1799 te Asten overleden. Na haar overlijden wordt de erfenis verdeeld:
Asten Rechterlijk Archief 129 folio 168 verso, 07-05-1800:
Jan van Dijk, getrouwd met Catharina Laurens Jelisse, Maria Laurens Jelisse, weduwe Eymert Bollen, Petronella Laurens Jelisse, Hendrina Laurens Jelisse, Jan Laurens Jelisse, Pieter Dirk Martens, getrouwd met Ida Laurens Jelisse. Zij verdelen de vaste goederen.
1e lot krijgt Jan van Dijk: de helft van den Agterbosch 14 lopense 4 roede, ene zijde Francis Deenen, deel van het Aangelag geheel 6 lopense 9 roede, ene zijde Willem Roymans; land / groes de Stelt 2 lopense 26 roede, ene zijde Francis Deenen; de helft van Langenakker geheel 6 lopense 20 roede; land lange Seylen 3 lopense 26 roede; land voorste Seylen 2 lopense 6 roede; land bij de Leysdonk 3 lopense 48 roede; 3 cops van den Pootbeemd geheel 18 lopense 43 roede, ene zijde weduwe Willem Colen; hei / groes het Hijtveld of de Del samen 5 lopense 19 roede; 3 cops van het Schaapsveld geheel 12 lopense 20 roede, ene zijde het 6e lot; de helft van den Dries geheel 3 lopense 44 roede, ene zijde Francis Deenen; groes Heynesvelt 1 lopense 42 roede; het nieuwe huis, waarin de ontvanger van dit lot woont. Dit lot zal uitkeren aan het 4e lot ƒ 400,-.
2e lot krijgt Maria Laurens Jelisse: 2 lopense groes van den Pootbeemd aan de Agterbosch geheel 18 lopense 43 roede, ene zijde Pieter Kanters; ƒ 400,- te ontvangen van het 5e lot.
3e lot krijgt Petronella Laurens Jelisse: ƒ 400,- te ontvangen van het 6e lot.
4e lot krijgt Hendrina Laurens Jelisse: ƒ 400,- te ontvangen van het 1e lot.
5e lot krijgt Jan Laurens Jelisse: huis en hof te Ostaden 1 lopense; groes het weyd Hooyveld 3 lopense; land den Duytsenkamp 4 lopense; land den Hoppekamp 1 lopense; land den Duytsenkamp 4 lopense; groes het voorste Weyveld 4 lopense; groes den Aa-beemt 2 lopense; land Harkhoebe 2 lopense; groes Christenvelt 6 lopense; land Duytsekamp 3 lopense; land de Beckers 1 lopense; groes den Pastorybeemt 4 lopense 46 roede. Dit lot zal uitkeren aan het 2e lot ƒ 400,-. Belast aan het Geestelijk Comptoir van Peelland.
6e lot krijgt Pieter Dirk Martens: Het oude huis aan den Agterbosch, waarin hij woont; de helft van het Heytveld geheel 14 lopense 4 roede, ene zijde weduwe Wilbert Coolen; 2 lopense land / groes van het Aangelag geheel 6 lopense 9 roede, ene zijde de hei; de helft van de Stelt geheel 2 lopense 26 roede, ene zijde Willem Roymans; land Langenakker 6 lopense 20 roede, ene zijde Willem Hoebergen; land korte Seylkens 2 lopense; land Langenakker 3 lopense 49 roede; land de Kamp 3 lopense 5 roede; land de Leysdonk 37 roede; 9 lopense 3 cops van de Pootbeemd geheel 18 lopense 43 roede, ene zijde Pieter Kanters; groes de Koeystraat 3 lopense 46 roede; 4 lopense van het Schaapsvelt geheel 12 lopense 24 roede, ene zijde Francis Deenen; groes het Leegveld 2 lopense 43 roede; de helft van den Dries geheel 3 lopense 43 roede, ene zijde Francis Deenen. De ontvanger van dit lot zal uitkeren aan het 3e lot ƒ 400,-. Belast met de cijns welke bevonden zal worden.
