Fietsroute Someren en Lierop
1. Startpunt op het Wilhelminaplein bij de VVV
Achter het gemeentehuis door.
2. LA Dorpsweg
3. RA Amer het plein
In de bestrating van dit plein zitten grafvormen verwerkt van opgravingen. In dit gebied was een prehistorisch begraafplaats met langbedgraven uit de IJzertijd, ongeveer 500 700 jaar voor Christus.
4. RD Dorpsweg
5. RA Kanaalstraat
6. LA Craalweg
Craalweg: een craal was een afgepaalde ruimte waarbinnen men dieren hield.
7. RA Zuiderstraat
8. RD Loostreeplaan
Loostreeplaan : Toponiem van een akkercomplex van de hoeve Ter Hofstad. Loo is een open stuk land (open veld) in een bos of begroeide plek. Streep is langgerekt, verwant met striem.
9. RD Nachtegaallaan
Links kerkhof van de Nederlands Hervormde gemeente. Op dit kerkhof lag de R.K. Lambertuskerk die waarschijnlijk rond 1436 is gebouwd is. De kerk stond oorspronkelijk midden in het toenmalige centrum van het dorp, het Kerkeindje. In 1648 komt de kerk aan de protestanten die deze tot 1885 in gebruik hebben gehad. Op de begraafplaats staat nog het oudste huisje van Someren, het lijkenhuisje.
10. LA Ter Hofstadlaan
Ter Hofstadlaan genoemd naar een hoeve met de naam Ter Hofstad. De hoeve behoorde tot 1648 aan de abdij van Postel en lag ongeveer waar nu het dierenparkje (Avennelaan) is. Zijn naam dankt de hoeve aan zijn pachter, de landbouwer Arnoldus van der Ho(off)stad.
11. RA Avennelaan
Avennelaan is vernoemd naar Henrik van Avenne, een schepen van Someren in 14041413. De Kerkweijer was een weiland (weije) nabij de oude Lambertuskerk, een kerkweide zo gezegd. Weije betekende ook vijver, op de plaats van het gemeenschapshuis de Weijer was vroeger een natuurlijke vijver of poel.
12. RD Naar het Speelheuvelplein
Speelheuvelplein. Het was een z.g. Frankisch driehoekig plein. Vroeger had Someren een Kleine Speelheuvel (huidige Speelheuvelplein) en een Grote Speelheuvel (huidige Wilhelminaplein). Op beide, lag een waterplas: de dominiese kuil en de Meer. Speel is spoel, dat zou kunnen duiden op spoelkuil. Spelen is plek waar men zich kan vermaken (oud Ned. zich vermeien). Ook zou de Speelheuvel een openbare gerechtsplaats kunnen zijn. De NederlandsHervormde kerk is gebouwd in 1885. Het interieur bestaat uit o.a. een achtkantige eiken preekstoel uit 1740, een koperen lezenaar en een doopbekken afkomstig uit de oude middeleeuwse dorpskerk. Naast de kerk staat de voormalige pastorie uit 1840. Het huis is een aantal jaren geleden volledig gerestaureerd en in de oude staat teruggebracht.
13. RD Vaarselstraat
Op de splitsing Vaarselstraat / Floreffestraat staat een Mariakapel uit 1939, gebouwd door het Brabantse Studentengilde van de Bouwkundige Academie uit Tilburg. Vaarsel is Varsel, de oudste beschrijving is Versel (rond 1500), een typische selbenaming stammend uit de middeleeuwen en betekent verblijfplaats. Var (vere, verde, var) kan twee betekenissen hebben: grote afstand en superlatief van verreweg.
14. RD Loovebaan oversteken
15. RD Vaarselstraat
Aan de rechterhand aan de rand van het bos stond het kasteel de Donck. Een donk is een natuurlijke verhoging in het landschap en op die verhoging werd een kasteeltje (versterkte boerderij) gebouwd. De oudste vermelding van de Donck is uit 1381. Toen woonde er Wilhelmus Stackenborch, een belangrijke familie in Someren. Begin 18e eeuw woonde er Joseph Petit, die er een klokkengieterij begon. Na een brand in 1802 worden de resten in 1815 gesloopt.
