Voordeldonk

Dit voorwoord is opgedeeld in verschillende voorwoorden specifiek voor de gehuchten Rinkveld en Achterbos, Brand en Kloostereind en Voordeldonk en Noord Voordeldonk.

Rinkveld en Achterbos

Het Rinkveld kan te maken hebben met het toponiem betreffende een ringvormig veld en op de kadasterkaart uit 1832 is in het midden met enige fantasie wel een half rond veld te benoemen. Ook op latere kaarten met meer detail is geen sprake van een rond veld.

Een andere verklaring voor de naam Rinkveld is afkomstig van het geslacht van Rinckvelt dat in de Middeleeuwen als nazaten van de graven van Rode in Helmond woonden. De vroegste vermelding is in het jaar 1391:

Heer Jan Wautgers, uter Hagen, priester, heeft verpacht aan zijn neven Willem, die zijn vaders broeder was, zijne goederen tot Rincvelt gelegen in Die Haege, voor 8 mud koren, ½ rogge en gerst, en 4 oude vlemsch schilden. Jan voorschreven behoudt zo lang hij leeft die Vlemsch camer die aen dat huijs op Rincvelt steet
De bewoners van de hoeve noemden zich van Rincvelt en behoorden tot het klooster van Binderen. Het is goed mogelijk dat deze herenboeren zich in de omgeving hebben verspreid en de nieuwe hoeven eveneens Rincvelt hebben genoemd. Naast Helmond komen in Deurne, Lierop, Asten, Bakel en Vlierden ook de naam Rincvelt voor.
We citeren hier uit een beschrijving van een fietsroute van heemkundekring de Vonder:
De Achterbosch behoort tot de oudst bekende toponiemen van Asten, daterend uit de Middeleeuwen. Achterbosch, in de Middeleeuwen Afterbosch, wijst op een bos tussen het dorp en de Astense Aa. Op Achterbosch is in de Middeleeuwen hoeve de Lensdonck ontstaan met een grootte van vier gebonten (een samenstel van balken bestaande uit twee stijlen en een ankerbalk), die in een Astense schepenakte van 4 februari 1464 voorkomt. De grond grenst onder andere aan de eigendommen hier van het Helmondse klooster Binderen, waar de huidige straatnaam Kloostereind op wijst. Twee eeuwen later, in november 1664, is er sprake van dat de Lensdonck is afgebroken en heeft plaats gemaakt voor de hoeve Achterbosch.

De huidige buurtschap Achterbosch bestaat uit meerdere boerderijen, gegroeid uit die ene middeleeuwse hoeve. In de negentiende en twintigste eeuw zijn alleenstaande stallen omgebouwd tot boerderijen; een gebruikelijke ontwikkeling. De hoogteverschillen in het landschap zijn enerzijds het gevolg van het lage dal van de Astense Aa en anderzijds de eeuwenlange continue bemesting door de hoevenaars. In het dal lagen vroeger de beemden, de natuurlijke hooilanden. De boeren bemestten jaarlijks de akkers op Achterbosch met de mest uit hun potstallen. Door de manier van ploegen, in de rondte vanaf de rand naar het midden, zijn de landschappelijk waardevolle bolle akkers ontstaan. Achterbosch gaat over in Kloostereind. Het adellijke Cisterciënzerinnenklooster uit Helmond had hier in de Middeleeuwen bezittingen. Omdat ze vanuit Binderen het verst in deze richting vanaf het klooster lagen, werd het Kloostereind genoemd.

Peer Welten geeft de volgende beschrijving over enkele bewoners van de Achterbos:

Enkele typische bewoners van de Achterbos waren de drie gebroeders van Valen, Cor, Toon en Drikus. Als je het iemand van buiten Asten zou vertellen dan zouden ze je als gek en leugenaar uitmaken en toch is het echt waar. Ze leefden niet volgens de normale regels maar door 'n aparte taakverdeling onderling, boerden ze gemeenschappelijk en door hun wijze van leven werden ze ook nog sterk en ook oud, terwijl ze het met de hygiëne helemaal niet zo nauw namen.

Hun boerderij met bijgebouwen behoorde tot 'n eeuwenoude boerennederzetting gelegen aan de Achterbosch. Ik denk dat er op de wereld niemand zoveel spek heeft gegeten als deze drie vrijgezellen. Kijk de plaatjes boven, dat zegt sowieso al genoeg over hun wijze van kleden, eten en wonen.

De naam van de vroegere hoeve op de Achterbos, de Lensdonk, komen we met name in het Rinkveld veelvuldig tegen als Verleynsdonck, Verlensdonck en later Verlijsdonk. Ook de naam van de Agterbosch is een tijd in gebruik geweest, echter een splitsing van de boerderijen in 1760 heeft geleid tot vele nieuwkomers en springt er niet een naam uit.

Hieronder een kaart uit het midden van de 19^e eeuw met daarin de buurtschappen Rinkveld en Achterbosch:

Brand en Kloostereind

Kloostereind en Brand zijn buurtschappen die deel uitmaken van het gehucht Voordeldonk. Bij de stichting Behoud Kasteelerfgoed Asten1 staat de onderstaande passage, waarin 'Hoeve de Brant' voorkomt:

Verspreid over het kasteellandschap ligt een aantal locaties waar de voormalige pachtboerderijen waren gesitueerd. Het gaat om de volgende locaties:

• Voorste Heusden.
• De Middenhoeve of Hofgoed. Hier bevond zich mogelijk de voorloper van het huidige kasteel. Het gebouw is verdwenen, twee langgerekte waterpartijen zijn nog wel aanwezig.
• De Brant.
• De Polder (bebouwing verdwenen).
• De Wolfsberg (bebouwing verdwenen).
• Achterste Heusden

De boerderijen zijn onlosmakelijk verbonden geweest bij het totstandkomen van het kasteellandschap.

