Fietsroute Asten en Ommel
Het boekje is van 2012. De wereld blijft veranderen en daarom is hier en daar informatie toegevoegd. Deze toevoegingen zijn van 2020 en staan in de rode kaders.
1. Startpunt Markt Asten
Het voormalige gemeentehuis is gesloopt in 1939. Het nieuwe gemeentehuis is gebouwd in 1940-41 op de plaats van het oude gemeentehuis uit 1842.
Op de huidige locatie plaats van de Hema stond tot begin jaren 60 van de vorige eeuw een jongensschool uit 1893.
2. LA bij café De Peer, richting Someren
LA bij het gemeentehuis richting Someren
3. RD bij het Koningsplein en stop bij het kunstwerk (metalen bogen) op de parkeerplaats.
Pand Koningsplein 10, gebouwd in 1880, was tot 1920 het postkantoor. Later werd het de burgemeesterswoning. Thans is het in particulier bezit.
De vervallen woningen met nrs. 12-14 en 16 zijn waarschijnlijk gebouwd in 1870 resp. 1750 en wachten op dit moment op een definitieve bestemming. Pand nr. 16 werd tot 2004 bewoond door mevr. Anneke de Bruijn die er een kruideniers- annex textielwinkeltje dreef.
Aan de overzijde van het Koningsplein zien we een gebouw met de naam Bartholomeus, voorheen in gebruik als klooster en later als verzorgingstehuis.
De RK Heilige Maria Presentatiekerk stamt uit 1898 en is ontworpen door architect Caspar Franssen uit Roermond. De oude kerk stond midden op het Koningsplein en stamde waarschijnlijk uit de 13e eeuw. Omdat in vroegere tijden de overledenen rondom de kerk begraven werden, kan het Koningsplein ook gezien worden als een oude begraafplaats.
Links naast Bartholomeus zien we de voormalige villa van de fam. Bluijssen, gebouwd in 1850. De familie Bluijssen beheerste in die tijd zowel het economische als het sociale leven in Asten o.a. als eigenaar van een boterfabriek met winkels tot in Engeland.
In 1988 werd het Gemeentehuis aan de zijde van het Koningsplein uitgebreid met een nieuwe vleugel. Recht boven de ingang bevindt zich een poppenspel dat op bepaalde tijden, ondersteund door de klanken van het carillon van de RK Kerk, de strijd van St.Joris tegen de draak laat zien.
Wat verder opvalt is het standbeeld van Jan die Smet van den Diesdunc. Hij staat met een klepel in zijn handen en kijkt naar de klokkentoren waarin een door hem in 1447 gegoten klok hangt van 1530 kg met de naam: Maria.
Het kunstwerk gevormd door metalen bogen met glazen ruitjes, is geplaatst in 2001 en heeft de naam: De Groene Poort. Ontworpen door Ineke Visser, verwijst het naar de functie van toegangspoort naar het dorpscentrum. Het staat overigens precies op de plaats van de toren van de vroegere middeleeuwse kerk. De weg Koningsplein had voorheen de naam Toornstraat (Torenstraat).
De drie vervallen panden zijn na jarenlange procedures om uiteindelijk gesloopt. Op dit moment is het nog onduidelijk wat er met deze ruimte gebeurt.
Het gebouw Bartholomeus is gesloopt en wordt er woonappartementen gebouwd.
In de kerk worden de originele muurschilderingen in hun oude glorie hersteld. Deze waren in 1962 in opdracht van de toenmalige Deken van Pelt witgekalkt.
Het poppenspel boven de ingang van het gemeentehuis is weg. Wanneer en waar het terugkomt is op dit moment nog niet bekend.
4. RA de Mgr. Den Dubbeldenstraat inrijden.
Mgr. Den Dubbelden werd in 1769 in Asten geboren als zoon van een chirurgijn. Hij was titulair bisschop van Emmaüs en apostolisch vicaris van Den Bosch. De panden met de nummers 4-6-8 zijn gerestaureerde wevershuisjes. Iets verder door, links op het kruispunt met de Langstraat, stond vroeger café Bakens met aan de kant van de Langstraat de ingang van feestzaal annex filmzaal “het Astra-theater”.
5. RD bij X met Langstraat
6. RD bij X met de Heerbaan/Schoolstraat = Ostaderstraat
Na de nummers 6 en 24 zie je aan de rechterzijde de Slotweg. Deze naam is afkomstig van een “slotje = huis omgeven door een gracht” dat in deze omgeving gestaan zou hebben. Enkele veldnamen in 1832 in deze omgeving zijn: het veldje achter de gracht -aan het graft (=gracht) / -slotjesveld / -op het slotje.
Iets verder door bereiken we Museum Klok & Peel. Dit museum is na een ingrijpende renovatie op 24 april 2012 door Koningin Beatrix geopend en herbergt heel veel informatie over Natuur en Peel en over Klokken en Klokkengieten. (Zie ook www.museumasten.nl).
