Voordeldonk

Dit voorwoord is opgedeeld in verschillende voorwoorden specifiek voor de gehuchten Rinkveld en Achterbos, Brand en Kloostereind en Voordeldonk en Noord Voordeldonk.

Rinkveld en Achterbos

Het Rinkveld kan te maken hebben met het toponiem betreffende een ringvormig veld en op de kadasterkaart uit 1832 is in het midden met enige fantasie wel een half rond veld te benoemen. Ook op latere kaarten met meer detail is geen sprake van een rond veld.

Een andere verklaring voor de naam Rinkveld is afkomstig van het geslacht van Rinckvelt dat in de Middeleeuwen als nazaten van de graven van Rode in Helmond woonden. De vroegste vermelding is in het jaar 1391:

Heer Jan Wautgers, uter Hagen, priester, heeft verpacht aan zijn neven Willem, die zijn vaders broeder was, zijne goederen tot Rincvelt gelegen in Die Haege, voor 8 mud koren, ½ rogge en gerst, en 4 oude vlemsch schilden. Jan voorschreven behoudt zo lang hij leeft die Vlemsch camer die aen dat huijs op Rincvelt steet
De bewoners van de hoeve noemden zich van Rincvelt en behoorden tot het klooster van Binderen. Het is goed mogelijk dat deze herenboeren zich in de omgeving hebben verspreid en de nieuwe hoeven eveneens Rincvelt hebben genoemd. Naast Helmond komen in Deurne, Lierop, Asten, Bakel en Vlierden ook de naam Rincvelt voor.
We citeren hier uit een beschrijving van een fietsroute van heemkundekring de Vonder:
De Achterbosch behoort tot de oudst bekende toponiemen van Asten, daterend uit de Middeleeuwen. Achterbosch, in de Middeleeuwen Afterbosch, wijst op een bos tussen het dorp en de Astense Aa. Op Achterbosch is in de Middeleeuwen hoeve de Lensdonck ontstaan met een grootte van vier gebonten (een samenstel van balken bestaande uit twee stijlen en een ankerbalk), die in een Astense schepenakte van 4 februari 1464 voorkomt. De grond grenst onder andere aan de eigendommen hier van het Helmondse klooster Binderen, waar de huidige straatnaam Kloostereind op wijst. Twee eeuwen later, in november 1664, is er sprake van dat de Lensdonck is afgebroken en heeft plaats gemaakt voor de hoeve Achterbosch.

De huidige buurtschap Achterbosch bestaat uit meerdere boerderijen, gegroeid uit die ene middeleeuwse hoeve. In de negentiende en twintigste eeuw zijn alleenstaande stallen omgebouwd tot boerderijen; een gebruikelijke ontwikkeling. De hoogteverschillen in het landschap zijn enerzijds het gevolg van het lage dal van de Astense Aa en anderzijds de eeuwenlange continue bemesting door de hoevenaars. In het dal lagen vroeger de beemden, de natuurlijke hooilanden. De boeren bemestten jaarlijks de akkers op Achterbosch met de mest uit hun potstallen. Door de manier van ploegen, in de rondte vanaf de rand naar het midden, zijn de landschappelijk waardevolle bolle akkers ontstaan. Achterbosch gaat over in Kloostereind. Het adellijke Cisterciënzerinnenklooster uit Helmond had hier in de Middeleeuwen bezittingen. Omdat ze vanuit Binderen het verst in deze richting vanaf het klooster lagen, werd het Kloostereind genoemd.

Peer Welten geeft de volgende beschrijving over enkele bewoners van de Achterbos:

Enkele typische bewoners van de Achterbos waren de drie gebroeders van Valen, Cor, Toon en Drikus. Als je het iemand van buiten Asten zou vertellen dan zouden ze je als gek en leugenaar uitmaken en toch is het echt waar. Ze leefden niet volgens de normale regels maar door 'n aparte taakverdeling onderling, boerden ze gemeenschappelijk en door hun wijze van leven werden ze ook nog sterk en ook oud, terwijl ze het met de hygiëne helemaal niet zo nauw namen.