Hoeve de Brant is dus een pachtboerderij die in eigendom was van de Heeren en Vrouwen van Asten en dat blijkt ook uit een archiefstuk uit 1725:

Asten Rechterlijk Archief107b folio 86 verso 11-12-1725:
Aan ons, schepenen van Asten, is getoond een opdracht van notaris Hendrik de Bie, te 's-Hertogenbosch namens Gerardus Assuerius Ludowicus Baron de Horion Colonster, Heer van Colonster, Angeleur, Goor, Buggenum, Grand Manior van Luyck, gedeputeerde van het land van Luyck en Graafschap Loon om overgave te doen van de tocht in de volgende leengoederen te weten:

• De hoge en middelbare jurisdictie van de heerlijkheid Asten, met het recht van aanstelling van drossard, secretaris en vorster.
• De gerechtigdheid van de jacht, houtschat, lenen, gruit, cijnsboek.
• Het Huis van Asten met de neerhuizingen, stallen, schuur, poort, singels, hof en boomgaard 10 lopense.
• De korenwindmolen.

Nog in vol eigendom de allodiale goederen te weten:

• Huis, hof en aangelag, land en groes te Heusden.
• Huis, hof, aangelag, schuur en schop op den Brant 7 lopense.
• Huis, schuur, hof en land de Polder 14 lopense.
• Huis, schuur, schop, hof en aangelag Wolfsberg 21 lopense.
• Huis, schuur, schop en aangelag te Heusden 2 lopense.

De overgave wordt gedaan aan Johannes Christofforus Baron de Bertholff, Heer van Baalen. De goederen zijn de constiuant aangekomen bij testament van wijlen zijn vrouw, Anna Wilhelmina Baronnesse de Doerne.
Notaris de Bie, de dato 11-12-1725 te Asten gepasseert.
Schepenen 's-Hertogenbosch.

In tegenstelling tot het adellijke bezit van Hoeve de Brant was het Kloostereind kerkelijk grondbezit in eigendom van het klooster van Binderen.

Het klooster van Binderen werd gesticht tussen 1244 en 1246, hoogstwaarschijnlijk door toedoen van Maria van Brabant, dochter van de Brabantse hertog Hendrik I, die door haar huwelijk met de Duitse keizer Otto IV keizerin werd. De stichting van het klooster is gebaseerd op onderstaande legende:
Maria van Brabant raakte met haar paard en page verdwaald tijdens een jachtpartij. Per ongeluk kwam zij met paard in een moeras terecht. Uit nood bad zij tot God en sprak de woorden: "O God, wees mij genadig, verlos mij uit deze nood. O God 'k binder in"! Niemand hoorde haar, toen zij aan God beloofde een klooster te stichten werd de grond onder haar weer vast en kon zij het moeras ongedeerd verlaten. Het moeras blijkt achteraf niet geschikt te zijn voor bebouwing. Tijdens een avond vroeg zij tijdens haar gebed aan Maria om een geschikte plaats. Toen zij vanuit 't Oude Huys naar buiten keek zag zij op een hoog veld bij rivier de Aa een aantal cisterciënzer nonnen in wit habijt, in gezelschap van zes jonkvrouwen, lopen. Uiteindelijk is dit de vestigingsplek van het klooster geworden. De naam van het klooster werd genaamd naar het angstig avontuur van Maria van Brabant; Binder-in, oftewel Binderen.

Na het overlijden van haar vader, kreeg zij Helmond als weduwengoed. In 1260 viel Helmond, na het kinderloze overlijden van Maria, weer terug aan het hertogdom. Toen was Binderen al een gerenommeerd klooster en de nonnen die in Binderen woonden, behoorden tot de orde van de Cisterciënzers, een strenge, op beschouwing en contemplatie gerichte orde. De abdij werd ten gevolge van vele giften een van de grootste grondbezitters van Helmond en nabije omgeving. De meeste grond lieten zij bewerken door pachters. Bekende pachthoeven waren onder andere de hoeve Ter Kemenade, de Pannehoeve en de Bommeneesche Hoeve. De abdij heeft ook een belangrijke rol gespeeld bij het ontginnen van veel woeste gronden en in het doorvoeren van nieuwe landbouwtechnieken.
Het klooster had, net als de meeste andere kloosters in Noord-Brabant, veel te lijden van de Tachtigjarige oorlog. Na de vrede van Munster in 1648 werd de abdij op bevel van de Staten-Generaal opgeheven. De rijke bezittingen werden staatseigendom. Het kloostergebouw zelf werd met de onmiddellijke omgeving in 1658 verkocht aan Johan Gans. Het werd daarna verbouwd tot patriciërswoning. In 1772 werd het gebouw verkocht aan Diederik Huygens, die het in 1776 met de grond gelijk maakte.

Tussen het Kloostereind en de Brand ligt nog een gebied met de naam de Vork, dat in dit boek bij de Brand is ingedeeld. De kadasterkaart uit 1832 en de topografische kaart uit 1920 hieronder maken de ligging van de buurtschappen duidelijk:

Voordeldonk en Noord Voordeldonk

Het gehucht Voordeldonk ligt ten oosten van Asten. Het laatste deel 'donk' komt vaak voor en staat voor een hoger gelegen zandrug. Het eerste deel kan te maken hebben met 'voorde' of 'voir', een plaats om een beek over te steken, of met 'vorrel' wat staat voor een smal stuk land. Aangezien in het Asten's vaak gesproken wordt van Vorreldonk en deze naam ook in de archiefbronnen voorkomt, ben ik geneigd tot deze laatste optie. Vorreldonk staat dan voor een smalle hoger gelegen zandrug. Echter de naam Voirdeldonck zien we ook terug in archieven uit de 15^e eeuw en er bestaat een watergang met de naam 'de Voordeldonkse Broekloop'.