Dochter Ida Laurenti Jelisse is geboren te Asten op 18-10-1765 en op 10-02-1793 te Asten getrouwd met Petrus Theodori Martens, geboren te Asten op 07-10-1765 als zoon van Dirk Martens en Elisabeth van Bussel (zie 't Hoekske 2):
Het gezin van Ida Laurenti Jelisse en Petrus Theodori Martens:
# | Voornaam | Geboorte | Huwelijk | Overlijden | Referentie |
---|---|---|---|---|---|
1 | Theodorus | Asten 12-11-1793 | |||
2 | Johanna Maria | Asten 23-09-1796 | Asten 03-05-1827 Johannes van Heugten |
Asten 25-04-1857 | zie Voormalig huis C1617 |
3 | Laurentius | Asten 07-01-1800 | Ongehuwd | Asten 14-12-1882 | |
4 | Johannes | Asten 13-03-1803 | Asten 11-02-1844 Joanna Maria Kuijpers |
Asten 22-11-1851 | |
5 | Jelis | Asten 05-04-1805 | Ongehuwd | Asten 25-02-1875 | |
6 | Elizabetha | Asten 13-03-1808 | Ongehuwd | Asten 30-10-1881 |
Het oude huis komt in handen van Pieter Dirk Martens:
Jaar | Eigenaar nummer 1e Achterbosch | Bewoners nummer 1e Achterbosch |
---|---|---|
1798 | weduwe Laurens Jelisse | weduwe Laurens Jelisse |
1803 | Pieter Dirck Martens | Pieter Dirck Martens |
In de verpondingen van 1810 en in het kadaster over de periode van 1811-1832 wordt Peter Dirk Martens als eigenaar en bewoner genoemd:
Verpondingen 1810 XIVd-67 Voordeldonk folio 91 verso:
Pieter Dirk Martens bij deling 07-05-1800. Huijs het oud met het heijtvelt ½.Kadaster 1811-1832; C439: huis en erf, groot 06 roede 30 el, Achterbosch, klassen 8,
Eigenaar: Peter Dirk Martens.
Petrus Theodori Martens is op 09-05-1827 te Asten overleden en Ida Laurenti Jelisse is te Asten op 02-11-1840 overleden:
Volgens de kadastrale legger is het huis rond 1833 overgegaan op zoon Johannes Martens is geboren te Asten op 13-03-1803 en op 11-02-1844 te Asten getrouwd met Joanna Maria Kuijpers, geboren te Asten op 30-12-1802 als dochter van Jan Mathijs Kuijpers en Petronella van Heugten (zie Julianastraat 9):
Het gezin van Johannes Martens en Johanna Maria Kuijpers:
# | Voornaam | Geboorte | Huwelijk | Overlijden | Referentie |
---|---|---|---|---|---|
1 | Peter | Asten 10-12-1844 | Someren 24-04-1879 Francina van Bree |
Asten 20-05-1921 |
Johannes Martens is op 22-11-1851 te Asten overleden en de ongehuwde oom Laurens Martens, geboren te Asten op 07-01-1800, wordt hoofd van het huis. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 zien we dat hij samen met zijn broer Jelis, zus Elisabeth, schoonzus Joanna Maria Kuijpers en haar zuster Mechelina Kuijpers en zijn neef Peter Martens in het huis woont met huizingnummer C50 en later C54:
In het bovenstaande bevolkingsregister en in de kadastrale legger zien we dat vanaf 1869 Peter Martens het huis overneemt. Peter Martens is geboren te Asten op 10-12-1844 en op 24-04-1879 te Someren getrouwd met Francina van Bree, geboren te Someren op 17-09-1845 als dochter van Mathijs van Bree en Johanna van Heugten.
Joanna Maria Kuijpers is op 08-03-1874 te Asten en Jelis Martens is overleden te Asten op 25-02-1875. Rond 1875 vindt er nog een verbouwing plaats en krijgt het huis kadasternummer C1998, zoals te zien is op nevenstaande kadasterkaart. |
![]() |
Inwonende tante Elisabeth Martens is op 30-11-1881 te Asten overleden en inwonende oom Laurens Martens is op 14-12-1882 te Asten overleden. Het gezin van Peter Martens en Francina van Bree, woont volgens de bevolkingsregisters van Asten over de perioden 1879-1890 (C49), 1890-1900 (C46), 1900-1910 (C46) en 1910-1920 (C40) in het huis:
Francina van Bree is op 09-06-1904 te Asten overleden en Peter Martens is op 20-05-1921 te Asten overleden. Hieronder het bidprentje bij het overlijden van Francina van Bree en de overlijdensakte van Peter Martens:
![]() |
![]() |
Hun zoon Johannes is geboren te Asten op 25-04-1880 en op 25-01-1907 getrouwd met Wilhelmina van Geffen, geboren te Asten op 22-09-1872 als dochter van Johannes van Geffen en Johanna van den Einden (zie Voormalig huis C613), is dan het eigenaar en bewoner. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 komen zij vanuit C36 (zie Voormalig huis C436) en betreft het huizingnummer C27, ook wel bekend staand als Achterbosch 6:
In de krant de Zuid-Willemsvaart van 09-08-1927 een verslag van de raadsvergadering, waarin buren van Johannes Martens klagen dat hij de waterlossing niet op orde heeft. In het plaatje is de woning van Jan Martens met een paarse cirkel aangegeven en de waterlaat met een blauwe cirkel. |
![]() |
![]() |
Inwonende dienstbode Johanna Maria Vinken, geboren te Someren op 28-08-1907 als dochter van Peter Vinken en Antonia Lammers, is op 24-05-1930 in het huis van Johannes Martens bevallen van een dochter. Later in de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-09-1930 en de Nieuwe Tilburgsche courant van 24-09-1930 wordt zij veroordeeld tot 6 maanden gevangenisstraf vanwege doodslag op haar kind.