Hun boerderij met bijgebouwen behoorde tot 'n eeuwenoude boerennederzetting gelegen aan de Achterbosch. Ik denk dat er op de wereld niemand zoveel spek heeft gegeten als deze drie vrijgezellen. Kijk de plaatjes boven, dat zegt sowieso al genoeg over hun wijze van kleden, eten en wonen.

De naam van de vroegere hoeve op de Achterbos, de Lensdonk, komen we met name in het Rinkveld veelvuldig tegen als Verleynsdonck, Verlensdonck en later Verlijsdonk. Ook de naam van de Agterbosch is een tijd in gebruik geweest, echter een splitsing van de boerderijen in 1760 heeft geleid tot vele nieuwkomers en springt er niet een naam uit.

Hieronder een kaart uit het midden van de 19^e eeuw met daarin de buurtschappen Rinkveld en Achterbosch:

Brand en Kloostereind

Kloostereind en Brand zijn buurtschappen die deel uitmaken van het gehucht Voordeldonk. Bij de stichting Behoud Kasteelerfgoed Asten1 staat de onderstaande passage, waarin 'Hoeve de Brant' voorkomt:

Verspreid over het kasteellandschap ligt een aantal locaties waar de voormalige pachtboerderijen waren gesitueerd. Het gaat om de volgende locaties:

• Voorste Heusden.
• De Middenhoeve of Hofgoed. Hier bevond zich mogelijk de voorloper van het huidige kasteel. Het gebouw is verdwenen, twee langgerekte waterpartijen zijn nog wel aanwezig.
• De Brant.
• De Polder (bebouwing verdwenen).
• De Wolfsberg (bebouwing verdwenen).
• Achterste Heusden

De boerderijen zijn onlosmakelijk verbonden geweest bij het totstandkomen van het kasteellandschap.

Hoeve de Brant is dus een pachtboerderij die in eigendom was van de Heeren en Vrouwen van Asten en dat blijkt ook uit een archiefstuk uit 1725:

Asten Rechterlijk Archief107b folio 86 verso 11-12-1725:
Aan ons, schepenen van Asten, is getoond een opdracht van notaris Hendrik de Bie, te 's-Hertogenbosch namens Gerardus Assuerius Ludowicus Baron de Horion Colonster, Heer van Colonster, Angeleur, Goor, Buggenum, Grand Manior van Luyck, gedeputeerde van het land van Luyck en Graafschap Loon om overgave te doen van de tocht in de volgende leengoederen te weten:

• De hoge en middelbare jurisdictie van de heerlijkheid Asten, met het recht van aanstelling van drossard, secretaris en vorster.
• De gerechtigdheid van de jacht, houtschat, lenen, gruit, cijnsboek.
• Het Huis van Asten met de neerhuizingen, stallen, schuur, poort, singels, hof en boomgaard 10 lopense.
• De korenwindmolen.

Nog in vol eigendom de allodiale goederen te weten:

• Huis, hof en aangelag, land en groes te Heusden.
• Huis, hof, aangelag, schuur en schop op den Brant 7 lopense.
• Huis, schuur, hof en land de Polder 14 lopense.
• Huis, schuur, schop, hof en aangelag Wolfsberg 21 lopense.
• Huis, schuur, schop en aangelag te Heusden 2 lopense.

De overgave wordt gedaan aan Johannes Christofforus Baron de Bertholff, Heer van Baalen. De goederen zijn de constiuant aangekomen bij testament van wijlen zijn vrouw, Anna Wilhelmina Baronnesse de Doerne.
Notaris de Bie, de dato 11-12-1725 te Asten gepasseert.
Schepenen 's-Hertogenbosch.

In tegenstelling tot het adellijke bezit van Hoeve de Brant was het Kloostereind kerkelijk grondbezit in eigendom van het klooster van Binderen.