Aan de overzijde van het Museum bevindt zich de Jan Paagman Sterrenwacht en in het gebouw daar tegenover het Pietersen Planetarium. Jan Paagman, student aan de Technische Universiteit in Eindhoven, was met zijn vriend bezig om een sterrenkijker te bouwen. Jan overleed in 1964 ten gevolge van een ongeluk. Zijn vader ging na zijn pensionering in 1971 als directeur van de Lagere Technische School in Helmond Sterrenkunde studeren en bouwde de kijker af waarmee zoon Jan was begonnen. De interesse van de Astenaar Wim van Veghel sr bracht de sterrenkijker naar Asten mede omdat hier een donkerdere omgeving geboden kon worden dan onder het Helmondse uitspansel. De dochter van Dhr. Paagman woonde in Vlissingen naast mevrouw Pietersen die de weduwe was van een leraar van de Hogere Zeevaartschool en die eerder een planetarium bouwde voor zijn studenten. Nieuwe ontwikkelingen maakte het planetarium daar overbodig waarna het naar Asten kwam
7. RA = Veldweg
Aan de rechterzijde van de weg zien we enkele landbouwbedrijven. Deze bedrijven aan de Veldweg zijn de enige melkveebedrijven die in het kerkdorp Asten zijn overgebleven. Wel komen er nog melkveebedrijven voor in de kerkdorpen Heusden en Ommel.
8. Stoppen na ongeveer 800m bij hek
Aan de rechterzijde van de weg ter hoogte van een oude onverharde laan (niet meer in gebruik als openbare weg). Deze laan heette vroeger Keizersdijk en maakte deel uit van de Dijk van Asten naar Someren. Ergens in het verlengde van deze laan lag een brug over het riviertje de Aa.
Achter de Aa ligt de Zuid-Willemsvaart, het kanaal van ‘s-Hertogenbosch naar Nederweert en via Weert naar België. Dit kanaal is rond 1820 met handkracht gegraven.
De landbouwgronden langs de Veldweg (vóór de voormalige Keizersdijk) hadden in 1832 de naam Oostadensche weivelden. Iets verder door veranderde de naam in Keijzerdijkse Velden en vlakbij de Nachtegaalweg in Vosselsche weivelden.
9. RA = Nachtegaalweg
Meteen wanneer we de Nachtegaalweg zijn ingereden, heette het gebied zowel links als rechts van de weg de Vosselsche Heivelden. Iets verder door richting Keizersdijk zien we dat het maaiveld iets omhoog gaat. Dit hogere gebied heette de Broselsche akker. Deze naam is afgeleid van Braessel (in het latijn Brassica) wat kool betekent. Deze akker wordt al in 1381 genoemd.
10. LA bij X bij hsnr. 14 = Keizersdijk
De Keizersdijk kwamen we al tegen als de naam van de laan onder punt 8. De Keizersdijk maakte in vroegere tijden deel uit van een belangrijke regionale verbinding. Zo vinden we nabij Vlierden een weggedeelte dat de naam Keizerstraat had. Aan de Somerense kant van de Aa komen we ook de naam de Keizerstraat tegen. Al die verschillende delen maakten vroeger deel uit van eenzelfde route.
Zo vinden we in Oostappen ook een weggedeelte dat de naam Keizers Dijk had.
11. LA = fietspad Dijkstraat
De naam voor dit gebied is Vosselen. Een gehucht waarvan de naam eigenlijk verdwenen is. De naam Vosselen is afgeleid van Vosholen wat duidt op het voorkomen van (veel) vossen.
12. RA na ongeveer 140m bij trafohuisje = Beekstraat
De eerste weg links heet Busselseweg en leidt naar het gehucht Busselen. De naam Busselen is afgeleid van Bössel wat boschages (niet hoge begroeiïng) betekent. De familienaam van Bussel vindt hier zijn oorsprong.
Ongeveer 250 m. na de Busselseweg zien we aan de linkerzijde van de weg enkele boerderijen staan. Deze gebouwen vormden voorheen het gehucht de Beek. Het riviertje dat we oversteken heet al eeuwenlang het Beekerloopje.
13. LA na het viaduct = Diesdonkerweg
Het bosgebied aan de rechterzijde heet nu Oostappense Bossen. In 1832 was de naam Oostappensche heide.
14. RA bij X met de Nieuwendijk = Diesdonkerweg
De bebouwing die rond dit kruispunt ligt, vormde vroeger het gehucht Voorste Diesdonk. De naam Diesdonk is afgeleid van distel en donk, een hoger gelegen gebied, begroeid met distels.