![]() |
|
Ook over de periode 1930-1938 wonen Johannes Martens en Wilhelmina van Geffen met hun gezin in het huis op Achterbosch 6:
Johannes Martens is op 19-12-1941 te Asten overleden en Wilhelmina van Geffen is op 09-12-1946 te Asten overleden en hieronder hun bidprentjes:
![]() |
![]() |
Na hun overlijden is hun zoon Franciscus Johannes (Frans) Martens, geboren te Asten op 21-05-1909, in het huis blijven wonen. Hij was zijn leven lang vrijgezel en Maria Catharina (Miet) Werts, geboren te Asten op 22-10-1913 als dochter van Antonie Werts en Antonia Aarts, zorgde voor hem. Zij was op 14-08-1936 te Asten getrouwd met Henricus van den Eijnden, geboren te Asten op 03-10-1904 als zoon van Antonie van den Eijnden en Wilhelmina Maas (zie Diesdonkerweg 15). Zij woonden destijds op de Tuinstraat 8 in Asten.
Bij heemkundekring De Vonder lezen we dat Franciscus Johannes (Frans) Martens een houthandel en een taxibedrijf had:
Object: Achterbos 6. Bouwhistorie: Particuliere bouw van boerderij, bouwjaar circa 1850, 1971 bouw opslagloods voor stroo, 1995 renoveren boerderij, 1998 oprichten stal. Gebruikshistorie: Woning van circa 1850 tot heden. Eigenaren/bewoners: Familie Martens, Peter Martens opgevolgd door Jan Martens en vervolgens als bijzondere bewoner Frans Martens, die jarenlang taxi gereden heeft. Soort woning: Langgevelboerderij. Interview: Boerderij, bewoners Frans Martens. Oud taxibedrijf en houthandel ernaast. Relatie met omgeving: boerderij maakt deel uit van eeuwenoude boerennederzetting Achterbosch.
Boven een oude foto van de boerderij op Achterbos 6 met links Achterbos 8 en rechts Achterbos 9, onder een streetview in 2010 en hieronder een streetview van deze boerderij uit 2014.
Hieronder een foto en bidprentje bij het overlijden van taxichauffeur zoon Frans Martens:
![]() |
![]() |
Overzicht bewoners
Voordeldonck huis 1e
Jaar | Eigenaar | Geboorte | Hoofdbewoner | Geboorte |
---|---|---|---|---|
1760 | splitsing boerderij in drie delen naar Francis Deenen, Laurens Jelisse en Pieter Coolen | |||
1761 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 |
1766 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 |
1771 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 |
1776 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 |
1781 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 | Laurens Jelisse | Asten 22-01-1722 |
1798 | weduwe Jenneke Janse Claus | Asten 01-07-1721 | weduwe Jenneke Janse Claus | Asten 01-07-1721 |
1803 | Pieter Dirck Martens | Asten 07-10-1765 | Pieter Dirck Martens | Asten 07-10-1765 |
Kadasternummer C439
# | Periode | Naam eigenaar | Geboorte | Opmerking | Verandering |
---|---|---|---|---|---|
C439 | 1832-1833 | Pieter Dirck Martens | Asten 07-10-1765 | ||
C439 | 1833-1851 | Johannes Martens | Asten 13-03-1803 | ||
C439 | 1851-1869 | Laurens Martens | Asten 06-01-1800 | ||
C439 | 1869-1875 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | ||
C1998 | 1875-1920 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | ||
C1998 | 1920-1938 | Johannes Martens | Asten 25-04-1880 |
Achterbosch 6
# | Periode | Naam hoofdbewoner | Geboorte | Tweede persoon | Geboorte | Vertrek |
---|---|---|---|---|---|---|
1811-1827 | Pieter Dirck Martens | Asten 07-10-1765 | Ida Laurenti Jelisse | Asten 18-10-1765 | † 09-05-1827 | |
1827-1840 | Ida Laurenti Jelisse | Asten 18-10-1765 | weduwe Martens | † 02-11-1840 | ||
1840-1859 | Laurens Martens | Asten 06-01-1800 | ||||
C50 | 1859-1869 | Laurens Martens | Asten 06-01-1800 | † 25-02-1875 | ||
C54 | 1869-1879 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | Francina van Bree | Someren 17-09-1845 | |
C49 | 1879-1890 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | Francina van Bree | Someren 17-09-1845 | |
C46 | 1890-1900 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | Francina van Bree | Someren 17-09-1845 | |
C46 | 1900-1910 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | Francina van Bree | Someren 17-09-1845 | † 09-06-1904 |
C40 | 1910-1920 | Peter Martens | Asten 10-12-1844 | |||
C27 | 1920-1930 | Johannes Martens | Asten 25-04-1880 | Wilhelmina van Geffen | Asten 22-09-1872 | |
6 | 1930-1938 | Johannes Martens | Asten 25-04-1880 | Wilhelmina van Geffen | Asten 22-09-1872 |