Het klooster van Binderen werd gesticht tussen 1244 en 1246, hoogstwaarschijnlijk door toedoen van Maria van Brabant, dochter van de Brabantse hertog Hendrik I, die door haar huwelijk met de Duitse keizer Otto IV keizerin werd. De stichting van het klooster is gebaseerd op onderstaande legende:
Maria van Brabant raakte met haar paard en page verdwaald tijdens een jachtpartij. Per ongeluk kwam zij met paard in een moeras terecht. Uit nood bad zij tot God en sprak de woorden: "O God, wees mij genadig, verlos mij uit deze nood. O God 'k binder in"! Niemand hoorde haar, toen zij aan God beloofde een klooster te stichten werd de grond onder haar weer vast en kon zij het moeras ongedeerd verlaten. Het moeras blijkt achteraf niet geschikt te zijn voor bebouwing. Tijdens een avond vroeg zij tijdens haar gebed aan Maria om een geschikte plaats. Toen zij vanuit 't Oude Huys naar buiten keek zag zij op een hoog veld bij rivier de Aa een aantal cisterciënzer nonnen in wit habijt, in gezelschap van zes jonkvrouwen, lopen. Uiteindelijk is dit de vestigingsplek van het klooster geworden. De naam van het klooster werd genaamd naar het angstig avontuur van Maria van Brabant; Binder-in, oftewel Binderen.

Na het overlijden van haar vader, kreeg zij Helmond als weduwengoed. In 1260 viel Helmond, na het kinderloze overlijden van Maria, weer terug aan het hertogdom. Toen was Binderen al een gerenommeerd klooster en de nonnen die in Binderen woonden, behoorden tot de orde van de Cisterciënzers, een strenge, op beschouwing en contemplatie gerichte orde. De abdij werd ten gevolge van vele giften een van de grootste grondbezitters van Helmond en nabije omgeving. De meeste grond lieten zij bewerken door pachters. Bekende pachthoeven waren onder andere de hoeve Ter Kemenade, de Pannehoeve en de Bommeneesche Hoeve. De abdij heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij het ontginnen van veel woeste gronden en in het doorvoeren van nieuwe landbouwtechnieken.
Het klooster had, net als de meeste andere kloosters in Noord-Brabant, veel te lijden van de Tachtigjarige oorlog. Na de vrede van Munster in 1648 werd de abdij op bevel van de Staten-Generaal opgeheven. De rijke bezittingen werden staatseigendom. Het kloostergebouw zelf werd met de onmiddellijke omgeving in 1658 verkocht aan Johan Gans. Het werd daarna verbouwd tot patriciërswoning. In 1772 werd het gebouw verkocht aan Diederik Huygens, die het in 1776 met de grond gelijk maakte.

Tussen het Kloostereind en de Brand ligt nog een gebied met de naam de Vork, dat in dit boek bij de Brand is ingedeeld. De kadasterkaart uit 1832 en de topografische kaart uit 1920 hieronder maken de ligging van de buurtschappen duidelijk:

Voordeldonk en Noord Voordeldonk

Het gehucht Voordeldonk ligt ten oosten van Asten. Het laatste deel 'donk' komt vaak voor en staat voor een hoger gelegen zandrug. Het eerste deel kan te maken hebben met 'voorde' of 'voir', een plaats om een beek over te steken, of met 'vorrel' wat staat voor een smal stuk land. Aangezien in het Asten's vaak gesproken wordt van Vorreldonk en deze naam ook in de archiefbronnen voorkomt, ben ik geneigd tot deze laatste optie. Vorreldonk staat dan voor een smalle hoger gelegen zandrug. Echter de naam Voirdeldonck zien we ook terug in archieven uit de 15^e eeuw en er bestaat een watergang met de naam 'de Voordeldonkse Broekloop'.

Bij de gemeente Asten lezen we het volgende over Voordeldonk:

Voordeldonk is een historisch gehucht met een waarschijnlijk laatmiddeleeuwse oorsprong. Gedacht wordt dat Asten tussen 1000 en 1250 ontstaan is als centrum van een tiendakkerdorp met Voordeldonk als één van de gehuchten die rondom Asten aanwezig waren. Helaas zijn er weinig tot geen archeologische gegevens uit bekend.