16. RA Einhoutsestraat
De Evert. Deze halfgesloten standaardmolen werd in 1573 door de abdij van Postel aan de baan van Someren en Heeze naar Asten (later Schoolstraat genoemd) bij sluis 11 gebouwd. De Molen werd verpacht o.a. aan de familie Hoefnagels, die de molen bijna twee eeuwen bemalen heeft. Daarna kwam hij in handen van heel wat mulders, maar hij is uiteindelijk gekocht door Evert van Grinten die hem ook zijn naam heeft gegeven. In 1973 is de molen gekocht door de gemeente Someren en verplaatst naar deze plaats, naar de Donck. Tegenover de Evert worden nu ecologische tuinen opgezet in het kader van de ontwikkeling van de Heihorsten. De Einhoutsestraat, in de jaren 50 was de naam nog Groenstraat, liep van de Vaarselstraat naar de Eindhoutse hoeve. Door de komst van de Provincialeweg is de weg afgesloten en is ook de naam veranderd.
17. RD Einhoutsestraat
18. RA Provincialeweg
19. LA bij de rotonde Lieropsedijk (fietspad aan linker zijde)
20. LA Heesterdijk
De Eindhoutse Hoeve was in de 14e eeuw een leengoed van de hertogen van Brabant en bewoond door de belangrijke familie Eindhouts. Enkele leden van de familie werden in de 16e eeuw aangeduid met de adelijke titel jonkheer. Op dezelfde plaats ligt nog steeds een Eindhoutse hoeve al is die wel van jongere datum. De boerderij wordt nu bewoond door de familie De Wit. Bij de boerderij loopt de Kleine Aa en sinds een aantal jaren stroomt op deze plaats de Peelrijt in de Kleine Aa, die vervolgens bij Sluis 10 weer uitkomt in de Aa.
21. RA Philipsbosweg naar Camping de Somerense Vennen (voormalig Philipskamp) naar de grafheuvels.
De grafheuvels liggen rechts voorbij het hek met de Rodekruis bungalow. Hier liggen een aantal grafheuvels uit het midden van de bronstijd, ongeveer 1500 voor Chr. De bewoners cremeerden het lichaam van de dode op een brandstapel en de veraste resten werden verzameld in een urn. De overledenen worden in de Vroege en Midden Bronstijd in de nabijheid van de nederzetting bijgezet in familiegrafheuvels, waaromheen een krans van palen en/of een greppel of wal werd aangelegd. Rond 1100 voor Chr. krijgt evenwel ieder individu zijn eigen grafheuvel. Deze grafvelden bevinden zich op de hogere gronden waar de uitgestrekte heidevelden en esdekken liggen.
22. RD Philipsbosweg, we gaan richting Lierop
23. RD Vaarsehoefweg
We komen langs drooggelegde vennen met namen als Meerven, Turkesven, Jasperven, Kromven en Heesven. We passeren de Turkesvenweg en de Meervenseloop die bij sluis 10 in de Kleine Aa stroomt.
24. RA Berkeneindje
25. LA Groenstraat
26. RA Felicitéstraat
Vanwege haar verdienste voor Lierop is de Felicitéstraat vernoemd naar Zuster Felicité, de overste van het klooster en hoofd van de meisjesschool.
27. RA. Leiestraat
28. RA Offermansstraat
De Offermansstraat is vernoemd naar Pastoor Offermans, de stichter van het St. HenricusGesticht en de eerste LandbouwHuishoudschool in Nederland. Het Henricusgesticht is in 1910 gebouwd. De LandbouwHuishoudschool ook wel de” boerinnenschool” genoemd kreeg de eerste leerlingen in 1911. De zusters van de Goddelijke Voorzienigheid uit Münster bedienden de school en verzorgden het St Henricusgesticht. In de jaren zestig werd het internaat van de school opgeheven en werd er een fusie met de VGLOschool in Someren aangegaan.
29. LA van Dijkstraat naar de Frank Doucettestraat.
De Van Dijkstraat is genoemd naar de laatste burgermeester van Lierop. Tot 1935 was Lierop een zelfstandige gemeente. Monument van Frank Doucette. Fank Doucette was een Amerikaanse piloot die tijdens de Tweede Wereldoorlog is gesneuveld. Hij maakte deel uit van de verzetsgroep die op kamp Moorsel zat.
30. RA Hogeweg
31. RA van Dongenstraat
De Van Dongenstraat is vernoemd naar Pastoor van Dongen die in 1890 bouwpastoor was van de koepelkerk. De kerk is ontworpen door architect Carl Weber en gebouwd in 1890 – 1892. HORECA
32. LA Florastraat
In de Florastraat werd in 1908 de Stoomzuivelfabriek Flora gebouwd. Lierop was hoofdzakelijk een agrarische gemeente en dit was het eerste fabriekje.