Bij de gemeente Asten lezen we het volgende over Voordeldonk:

Voordeldonk is een historisch gehucht met een waarschijnlijk laatmiddeleeuwse oorsprong. Gedacht wordt dat Asten tussen 1000 en 1250 ontstaan is als centrum van een tiendakkerdorp met Voordeldonk als één van de gehuchten die rondom Asten aanwezig waren. Helaas zijn er weinig tot geen archeologische gegevens uit bekend.

Voordeldonk is gelegen in een besloten, oude zandontginning. De akkers zijn door de eeuwenoude ophoging met plaggen vaak hoger gelegen en hebben soms een bolle ligging. De structuur van de gronden is te herkennen aan een vrij onregelmatige blokvormige verkaveling en een bochtige wegenstructuur. De Voordeldonk betreft een historische bebouwingsconcentratie welke aansluit op de oostzijde van de kern Asten en de overgang vormt tussen de kern en het landelijk gebied. Op de Kadastrale minuut is goed te zien dat de Voordeldonk eindigt in het langwerpige, driehoekig plein. Dit plein kan worden gezien als een dries, een open boerengebruiksruimte waar het vee werd verzameld, om daarmee naar de gemeenschappelijke weidegronden te gaan. De dries lag dan ook van oorsprong aan de rand van het dorp. Op de Cultuurhistorische Waardenkaart Noord-Brabant is de weg Voordeldonk aangeven als een historisch-geografisch lijnelement van redelijk hoge waarde. De bebouwing aan de Voordeldonk bestaat voornamelijk uit langgevelboerderijen waarvan verschillende als historische waardevolle bebouwing aan te merken zijn.

Voordeldonk is een van de historische aanloopwegen naar Asten. De oudere bebouwing in Asten is voornamelijk aan deze wegen gelegen. Deze bebouwing die nog aanwezig is, is nu met name in gebruik als burgerwoning. Eind 19^e eeuw was reeds een concentratie van bebouwing aanwezig. De kruising Voordeldonk, Kloostereind, Achterbos bestond voorheen uit een brinkstructuur die thans niet meer aanwezig is.

Voordeldonk vormt één van de kleine nederzettingen rond Asten die dicht bij de overgangen naar nattere zones in het landschap lagen. Asten zelf ligt op een zandrug langs de Aa. Nederzettingen zoals Voordeldonk bestonden doorgaans slechts uit enkele langgevelboerderijen die pal langs een weg lagen. Dit komt overeen met het bewoningspatroon dat vanaf de 13^e eeuw voor deze regio kenmerkend is. De bewoning lag als lintbebouwing langs de rand van wegen die aan de randen van de akkergebieden lagen. Vaak lag de bewoning op de overgang van de wat hogere naar de iets lagere delen in het landschap.
De uitgang donk duidt op een zandkop. Vanuit dergelijke kleine nederzettingen werden zogenaamde éénmansakkers geëxploiteerd en vond beweiding plaats van de natte beemden in de beekdalen. Voordeldonk lag nabij de Beeker loop en de Broekloop. Omdat Asten de eerste plaats was aan de rand van de Peel, werden hier reparatiewerkplaatsen voor wagens, kroegen en herbergen opgericht ten behoeve van reizigers en peelwerkers. Hieruit kwam ook een aanzienlijke handelsactiviteit voort.

Foto's van typische boerderijen gelegen op Voordeldonk.

En dan had je ook nog café van den Eijnden een uitspanning gelegen op Voordeldonk, geleid door Johannes (Jan) en Helena (Leentje) Snijders.

Later werd dit 'het Fortuintje', en in dat café werd je toen geholpen door Leentje van den Eijnden, daarom werd het later omgedoopt tot café en eetgelegenheid 'bij Leentje'.

In 1760 vindt er een zwaar noodweer plaats en geeft een lijst met schade, de namen van de bewoners van Voordeldonk

Asten Rechterlijk Archief 121 folio 137; 22-08-1760:
Specificatque leyste ofte memorie geformeert door regenten van Asten. Na voorgaande publicatie op het aangeven der ingezetenen, wegens de schade hen overkomen terzake dat, op zaterdag 5 juli laatstleden door een extra swaar onweer, vergezelt met sware regen, stormwinden en swaare hagelslag waardoor de oogst te velde onder de nagenoemde uithoeken of haartgangen ten dele neergeslagen is. Ook is aan de huizen, schuren, boom- en tuinvruchten veel schade toegebracht. De oogst is op enige plaatsen voor de helft en op andere plaatsen minder geruïneerd. Op onderstaande lijst, die naar onze beste wetenschap is geformeert, is achter ieders naam gesteld het aantal lopense rogge dat door ieder was bezaaid, het aantal lopense der boekweit en zomervruchten en het bedrag der geleden schade, door de regenten is het minste of laagste bedrag getaxeert.

De totale schade voor Asten bedraagt ƒ 11671,-. Aldus dese lijste geformeert in voegen als voorenstaat, ter raadcamer van Asten, op den twingtigste en een en twintigste augusty 17c sestig. Wijders verklaren wij, ondergeteekende schepenen en secretaris der heerlijkheyt Asten en Ommel, geleegen in den quartiere van Peeland, Meyerije van 's Hertogenbosch, dat wij de ingesetenen op het voorschrevene aangeven van haare oogst waarin den hagelslag is gevalle hebben vermaant en gerecommandeert om in oprechtheyt en na waarheyt hetselve, als onder eede, op te geven en te taxeeren na derselver beste kennis en wetenschap, niet op het meeste maar op het minste. Hetwelk soo als het ons voorkomt is gedaan en soo wij vermeene int generaal meer schade is geschiet als voors. leyste monteert, alsoo den oogst ten velde maar begroot is op tien gulden ider loopense dooreen gereekent en van veele haare oogst meer als voor de helft is geruineert, andere wederom voor een vierde, derde min of meer. Dat ook niet getaxeert is de kleynigheden vant afwayen van stro van de daken der huysen en schuure, verbrijselen van de glasen, boom- en tuynvrugten, twelk nog een merkelijke somme soude beloopen. In teeken der waarheyt hebben wij desen ten prothocolle onderteekent, binne Asten, den twee en twinstigste augusty 17c sestig. Jan van Riet, president, Antoni Haasen, Hendrick Berckers, Jan Vervoordeldonck, W. Bruynen, L. van Riet, Hendrick Peter Driesen, J. Losecaat, secretaris.