Voordeldonk is gelegen in een besloten, oude zandontginning. De akkers zijn door de eeuwenoude ophoging met plaggen vaak hoger gelegen en hebben soms een bolle ligging. De structuur van de gronden is te herkennen aan een vrij onregelmatige blokvormige verkaveling en een bochtige wegenstructuur. De Voordeldonk betreft een historische bebouwingsconcentratie welke aansluit op de oostzijde van de kern Asten en de overgang vormt tussen de kern en het landelijk gebied. Op de Kadastrale minuut is goed te zien dat de Voordeldonk eindigt in het langwerpige, driehoekig plein. Dit plein kan worden gezien als een dries, een open boerengebruiksruimte waar het vee werd verzameld, om daarmee naar de gemeenschappelijke weidegronden te gaan. De dries lag dan ook van oorsprong aan de rand van het dorp. Op de Cultuurhistorische Waardenkaart Noord-Brabant is de weg Voordeldonk aangeven als een historisch-geografisch lijnelement van redelijk hoge waarde. De bebouwing aan de Voordeldonk bestaat voornamelijk uit langgevelboerderijen waarvan verschillende als historische waardevolle bebouwing aan te merken zijn.

Voordeldonk is een van de historische aanloopwegen naar Asten. De oudere bebouwing in Asten is voornamelijk aan deze wegen gelegen. Deze bebouwing die nog aanwezig is, is nu met name in gebruik als burgerwoning. Eind 19^e eeuw was reeds een concentratie van bebouwing aanwezig. De kruising Voordeldonk, Kloostereind, Achterbos bestond voorheen uit een brinkstructuur die thans niet meer aanwezig is.

Voordeldonk vormt één van de kleine nederzettingen rond Asten die dicht bij de overgangen naar nattere zones in het landschap lagen. Asten zelf ligt op een zandrug langs de Aa. Nederzettingen zoals Voordeldonk bestonden doorgaans slechts uit enkele langgevelboerderijen die pal langs een weg lagen. Dit komt overeen met het bewoningspatroon dat vanaf de 13^e eeuw voor deze regio kenmerkend is. De bewoning lag als lintbebouwing langs de rand van wegen die aan de randen van de akkergebieden lagen. Vaak lag de bewoning op de overgang van de wat hogere naar de iets lagere delen in het landschap.
De uitgang donk duidt op een zandkop. Vanuit dergelijke kleine nederzettingen werden zogenaamde éénmansakkers geëxploiteerd en vond beweiding plaats van de natte beemden in de beekdalen. Voordeldonk lag nabij de Beeker loop en de Broekloop. Omdat Asten de eerste plaats was aan de rand van de Peel, werden hier reparatiewerkplaatsen voor wagens, kroegen en herbergen opgericht ten behoeve van reizigers en peelwerkers. Hieruit kwam ook een aanzienlijke handelsactiviteit voort.

Foto's van typische boerderijen gelegen op Voordeldonk.

En dan had je ook nog café van den Eijnden een uitspanning gelegen op Voordeldonk, geleid door Johannes (Jan) en Helena (Leentje) Snijders.

Later werd dit 'het Fortuintje', en in dat café werd je toen geholpen door Leentje van den Eijnden, daarom werd het later omgedoopt tot café en eetgelegenheid 'bij Leentje'.

In 1760 vindt er een zwaar noodweer plaats en geeft een lijst met schade, de namen van de bewoners van Voordeldonk

Asten Rechterlijk Archief 121 folio 137; 22-08-1760:
Specificatque leyste ofte memorie geformeert door regenten van Asten. Na voorgaande publicatie op het aangeven der ingezetenen, wegens de schade hen overkomen terzake dat, op zaterdag 5 juli laatstleden door een extra swaar onweer, vergezelt met sware regen, stormwinden en swaare hagelslag waardoor de oogst te velde onder de nagenoemde uithoeken of haartgangen ten dele neergeslagen is. Ook is aan de huizen, schuren, boom- en tuinvruchten veel schade toegebracht. De oogst is op enige plaatsen voor de helft en op andere plaatsen minder geruïneerd. Op onderstaande lijst, die naar onze beste wetenschap is geformeert, is achter ieders naam gesteld het aantal lopense rogge dat door ieder was bezaaid, het aantal lopense der boekweit en zomervruchten en het bedrag der geleden schade, door de regenten is het minste of laagste bedrag getaxeert.