15. LA na hsnr. 27 = Diesdonk
In deze omgeving zijn restanten van de fabricage van loden kogels gevonden. Waarschijnlijk uit de tijd van de 80 jarige oorlog (1568 - 1648). Ook moet in hier de eerder genoemde klokkengieter Jan die Smet van den Diesdunc gewoond hebben wiens standbeeld nu op het Koningsplein staat. De bebouwing hier vormde het gehucht Achterste Diesdonk.
Op de kruising hier zien we een zandpad dat naar rechts gaat. Dit zandpad is het begin van de oude route van dit gehucht naar Vlierden en heette dan ook “Weg van den Diesdonk naar Vlierden” .
16. LA Diesdonkerweg
Links aan de horizon zien we het industriegebied van Helmond. Het heeft er lang naar uitgezien dat dit zich zou gaan uitbreiden over Astens grondgebied. Doordat deze omgeving recentelijk is aangewezen als waterberging is de expansie van Helmond tot staan gebracht. De functie waterberging houdt in dat bij hevige regenval het water van het bovenstrooms gedeelte van de riviertjes de Aa en de Astense Aa tijdelijk over daarvoor aangewezen landerijen kan stromen. Dit om te voorkomen dat stroomafwaarts in de omgeving van Den Bosch overstromingen plaats vinden.
Het gebied waar we nu door fietsen had in 1832 de naam Laag Oostappensche Heide. De naam Oostappen is afkomstig van Aastappen wat duidt op een doorwaadbare plaats in de Astense Aa.
17. RA = Oostappensedijk
Het gebied hier ter plaatse had in 1832 de naam Laag Oostappen.
18. Stoppen nabij fietsknooppunt 49
De weg links, de Otterstraat, komt uit op het industrieterrein van Helmond. De inrit waarop we nu staan lag tussen 1920 en 1935 in het tracé van de stoomtram van Asten naar Helmond. Deze tram maakte op 15 mei 1935 zijn laatste rit.
De boerderij iets terug aan de Oostappensedijk met huisnummer 58 was ten tijde van de stoomtram het café van Dikke Mennen.
19. RD = fietspad Oostappensedijk
Het eerste half verharde weggetje aan de linkerzijde van de weg naar de panden 46, 48 en 50 is nog een gedeelte van een weg die in 1832 de Keizersstraat heette en naar Brouwhuis/Helmond leidde. Het gebied hier had vroeger de naam Hoog Oostappen.
20. LA bij het picknickset
Aan de rechterzijde van de weg zijn in het bos nog enkele stuifduinen te zien.
Aan de rechterzijde van de weg zijn in het bos nog enkele restanten van stuifduinen te zien.
21. LET OP de N279 oversteken en de Oostappensedijk blijven volgen
Schuin tegenover hsnr. 12 (links van de weg) is rechts van de weg een bospad te zien dat vroeger deel uitmaakte van de hoofdroute naar Vlierden. Waar deze weg de Astense Aa overstak waren tot 1835 restanten van de watermolen van Belgeren te zien. Deze resten zijn tijdens de kanalisatie van de Aa, rond 1962, geheel verdwenen. De veldnaam van dit gebied was in 1832 de Vloed.
Nabij de aansluiting met de Vlierdenseweg achter de bedrijfsgebouwen van de kippenslachterij Plukon (voorheen Goossens) zie je aan de rechterkant achter de sloot nog overblijfselen van oude steilwanden gevormd door de Astense Aa.
Links aan de horizon ligt het dorp Vlierden. Het gebied tot aan de Astense Aa had in 1832 de naam de Luttel Hees. Deze naam die voor het eerst genoemd wordt in 1416 is afgeleid van Luttel=klein en Hees is laagstammig hout. Het gebied tussen de Luttel Hees en tot rechts van de huidige Deurneseweg heette de Dellen.
Het bospad had de naam Dijk van Asten naar Vlierden.
22. RA =fietspad Deurneseweg
De bebouwing hier vormde het gehucht de Ommelsche Bosch. Een naam die al in 1396 genoemd wordt als hoeve Ten Bossche.
23. RA bij rontonde
Direct na het viaduct zie je aan de rechterzijde achter de bermsloot de contouren van een bolle akker. Na het kombord Ommel staat aan de linkerzijde een wit kapelachtig woonhuis. Dit was tot 1963 een tot noodkerk omgebouwde pakhuis van de Boerenbond.
In het gebied tussen de Ommelsebos en Ommel kwamen in 1832 de volgende toponiemen voor: nabij viaduct in noordelijke richting de Meerakkers; net voor Ommel rechts de Pasakkers; net voor Ommel links de Padakkers.
De oude kerk is in 1944 verwoest waarna het pakhuis als kerk dienst heeft gedaan tot 1963.