Hieronder een kaart uit het begin van de 20^e eeuw met daarin het buurtschap Voordeldonk:

Rond 1938 zijn officiële straatnamen ingevoerd in Asten, maar in Voordeldonk waren voor die tijd al straatnamen bekend, zoals blijkt uit een krantenartikel in het dagblad van Zuid-Holland en 's-Gravenhage van 19-01-1915:

De Provinciale Noordbrabantsche en 's Hertogenbossche courant van 03-02-1928 meldt dat Voordeldonk op het electriciteitsnet wordt aangesloten:

Overzicht van de huizenquohiernummers, kadasternummers en huizingnummers per dorpsdeel:

Referenties

Voordeldonk 91

Bij de verpondingen van 1680 zijn Mattijs de Groot en Hendrick Vervoordeldonck (zie Voordeldonk 89) eigenaar:

Verpondingen 1680 XIV-58 folio 25 verso:
Mattijs de Groot en Henderick Vervoordeldonck.

Mattijs Franciscus de Groot is geboren te Asten rond 1636 als zoon van Frans Matijssen Willems en Elsken Reynders (zie Voormalig huis B55). Hij is op 21-09-1660 te Asten getrouwd met Anneke Jansen Dircx Verheyen, geboren rond 1635:

1660, 7bris, 21; Tijs Fransen, Anneke Janssen; R. D. et J. Verdonck, J. Philipsen.

7 september 1660; Tijs Fransen, Anneke Janssen; pastoor en J. Verdonck, J. Philipsen.

Het gezin van Mattijs Franciscus de Groot en Anna Jansen Dircx Verheijen:

Mattijs Franciscus de Groot woont in een nabijgelegen huis (zie Kloostereind 1) en is op 11-11-1692 te Asten overleden en Anna Dircx Verheijen is te Asten op 19-02-1713 overleden en in 1699 wordt de erfenis verdeeld, waarbij het huis in handen komt van zoon Jan Matijssen de Groot:

Asten Rechterlijk Archief 110 folio 45 verso 04-03-1699:
Jan Matijssen de Groodt en Aert Aertsen Tielen man van Elske Matijssen de Groodt. Kinderen van Matijs de Groodt en Anneke Dircx Verheyen. Zij delen de nagelaten goederen.
1^e lot krijgt Jan, huis, schuur, schop, hof, hofstad, land en groes op Vordeldonck 40 lopense. Zoals hij zelf in huur heeft; de helft van hooibeemd de Bruynenweert achter het kasteel van Asten; de onbedeelde helft van het goet aan den Ommelschen Bosch, waar Aert Aert Tielen nu op woont. Belast met ƒ 300,- aan Peter van de Luytelaer, te Eyndhoven, ƒ 500,- aan den Armen van Asten, ƒ 200,- à 5% aan Henrick Canters, president, waarmee een meerdere som is afgelost aan Joost Bruynen, ƒ 50,- aan Goort Jansen, ƒ 2,- per jaar aan den Armen van Asten, 16 stuiver per jaar cijns. De helft van de pachten op de goederen aan den Ommelschen Bosch.
2^e lot krijgt Aert een huis, schuur, schop, land en groes aan Vordeldonck 40 lopense. Onlangs in bewoning en gebruik bij Jan Antonis Vrients; de helft van hooibeemd de Bruynenweert achter het kasteel van Asten; de helft van het goet aan den Ommelschen Bosch waar hij op woont. Belast met de helft van de pachten uit het goed aan den Ommelschen Bosch, ƒ 5,- per jaar aan Jan Wilborts, ƒ 50,- aan Goort Jansen, ƒ 1-2-8 per jaar aan het Convent van Ommel. De overige penningen heeft Aert afgelost. Naschrift Anneke, weduwe Matijs de Groodt, nog in leven, gaat akkoord met deze verdeling.

Zoon Jan Matijssen de Groot, geboren te Asten op 23-03-1662 is op 28-04-1691 te Asten getrouwd met Maria Coonen van de Schrik, geboren rond 1665 te Venlo:

Het gezin van Jan Matijssen de Groot en Maria Coonen van de Schrik:

Na het overlijden van Jan Matijssen de Groot op 25-08-1702 worden zijn goederen verkocht aan Hendrick Bollen:

Asten Rechterlijk Archief 89 folio 55; 13-02-1703:
Jan Jansen van Helmont en Antonis Lomans, borgemeesters, Sint Jan 1701-1702 verkopen de geabbandonneerde goederen van wijlen Jan Matijssen de Groot aan Hendrick Bollen, wonende te Liessel een huis, schuur, turfschop, aangelag, groes en land op Vordeldonck 14 lopense, ene zijde Joost Joosten, andere zijde Aert Tielen.

Jan Matijssen de Groot had nog een schuld bij Hendrick Antony Canters en die wordt op onderstaande manier gevorderd:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 04-01-1705:
Hendrick Antony Canters, oud president, aanlegger contra Willem en Marcelis Marcelissen Berckers, gebroeders, gedaagden:
Wijlen Jan de Groodt heeft op 4 maart 1699 voor schepenen van Asten, in zijn scheiding en deling, met Aert Aertsen Tielen getrouwd met Elske Matijssen de Groot, bekent schuldig te zijn ƒ 200,- à 5% aan Hendrick Canters. Op 11 november 1700 heeft Jan Matijssen de Groodt nog ƒ 50,- geleend van Hendrick Canters. Bij de deling is Jan Matijssen ten deel gevallen een stuk groes int Peelke aan Voordeldonck 1 lopense naast Nicolaes van Rut en nog de helft van een stuk groes in den Bruynenweerdt 2 1⁄2 lopense naast Aleke Vervoordeldonck, de andere helft is van Aert Aertsen Tielen. Op de aflossing van de beide obligaties rest nog ƒ 130,-. Omdat deze leningen verkregen zijn, onder verband van zijn persoon en goederen hebbende en verkrijgende en de voorschreven twee stukken groes daartoe behoren, worden de tegenwoorige gebruikers Willem en Marcelis Marcelissen Berckers gedaagt om de resterende - ƒ 130,- met de onkosten vandien direct te betalen. 