De totale schade voor Asten bedraagt ƒ 11671,-. Aldus dese lijste geformeert in voegen als voorenstaat, ter raadcamer van Asten, op den twingtigste en een en twintigste augusty 17c sestig. Wijders verklaren wij, ondergeteekende schepenen en secretaris der heerlijkheyt Asten en Ommel, geleegen in den quartiere van Peeland, Meyerije van 's Hertogenbosch, dat wij de ingesetenen op het voorschrevene aangeven van haare oogst waarin den hagelslag is gevalle hebben vermaant en gerecommandeert om in oprechtheyt en na waarheyt hetselve, als onder eede, op te geven en te taxeeren na derselver beste kennis en wetenschap, niet op het meeste maar op het minste. Hetwelk soo als het ons voorkomt is gedaan en soo wij vermeene int generaal meer schade is geschiet als voors. leyste monteert, alsoo den oogst ten velde maar begroot is op tien gulden ider loopense dooreen gereekent en van veele haare oogst meer als voor de helft is geruineert, andere wederom voor een vierde, derde min of meer. Dat ook niet getaxeert is de kleynigheden vant afwayen van stro van de daken der huysen en schuure, verbrijselen van de glasen, boom- en tuynvrugten, twelk nog een merkelijke somme soude beloopen. In teeken der waarheyt hebben wij desen ten prothocolle onderteekent, binne Asten, den twee en twinstigste augusty 17c sestig. Jan van Riet, president, Antoni Haasen, Hendrick Berckers, Jan Vervoordeldonck, W. Bruynen, L. van Riet, Hendrick Peter Driesen, J. Losecaat, secretaris.

Hieronder een kaart uit het begin van de 20^e eeuw met daarin het buurtschap Voordeldonk:

Rond 1938 zijn officiële straatnamen ingevoerd in Asten, maar in Voordeldonk waren voor die tijd al straatnamen bekend, zoals blijkt uit een krantenartikel in het dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage van 19-01-1915:

De Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 03-02-1928 meldt dat Voordeldonk op het electriciteitsnet wordt aangesloten:

Overzicht van de huizenquohiernummers, kadasternummers en huizingnummers per dorpsdeel:

Referenties

Achterbos 6

Een deel van de oorspronkelijke hoeven Achterbosch en Lensdonk (zie Achterbos 9) gaat in 1760 naar Laurens Jelisse:

Asten Rechterlijk Archief 98 folio 1; 15-12-1760:
Rogus Franciscus Schenaarts, secretaris, te Aarle. Hij verkoopt aan Laurens Jelisse een huis, schuur, stal met de daarbij behorende grond, naar behoren te delen of te gebruiken en tussen de andere huizen in gelegen met als bewoner de weduwe Andries Verheyen; een gedeelte van het aangelag naast het oude huis 1 1⁄2 lopense naast het Hoyvelt en Johannes Jansen; groes het Schaapsvelt in zijn bekende 5 lopense heggen gelegen; groes het derde Del 2 1⁄2 lopense naast Pieter Coolen tot aan de sloot en tot aan de hoek van de Schaapsdries; hooiland de agterste helft van de Stok 2 11⁄2 lopenese naast de kinderen Marcelis Berkers; land den 1^e acker in de Kamp 3 lopense naast het Schaapsvelt; land in den Berg 2 lopense naast Francis Deenen; de Langenacker tussen de Weegen 5 lopense naast Pieter Coolen; den 3^e acker op de Stelt 4 lopense naast Peter Driessen van Bussel en de onverdeelde hei; het laatste Hoekackerke 2 lopense naast Francis Deenen; de agtersten acker op de Leysdonk 5 lopense naast Antoni Verleysdonk; 1⁄3^e deel in een Heytvelt met de onderste groes die niet verdeeld tot de Koeystraat grootte onbekend, 1⁄3^e deel is van Francis Deenen en 1⁄3^e deel is van Pieter Coolen; nog een onverdeeld 1⁄3^e deel in het Heytvelt van de hoeve naar den Boetschotseacker grootte onbekend; 1⁄3^e deel in het Weytvelt aan de Leysdonk 30 lopense. Verponding ƒ 15-00-00 per jaar. Bede ƒ 5-11-06 per jaar. Koopsom ƒ 680,-, waarvan ƒ 300,- à 3%. Marge: 04-11-1766 gelost aan Jan Smits, schepen, te Aarle namens Catarina Scheffer, weduwe Rochus Francis Schenaarts. 