24. Stoppen op het Onze Lieve Vrouwenplein
Op deze plek stond de rond 1900 gebouwde parochiekerk die in 1944 volledig verwoest werd. Voorheen stond op dit plein een kapel en een klooster welke respectievelijk in 1444 en 1539 ingezegend werden. HORECA
25. RD richting Asten =Marialaan
In de Marialaan staat de in 1963 ingewijde (nieuwe) parochiekerk. In deze bedevaartkerk is een Byzantijns beeldje te bewonderen dat tussen 1000 en 1200 gemaakt moet zijn. Waarschijnlijk is het tijdens de kruistochten in deze omgeving terecht gekomen.
Direct naast de kerk ligt aan de linkerzijde van de Marialaan een park, het Mariaoord met een Mariagrot. Met name in de meimaand vinden hier erediensten en een traditionele Mariaprocessie plaats.
Direct na het viaduct van de rijksweg A67 komen we in het beekdal van het eerder genoemde Beekerloopje. De veldnaam voor dit beekdal was het Ommelsch Broek.
Het gebied aan de linkerzijde van de weg, nu industrieterrein Nobis, had in 1832 de naam Zwartbroeken (zwart duidt op veen en broek op laag, meestal nat gebied naast een beek/rivier).
Op dit zijn de plannen om het Mariaoord en de directe omgeving helemaal renoveren in een ver gevorderd stadium.
26. RA ca. 800m na viaduct A67 = Keskesweg
Net voordat we de Keskesweg inslaan, zien we tussen de weg en het fietspad een grote lindeboom staan met een Mariabeeld tegen de stam met de naam Keskesboom (keske = kastje). Deze boom komt ook voor in de legende van het byzantijnse beeldje uit de bedevaartkerk van Ommel. Het perceel aan de rechterkant van de weg net voor Keskesboom (nu openbaar groen) had in 1832 de naam de Torenakker bij Keskesboom.
27. RA bij X = Hoogvelt
28. LA bij X =Laarbroek
De bebouwing ronde de huidige hsnrs. 7-12-14 vormde het gehucht Laarbroek. De naam Laarbroek is ontstaan door de veldnamen Laar (= woeste onbebouwde drassige gemeenschappelijke grond) en Broek (= laag, meestal nat gebied naast een beek/rivier).
Rechtdoor is de weg Oliemolen. De naam van deze weg is afkomstig van een (lijn)oliemolen die hier gestaan heeft. Deze molen was een door paarden of ander vee voortgetrokken molen (rosmolen) die lijnzaad vermaalde tot lijnolie. Lijnolie is olie die voor veel doeleinden gebruikt kon worden. De agrarische bebouwing hier vormde het gehucht Oliemolen.
29. RD bij X met Hindert
De naam Hindert komt van Hynart (1556) wat omheining betekent. In 1832 heette het gebied hier Heindert.
30. LA bij X met Reeweg
Reeweg is ontstaan door de samenvoeging van Ree en weg waarbij Ree de betekenis heeft van weg waarover de lijkstoet naar de kerk ging.
Aan de linkerzijde staat restaurant de Klothoeve. Dit gebouw stamt uit de jaren 60 van de vorige eeuw en is nieuw gebouwd.
Tegenover de Klothoeve ligt het gemeentelijke hertenkamp met daarachter de Willem Alexandermanege waar internationale concoursen hippique verreden worden.
Het gebied rond de Klothoeve en de achterliggende villa had in 1832 de veldnaam Stootboom wat duidt op een slagboom aan een grens.
31. LA bij X met de Dijkstraat en fietspad richting Asten volgen
Meteen rechts zie je de contouren van een bolle akker. Iets verder door komt je in de Schietbaanse bossen. Deze bossen danken hun naam aan het feit dat hier tussen de 1e en 2e wereldoorlog een schietbaan gevestigd was die gebruikt werd door de vrijwillige Landstorm, de voorloper van de huidige Nationale Reserve. Het toponiem voor dit gebied was het Beeksch Heidje. Direct na het bosgebied, lagen er links aan de overzijde van de weg de voetbalvelden van NOAD een voetbalvereniging die al lang niet meer bestaat. In de naam van de huidige voetbalclub NWC leeft de naam NOAD nog voort: NWC betekent NOAD, Wilhelmina Combinatie. Aan de linkerzijde van de weg staat tussen de huizen de molen de Oostenwind. In de molenas hiervan staat het jaartal 1506 gegrift. Oorspronkelijk stond deze molen op het maaiveld maar ten gevolge van de oprukkende bebouwing is deze jaren geleden, na een brand, op een terp geplaatst. Het gebied direct na de bossen had de veldnaam de Bekkers.
32. RD bij X met de Schoolstraat = Burg. Wijnenstraat
Burg. Wijnen was burgemeester van Asten van 1911 tot 1944 toen hij vermoord werd door de bezetter.
33. Eindpunt Koningsplein/Markt
HORECA