Maria Coonen van de Schrik is op 25-09-1729 te Asten overleden.

Henricus Peeter Bollen is geboren te Liessel rond 1655 als zoon van Peeter Bollen. Hij is te Asten op 18-02-1685 getrouwd met Henrica Peeters Canters, geboren te Asten op 30-07-1660 als dochter van Peter Canters en Geertruy Peters (zie Kennisstraat 5). Henrica Peeters Canters is rond 1698 te Deurne overleden en Henricus Peeter Bollen is op 09-06-1699 te Asten hertrouwd met Maria Matys Colen, geboren te Asten op 20-02-1683 als dochter van Mathias Joannis Colen en Henrica Cornelissen (zie Voormalig huis G562):

Conjuncti sunt matrimonio Henricus Petri Bollen de Lijssel et Maria Matthie Colen; testes Judocus Joosten et Josina Jansen.

In huwelijkse echt gebonden Henricus Petri Bollen van Liessel en Maria Matthie Colen; getuigen Judocus Joosten en Josina Jansen.

De gezinnen van Henricus Peeter Bollen met Henrica Peeters Canters en met Maria Matys Colen:

* kind uit het eerste huwelijk

In de verpondingen van 1707 wordt Hendrick Peeter Bollen als eigenaar genoemd:

Verpondingen 1707 XIV-59; 07-01-1707 folio 4:
Hiervan Hendrick Peeter Bollen.

Hendrick Peeter Bollen heeft nog een schuld uitstaan:

Asten Rechterlijk Archief 90 folio 82; 14-04-1709:
Jan Jansen van Helmont cum suis als gewezen borgemeesters hebben op 13 februari 1703 bij executie voor de dorpslasten verkocht de goederen van wijlen Jan Mathijssen de Groot aan Hendrick Bollen en deze is ƒ 500,- schuldig gebleven. De Tafel van de Heilige Geest, te Asten, neemt deze schuld over à 4%. Marge: 26-07-1725 is ƒ 250,- gelost.

Maria Matys Colen is op 25-02-1711 te Asten overleden en haar goederen worden getaxeerd:

Asten Rechterlijk Archief 162; 11-03-1711:
Taxatie van de onroerende goederen van Marie Matijs Coolen overleden op 25-02-1711. Hendrick Peter Bollen is mede-erfgenaam. ⅓^e deel in huis, hof en aangelag op Vordeldonck 3 lopense, ƒ 40,-, ene zijde Bernaert Vervordeldonck, andere zijde Leendert Jansen van Heughten.

Bij de verpondingen van 1713 en de hoofdgeldlijst wordt Hendrick Peeter Bollen als eigenaar en bewoner genoemd:

Verpondingen 1713 XIV-60 folio 51:
Hendrick Peeter Bollen. In de bede ƒ 4-0-6.

Hoofdgeld XVIII-19; 05-03-1717:
Hendrick Bolle, Marij de vrouw, Peeter, Mattijs en Jenneke de meijt.

Hendrick Peeter Bollen is op 03-08-1725 te Asten overleden en bij de verpondingen van 1737 staat zijn zoon Mathias als eigenaar van het huis:

Verpondingen 1737 XIV-61 folio 108 verso:
Mattijs Bollen.
Huijs, hoff en aangelagh 3½ lopense. In de bede ƒ 4-0-6

Mattijs Hendrick Bollen is geboren te Deurne op 12-10-1701 en op 07-11-1723 te Deurne getrouwd met Petronella Peter Claus, geboren te Deurne rond 1700. Petronella Peter Claus is op 02-05-1730 te Asten overleden en Mattijs Bollen is op 28-01-1731 te Vlierden hertrouwd met Maria Tys Goossens, geboren te Vlierden op 27-12-1700 als dochter van Mathias Peter Goosens en Joanna Peters:

De gezinnen van Mattijs Hendrick Bollen met Petronella Peter Claus en met Maria Tys Goossens:

Mattijs Hendrick Bollen was borgemeester:

Asten Rechterlijk Archief 117 folio 5; 21-06-1732:
Gerit van Riet, vorster en gerechtsbode, neemt, namens Mattijs Bollen en Wilbert Alberts, borgemeesters, Sint Jan 1729-1730, in arrest de vaste goederen van de weduwe Frans van Bussel om daaraan te verhalen ƒ 29-05-08.

Mattijs Hendrick Bollen heeft een conflcict met Jan Jan Slegers:

Asten Rechterlijk Archief 22 folio 10; 24-11-1732:
Mattijs Bollen, aanlegger contra Jan Jan Slegers, gedaagde. Aanlegger zegt dat gedaagde het geld ontvangen heeft in aanwezigheid van Jan Peters en Mary Verrijdt en dat hij daarmee tevreden was. Ook met hetgeen resteerde was hij tevreden. Gedaagde zegt dat hij zich wil houden aan de uitspraak van de dato 10-11-1732 ten laste van Jan Peter Polders.

De onroerende goederen van Mattijs Hendrick Bollen worden in arrest genomen: 

Asten Rechterlijk Archief 117 folio 81 verso; 09-11-1734:
Pieter van Hoogerlinden, deurwaarder, neemt, namens Pieter de Cort en Antony Heycoop, als geconstringeerden van de borgemeesters Sint Jan 1732-1733, in arrest de onroerende goederen van de Mattijs Bollen tot verhaal van ƒ 14-07-02.