Laurens Jelisse is geboren te Asten op 22-01-1722 als zoon van Jelis Vreynsen en Maria Marcelis Colen (zie Bergdijk 36). Hij is op 14-05-1747 te Asten getrouwd met Jenneke Janse Claus, geboren op 01-07-1721 te Asten als dochter van Jan Aerts Claus en Catalijn Philipsen (zie ook Voormalig huis E509):

Het gezin van Laurens Jelisse en Jenneke Janse Claus:

Volgens de bewoningslijst is Laurens Jelisse vanaf de aankoop in 1760 tot zijn overlijden eigenaar en bewoner van het huis:

Laurens Jelisse is op 30-07-1785 te Asten overleden en Jenneke Janse Claus verhuist naar Ostade (zie Voormalig huis F182) en is op 20-02-1799 te Asten overleden. Na haar overlijden wordt de erfenis verdeeld:

Asten Rechterlijk Archief 129 folio 168 verso, 07-05-1800:
Jan van Dijk, getrouwd met Catharina Laurens Jelisse, Maria Laurens Jelisse, weduwe Eymert Bollen, Petronella Laurens Jelisse, Hendrina Laurens Jelisse, Jan Laurens Jelisse, Pieter Dirk Martens, getrouwd met Ida Laurens Jelisse. Zij verdelen de vaste goederen.
1^e lot krijgt Jan van Dijk: de helft van den Agterbosch 14 lopense 4 roede, ene zijde Francis Deenen, deel van het Aangelag geheel 6 lopense 9 roede, ene zijde Willem Roymans; land / groes de Stelt 2 lopense 26 roede, ene zijde Francis Deenen; de helft van Langenakker geheel 6 lopense 20 roede; land lange Seylen 3 lopense 26 roede; land voorste Seylen 2 lopense 6 roede; land bij de Leysdonk 3 lopense 48 roede; 3 cops van den Pootbeemd geheel 18 lopense 43 roede, ene zijde weduwe Willem Colen; hei / groes het Hijtveld of de Del samen 5 lopense 19 roede; 3 cops van het Schaapsveld geheel 12 lopense 20 roede, ene zijde het 6^e lot; de helft van den Dries geheel 3 lopense 44 roede, ene zijde Francis Deenen; groes Heynesvelt 1 lopense 42 roede; het nieuwe huis, waarin de ontvanger van dit lot woont. Dit lot zal uitkeren aan het 4^e lot ƒ 400,-.
2^e lot krijgt Maria Laurens Jelisse: 2 lopense groes van den Pootbeemd aan de Agterbosch geheel 18 lopense 43 roede, ene zijde Pieter Kanters; ƒ 400,- te ontvangen van het 5^e lot.
3^e lot krijgt Petronella Laurens Jelisse: ƒ 400,- te ontvangen van het 6^e lot.
4^e lot krijgt Hendrina Laurens Jelisse: ƒ 400,- te ontvangen van het 1^e lot.
5^e lot krijgt Jan Laurens Jelisse: huis en hof te Ostaden 1 lopense; groes het weyd Hooyveld 3 lopense; land den Duytsenkamp 4 lopense; land den Hoppekamp 1 lopense; land den Duytsenkamp 4 lopense; groes het voorste Weyveld 4 lopense; groes den Aa-beemt 2 lopense; land Harkhoebe 2 lopense; groes Christenvelt 6 lopense; land Duytsekamp 3 lopense; land de Beckers 1 lopense; groes den Pastorybeemt 4 lopense 46 roede. Dit lot zal uitkeren aan het 2^e lot ƒ 400,-. Belast aan het Geestelijk Comptoir van Peelland.
6^e lot krijgt Pieter Dirk Martens: Het oude huis aan den Agterbosch, waarin hij woont; de helft van het Heytveld geheel 14 lopense 4 roede, ene zijde weduwe Wilbert Coolen; 2 lopense land / groes van het Aangelag geheel 6 lopense 9 roede, ene zijde de hei; de helft van de Stelt geheel 2 lopense 26 roede, ene zijde Willem Roymans; land Langenakker 6 lopense 20 roede, ene zijde Willem Hoebergen; land korte Seylkens 2 lopense; land Langenakker 3 lopense 49 roede; land de Kamp 3 lopense 5 roede; land de Leysdonk 37 roede; 9 lopense 3 cops van de Pootbeemd geheel 18 lopense 43 roede, ene zijde Pieter Kanters; groes de Koeystraat 3 lopense 46 roede; 4 lopense van het Schaapsvelt geheel 12 lopense 24 roede, ene zijde Francis Deenen; groes het Leegveld 2 lopense 43 roede; de helft van den Dries geheel 3 lopense 43 roede, ene zijde Francis Deenen. De ontvanger van dit lot zal uitkeren aan het 3^e lot ƒ 400,-. Belast met de cijns welke bevonden zal worden.