33. RA Laan ten Boomen
34. LA het gehucht Boomen
De Abdij van Postel bezat diverse hoeven en een ervan was de hoeve ten Boomen. Al in 1372 komt de naam met betrekking tot goederen van Postel voor. Naast het huis behoorden bij het goed in de zeventiende eeuw verschillende bijgebouwen en wel een schuur, een bakhuis, een paardenstal, een ossestal en een varkenskooi. Veel van deze schuren werden verbouwd tot woonhuis en uit de hoeve Ten Boomen groeide in het midden van de achttiende eeuw een buurtschap van enkele huizen. Inmiddels is het een beschermd dorpsgezicht. In een oude lindeboom bij een van de boerderijen plaatsten de bewoners in 1944 een Mariabeeldje omdat men veilig door de oorlog is gekomen.
35. RA Laan ten Boomen
36. LA Heesvensestraat
Heesvensedijk is afgeleid van het Heesven dat lag tussen Boomen en Otterdijk.
37. LA Otterdijkseweg naar gehucht Otterdijk
Otterdijk is vernoemd naar het goed Ten Otterdijc uit 1437 of naar een persoonsnaam Nicholaus de Otterdijc (cijnsboek Helmond 1340). Dijk is in onze omgeving een opgehoogde weg om droge voeten te houden. Otter heeft twee mogelijkheden: naar het gelijknamige dier, of oeter(se) is uiterste. In dit geval de uiterste dijk van de Aa (denk ook aan de Oetert)
38. LA Kromvenweg
39. RD Slievenstraat
Watermolen van Vladeracker. We passeren de kleine Aa op de grens van Someren en Lierop. Hier lag de watermolen van Vladeracker of Vlerken. De molen werd in 1612 als versleten gemeld.
40. LA Heiveldsestraat
41. RA Kerkweg
Kerkweg: deze weg liep naar het Kerkeindje, naar de Lambertuskerk, die stond op het kerkhof van de Nederlands Hervormde gemeente. Vanaf het Kerkeindje liep de weg door naar het Wilhelminaplein. Monument van neergestort Engels vliegtuig uit de tweede wereld oorlog. Ook stond hier in de oorlog een Wehrmachthuisje waarin Duitse soldaten gelegerd waren die de zoeklichten bedienden.
42. RD Kouterstraat
Kouterstraat, zeer oude straat (Gallo Romeinse tijd, Latijn Cultura). Kouter = bebouwd land, meestal wat hoger gelegen. Vaak werden deze stukken land begrensd met lindenbomen. Kouter is ook een ploegijzer (mes). De Edelenbo(u)rg of Nelenburg was een van de zeven “kasteeltjes“ die in deze omgeving hebben gestaan. Er is hier meer sprake van een versterkte boerderij dan van een kasteel. Het is gebouwd in de 16e eeuw en heeft gestaan aan het eind van de Elenburgweg. Omdat het pand toebehoorde aan de familie Van Berlo uit Baarlo werd het ook kasteel Baarlo (Baerlo) genoemd.
43. RD Provincialeweg over via de rotonde
44. RA Grimberg
Dit wegje, de Grimberg of Grimborgh, werd in de volksmond” het va(e)rkensstraatje” genoemd. Op deze plaats stond een klein huis met de naam Grimberg. Rond 1646 was het huis in eigendom van enen Wouter Janssen Hoefnagels bijgenaamd de Molder. Later werd het bewoond door Pastoor Gerard Verdonck. In de eerste helft van de 18e eeuw is het afgebroken.
45. RD Slievenstraat
Aan de Slievenstraat 9 staat de Cecilia hoeve uit 1863. Op deze plaats lag in de zeventiende eeuw het kasteeltje de Wolfsnest. Het huis was toen in bezit van de familie Wolfart Idelet, stadhouder van Someren (1626 – 1648). Wolfart is afgeleid van Wolfhardt is een sterke wolf (hard is sterk). Slievenstraat, naar Slieven. Someren was vroeger administratief in twee delen verdeeld Slieven en (einder)Schoot. Slieven komt van Slijven is Slie of Slij is slijk, modderpoel of slijkven.
46. RA Avennelaan, Speelheuvelplein
47. LA Speelheuvelstraat
Einde van de Speelheuvelstraat is het Wilhelminaplein, het startpunt.
48. Eindpunt Wilhelminaplein. HORECA