Mattijs Hendrick Bollen heeft nog meer financiële problemen getuige onderstaande archiefstukken:

Asten Rechterlijk Archief 33-52; 14-01-1737:
Jan en Hendrik Joosten mede voor Hendrick Thomas getrouwd met Dirsken Joosten, hun zuster als erfgenamen van Peter Hendrix, hun oom, aanleggers contra Mattijs Hendrik Bollen, als erfgenaam van zijn moeder, die meubilaire erfgenaam was van Hendrik Peter Bollen, zijn vader, gedaagde. Peter van de Vorst, regerend schepen, heeft samen met Hendrik Peter Bollen, vader van de gedaagde, op 26-12-1719, van Peter Hendrix ƒ 100,- opgenomen. Peter van de Vorst heeft zijn helft afgelost. Ondanks iterative reysen zijn aanleggers niet kunnen geraken tot invordering van de resterende ƒ 50,-. Gedaagde heeft hierover wel intrest betaald.

Asten Rechterlijk Archief 118 folio 110; 09-05-1739:
Gerrit van Riet, vorster, namens Jan Jan Smits cum suis, collecteurs der verponding, 1736, heeft, op 26-01-1739, bij executie, verkocht de vaste goederen van Mattijs Bollen, om daaraan te verhalen ƒ 12-15-0 wegens verschuldigde verponding over 1736. De opbrengst ƒ 75,- is geconsigneerd ten behoeve van de crediteuren

Asten Rechterlijk Archief 23 folio 51; 19-12-1740:
Joseph Vervoordeldonk, borgemeester, Sint Jan 1736-1737, heeft, wegens verponding, nog te ontvangen van Mattijs Bollen onder andere wegens rookgat ƒ 9-15-09.

Asten Rechterlijk Archief 96 folio 30 verso; 03-01-1746:
Mattijs Bollen is schuldig aan Paulus van der Loo, te Meyl ƒ 50,- zijnde een restant van ƒ 150,- de dato 30-09-1731. Paulus van der Loo schenkt deze ƒ 50,- aan den Armen van Asten. Marge: Met nog ƒ 50,- een obligatie van ƒ 100,- gemaakt. 

Mattijs Hendrick Bollen koopt land en groes aan, maar dat wordt 3 maanden daarna vernaderd:

Asten Rechterlijk Archief 96 folio 90 verso; 17-01-1748:
Andries Kuypers, te Lierop, verkoopt aan Matijs Bollen land de Loverbosch 1 lopense; groes het Broekvelt 2 lopense; groes bij Peter Martens 3 copse. Koopsom ƒ 55,-. 

Asten Rechterlijk Archief 96 folio 101 verso; 29-04-1748:
Peternel Benders van Hooff, weduwe Laurens Antonis Verleysdonk, voor haar minderjarige kind, Maria, is nader van den bloede aan Andries Kuypers dan MatijsBollen, zij vernadert land de Loverbosch 1 lopense; groes het Broekvelt 2 lopense; groes bij Peter Martens 3 copse. Koopsom ƒ 55,- + kosten.

Mattijs Hendrick Bollen koopt een huisje en land in het Rinkveld:

Asten Rechterlijk Archief 97 folio 54; 29-10-1754:
Goort Jansen van Asten, te Meyl voor de helft en Lambert Vlemminx, te Lierop getrouwd met Jenneke van Moorsel, weduwe Laurens Jansen van Asten voor de helft ter togte en haar drie minderjarige kinderen van Laurens Janse van Asten ten erfrechte. Zij verkopen aan Mattijs Bollen huiske, hof en aangelag in het Rinkvelt 1⁄2 lopense, ene zijde de kinderen Joost van Hugten, andere zijde Antoni Verleysdonk, ene einde Marten Eysbouts, andere einde de straat; land het Rinkvelt 3 lopense naast Arnoldus van Hugten; de Mankkesacker 1 lopense naast de weduwe Hendrik Aarts; land het Nieuwvelt 1 lopense naast Hendrik Jacob Martens; groes het Kloostereyntsvelt 3 lopense naast Hendrik Jacob Martens; groes het Leegvelt 2 lopense naast de kinderen Joost van Hugten. Koopsom ƒ 135,-.

Mattijs Hendrick Bollen krijgt een boete opgelegd voor het illegaal maaien met rechts daarvan Artikel 32 van de Keuren1: 

Asten Rechterlijk Archief 24 folio 44; 13-12-1756: Den drost, aanlegger Mattijs Bollen, gedaagde. Betaling van ƒ 4-10-0 boete, ingevolge artikel 32 van de Keure wegens het op 14 juli laatstleden groes maaien int Palmbroek en daarvoor door de schutter beboet is.

Mattijs Hendrick Bollen wordt tot setter aangesteld en enkele jaren later wordt hij vierman:

Asten Rechterlijk Archief 32 folio 8; 17-06-1758:
Antoni Goort van Bussel en Antoni Jacob Kuypers worden aangesteld als borgemeesters van Sint Jan 1758-1759. Tot setters worden aangesteld Mattijs Bollen en Peter Joosten van Bussel. 

Asten Rechterlijk Archief 32 folio 20 verso; 28-09-1761:
Mattijs Bollen wordt aangesteld als vierman in plaats van de overleden Jan Bonaventura Lomans.