Dochter Ida Laurenti Jelisse is geboren te Asten op 18-10-1765 en op 10-02-1793 te Asten getrouwd met Petrus Theodori Martens, geboren te Asten op 07-10-1765 als zoon van Dirk Martens en Elisabeth van Bussel (zie 't Hoekske 2):

Het gezin van Ida Laurenti Jelisse en Petrus Theodori Martens:

Het oude huis komt in handen van Pieter Dirk Martens:

In de verpondingen van 1810 en in het kadaster over de periode van 1811-1832 wordt Peter Dirk Martens als eigenaar en bewoner genoemd:

Verpondingen 1810 XIVd-67 Voordeldonk folio 91 verso:
Pieter Dirk Martens bij deling 07-05-1800. Huijs het oud met het heijtvelt ½.

Kadaster 1811-1832; C439: huis en erf, groot 06 roede 30 el, Achterbosch, klassen 8,
Eigenaar: Peter Dirk Martens.

Petrus Theodori Martens is op 09-05-1827 te Asten overleden en Ida Laurenti Jelisse is te Asten op 02-11-1840 overleden:

Volgens de kadastrale legger is het huis rond 1833 overgegaan op zoon Johannes Martens is geboren te Asten op 13-03-1803 en op 11-02-1844 te Asten getrouwd met Joanna Maria Kuijpers, geboren te Asten op 30-12-1802 als dochter van Jan Mathijs Kuijpers en Petronella van Heugten (zie Julianastraat 9):

Het gezin van Johannes Martens en Johanna Maria Kuijpers:

Johannes Martens is op 22-11-1851 te Asten overleden en de ongehuwde oom Laurens Martens, geboren te Asten op 07-01-1800, wordt hoofd van het huis. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 zien we dat hij samen met zijn broer Jelis, zus Elisabeth, schoonzus Joanna Maria Kuijpers en haar zuster Mechelina Kuijpers en zijn neef Peter Martens in het huis woont met huizingnummer C50 en later C54:

In het bovenstaande bevolkingsregister en in de kadastrale legger zien we dat vanaf 1869 Peter Martens het huis overneemt. Peter Martens is geboren te Asten op 10-12-1844 en op 24-04-1879 te Someren getrouwd met Francina van Bree, geboren te Someren op 17-09-1845 als dochter van Mathijs van Bree en Johanna van Heugten.     Joanna Maria Kuijpers is op 08-03-1874 te Asten en Jelis Martens is overleden te Asten op 25-02-1875. Rond 1875 vindt er nog een verbouwing plaats en krijgt het huis kadasternummer C1998, zoals te zien is op nevenstaande kadasterkaart.