Aan Mattijs Hendrick Bollen en zijn nazaten wordt toestemming verleend om een weg naar hun land te gebruiken:

Asten Rechterlijk Archief 122 folio 188 verso; 10-07-1767:
Anna Janse getrouwd met Goort Franse van Bussel, die wegens ziekte niet in staat is te compareren, verklaart dat haar man en Mattijs Bollen zijn overeengekomen dat Mattijs Bollen en zijn nakomelingen zal mogen hebben en gebruiken de weg naar zijn twee lange ackers over het velt, genaamt het Biesvelt en sulx naast de sijde van de elseheg nevens erve van Nol van Hugten en hierover ten alle tijde met karren en beesten mag gaan. Alsook zal de weduwe Joost Leenders van Hugten en haar nakomelingen van dat recht gebruik mogen maken. Ook zijn gecompareert Jenneke Peter Roymans, weduwe Joost Leenders van Hugten dewelke voor de voorschreven toegestaane weg over het Biesvelt verklaart mede aan de voornoemde Mattijs Bolle en zijn nakomelingen erfelijk te accorderen en toe te staan de weg te neeme langs de kant van den ackker gelijk den weg loopt en dan door het Hoyvelt tot het voorschreven Biesvelt en mede met de kar en het leyen van beesten. 

Bij de verpondingen van 1762 en de bewoningslijst over de periode 1736-1781 is Mattijs Hendrick Bollen, in sommige documenten ook wel Hoeks genoemd, eigenaar en bewoner van het huis:

Verpondingen 1762 folio 139:
Mattijs Bollen.
Nummer 8 huijs, hoff en aangelag 3½ lopense.

Maria Tys Goossens is op 26-03-1781 te Asten overleden en Mattijs Hendrick Bollen is te Asten op 24-12-1788 overleden. Dochter Henrica verkoopt haar kindsdeel aan haar broer Eymert:

Asten Rechterlijk Archief 101 folio 252; 26-01-1789:
Hendrien, dochter van Mattijs Bollen verkoopt aan haar broeder, Eymert Mattijs Bollen de onverdeelde helft in de goederen die zij samen bezitten. Een huis en aangelag aan Voordeldonk 3½ lopense, ene zijde kinderen Hendrik Coolen, andere zijde weduwe Joost van Hugten.

Zoon Emerantius (Eymert of Embert) Mattijs Bollen is geboren te Asten op 13-03-1739 en op 06-02-1780 te Asten getrouwd met Maria Laurenti Jelisse, geboren te Asten op 16-02-1748 als dochter van Laurens Jelisse Vreynsen en Joanna Maria Claus (zie Achterbos 6):

Het gezin van Eymert Mattijs Bollen en Maria Laurenti Jelisse:

Net als zijn vader wordt Eymert Mattijs Bollen beboet voor het illegaal weghalen van strooisel, met rechts daarvan Artikel 311:

Asten Rechterlijk Archief 25 folio 82 verso; 25-10-1790: Den drost, aanlegger contra Eymert Bollen, gedaagde. Gedaagde wordt beboet met 4 gulden en 1 stuiver wegens het weghalen van strooisel op 9 september laatstleden in het Voordeldonksbroek binnen de tekens. Een en ander volgens artikelen 30 en 31 van de Keuren.

Eymert Mattijs Bollen heeft recht op vergoeding voor de oorlogsschade geleden onder de Franse revolutie met daaronder de betreffende Resolutie2:

Asten Rechterlijk Archief 103 folio 110 verso; 30-06-1796:
Het Corpus van Asten is schuldig aan Eymert Bollen ƒ 500,- à 4% sulx uyt kragte en vermogens Resolutie van de representanten van het Volk van Bataafsch Braband de dato 10 mey 1796 en dienende tot betaling der oorlogskosten.

Eymert Mattijs Bollen is op 29-10-1798 te Asten overleden en Maria Laurenti Jelissen is te Asten op 04-10-1828 overleden. In de bewoningslijst over de periode 1798-1803 en de verpondingen van 1810 zijn de wisselingen van eigenaars en bewoners samengevat:

Verpondingen 1810 XIVd-67 Voordeldonk folio 96:
Maria Laurens Jelisse weduwe en 1 kind Jennemie bij versterf 1798.
Eijmert Bollen bij transport 26-01-1789.
Eijmert en Hendrien kinderen bij versterf 1788.
Mattijs Bollen.
Nummer 8 huijs en aangelag. 3½ lopense.

Dochter Johanna Maria Bollen is geboren te Asten op 13-05-1786 en op 09-02-1816 te Asten getrouwd met Johannes Berkers, geboren te Asten op 01-01-1777 als zoon van Joannes Berkers en Antonetta van Dijk (zie Dijkstraat 58). Het gezin van Johanna Maria Bollen en Johannes Berkers:

Johannes Berkers is op 17-02-1827 te Asten overleden en bij het kadaster van Asten over de periode 1811-1832 staat Johanna Maria Bollen als weduwe van Johannes Berkers als eigenaar:

Kadaster 1811-1832; C657:
Huis en erf, groot 05 roede 50 el, noord Voordeldonk, klassen 7.
Eigenaar: Weduwe van Johannes Berkers.

Hieronder de kadasterkaart van 1832 met in de cirkel het huis met daaronder de daarbij behorende kadastergegevens:

Johanna Maria Bollen is op 30-06-1844 te Asten overleden en zoon Joannes Berkers, geboren te Asten op 28-02-1817, woont volgens het bevolkingsregister van Asten over de periode 1859-1879 samen met zijn eveneens ongehuwde broer Antonie in het huis. Het huis wordt ook bewoond door broer Embertus, sinds 27-09-1863 weduwnaar van Catharina Verheijen, geboren te Asten op 30-06-1828 als dochter van Dirk Verheijen en Petronella Peeters (zie Laarbroek 4), met wie hij op 09-02-1855 te Asten getrouwd was. Samen met zijn kinderen woont hij in het huis met over de periode 1859-1869 huizingnummer C105:

Joannes Berkers overlijdt te Asten op 22-08-1869 en Antonie Berkers wordt vanaf die tijd de hoofdbewoner van het huis met dan huizingnummer C116. Embertus Berkers overlijdt te Asten op 06-02-1878 en linksonder het bidprentje bij zijn overlijden en dat van zijn vrouw Catharina Verheijen:

Antonie Berkers is daarna hoofdbewoner en in de krant de Zuid-Willemsvaart van 23-12-1882 verkoopt hij hout: De kinderen van Embertus Berkers en Catharina Verheijen wonen over de periode 1879-1890 samen als neven en nichten van hoofdbewoner Antonie Berkers in het huis met dan huizingnummer C117:

Rond 1880 vindt er een bijbouw plaats en krijgt het huis kadasternummer C2108, zoals te zien is op nevenstaande kadasterkaart. Het huis wordt dan eigendom van Theodorus Berkers, geboren te Asten op 04-07-1861 als zoon van Embertus Berkers en Catharina Verheijen. Antonie Berkers is te Asten op 05-11-1889 overleden en daarna wordt het huis bewoond door zijn nicht Petronella Berkers, geboren te Asten op 23-07-1857 als dochter van Embertus Berkers en Catharina Verheijen en haar broer Theodorus Berkers, geboren te Asten op 04-07-1861 (zie Laarbroek 4). Petronella Berkers is op 30-01-1891 te Asten getrouwd met Antonius Janssen, geboren te Deurne op 18-12-1861 als zoon van Mattijs Janssen en Geertruida van Stratum. Zij verhuizen rond 1895 naar Heusden (zie Voormalig huis E1808)

Theodorus Berkers is op 30-01-1891 te Asten getrouwd met Johanna Maria Loomans, geboren te Asten op 06-04-1864 als dochter van Laurens Loomans en Wilhelmina van Helmond (zie Voormalig huis G636). Theodorus Berkers overlijdt te Asten op 26-03-1900 en Johanna Maria Loomans verhuist met haar kinderen naar het dorp (zie Driehoekstraat 14). De nieuwe bewoner is Willem van Heugten, geboren te Asten op 09-01-1823 als zoon van Judocus van Heugten en Anna Lint (zie Zand 21). In de krant de Zuid-Willemsvaart van 30-06-1900 en van 26-06-1901 de verkoop van granen door de weduwe Theodorus Berkers, eerst in haar boerderij en later bij de pachter van haar boerderij:

Willem van Heugten is weduwnaar van Johanna Verheijen, geboren te Asten op 08-07-1828 als dochter van Johannes Verheijen en Johanna van Heugten (zie Diesdonk 26) en overleden te Asten op 18-02-1895. Het huizingnummer van het huis is dan C113:

Willem van Heugten woont met zijn kinderen tot zijn overlijden te Asten op 20-02-1908 in het huis met over de periode 1900-1910 huizingnummer C122.

De eigenaresse van de boerderij Johanna Maria Loomans, als weduwe van Theodorus Berkers, is te Asten op 21-10-1904 hertrouwd met Hendrikus van Heugten, geboren te Asten op 08-04-1871 als zoon van IJbertus van Heugten en Arnoldina Aarts (zie Laarbroek 12). Zij moet nu de boerderij verkopen volgens de krant de Zuid-Willemsvaart van 18-07-1908:

De verkoop is volgens de kadastrale legger niet doorgegaan, dus blijft Johanna Maria Loomans eigenaar van het huis en woont op het Laarbroek (zie Voormalig huis G170). De pachter van de boerderij is Hendrik Nijssen, geboren te Meijel op 09-01-1880 als zoon van Pieter Nijssen en Jacoba Beumers. Hij is op 12-02-1909 te Asten getrouwd met Maria Vervoordeldonk, geboren te Asten op 09-11-1871 als dochter van Hubertus Vervoordeldonk en Hendrica van Oosterhout (zie Bleekerweg 13). In het bevolkingsregister van Asten over de periode 1910-1920 wonen zij in het huis met huizingnummer C110:

In 1917 verhuist Hendrik Nijssen met zijn gezin naar de Nagtegaal in Asten (zie Voormalig huis F322) en komt Laurens Berkers in het huis wonen. Laurens Berkers is geboren te Asten op 14-04-1893 als zoon van eerder genoemde Theodorus Berkers en Johanna Maria Loomans. Hij is op 09-02-1917 te Asten getrouwd met Petronella Rijnders, geboren te Asten op 30-12-1883 als dochter van Wilhelmus Rijnders en Anna Maria Linders (zie Voormalig huis B888). Blijkbaar is het huis in handen gebleven van de familie Berkers, maar is het gedurende 17 jaar verhuurd aan derden. Laurens Berkers woont ook over de periode 1920-1930 met zijn gezin in het huis met dan huizingnummer C96 en ook wel bekend staand als Voordeldonk 21:

In de krant de Zuid-Willemsvaart van 17-01-1918 de geboorte van zoon Theodorus:  Rond 1930 krijgt het huis en aangelag bij vereniging het kadasternummer C2507, zoals te zien is op nevenstaande kadasterkaart.

Laurens Berkers wordt dan eigenaar van het huis en woont over de periode 1930-1938 met zijn gezin in het huis op Voordeldonk 21:

Petronella Rijnders overlijdt op 02-12-1934 te Asten en Laurens Berkers is op 06-01-1968 te Asten overleden. Hieronder de overlijdensakte van Petronella Rijndersen het bidprentje van Laurens Berkers:

Bij heemkundekring de Vonder staat dit huis bekend als monument:

Object:	Voordeldonk 91; tot 11-03-1963 Voordeldonk 21.
Bouwhistorie:	Particuliere bouw van boerderij, bouwjaar circa 1760; verbouwingen 1974 vernieuwen boerderij, 1995 oprichten berging.
Gebruikshistorie:	Boerenbedrijf van circa 1760 tot 1974.
Eigenaren/bewoners:	Familie Berkers.
Soort woning:	Langgevelboerderij.
Interview:	Lens Berkers, mooi verbouwd woonboerderijtje, niet meer authentiek, wel passend in het oude straatbeeld.

Hieronder een streetview van de huidige uit 1760 stammende boerderij op Voordeldonk 91:

Overzicht bewoners

Hoeve op Vordeldonck

Voordeldonck huis 8

Kadasternummer C657

Voordeldonk 21