Inwonende tante Elisabeth Martens is op 30-11-1881 te Asten overleden en inwonende oom Laurens Martens is op 14-12-1882 te Asten overleden. Het gezin van Peter Martens en Francina van Bree, woont volgens de bevolkingsregisters van Asten over de perioden 1879-1890 (C49), 1890-1900 (C46), 1900-1910 (C46) en 1910-1920 (C40) in het huis:

Francina van Bree is op 09-06-1904 te Asten overleden en Peter Martens is op 20-05-1921 te Asten overleden. Hieronder het bidprentje bij het overlijden van Francina van Bree en de overlijdensakte van Peter Martens:

Hun zoon Johannes is geboren te Asten op 25-04-1880 en op 25-01-1907 getrouwd met Wilhelmina van Geffen, geboren te Asten op 22-09-1872 als dochter van Johannes van Geffen en Johanna van den Einden (zie Voormalig huis C613), is dan het eigenaar en bewoner. In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1920-1930 komen zij vanuit C36 (zie Voormalig huis C436) en betreft het huizingnummer C27, ook wel bekend staand als Achterbosch 6:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 09-08-1927 een verslag van de raadsvergadering, waarin buren van Johannes Martens klagen dat hij de waterlossing niet op orde heeft. In het plaatje is de woning van Jan Martens met een paarse cirkel aangegeven en de waterlaat met een blauwe cirkel.

Inwonende dienstbode Johanna Maria Vinken, geboren te Someren op 28-08-1907 als dochter van Peter Vinken en Antonia Lammers, is op 24-05-1930 in het huis van Johannes Martens bevallen van een dochter. Later in de krant de Zuid-Willemsvaart van 10-09-1930 en de Nieuwe Tilburgsche courant van 24-09-1930 wordt zij veroordeeld tot 6 maanden gevangenisstraf vanwege doodslag op haar kind. 

Ook over de periode 1930-1938 wonen Johannes Martens en Wilhelmina van Geffen met hun gezin in het huis op Achterbosch 6:

Johannes Martens is op 19-12-1941 te Asten overleden en Wilhelmina van Geffen is op 09-12-1946 te Asten overleden en hieronder hun bidprentjes:

Na hun overlijden is hun zoon Franciscus Johannes (Frans) Martens, geboren te Asten op 21-05-1909, in het huis blijven wonen. Hij was zijn leven lang vrijgezel en Maria Catharina (Miet) Werts, geboren te Asten op 22-10-1913 als dochter van Antonie Werts en Antonia Aarts, zorgde voor hem. Zij was op 14-08-1936 te Asten getrouwd met Henricus van den Eijnden, geboren te Asten op 03-10-1904 als zoon van Antonie van den Eijnden en Wilhelmina Maas (zie Diesdonkerweg 15). Zij woonden destijds op de Tuinstraat 8 in Asten.

Bij heemkundekring De Vonder lezen we dat Franciscus Johannes (Frans) Martens een houthandel en een taxibedrijf had:

Object:	Achterbos 6.
Bouwhistorie:	Particuliere bouw van boerderij, bouwjaar circa 1850, 1971 bouw opslagloods voor stroo, 1995 renoveren boerderij, 1998 oprichten stal.
Gebruikshistorie:	Woning van circa 1850 tot heden.
Eigenaren/bewoners:	Familie Martens, Peter Martens opgevolgd door Jan Martens en vervolgens als bijzondere bewoner Frans Martens, die jarenlang taxi gereden heeft.
Soort woning:	Langgevelboerderij.
Interview:	Boerderij, bewoners Frans Martens. Oud taxibedrijf en houthandel ernaast. Relatie met omgeving: boerderij maakt deel uit van eeuwenoude boerennederzetting Achterbosch.

Boven een oude foto van de boerderij op Achterbos 6 met links Achterbos 8 en rechts Achterbos 9, onder een streetview in 2010 en hieronder een streetview van deze boerderij uit 2014.

Hieronder een foto en bidprentje bij het overlijden van taxichauffeur zoon Frans Martens:

Overzicht bewoners

Voordeldonck huis 1e

Kadasternummer C439

Achterbosch 6